რას ურჩევს ნესტან კირთაძე მარიამ საჯაიას

"თქვენი ჟურნალი ჩემთვის ძალიან საყვარელი და კარგი საკითხავია. მოგზაურობის დროს ხშირად წავაწყდები ხოლმე "რეიტინგს" სხვადასხვა ქვეყანაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენი თანამემამულენი ახერხებენ მიაწოდონ ნათესავებსა და ახლობლებს ეს ჟურნალი, რათა საზღვარგარეთ მყოფმა ქართველებმა მიიღონ ყველა ის ინფორმაცია, რასაც თქვენი მრავალფეროვანი ჟურნალი აწვდის", - ასე თბილად დაიწყო საუბარი მეტად ენაწყლიანმა და იმავდროულად საინტერესო რესპონდენტმა ნესტან კირთაძემ, რომლის ცხოვრებასაც თვალი ერთად გადავავლეთ და იქიდან მნიშვნელოვანი მოვლენები ამოვკრიფეთ.

ბავშვობის ყველაზე მძიმე შთაბეჭდილება

-  ყველა ადამიანი, ვინც ჩვენს ინტერვიუს წაიკითხავს, დაგვეთანხმება იმაში, რომ ყველაფერი ბავშვობიდან იწყება და ძალიან ძლიერია ამ პერიოდის შთაბეჭდილებები. ყველა ადამიანის ცხოვრებაში ბავშვობა უძლიერესი ფსიქოლოგიური და ემოციური მოვლენებითაა დატვირთული. ამ პერიოდიდან მხოლოდ ერთი რამ არ მაქვს მოსაყოლი, ალბათ იმიტომ, რომ ბევრი რამ ზოგჯერ კარგად, ზოგჯერ ცუდად ამოტივტივდება ხოლმე ჩემს მეხსიერებაში. ჩემთვის ყველაზე მძიმე შთაბეჭდილება ჩემს ძმას უკავშირდება, არ მინდა დაგამძიმოთ, მაგრამ თქვენი თხოვნით მოგიყვებით ამ ამბავს.

იმ ქალაქში, სადაც დავიბადე და გავიზარდე, ქუთაისს ვგულისხმობ, ჩემს ოჯახს დიდ პატივს სცემდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ მრავალრიცხოვანი ოჯახი გვქონდა, ტრადიციად იყო დამკვიდრებული ერთად საუზმობა, სადილობა და ვახშმობა. დაახლოებით 3-4 წლის ვიყავი, საღამოს ვახშამი გაიშალა, დედა ჩვენს უფროს ძმას, ზურაბს ელოდა. კარზე კაკუნი რომ გაისმა, ეგონა, ის დაბრუნდა, მაგრამ ვიღაცამ ამბავი მოიტანა, რომ ზურა სასიკვდილოდ იყო დაჭრილი, ახალგაზრდებმა იჩხუბეს, როგორც ჩანს, ჩემი ძმა არ დაინდეს და ის გარდაიცვალა. მიუხედავად იმისა, რომ საკმაოდ პატარა ვიყავი, შევამჩნიე, ჩემ თვალწინ უცებ როგორ დაბერდა ჩემი ულამაზესი დედა. მაშინ ჩავჭიდე კაბაზე ხელი და ღმერთს შევფიცე, ოღონდ დედა არ მომიკვდეს და ყველაფერს გავაკეთებ, რომ მას გული გავუხარო-მეთქი. სწორედ ეს გახდა ჩემი ბეჯითობისა და გადაჭარბებული სისწრაფის სტიმული. ადრეულ ასაკში დავამთავრე სკოლა, 17 წლის გავთხოვდი, ვიყავი სრულიად ახალგაზრდა პროფესორი, 30 წლის უკვე პოლიტიკოსი გახლდით. ეს სისწრაფე ჩემი აკვიატება და ჟინი არ გახლდათ, ამის მიზეზი იყო დედაჩემი და ჩემი ფიცი.

პირველი დასჯა

-  ეს არა მარტო მე, არამედ ჩემს დებს - ნატალიასა და თინათინსაც არასდროს დაავიწყდებათ. სხვათა შორის, ბოლო დროს ხშირად ვიხსენებთ ამ ამბავს. ჩვენს ოჯახში ხუთი შვილი იზრდებოდა, მათ შორის სამი გოგონა. სახლში ისედაც ბევრნი ვიყავით, გვქონდა დიდი ეზო, მეზობლებთან გადასვლა-გადმოსვლის მოთხოვნილება დიდად არ უნდა გვქონოდა, მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს ანცობამ წამოგვიარა და მკაცრი მშობლებისა და ბებიის პატრონები, მაინც მეზობელთან გავიპარეთ. მეზობელთან სტუმარი გახლდათ, მას მანქანა ჰყავდა და გვკითხა, გასასეირნებლად ხომ არ წამოხვალთო. ჩვენც გამოვთQქვით წასვლის სურვილი, მაგრამ თან თვალი სახლისკენ გავაპარეთ. სტუმარმა ლექცია წაგვიკითხა იმის თაობაზე, რომ არ შეიძლება ასე უარის თქმა, რა მოხდა, თუ გავისეირნებთო და ჩვენც მეტი რა გვინდოდა, მანქანში ჩავსხედით და წავედით. რამდენიმე ქუჩა გავიარეთ და უკან მოვბრუნდით, მაგრამ ამას სჯობდა, არ მოვბრუნებულიყავით, რადგან ოჯახიდან თავს უზარმაზარი რისხვა დაგვატყდა, ძალიან გაგვიწყრნენ და კუთხეში დგომით დაგვსაჯეს. მიუხედავად იმისა, რომ დავაშავეთ, სამივე მაინც შეუპოვარნი ვიყავით, უდიდესი პროტესტის გრძნობა გვქონდა ამ დასჯის წინააღმდეგ. საღამოს, როდესაც ვახშამზე მიგვიპატიჟეს, მე და თინათინმა პროტესტის ნიშნად პირი არაფერს დავაკარეთ, მესამე დას კი სულმა წასძლია და გემრიელად ივახშმა, ესეც ჩვენი პროტესტი იყო. ამ ფაქტის შემდეგ ვერ ვიტან ვერანაირ ძალადობას, ამიტომაც გახდა ჩემი ორიენტირი ის, რომ არც შვილი და არც შვილიშვილი არასდროს დამესაჯა და დღემდე ასე ვიქცევი.

პროფესიული არჩევანი

-  ბავშვობაში ძალიან მინდოდა, ნაყინის გამყიდველი ვყოფილიყავი, ისეთი განცდა მქონდა, რომ თუ ნაყინის გამყიდველი ვიქნებოდი, მუდმივად ნაყინით ვიქნებოდი მომარაგებული. მერე და მერე სცენამ, ტრიბუნებმა, აპლოდისმენტებმა, რომელსაც ლექსების საღამოებზე თუ პიონერთა სასახლეში ვიღებდი, თეატრალურ უნივერსიტეტში სწავლის გაგრძელების სურვილი გამიჩინა. ხელოვნებათმცოდნეობის შესწავლა სერიოზულად დავიწყე, ამაში მეხმარებოდა ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი და პროფესორი გოგი დოლიძე, რომელიც მამაჩემის მეგობარი გახლდათ, მამარაგებდა სქელტანიანი წიგნებით და მეც ვეცნობოდი მათ.

ჩემი აბიტურიენტობის დროს საქართველოში მოდაში იყო სამედიცინოზე ჩაბარება, თუ ვინმე მედალოსანი იყო, ყველა შემთხვევაში ექიმი უნდა გამხდარიყო, უკიდურეს შემთხვევაში კი იურიდიულზე ჩაებარებინა. ჩემს მშობლებს, რომლებმაც იცოდნენ, რომ წარჩინებული მოსწავლე ვიყავი და ყველა საგანს ერთნაირი წარმატებით ვსწავლობდი, სურდათ, ექიმი გავმხდარიყავი, რაც ჩემს სურვილს ეწინააღმდეგებოდა, ამიტომ ასეთი ხერხი ვიხმარე, იმ პერიოდისთვის თეატრალურ ინსტიტუტსა და სამხატვრო აკადემიაში გამოცდები ივნისში ბარდებოდა, ყველა სხვა სპეციალობაზე კი აგვისტოში. ამიტომ მშობლებს ვუთხარი, მაქვს არაჩვეულებრივი შანსი, ვცადო ბედი თეატრალურში და თუ ვერ გავხდი არტისტი, როგორც მამას ჰგონია, მაშინ აგვისტოში სხვა ფაკულტეტზე ჩავაბარებ-მეთქი. ერთადერთი ჩემი გულშემატკივარი გოგი დოლიძე იყო, რომელსაც დღემდე იმას ვსაყვედურობ, რომ ბოლომდე მხარი არ დამიჭირა, ასე მითხრა, დაუჯერე, ნესტან, მამასო.მეც იძულებული გავხდი, მამასთვის დამეჯერებინა და ფინალამდე მისულმა თეატრალურიდან საბუთები გამოვიტანე. ამ საკითხში, მეგრელი ბებიისგან განსხვავებით, იმერელი ბებია აქტიურობდა ძალიან, რომელიც მამაჩემს ეუბნებოდა - რას შვრები, ლევან, გინდა, ბავშვი არტისტი გამოვიდესო, თან ამ სიტყვას - არტისტი, განსაკუთრებულად უსვამდა ხაზს. მოკლედ, ოჯახისგან დიდი წინააღმდეგობა შემხვდა, ეს გამოიხატა სხვადასხვა სიმულაციაში, მათ შორის გულის შეტევის სიმულაციაში და ა.შ. რამაც მაიძულა, მშობლების ნებას დავყოლოდი. თუმცა პროტესტის ნიშნად მაინც არ ჩავაბარე სამედიცინოზე და ისტორიის ფაკულტეტზე ჩავირიცხე, რასაც დღეს ნამდვილად აღარ ვნანობ (იღიმის).

პროტესტის ნიშნად შექმნილი ოჯახი

-  არ მინდა, ძალიან პროტესტანტად წარმოვჩნდე, მაგრამ მართლაც პროტესტის ნიშნად გადავწყვიტე ადრეულ ასაკში ოჯახის შექმნა. მე და ჩემი მეუღლე დიდი ხნის განმავლობაში ვიცნობდით ერთმანეთს, როგორც მერე გავარკვიეთ, თურმე ერთსა და იმავე ბაღში დავდიოდით, ოღონდ ის ჩემზე ოთხი წლით უფროსი გახლავთ, მორიდებული და ულამაზესი გრძნობები ერთმანეთის მიმართ სკოლის პერიოდში გაგვიჩნდა, ძალიან რომანტიკული ურთიერთობა გვქონდა. ზოგჯერ ქუჩაში ხელმოხვეულიც კი დავდიოდით, რაზეც ანდრო მარჯანიშვილი ამბობდა, ნესტანმა და ზურამ ქალაქი პატარა პარიზად გადააქციესო. ჩვენი ასეთი ქმედება უჩვეული იყო საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის, მაგრამ მე ეს მსიამოვნებდა და გავბედე ამის გაკეთება. ჩემი განცდები იმდენად ექსპრესიული იყო, რომ მინდოდა, მის შესახებ ყველას გაეგო. ეს არაჩვეულებრივი ურთიერთობა დაგვირგვინდა შეუღლებით და 17 წლის ასაკში მისი ცოლი გავხდი, ოღონდ ყველაფერი ტრადიციების დაცვით მოხდა. სიმართლე გითხრათ, ჩემი ოჯახისთვის ეს ნაბიჯი მარტივად გადასატანი არ ყოფილა. ამ ბოლო დროს ხშირად მახსენდება მამაჩემის ცრემლიანი თვალები ჩემი ქორწილის დღეს, მან ასეთი რამ მითხრა, ქალიშვილი მოგცეს ღმერთმა და იმან გადაგიხადოს სამაგიეროო, ამ სიტყვებით მამამ ჩემ მიმართ გულისწყრომა გამოხატა.

სტუდენტობის შვილი

-  ახლა 17 წლის ადამიანმა რომ მითხრას, დიდი ადამიანი ვარო, შეიძლება, ეს სერიოზულად არ აღვიქვა, მაგრამ იმ პერიოდში ჩემზე დიდი გამოცდილების მქონე არავინ მეგონა. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც დედა გავხდი, არავის ვაკარებდი ანნას, მხოლოდ მე და ამერიკელი ექიმი ბენჯამენ სპოკი ვიყავით ჩართული მის გაზრდაში. ალბათ მკითხავთ, რატომ ბენჯამენ სპოკი? იმ დროისათვის ქართულ ენაზე გამოვიდა მისი წიგნი სახელწოდებით "როგორ მოვუაროთ ბავშვს". ამ წიგნით ვზრდიდი ანნას, ვადგენდი ბავშვის მენიუს, ვასტერილებდი ყველაფერს, მეტიც, ბაქტერიების დასასტერილებელი აპარატიც კი მოვიტანე სახლში. მერე და მერე ანნას გაზრდაში წამომეშველნენ დედამთილი, ჩემი უფროსი და ნატალია, რომელმაც შვილივით გაზარდა ჩემი ქალიშვილი, ყველა ვანაწილებდით დროს ისე, რომ ჩემი შვილი მარტო არ ყოფილიყო, თუმცა ხშირად უწევდა მარტო ყოფნაც, ცრემლი მომადგება, როცა მახსენდება, როგორ ვერ ეგუებოდა პატარა ანნა ჩემს წასვლას, მაგრამ მე მაინც მიწევდა მისი დატოვება. თუ ჩემი წარმატების ორიენტირი და სტიმული შვილის გაჩენამდე მხოლოდ დედა გახლდათ, მერე უკვე ამას დაემატა ჩემი შვილი, რომელსაც ვუძღვნი ყველაფერს, რასაც ვაკეთებ. მინდა ვთქვა, ძალიან ბედნიერი დედა ვარ იმით, რომ ანნა ჩემი შვილია. დასასჯელი ვარ, რომ მეორე შვილი არ გავაჩინე, ჯერ ვსწავლობდი და მეორე შვილის გაჩენა სწავლის დასრულების მერე გადავწყვიტე, ამას მოჰყვა ასპირანტურა, დისერტაცია, სადოქტორო, ამასობაში კი დრო გავიდა.. ჩემი გამოცდილებიდან მინდა ყველას ვუთხრა, არც პროფესიული წარჩინება, არც ფინანსური წარმატება და არც არაფერი ღირს იმად, რომ არ გყავდეს ბევრი შვილი, გააჩინეთ შვილები, ამისთვის ნამდვილად ღირს ცხოვრება, ამ მხრივ მე დიდი შეცდომა დავუშვი, რის გამოც ხშირად ვნერვიულობ.

რის გამო წავიდა პოლიტიკაში

-  არასდროს მიოცნებია პოლიტიკოსობაზე, ეს ერთმა მნიშვნელოვანმა მოვლენამ გამოიწვია. მე და ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის თავმჯდომარე გია ჭანტურია ასპირანტურაში კურსელები ვიყავით. იმ პერიოდში თბილისის საუკეთესო სტუდენტების ნაწილი თავმოყრილი იყო ასპირანტურაში და ეს გახლდათ საოცრად საინტერესო პერიოდი. ისტორიის ფაკულტეტზე ასპირანტურაში ძალიან დიდი კონკურსი იყო, ბოლო გამოცდა ინგლისურში გვქონდა, წინა სამი გამოცდის შედეგად ბევრი ნიჭიერი ასპირანტობის კანდიდატი ჩამოგვშორდა, მე და გია კი მეოთხე გამოცდაზე გავდიოდით. ინგლისურის გამოცდამ უნდა გადაწყვიტოს, გავხდებით თუ არა ასპირანტები, შევედით გამოცდაზე ნელი საყვარელიძესთან, რომლიც უმკაცრესია და ამ დროს გიამ გამოიყენა პოლიტიკური ფანდი, პროფესორს მიმართა, არ უნდა დაინტერესდეთ, რის გაკეთებას ვაპირებ ისტორიის ფაკულტეტზე ასპირანტობის პერიოდში, ნესტანსაც ჰკითხეთ რა უნდა, რატომ აბარებს ასპირანტურაშიო. გავოცდი, ეს რომ თქვა, რის შემდეგაც ქალბატონი ნელი გიას დასმული შეკითხვით მომიბრუნდა, მე კი ვუპასუხე, მინდა, 1924 წლის აჯანყებაზე წიგნი დავწერო-მეთქი, ეგ რა არისო მკითხა, მე კი დავიწყე ამ ისტორიული მოვლენის მოყოლა, რაშიც ყველა ჩაერთო და აღარავის ახსოვდა ინგლისური და გრამატიკა, ყველა პირდაფჩენილი მიყურებდა. ამ დროს შემომიბრუნდა გია და იცით, რა მითხრა? მე არ მჯერა ნესტანის, რადგან ქალები ასეთ თემებზე არ წერენ, ბოლოს კი ასეთი რამ მითხრა ნიშნის მოგებით, იცი, რა ძნელია ამის დაწერა, ნესტან, გენაცვალეო. მაშინვე მივხვდი, ეს იყო არა ჩემთან დაპირისპირება, არამედ პოლიტიკური ფანდი, რის შემდეგაც რამდენიმე კითხვა დაგვისვეს ინგლისურში და შედეგად ორივე ასპირანტურაში ჩავირიცხეთ. ეს იმიტომ მოგიყევით ასე ვრცლად, რომ აღმენიშნა, იმ პერიოდში გია უკვე პოლიტიკაში იყო, ეროვნულ-დემოკრატიული მოძრაობა აქტიურად იბრძოდა და პირველი პოლიტიკური მოვლენა, რომელიც არასდროს დამავიწყდება, გახლდათ 1988 წლის 21 სექტემბრის აქცია, საიდანაც ჩემთვის დაიწყო პოლიტიკა. ამ დღეს სახელმწიფო უნივერსიტეტში მოდიოდა ცეკას პირველი მდივანი ჯუმბერ პატიაშვილი, რომელსაც სტუდენტები ძალიან მძიმედ ვხვდებოდით, რათა მასაც და რუსეთსაც გაეგოთ ჩვენი პათოსი. შეიძლება ითქვას, რომ ამით დაიწყო ჩემი პოლიტიკური ცხოვრება. რუსთაველზე ვცხოვრობ და ჩემ თვალწინ ვითარდებოდა ის მოვლენები, რომლებიც ჩვენი ქვეყნის ისტორიას ქმნიდნენ. დადგა 1991-1992 წლები, რუსთაველის ქუჩა განადგურებული გახლდათ, ქვეყანაში ახალი პროცესები უნდა დაწყებულიყო და მაშინ ჩემთან მოვიდა გია ჭანტურია, რომელმაც მითხრა, შენ აუცილებლად უნდა შემოხვიდე პოლიტიკაში და საპარლამენტო არჩევნებში მიიღო მონაწილეობაო, ბევრი ვიკამათეთ ამ თემასთან დაკავშირებით, მაგრამ ბოლოს დავთანხმდი და 29 წლის ასაკში გავხდი პარლამენტარი.

-  დღევანდელი პარლამენტის შემადგენლობაშიც არიან ახალგაზრდა დეპუტატები, მაგალითად, 21 წლის მარიამ საჯაია, რომელსაც ხშირად ამის გამო აკრიტიკებენ, თქვენ შემთხვევაში როგორ იყო საქმე?

-  მომხიბვლელ მარიამ საჯაიას მინდა, დიდი წარმატება ვუსურვო. ბებიაჩემი ამბობდა, ქალის მტერი სილამაზე და მომხიბვლელობააო. მოხდენილ ქალებს, რომელნიც პოლიტიკაში მოღვაწეობენ, სჭირდებათ იარაღი, ეს იარაღი კი პროფესიონალიზმია. თუ ხარ მოხდენილი, პროფესიონალი და იმავდროულად გაქვს რკინის ნერვები, მაშინ შენი გზა მუდმივად წინააღმდეგობრივი იქნება, მაგრამ ამასთანავე მუდმივად ივლი თეთრ ცხენზე ამხედრებული და თავს იგრძნობ არგუმენტირებულად გამარჯვებულად იმ უმძიმეს სფეროში, რასაც პოლიტიკა ჰქვია. ჩემ შემთხვევაში იყო მითქმა-მოთქმა, ჩურჩული, მაგრამ მე გახლდით პროფესიონალი, რკინის ნერვებით და ამ ყველაფერს მომზადებული შევხვდი.

-  "ლეიბორისტულ პარტიაზე" მინდა გკითხოთ, რამდენიმე წევრმა პარტია დატოვა, როგორ ფიქრობთ, რა არის ამის მიზეზი?

-  ეს ბუნებრივი პროცესია და კონკრეტულ პიროვნებებთან კი არ უნდა დავაკავშიროთ, არამედ პოლიტიკურ კანონთან. თუ პიროვნება ან პოლიტიკური პარტია არ არის თანამედროვე და არ ხვდება იმ გამოწვევებს, რომელსაც მას ყოველდღიურად უმზადებენ, ის პოლიტიკური არენიდან გაქრება, ასე რომ, პროცესი, რომელიც ამ პარტიაში მიდის ბუნებრივია, ან პარტიამ უნდა იგრძნოს დრო, ან უფუნქციოდ დარჩება.

შვილიშვილი - მეორე ახალგაზრდობა

-  შვილიშვილი ჩემი ახალი ახალგაზრდობაა, რომელმაც მე მომიტანა მუდმივად ფორმაში ყოფნის აუცილებლობა, სურვილი, მომიტანა ახალი პასუხისმგებლობა და ამასთანავე ახალი ფუფუნება. თემო-იოანე ალექსიძე უკვე 12 წლის ხდება და მინდა გითხრათ, რომ ის ჩემი მეგობარია, ვისგანაც ვიღებ რჩევებს, ზოგჯერ ძალიან მკაცრია ჩემ მიმართ, ზოგჯერ დაუნდობელიც, მაგრამ იმავდროულად მეტად ობიექტური გახლავთ. თითქმის ყოველთვის ადევნებდა თვალყურს ჩემს სატელევიზიო გამოსვლებს და შენიშვნებს მაძლევდა, თუ კარგად არ გამოვიყურებოდი, მეუბნებოდა, ყველასთვის გასაგებად უნდა ისაუბრო და არა მეცნიერულად, რათა ყველას ყურამდე მივიდეს შენი ნათქვამიო. როდესაც რაღაცას ვაკეთებ, ყოველთვის ვფიქრობ, მოეწონება და თუ არა ის თემოს, სწორედ ამიტომ გავდივარ კუს ტბაზე ყოველდღე შვიდ კილომეტრს და სწორედ ამიტომ ვარ პრანჭია ბებია. "ნანუკას შოუში" მიგვიწვიეს თბილისის პრანჭია ქალბატონები ბებიების რანგში, საინტერესო იყო ის, რომ ყველანი დიდი ემოციებით ვსაუბრობდით შვილიშვილებზე. თემო არასდროს მეძახის ბებიას, ყოველთვის ასე მომმართავს - ნესტან, თავიდან ნესს მეძახდა, რადგან ჩემს სრულ სახელს ვერ ამბობდა, მაგრამ მე მისთვის ყოველთვის ნეს-ად დავრჩები. ჩემი შვილიშვილი პატარა, 2-3 წლის იყო, როცა პატრიარქთან მივიყვანე, უწმინდესმა სახელი ჰკითხა, ბავშვმა როგორ მოიფიქრა ამის თქმა არ ვიცი, მაგრამ ენის მოჩლექით უპასუხა, თემო მქვია, მაგრამ ჩემი ნათლობის სახელი იოანეაო, დღესაც გაოცებული ვარ, როგორ მოუვიდა ამ ასაკის ბავშვს თავში აზრად ასეთი რამის თქმა. შემდეგ უწმინდესმა ჰკითხა, პირჯვრის გადასახვა იციო? ამ დროს ძალიან ავღელდი, ვინერვიულე - ბავშვია და იქნებ, ვერ მოახერხოს პირჯვრის სწორად გადაწერა-მეთქი, თემომ უპასუხა, კი, ვიციო და პირჯვარი გადაისახა, მაშინ ჩვენმა პატრიარქმა მას იოანე ნათლისმცემლის მოოქრული ხატი აჩუქა, რომელიც შეუფასებელი სიმდიდრეა ჩვენი ოჯახისთვის.

ციცი ომანიძე

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)