ინეს ჰა­ბი­რი წარ­მო­შო­ბით ავ­ღა­ნე­ლია, ქა­ბუ­ლი­დან. სა­ქარ­თვე­ლო­ში არა­სამ­თავ­რო­ბო ეგი­დით, ად­გი­ლობ­რი­ვი კონ­ფლიქ­ტე­ბის შე­სას­წავ­ლად ჩა­მო­ვი­და. კავ­კა­სი­ის რე­გი­ონ­ში არ­სე­ბულ კონ­ფლიქ­ტებ­ზე წიგ­ნის გა­მო­ცე­მას აპი­რებს... ავ­ღა­ნე­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი ახლა მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა ქვე­ყა­ნას დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი მი­სი­ით სტუმ­რობს. კა­რი­ე­რის გა­კე­თე­ბამ­დე მძი­მე გზა გა­მო­ი­ა­რა, - "ჩემი ცხოვ­რე­ბა ზედ­მი­წევ­ნით ჰგავს ჩემი სამ­შობ­ლოს მიერ ბოლო ოცი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში გან­ვლილ გზას," - ამ­ბობს ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი, რო­მე­ლიც წლე­ბის შემ­დეგ, სამ­შობ­ლო­ში დიპ­ლო­მა­ტის სტა­ტუ­სით დაბ­რუნ­და და დღემ­დე ცდი­ლობს იქ მშვი­დო­ბის და­სამ­ყა­რებ­ლად მცი­რე­დი წვლი­ლი მა­ინც შე­ი­ტა­ნოს...

ინეს ჰა­ბი­რი მსოფ­ლი­ოს ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სა­ში­ში ქვეყ­ნის ამ­ბებ­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში მი­ღე­ბულ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბებ­ზე მოგ­ვი­თხრობს...

- თბი­ლის­ში ჩა­მოს­ვლის­თა­ნა­ვე ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბის თბი­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ვიგ­რძე­ნი. სა­ოც­რად სტუ­მარ­თმოყ­ვა­რე ხალ­ხი ხართ... ვიცი, რომ ქარ­თვე­ლებს ევ­რო­პე­ლე­ბად მი­იჩ­ნე­ვენ, მაგ­რამ თქვენს ხალ­ხში აზი­უ­რი ხა­სი­ა­თი უფრო შევ­ნიშ­ნე. უბ­რა­ლო ადა­მი­ა­ნე­ბის­გან ასეთ სით­ბო­სა და ყუ­რა­დღე­ბას ევ­რო­პა­სა და ამე­რი­კა­ში ვე­რას­დროს მი­ი­ღებ... მსმე­ნია, რომ ჩემს სამ­შობ­ლო­ში ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბი სა­ერ­თა­შო­რი­სო სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ით მსა­ხუ­რო­ბენ. მათ­თან პი­რა­დად შეხ­ვედ­რის სა­შუ­ა­ლე­ბა არას­დროს მქო­ნია, მაგ­რამ ყვე­ლა იმ ადა­მი­ა­ნის მად­ლი­ე­რი ვარ, ვი­საც ავ­ღა­ნეთ­ში მშვი­დო­ბის დამ­ყა­რე­ბა­ში მცი­რე­დი წვლი­ლი მა­ინც მი­უ­ძღვის. იმე­დია, ერთ დღეს იქა­უ­რო­ბა ტუ­რის­ტე­ბით გა­ივ­სე­ბა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ნა­ხავს, ამ­დე­ნი ნგრე­ვი­სა და ომის მი­უ­ხე­და­ვად, რამ­ხე­ლა კულ­ტუ­რა გვაქვს... ისე კი, ზოგ­ჯერ, რო­დე­საც ქა­ბუ­ლის ქუ­ჩებ­ში 7-8 წლის ია­რა­ღას­ხმულ გოგო-ბიჭს ვნა­ხუ­ლობ, უი­მე­დო­ბა მი­პყრობს, - მგო­ნია, რომ ჩემი ქვე­ყა­ნა მუდ­მი­ვი ომე­ბის­თვის არის გან­წი­რუ­ლი და არა­ფე­რი ეშ­ვე­ლე­ბა, მაგ­რამ სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის იმე­დი მაქვს...

- თქვენ შე­სა­ხე­ბაც გვი­ამ­ბეთ...

- ჩემი მშობ­ლე­ბი წარ­მო­შო­ბით პუშ­ტუ­ნე­ბი (ავ­ღა­ნე­ლე­ბის ეთ­ნი­კუ­რი სა­ხელ­წო­დე­ბა. - ავტ.) არი­ან. 90-იან წლებ­ში ქა­ბულ­ში ვცხოვ­რობ­დით. ჩემს ოჯახს, დედ-მა­მა­სა და და-ძმებს იმ სა­ში­ნე­ლი წლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, იქა­უ­რო­ბა არ მი­უ­ტო­ვე­ბი­ათ და პა­კის­ტა­ნის ან ირა­ნის ლტოლ­ვი­თა ბა­ნაკს არ შეჰ­ფა­რე­ბი­ან. მე ქა­ლა­ქის მო­რი­გი და­ბომბვი­სას მძი­მედ და­ვი­ჭე­რი. "წი­თე­ლი ჯვრის" ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ამ ჯერ ამე­რი­კა­ში, შემ­დეგ კი პა­კის­ტან­ში, თავ­შე­სა­ფარ­ში გა­და­მიყ­ვა­ნა, სა­დაც დევ­ნილ ავ­ღა­ნე­ლებ­თან ერ­თად გა­ვი­ზარ­დე... ავ­ღა­ნეთ­ში სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის სიმ­რავ­ლის, ასე­ვე ქვე­ყა­ნა­ში სხვა­დას­ხვა დროს არ­სე­ბუ­ლი სა­ო­მა­რი ვი­თა­რე­ბის გამო, ჩემი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი, მეც და ჩემი შვი­დი­ვე დედ­მა­მიშ­ვი­ლი და­რი­სა და პუშ­ტუს დი­ა­ლექ­ტებს, დუ­რუს, ინ­გლი­სურ­სა და რუ­სულ ენებს ვფლობთ... თავ­და­პირ­ვე­ლად სულ ათი და-ძმა ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ გა­უ­თა­ვე­ბელ­მა ომმა ჩემი სამი ძმის სი­ცო­ცხლე შე­ი­წი­რა... მუდ­მი­ვად თვალ­წინ მიდ­გას მდი­ნა­რე ქა­ბუ­ლის პი­რას, ყუ­ბან კარ­ტე­ჰეს­ზე მდე­ბა­რე ჩემი სახ­ლი. დედა, სხვა ქა­ლებ­თან ერ­თად, სა­რე­ცხს მდი­ნა­რე­ში რე­ცხავ­და... მა­შინ იქა­უ­რო­ბა და­ნაღ­მუ­ლი არ იყო და მე და ჩემი და-ძმა სხვა ბავ­შვებ­თან ერ­თად, მდი­ნა­რის ნა­პი­რას ვთა­მა­შობ­დით. ახლა იქ, ყო­ველ ნა­ბიჯ­ზე სიკ­ვდი­ლია ჩა­საფ­რე­ბუ­ლი...

- ქვეყ­ნი­დან წა­სულ და მერე უკან დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლებს თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ე­ბი ალ­მა­ცე­რად ხომ არ უყუ­რე­ბენ?

- მათ, ვი­საც დრო­ე­ბით ქვეყ­ნის და­ტო­ვე­ბამ მო­უ­წია, ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი მარ­თლაც, ეჭ­ვის თვა­ლით უყუ­რე­ბენ და არ ენ­დო­ბი­ან. მუდ­მი­ვად გვი­წევს იმის ახ­სნა, რომ სამ­შობ­ლო ნე­ბით არ დაგ­ვი­ტო­ვე­ბია, ეს დრომ და გა­რე­მო­ე­ბამ გა­ნა­პი­რო­ბა... მა­მა­ჩემს ქა­ბულ­ში დიდ პა­ტივს სცე­მენ და იქ უსაფრ­თხოდ ყოფ­ნა­ში მისი ავ­ტო­რი­ტე­ტიც გვეხ­მა­რე­ბა... ლტოლ­ვი­ლო­ბის მერე ავ­ღა­ნეთ­ში პირ­ვე­ლად 5 წლის შემ­დეგ ჩა­ვე­დი. გა­მუდ­მე­ბუ­ლი თავ­დას­ხმე­ბის­გან ქა­ბუ­ლი ნაც­რის­ფრად იყო ქცე­უ­ლი. თვალ­ში მეცა გა­დამ­წვა­რი უბ­ნე­ბი, გა­პარ­ტა­ხე­ბუ­ლი მა­ღა­ზი­ე­ბი და ადა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თაც და­კონ­კი­ლი ტან­საც­მე­ლი ეც­ვათ... სამ­შობ­ლო­ში სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რებ­თან ერ­თად ვი­ყა­ვი და თავ­დას­ხმის საფრ­თხეს ყო­ველ წამს ვგრძნობ­დი. ჯა­ლა­ლა­ბა­დის­კენ მივ­დი­ო­დით, რო­დე­საც თა­ლი­ბებ­მა ჩვენ წინ მი­მა­ვალ მან­ქა­ნას ცე­ცხლი გა­უხ­სნეს. იქვე სკო­ლა იყო, სა­ი­და­ნაც მო­ზარ­დე­ბი გა­მო­დი­ოდ­ნენ. 7 მათ­გა­ნი და­იჭ­რა, ერთი მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო... საქ­მე­ში კო­ა­ლი­ცი­ის ჯა­რე­ბი ჩა­ერ­თვნენ. ვხე­დავ­დი, რომ რამ­დე­ნი­მე მეტრში ბავ­შვი სიკ­ვდილს ებ­რძო­და, მაგ­რამ ვე­რა­ფერს ვა­კე­თებ­დი. გარ­შე­მო ტყვი­ე­ბის წვი­მა იყო. სა­ნამ ვი­თა­რე­ბა ჩა­წყნარ­დე­ბო­და, მას­თან ამე­რი­კე­ლი სამ­ხედ­რო ექი­მი მი­ვარ­და. თა­ვის შე­კა­ვე­ბა ძნე­ლი იყო. ბიჭი 10-11 წლის იქ­ნე­ბო­და. მუ­ცელ­ში იყო დაჭ­რი­ლი და ტკი­ვი­ლის­გან კბი­ლებს აკ­რა­ჭუ­ნებ­და. მას მშობ­ლი­ურ ენა­ზე ვუ­თხა­რი: - ნუ გე­ში­ნია, გა­დარ­ჩე­ბი-მეთ­ქი, - ცრემ­ლი გა­დაყ­ლა­პა და მი­პა­სუ­ხა: - არ მე­ში­ნია, უბ­რა­ლოდ, სამი დღის წინ ჩემი და და­ი­ღუ­პა და დედა მე­ცო­დე­ბაო... რო­გორც აღ­ვნიშ­ნე, სამი ძმა და­ღუ­პუ­ლი მყავს, ომი და სიკ­ვდი­ლი ჩემ­თვის უცხო არას­დროს ყო­ფი­ლა, მაგ­რამ არას­დროს და­მა­ვი­წყდე­ბა იმ მო­ზარ­დის თვა­ლე­ბი, რო­მე­ლიც შვე­ლას ითხოვ­და. მას სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბა ამე­რი­კელ­მა სამ­ხედ­რო ექიმ­მა აღ­მო­უ­ჩი­ნა და ვერ­ტმფრე­ნით ამე­რი­კა­ში გა­და­აფ­რი­ნეს...

- გა­დარ­ჩა?

- არა, გზა­ში­ვე და­ი­ღუ­პა...

- რა არის ად­გი­ლობ­რივ­თა სა­არ­სე­ბო წყა­რო?

- ნა­წი­ლი, მცი­რე­ო­დე­ნი თხი­ლის მო­სავ­ლით ირ­ჩენს თავს, რო­მე­ლიც ყველ­გან არ მო­დის. იმ პრო­ვინ­ცი­ებ­ში, სა­დაც გან­სა­კუთ­რე­ბით ცხე­ლა, მა­გა­ლი­თად, ჰილ­მენ­დსა და ყან­და­არ­ში, ეს მცე­ნა­რე ვერ ხა­რობს. ად­გი­ლობ­რივ­თა ნა­წი­ლი ხა­ლი­ჩის გა­ყიდ­ვით ირ­ჩენს თავს. უმე­ტე­სო­ბა მე­სა­ქონ­ლე­ო­ბას, ძი­რი­თა­დად, მე­ცხვა­რე­ო­ბას მის­დევს. ქა­ბუ­ლის ბაზ­რებ­ში ქაშ­მირ­საც შეხ­ვდე­ბით, რო­მე­ლიც პა­კის­ტან­ში, იქი­დან კი და­ნარ­ჩენ მსოფ­ლი­ო­ში გა­აქვთ გა­სა­ყი­დად... შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ახლა ავ­ღა­ნე­თის მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დახ­მა­რე­ბე­ბი ერ­თა­დერ­თი გა­მო­სა­ვა­ლია, შიმ­ში­ლით სიკ­ვდილს რომ გა­და­ურჩნენ. მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბაა, მაგ­რამ ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზის გამო, მი­ლი­არ­დო­ბით გა­მო­ყო­ფი­ლი გრან­ტი ად­რე­სა­ტამ­დე ვერ აღ­წევს. გა­ნათ­ლე­ბის, ჯან­დაც­ვი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის მო­წეს­რი­გე­ბა ჯე­რაც შო­რე­ულ პერ­სპექ­ტი­ვად რჩე­ბა. გა­ე­როს, სა­ვა­რა­უ­დოდ, არას­რუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით, ჩემს ქვე­ყა­ნა­ში, ყო­ველ­წლი­უ­რად, 100000 მშო­ბი­ა­რე­დან 6500 იღუ­პე­ბა, ვი­ნა­ი­დან იქ არ არ­სე­ბობს არც ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი სა­პენ­სიო და სო­ცი­ა­ლუ­რი ფონ­დე­ბი. ბევრ პრო­ვინ­ცი­ა­ში ელექტრო­ე­ნერ­გი­აც არ არის... ავ­ღა­ნეთ­ში ჯერ კი­დევ არ არის რკი­ნიგ­ზის მა­გის­ტრა­ლი, რად­გან მისი გა­კონ­ტრო­ლე­ბა და უსაფრ­თხო­ე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. იქ ცხოვ­რო­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თაც წერა-კი­თხვა არ იცი­ან და ეს მათ­თვის პრობ­ლე­მას არ წარ­მო­ად­გენს. ასე­თი ცხოვ­რე­ბის ფი­ლო­სო­ფი­ა­ში ჩაწ­ვდო­მა ევ­რო­პე­ლე­ბი­სა და ამე­რი­კე­ლე­ბის­თვის ძნე­ლია.

- თქვენ­თვის?

- ჩემ­თვი­საც მი­უ­ღე­ბე­ლია და ამი­ტო­მაც ვცდი­ლობ, სა­კუ­თა­რი სი­ცო­ცხლი­სა და ჯან­მრთე­ლო­ბის რის­კის ფა­სად, რა­ღაც შევ­ცვა­ლო... უმ­კაც­რეს ტრა­დი­ცი­ებს ჩემი ხალ­ხი მსოფ­ლიო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­გან იზო­ლი­რე­ბის­თვის იყე­ნებს და ამას ასო­ბით ადა­მი­ა­ნი ბრმად ეწი­რე­ბა. ხში­რად მი­ნატ­რია, ად­გი­ლობ­რივ­თა მენ­ტა­ლო­ბა­ში რა­მის შეც­ვლა შემ­ძლე­ბო­და, გან­სა­კუთ­რე­ბით - გენ­დერულ პი­რო­ბებ­ზე, ქა­ლე­ბის უფ­ლე­ბებ­ზე გა­ვა­კე­თებ­დი აქ­ცენტს... თუმ­ცა მხო­ლოდ ეს არ არის პრობ­ლე­მა. იქ დღემ­დე არ­სე­ბობს ე.წ. სკო­ლა, სა­დაც თა­ლი­ბე­ბი მცი­რე­წლო­ვა­ნი ბავ­შვე­ბის­გან მო­სი­ა­რუ­ლე ბომ­ბებს "ქმნი­ან". ეს ზო­გის­თვის ბიზ­ნე­სია, ზო­გის­თვის მო­წი­ნა­აღ­მდე­გეს­თან ბრძო­ლის სა­შუ­ა­ლე­ბა. ეს სას­ტი­კი ტრა­დი­ცია დღემ­დე ჩემი სამ­შობ­ლოს გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლია და მას ძა­ლით ვერ შეც­ვლი. ჯერ­ჯე­რო­ბით არც ვიცი, რა გზა არ­სე­ბობს ამის აღ­მო­სა­ფხვრე­ლად... ამ­ჟა­მად იქ მხო­ლოდ რე­ლი­გი­უ­რი ექ­სტრე­მიზ­მი კი არა, ეთ­ნი­კუ­რი კონ­ფლიქ­ტე­ბიც მძვინ­ვა­რებს, რო­მე­ლიც სა­თა­ვეს შო­რე­უ­ლი წარ­სუ­ლი­დან იღებს... ისე კი, ამ ერთი შე­ხედ­ვით სას­ტიკ და და­უნ­დო­ბელ ერს, ბუ­ნე­ბა­ში გე­ნე­ტი­კუ­რი კო­დი­ვით უდევს სტუ­მარ­თმოყ­ვა­რე­ო­ბა, სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბა, და­უც­ვე­ლის­თვის თავ­შე­საფ­რის მი­ცე­მის ჩვე­უ­ლე­ბა, სა­კუ­თა­რი თა­ვი­სა და სხვე­ბის პა­ტი­ვის­ცე­მა, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, მათ­თვის თავ­გან­წირ­ვაც. და­უს­რუ­ლე­ბე­ლი ომე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ძა­ლი­ან მხი­ა­რუ­ლი და გახ­სნი­ლი ხალ­ხია. გული მტკი­ვა, რომ ავ­ღა­ნეთს მხო­ლოდ "კა­მი­კა­ძე­ე­ბი­სა" და ტე­რო­რის­ტე­ბის სამ­შობ­ლოდ იც­ნო­ბენ. სი­ნამ­დვი­ლე­ში ავ­ღა­ნე­თი ძალ­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო ქვე­ყა­ნაა, სას­ტი­კი, მაგ­რამ უნი­კა­ლუ­რი ტრა­დი­ცი­ე­ბით, რო­მე­ლიც დღემ­დე შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია.

- გან­სა­კუთ­რე­ბით რო­მე­ლი ტრა­დი­ცი­აა შე­მო­ნა­ხუ­ლი?

- ქა­ლე­ბის, რო­გორც მო­ნე­ბის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა. ავ­ღა­ნეთ­ში ქა­ლე­ბი თით­ქმის უჩინ­რე­ბი არი­ან. იქ, ქუ­ჩა­ში მარ­ტო გა­მო­სულ ქალს ვერ ნა­ხავთ. მა­მა­კა­ცე­ბი ქა­ლე­ბის წრე­ში არას­დროს ჩნდე­ბი­ან და - პი­რი­ქით. მაგ­რამ ნე­ბის­მი­ერ სა­ჭი­რო დროს მათ გვერ­დით არი­ან. ეს ჩვე­ნი რწმე­ნის ნა­წი­ლია, რო­მელ­საც ავ­ღა­ნელ ქალ­თა უმე­ტე­სო­ბა უდ­რტვინ­ვე­ლად იტანს, რად­გან წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, სა­კუ­თა­რი ოჯა­ხი მო­უ­ღებს ბო­ლოს... პატ­რი­არ­ქა­ტის მი­უ­ხე­და­ვად, გვყავ­და ეროვ­ნუ­ლი გმი­რი ქალი - მა­ლა­ლაი, რომ­ლის შე­სა­ხე­ბაც ყვე­ლა ავ­ღა­ნელ­მა იცის. ის ავ­ღა­ნე­თის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბას შე­ე­წი­რა... და მა­ინც, ავ­ღა­ნე­თი ის ქვე­ყა­ნაა, რომ­ლის ბო­ლომ­დე და­მორ­ჩი­ლე­ბა ალექ­სან­დრე მა­კე­დო­ნელ­მაც კი ვერ შეძ­ლო. თუმ­ცა სა­გა­რეო ფაქ­ტო­რებ­მა და 80-90-იან წლებ­ში ქვეყ­ნის მმარ­თვე­ლო­ბის მა­ხინ­ჯმა ფორ­მამ მთე­ლი ავ­ღა­ნე­თი თვით­გა­დარ­ჩე­ნის­თვის მებ­რძოლ­თა ქვეყ­ნად აქ­ცია. ახლა იქ 6-7 წლის ბავ­შვსაც კი "კა­ლაშ­ნი­კოვ­ზე" თავ­და­დე­ბულს სძი­ნავს... 60-70-იან წლებ­ში ქა­ბუ­ლი ყვა­ო­და. იქ ყო­ველ­წლი­უ­რად ათი­ა­თა­სო­ბით ჰიპი და ნარ­კო­ტი­კის მომ­ხმა­რე­ბე­ლი ჩა­დი­ო­და. ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბის ერ­თმა ნა­წილ­მა იმ დროს ნარ­კო­ტი­კე­ბის პლან­ტა­ცია გა­ა­შე­ნა და მას­ში აღე­ბუ­ლი შე­მო­სავ­ლით სა­სახ­ლე­ე­ბი აი­შე­ნა. ახლა ისი­ნი მდიდ­რულ სახ­ლებს უცხო­ე­ლებ­ზე აქი­რა­ვე­ბენ.

- რა ღირს თვე­ში ერთი სახ­ლის და­ქი­რა­ვე­ბა?

- ავ­ღა­ნეთ­ში ჩას­ვლას ხომ არ აპი­რებთ (იცი­ნის)?.. სა­შუ­ა­ლო ფასი ალ­ბათ 2 ათა­სი დო­ლა­რია, მაგ­რამ მშვი­დო­ბა ყვე­ლა­ფერს შეც­ვლის, თუ ოდეს­მე გვე­ღირ­სა. რო­დე­საც ავ­ღა­ნეთ­ში ჩავ­დი­ვარ, ვგრძნობ თუ რამ­დე­ნად გან­სხვავ­დე­ბა ის და­ნარ­ჩე­ნი ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლი მსოფ­ლი­ოს­გან. ალ­ბათ სხვა ქვეყ­ნებ­ში დრო ერთი სა­უ­კუ­ნით უნდა გა­ჩერ­დეს, რომ ავ­ღა­ნე­თი მათ და­ე­წი­ოს...

ჩემს უბან­ში, ყუ­ბან კარ­ტე­ჰეს­ზე გავ­ბე­დე და სკო­ლა გავ­ხსე­ნი, მო­ზარ­დებს წერა-კი­თხვა რომ ეს­წავ­ლათ. ცხა­დია, ეს პრო­ექ­ტი ამე­რი­კის სა­ხელ­მწი­ფოს ფი­ნან­სუ­რი მხარ­და­ჭე­რით ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და. თავ­და­პირ­ვე­ლად გრძე­ლი, "რამ­დე­ნი­მე­ო­თა­ხი­ა­ნი" სამ­ხედ­რო "პა­ლატ­კა" გავ­შა­ლეთ. იქ მო­სუ­ლი მო­ზარ­დე­ბი სწავ­ლას ხელ-პი­რის და­ბა­ნის შემ­დეგ იწყებ­დნენ. მა­ნამ­დე კი ჩვე­ნი მო­მა­ვა­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბის ოჯა­ხებ­თან უნდა მე­შუ­ა­მავ­ლა - დიდი ძა­ლის­ხმე­ვა დამ­ჭირ­და, რათა შვი­ლე­ბი სკო­ლა­ში გა­მო­ეშ­ვათ. რის­კი დიდი იყო, რად­გან ბევ­რი ამ შე­თა­ვა­ზე­ბას აგ­რე­სი­უ­ლად შეხ­ვდა. რამ­დენ­ჯერ­მე თავს დაგ­ვესხნენ, რად­გან სწავ­ლა-გა­ნათ­ლე­ბას ზედ­მე­ტად მი­იჩ­ნე­ვენ... მერე სკო­ლა­ში ქა­ლე­ბის­თვის ქარ­გვი­სა და კერ­ვის კურ­სე­ბიც გავ­ხსე­ნი. მე და ჩემი გერ­მა­ნე­ლი თა­ნამ­შრო­მე­ლი ნან­გრე­ვებ­ში შე­სახ­ლე­ბულ ავ­ღა­ნურ ოჯა­ხებ­ში დავ­დი­ო­დით და მა­მა­კა­ცებს ვუხ­სნი­დით, რა­ტომ უნდა ეს­წავ­ლათ მათ ცო­ლებს ხელ­საქ­მე. ამის მიღ­წე­ვა რთუ­ლი იყო, ვი­ნა­ი­დან იქ ქალს ქუ­ჩა­ში ოჯა­ხის წევ­რი მა­მა­კა­ცის გა­რე­შე გა­მოს­ვლის უფ­ლე­ბა არ აქვს. თუნ­დაც მცი­რე­წლო­ვა­ნი, მაგ­რამ მა­ინც მამ­რო­ბი­თი სქე­სის ოჯა­ხის წევ­რი უნდა ახ­ლდეს თან. ვინც ასე არ მო­იქ­ცე­ვა, ცუ­დად და­ას­რუ­ლებს. პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი, რო­დე­საც 17 წლის ქალი სოფ­ლის საბ­ჭომ მხო­ლოდ იმი­ტომ გა­ა­სა­მარ­თლა, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში უცხო მა­მა­კა­ცის გვერ­დით ნა­ხეს. ის სიკ­ვდი­ლით და­სა­ჯეს...

- თქვე­ნი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ისევ ქა­ბულ­ში ცხოვ­რო­ბენ?

- დიახ, დედ-მამა და სამი და-ძმა იქ ცხოვ­რობს, და­ნარ­ჩე­ნე­ბი ამე­რი­კა­ში ვართ... ავ­ღა­ნეთ­ში, და­უ­ზუს­ტე­ბე­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით, ბოლო წლებ­ში 400 ათას­ზე მეტი ადა­მი­ა­ნი დაბ­რუნ­და სა­ცხოვ­რებ­ლად. უმე­ტე­სო­ბა პა­კის­ტა­ნი­დან ერთი ჩან­თით წა­მო­ვი­და, მაგ­რამ რად­გან სა­კუ­თარ მი­წა­ზე ბრუნ­დე­ბო­და, მა­ინც ბედ­ნი­ე­რი იყო. ამე­რი­კას, სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან ერ­თად, მათ გა­მოკ­ვე­ბა­სა და და­ბი­ნა­ვე­ბა­ზეც უნდა ეზ­რუ­ნა, რათა მათ ისევ ოპი­უ­მი­თა და ია­რა­ღით ვაჭ­რო­ბა არ და­ე­წყოთ. მა­სობ­რი­ვი უმუ­შევ­რო­ბის ფონ­ზე, ეს ძალ­ზე ძნე­ლი იყო... ხში­რად ვფიქ­რობ, რომ არა ამ­დე­ნი ომი, რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და ავ­ღა­ნე­თი? ომმა ხომ მი­ლი­ო­ნო­ბით ადა­მი­ანს წა­არ­თვა მო­მა­ვა­ლი...

- ავ­ღა­ნეთ­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად დაბ­რუ­ნე­ბას აპი­რებთ?

- სა­მუ­შა­ოდ, რა თქმა უნდა - კი, სა­ცხოვ­რებ­ლად, ჯერ­ჯე­რო­ბით - არა...

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)