7
აპრილიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
უკვე მეცამეტე წელია, საქართველო "მილენიუმის განვითარების ფონდის" ხელმომწერი ქვეყანა გახდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჯანდაცვის სამინისტრო ქვეყანაში სიღარიბის გამომწვევი მიზეზების გამოვლენასა და აღმოფხვრაზე პასუხისმგებლობას იღებს. ამის მიუხედავად, 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებლით, საქართველო 113-ე ადგილზეა, 194 ქვეყნიდან (სიაში მაღალი ადგილი - ნაკლებსიკვდილიანობას ნიშნავს). ჩვენთან, ყოველ 1000 მშობიარეზე, 21-33 ჩვილი იღუპება. გაერო-ს ბავშვთა ფონდის უკანასკნელი კვლევების მიხედვით, საქართველოში დღემდე 77 000 ბავშვი სიღარიბის ზღვარს მიღმა ცხოვრობს. "ვერსია" შეეცადა, პრობლემის არსს ბოლომდე ჩასწვდომოდა, კონკრეტული პასუხები მიეღო კითხვებზე, რატომ იღუპებიან საქართველოში ბავშვები და ვის ეკისრება პასუხისმგებლობა 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა გარდაცვალების ფაქტებზე?
საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ ჯერ კიდევ 2000 წელს მოაწერა ხელი "გაერო-ს ათასწლეულის დეკლარაციას", რომელიც 2015 წლამდე სიღარიბისა და მისი გამომწვევი მიზეზების გამოვლენისა და დაძლევის ფართომასშტაბიან გეგმას წარმოადგენს. 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებლის შემცირება, "გაერო-ს ათასწლეულის განვითარების" დეკლარირებულ მიზნებს შორის, პირველი პუნქტია. მათივე მონაცემებით, 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებლით, ევროპის 44 ქვეყანას შორის, დეკლარაციის ხელმომწერი საქართველო 42-ე ადგილზეა, შემდეგ მოდის აზერბაიჯანი და ყაზახეთი.
ოფიციალური სტატისტიკით, საქართველოში 1995 წლიდან ჩვილ ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებლის კლების ტენდენცია აღინიშნება და კვლევების მიხედვით, ის თითქმის განახევრებულია: თუ 2000 წელს ყოველ 1000 ცოცხლად დაბადებულ ბავშვზე სიკვდილიანობის 21 შემთხვევა იყო, 2011 წელს ეს რიცხვი 11-მდე დაეცა, თუმცა ამის მიუხედავად, საქართველოში ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებელი, ევროკავშირის ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელთან შედარებით, ჯერ კიდევ მაღალია და ჩვენი მასშტაბის ქვეყნისთვის - სავალალოც.
თუ ერთი წლის ტრაგიკულად გარდაცვლილი გოგიტა აბაშიძის მაგალითზე ვიმსჯელებთ, აღმოვაჩენთ, რომ მის ირგვლივ დაინტერესებული ადამიანების მთელი არმია იდგა: მშობლები, ნათესავები, მეზობლები, სოციალური დაცვის სამსახური, ჯანდაცვის სისტემა, რაიონის გამგეობა, სოფლის ექიმი... ყველას საკუთარი დაინტერესება უნდა ჰქონოდა ჩვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობისადმი და ყველას მისი წილი პასუხისმგებლობა ეკისრებოდა. უგულობამ, უპასუხისმგებლობამ, უცოდინრობამ, დაუდევრობამ, უსახსრობამ გამოიწვია ის, რომ 1 წლის ჩვილმა სიცოცხლე შიმშილობის გამო, შოკურ მდგომარეობაში დაასრულა.
"გაერო-ს ბავშვთა ფონდის" ჯანდაცვის სპეციალისტის, თამარ უგულავას თქმით, ქვეყანაში ბავშვთა სიკვდილიანობის მაღალი მაჩვენებლის გამომწვევ მიზეზებზე ცალსახა დიაგნოზის დასმა შეუძლებელია, რადგან ეს საკითხი რთულ და კომპლექსურ პრობლემებს მოიცავს. სოციალური მდგომარეობა, მოზარდის სქესობრივი განათლება, ჩასახვის პერიოდში მშობლის ჯანმრთელობა, მუცლად ყოფნის დროს მშობლისა და ნაყოფის მდგომარეობის კონტროლი, უსაფრთხო მშობიარობა და პედიატრის მუდმივი მეთვალყურეობა 5 წლამდე... პრობლემებს ყველა ეტაპზე ვაწყდებით.
თამარ უგულავას თქმით, აუცილებელია, მოზარდი სკოლის ასაკიდან, სქესობრივი მომწიფების პერიოდიდანვე ფლობდეს სექსუალური ცხოვრების შესახებ სპეციფიკურ ინფორმაციას, ეს პრაქტიკა კი საქართველოში, სამწუხაროდ, არ არსებობს. ქალმა ზუსტად უნდა იცოდეს, როგორ აიცილოს თავიდან დაუგეგმავი ფეხმძიმობა, დაგეგმილი ფეხმძიმობის შემთხვევაში კი, უნდა ფლობდეს ინფორმაციას იმ აუცილებელი პროცედურების შესახებ, რომელიც ხელს შეუწყობს ორგანიზმის მზაობას. შემდეგ იწყება ინფორმირება იმის შესახებ, ფეხმძიმობის რომელ ეტაპზე, რა აუცილებელი პროცედურის ჩატარებაა საჭირო. სოციალური პროგრამების მიხედვით, კონტროლი ფეხმძიმეზე უნდა ხორციელდებოდეს ჩასახვიდან 12 კვირის თავზე და მანამ, სანამ ბავშვი 5 წელს არ მიაღწევს. 5 წლამდე ბავშვების სიკვდილიანობის გამომწვევ ერთ-ერთ მიზეზად თამარ უგულავა მონიტორინგის პროცესში ექიმების ცვლილებასაც ასახელებს ანუ მშობიარობის სტადიამდე მისული დედისა და ნაყოფის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია ვერ აღწევს იმ ექიმამდე, რომელმაც ქალი უნდა ამშობიაროს, გართულებული მშობიარობის შემთხვევაში კი, პასუხისმგებლობა მთლიანად გადადის ექიმსა და სამშობიარო სახლზე. არადა პრობლემა, შესაძლოა, დაფეხმძიმების პირველივე კვირიდან იღებდეს სათავეს.
"იუნისეფის" წარმომადგენლის განცხადებით, 5 წლის ასაკის ბავშვთა სიკვდილიანობის ტენდენცია მხოლოდ საქართველოში კი არა, ზოგადად, მთელი მსოფლიოს პრობლემაცაა. მეცნიერულად დამტკიცებულია, რომ 5 წლამდე ასაკის ბავშვების რაოდენობის 2/3 1 წლამდე ასაკში იღუპება, რასაც "2/3-ის კანონსაც" უწოდებენ. 1 წლამდე გარდაცვლილთა სრული რაოდენობის 2/3 პირველ თვეში იღუპება, მათ შორის 2/3 პირველ კვირაში, ხოლო 2/3 პირველ 24 საათში.
"5 წლამდე ასაკის ბავშვისთვის, ყველაზე კრიტიკული პირველი წელია, განსაკუთრებით კი პირველი კვირა. ამ დროს ბავშვი სამშობიარო სახლში იმყოფება და აქედან გამომდინარე, აქცენტი სამშობიარო სახლზე გადადის, მაგრამ იქ ხომ პატარა მუცლადყოფნის პერიოდიდან ხვდება? დედას, ფეხმძიმობის განმავლობაში სჭირდება მეთვალყურეობა, სამშობიაროშიც სათანადო პირობები უნდა დახვდეს და იქიდან გამოწერის შემდეგ, ბავშვი პედიატრის მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ უნდა იზრდებოდეს... ბავშვის მოვლა ხანგრძლივი პროცესია და 5 წლის ასაკამდე გაჩენილი ყველა პრობლემა საშიშია მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის. ამიტომ ფატალური შედეგის შემთხვევაში, რთულია ხელაღებით ვინმეს დადანაშაულება", - აცხადებს "გაერო-ს ბავშვთა ფონდის" ჯანდაცვის სპეციალისტი.
კითხვა კი, მაინც სად უნდა ვეძებოთ 5 წლამდე ასაკის ბავშვთა გარდაცვალების გამომწვევი ძირითადი მიზეზები, კვლავ უპასუხოდ რჩება. საერთაშორისო ფონდ "კურაციოს" პრეზიდენტის, ქეთევან ჩხატარაშვილის აზრით, ჩვილის გარდაცვალებაში ერთი კონკრეტული ადამიანის დადანაშაულება არ შეიძლება, რადგან ბრალეულობის ძიებისას, კვალს კომპლექსურ გულგრილობამდე და სამოქალაქო პასუხისმგებლობამდე მივყავართ: "სოციალურად დაუცველ ოჯახში 5 წლამდე ბავშვის გარდაცვალების შემთხვევაში, არც კონკრეტული ოჯახისა და არც სოციალური მუშაკის დადანაშაულება არ იქნება სამართლიანი. დამნაშავის ძებნა ამ სიტუაციაში ყველაზე უმადური საქმეა".
რამდენადაც კომპლექსური უნდა იყოს პრობლემა, ფაქტია, სახელმწიფოს გარკვეული ვალდებულებები გააჩნია საკუთარი მოქალაქეების წინაშე. მეორე საკითხია, განვითარებად ქვეყანაში, დიდი ეკონომიკური და სოციალური პრობლემების წინაშე მდგარი ქვეყნის ხელისუფალი, რამდენად ახერხებს ყველა ახალშობილისთვის სათანადო გარემოს შექმნას. ჩვენს რეალობაში, ეს რომ არ ხერხდება "იუნისეფის" გაერო-ს ბავშვთა ფონდის 2012 წლის კვლევის შედეგებიც ადასტურებს - საქართველოში 77 000 ბავშვი უკიდურეს სიღარიბეში ცხოვრობს და მათი სიცოცხლე საფრთხეშია.
ქრისტინე მალანია
