"კა­ფან­და­რა იყო, სქე­ლი ტუ­ჩე­ბით, მე­ჩხე­რი ულ­ვა­ში­თა და კოხ­ტად შეკ­რე­ჭი­ლი მოკ­ლე წვე­რით. სათ­ვა­ლი­დან დაღ­ლი­ლი იცქი­რე­ბო­და. მშვი­დი ნა­ბი­ჯით და­დი­ო­და, სა­ხე­ზე მუ­დამ ნაღ­ვლი­ა­ნი შთა­გო­ნე­ბა ეფი­ნა და ჩუმი ირო­ნი­ით შე­ფე­რი­ლი "მწა­რე" ღი­მი­ლი იცო­და. ძალ­ზე თა­ვი­სე­ბუ­რი და შე­უც­ნო­ბე­ლი გა­რეგ­ნო­ბა ჰქონ­და", - ასე იხ­სე­ნებს სა­კუ­თარ მას­წავ­ლე­ბელს, ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძეს მისი ერთ-ერთი მოს­წავ­ლე, სი­მონ ჩი­ქო­ვა­ნი. მწერ­ლის ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ "აფეთ­ქე­ბებ­სა" და პი­რად გან­ცდებ­ზე, სიყ­ვა­რულ­სა და ტკი­ვილ­ზე ლი­ტე­რა­ტუ­რათმცოდ­ნე, პრო­ფე­სო­რი ინგა მი­ლო­რა­ვა მოგ­ვი­თხრობს.

- ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძეს იგო­ნე­ბენ, რო­გორც გან­სა­კუთ­რე­ბულს, თა­ვი­სე­ბურს, შე­უც­ნო­ბელს, იდუ­მალს. ეს იყო ძა­ლი­ან სადა, მო­რი­დე­ბუ­ლი, ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ში მე­ტად თავ­მდა­ბა­ლი პი­როვ­ნე­ბა. არის­ტოკ­რა­ტი­უ­ლი წარ­მო­მავ­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე (ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე იმე­რე­ლი თა­ვა­დე­ბის გვა­რია), თა­ვის­და უნე­ბუ­რად, ბუ­ნებ­რი­ვად იცავ­და გან­სა­კუთ­რე­ბულ დის­ტან­ცი­ას გარე სამ­ყა­როს­თან. იყო გულ­მო­წყა­ლე ნე­ბის­მი­ე­რი ადა­მი­ა­ნის მი­მართ, თუმ­ცა, ჰქონ­და თა­ვი­სი ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი სამ­ყა­რო. მწერ­ლი­სა თუ პო­ე­ტის პორ­ტრე­ტის აღ­დგე­ნა მხო­ლოდ მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი­თაც შე­იძ­ლე­ბა. ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე­ზე რომც არ ვი­ცო­დეთ რე­ა­ლუ­რი ფაქ­ტე­ბი, მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი აბ­სო­ლუ­ტუ­რი ას­ლია მისი ხა­სი­ა­თის, ცხოვ­რე­ბის. ეს იყო ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც გა­მორ­ჩე­უ­ლად უყ­ვარ­და თა­ვი­სი ქვე­ყა­ნა; რომ­ლის­თვი­საც ადა­მი­ანს, რო­გორც ინ­დი­ვიდს, უდი­დე­სი მნიშ­ვნე­ლო­ბა ჰქონ­და. ამა­ვე დროს, ის იყო სა­ოც­რად ნა­ტი­ფი და მხატ­ვრუ­ლად გა­ფა­ქი­ზე­ბუ­ლი ოს­ტა­ტი. ნიკო ხში­რად ამ­ბობ­და: ღა­მის ადა­მი­ა­ნი ვარ, ღამე ვმუ­შა­ობ, თუმ­ცა, მზე ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­სო. ცნო­ბი­ლია, რომ ახალ­გაზ­რდო­ბი­დან ბევ­რს ეწე­ო­და. სუს­ტი მხედ­ვე­ლო­ბა ჰქონ­და, ლურ­ჯი სათ­ვა­ლე ეკე­თა. ამ­ბობ­და, როცა ეს სათ­ვა­ლე გა­ვი­კე­თე, სამ­ყა­რომ ფე­რე­ბი და­კარ­გაო და ძა­ლი­ან გა­ნიც­დი­და ამ ფაქტს. ავ­სტრი­ა­ში ქუ­ჩა­ში მხატ­ვარს გა­უ­ჩე­რე­ბია და უთხო­ვია, დაგ­ხა­ტა­ვო. ეს სუ­რა­თი ახ­ლაც არ­სე­ბობს. ძა­ლი­ან თა­ნა­მედ­რო­ვე და და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი გა­რეგ­ნო­ბა ჰქონ­და. იმ პე­რი­ო­დის მწერ­ლე­ბის­გან არა მხო­ლოდ ხელ­წე­რით, გა­რეგ­ნო­ბი­თაც გან­სხვავ­დე­ბო­და. არ უყ­ვარ­და უხვსი­ტყვა­ო­ბა, სა­დღეგ­რძე­ლო­ე­ბი. ერთხელ, თურ­მე, როცა მე­გობ­რებ­მა სუფ­რა­ზე ერ­თმა­ნე­თის დღეგ­რძე­ლო­ბა და ქება-დი­დე­ბა და­ი­წყეს, ნი­კომ თა­ნა­მე­ი­ნა­ხე­ებს მი­მარ­თა: შევ­თან­ხმდეთ, მე ბოდ­ლე­რი ვარ, შენ მა­ლარ­მე და ამით და­ვამ­თავ­როთ სა­უ­ბა­რიო...

- ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე გა­ნათ­ლე­ბით მა­თე­მა­ტი­კო­სი და იუ­რის­ტი იყო. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, მწერ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბით გან­ვი­თა­რე­ბა­ში თა­ვი­სი წვლი­ლი მის­სა­ვე დე­ი­დაშ­ვილს, შალ­ვა და­დი­ან­საც მი­უ­ძღვის...

- ნამ­დვი­ლად. ქუ­თა­ის­ში სწავ­ლი­სას შალ­ვა და­დი­ანს ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი წრე ჰქონ­და და ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე ამ წრე­ზე შე­იყ­ვა­ნა. ნიკო არ ცხოვ­რობ­და თა­ვი­სი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი­დან აღე­ბუ­ლი ჰო­ნო­რა­რით, რო­გორც სხვა მისი თა­ნა­მედ­რო­ვე მწერ­ლე­ბი. გა­ნათ­ლე­ბა ხარ­კოვ­ში მი­ი­ღო. იმ პე­რი­ოდ­ში ერთი ასე­თი ჩა­ნა­წე­რი ჰქონ­და: ქალ­თან გვერ­დით არა­სო­დეს გა­მივ­ლია. ერთხელ, ქუ­ჩა­ში გო­გო­ნე­ბი შემ­ხვდნენ და შევ­თა­ვა­ზე, მთის­კენ წა­ვი­დეთ-მეთ­ქი. გო­გო­ნებ­მა იხუმ­რეს - მთის­კენ გვი­ტყუ­ებ­სო. ძა­ლი­ან მო­მე­რი­და, სას­წრა­ფოდ სახ­ლამ­დე მი­ვა­ცი­ლე და ამო­ვი­სუნ­თქეო. ხარ­კოვ­ში სწავ­ლის პე­რი­ოდ­ში და­წე­რა მი­ნი­ა­ტი­უ­რა "ხე­ლე­ბი". რო­გორც ჩანს, ეს რე­ა­ლუ­რი სა­სიყ­ვა­რუ­ლო ურ­თი­ერ­თო­ბი­დან მო­დი­ო­და. ეს არის ხე­ლე­ბის, რო­გორც ცალ­კე სა­ხის ში­ნა­გა­ნი გან­ცდა და ექ­სპრე­სია.

- მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძეს მშვი­დი და გა­წო­ნას­წო­რე­ბუ­ლი ხა­სი­ა­თის ადა­მი­ა­ნად ახა­სი­ა­თე­ბენ, მის ცხოვ­რე­ბას ორი დუ­ე­ლი ახ­ლდა თან. ცნო­ბი­ლია ასე­ვე ერთ-ერთი სპექ­ტაკ­ლის მსვლე­ლო­ბი­სას დე­ბო­შის ატე­ხის ამ­ბის შე­სა­ხე­ბაც. რო­გორ აიხ­სნე­ბა მისი ამ­გვა­რი წი­ნა­აღ­მდე­გობ­რი­ვი ბუ­ნე­ბა?

- მის ხა­სი­ათ­თან მარ­თლაც წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა­ში მო­დის მისი ცხოვ­რე­ბის თან­მდე­ვი "აფეთ­ქე­ბე­ბი", დუ­ე­ლე­ბი. ის იყო ფსი­ქო­ტი­პი, რო­მელ­საც შე­ეძ­ლო ბევ­რი მო­ეთ­მი­ნა, ყო­ფი­ლი­ყო ჩრდილ­ში, მაგ­რამ თუკი საქ­მე მის­თვის პრინ­ცი­პულ სა­კი­თხებს, ღირ­სე­ბას შე­ე­ხე­ბო­და, ამას არა­სო­დეს მო­ით­მენ­და და პრო­ტესტს ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­უ­რი ფორ­მით გა­მო­ხა­ტავ­და. ავ­სტრი­ა­ში გი­გო­ლი წუ­ლუ­კი­ძე და ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე სა­სა­უზ­მე­ში იყ­ვნენ და ნიკო თურ­მე ხელ­ში საშ­ლელს ათა­მა­შებ­და. იმ დროს მას­თან ახალ­გაზ­რდა, ად­გი­ლობ­რი­ვი პე­და­გო­გი მი­ვი­და და უთხრა: საშ­ლელს ხომ ვერ მა­თხო­ვებ­დიო. ნი­კომ ეს შე­ნიშ­ვნად და დამ­ცი­რე­ბად მი­ი­ღო, ფეხ­ზე წა­მოხ­ტა და მო­სულს სა­ხე­ში გა­არ­ტყა. გი­გო­ლი წუ­ლუ­კი­ძე გა­ო­ცე­ბუ­ლი დარ­ჩა, რად­გან ასე­თი საქ­ცი­ე­ლი ნი­კოს­გან წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო. გი­გო­ლიმ ძა­ლი­ან გა­ნი­ცა­და ეს ფაქ­ტი, მთე­ლი ღამე ფა­რი­კა­ო­ბა­ში ამე­ცა­დი­ნებ­და მე­გო­ბარს. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, მოხ­და სას­წა­უ­ლი და პირ­ვე­ლად ნი­კომ გა­კაწ­რა მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე. სა­ო­ცა­რია, მაგ­რამ ამ დუ­ე­ლის შემ­დეგ ნიკო იმ ადა­მი­ან­თან და­მე­გობ­რდა. რაც შე­ე­ხე­ბა მე­ო­რე დუ­ელს, ის 1908 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­სულ ოფი­ცერ აკი­მოვ­თან მო­უხ­და. ნი­კომ მას სა­ქარ­თვე­ლოს მი­მართ უდი­ე­რი გა­მო­ნათ­ქვა­მი არ აპა­ტია და დუ­ელ­ში გა­მო­იწ­ვია. დუ­ელ­ზე ნიკო თეთ­რი პე­რან­გით გა­მო­ცხად­და, კარ­გი სა­მიზ­ნე­სა­ვით. სა­გან­გე­ბოდ შე­უკ­რეს თურ­მე გუ­ლის­პი­რი, მაგ­რამ მისი მე­გო­ბა­რი, ილია ზუ­რა­ბიშ­ვი­ლი იხ­სე­ნებს, რომ დუ­ე­ლი­სას კვლავ გახ­სნი­ლი ჰქო­ნია. აკი­მო­ვი სა­ში­ში იყო, მის­თვის დუ­ელს პრო­ფე­სი­უ­ლი ღირ­სე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ბა ჰქონ­და. როცა და­უ­მიზ­ნა, თურ­მე ნიკო ირო­ნი­უ­ლი ღი­მი­ლით შეჰ­ყუ­რებ­და. ოფი­ცერ­მა ორ­ჯერ ააც­დი­ნა, ნი­კომ კი მკლავ­ში მსუ­ბუ­ქად დაჭ­რა. 1901 წელს ომარ­სკის დას­მა ნაკ­ლე­ბად ცნო­ბი­ლი ავ­ტო­რე­ბის (კრი­ლო­ვა და ლიტ­ვი­ნა) საკ­მა­ოდ ან­ტი­სე­მი­ტუ­რი პი­ე­სა "ის­რა­ე­ლის შვი­ლი" ჩა­მო­ი­ტა­ნა ქუ­თა­ის­ში. ის ქუ­თა­ი­სის სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ ქარ­თვე­ლებ­სა და ებ­რა­ე­ლებს შო­რის წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის ჩა­მოგ­დე­ბის მცდე­ლო­ბად აღიქ­ვა. პრო­ტეს­ტი იმ­დე­ნად მძაფ­რი იყო, რომ პო­ლიც­მა­ის­ტერ­მა ქუ­თა­ი­სის გუ­ბერ­ნა­ტორს შეს­თა­ვა­ზა - იქ­ნებ პი­ე­სა აღარ გაგ­ვეშ­ვაო, მაგ­რამ გუ­ბერ­ნა­ტო­რი არ და­თან­ხმდა და წარ­მოდ­გე­ნა გა­ი­მარ­თა. მა­შინ, მე­ტად წყნა­რი და მო­რი­დე­ბუ­ლი ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე თა­ვის მე­გობ­რებ­თან, ალექ­სან­დრე კან­დე­ლაკ­თან და კი­რი­ლე ნი­ნი­ძეს­თან ერ­თად სპექ­ტაკლზე წა­ვი­და. პი­ე­სის მსვლე­ლო­ბი­სას დე­ბო­ში ატე­ხეს და სპექ­ტაკ­ლი ჩა­შა­ლეს. ნი­კოს სას­ტი­კად სცე­მეს პო­ლი­ცი­ე­ლებ­მა და თა­ვის მე­გობ­რებ­თან ერ­თად და­ა­პა­ტიმ­რეს. ცნო­ბილ­მა ვე­ქილ­მა, მოსე ქი­ქო­ძემ მო­ა­ხერ­ხა, ნიკო არ და­ე­ჭი­რათ, თუმ­ცა, მა­ვან­ნი ასე მსუ­ბუ­ქად დას­ჯას არ დას­ჯერ­დნენ, გა­ა­სა­ჩივ­რეს და მწე­რალს თბი­ლის­ში 3-თვი­ა­ნი პა­ტიმ­რო­ბა მი­უ­სა­ჯეს.

- რო­გორ გა­იც­ნო მწე­რალ­მა მო­მა­ვა­ლი მე­უღ­ლე, თა­მარ ჩხე­ი­ძე?

- თა­მა­რი 1912 წელს, ქუ­თა­ის­ში, ბან­კში გა­იც­ნო. ის ცნო­ბი­ლი და მდი­და­რი კა­ცის, ალექ­სან­დრე ჩხე­ი­ძის შვი­ლიშ­ვი­ლი იყო. მისი მამა, გი­ორ­გი ჩხე­ი­ძე, ქუ­თა­ი­სის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ასე­ვე ცნო­ბი­ლი წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი, ქა­ლა­ქის დაც­ვის უფ­რო­სი, მო­ქე­ი­ფე კაცი იყო. ცნო­ბი­ლია, რომ მთე­ლი ქო­ნე­ბა დროს ტა­რე­ბა­ში გაფ­ლან­გა. 6 შვი­ლი ჰყავ­და. 36 წლი­სა გარ­და­იც­ვა­ლა და ბავ­შვე­ბის აღ­ზრდა უფ­როს ქა­ლიშ­ვილს, ნი­კოს მო­მა­ვალ მე­უღ­ლეს, თა­მარს და­ე­კის­რა. ნიკო და თა­მა­რი პირ­ვე­ლად სუფ­რა­ზე შეხ­ვდნენ ერ­თმა­ნეთს. ნიკო მო­რი­დე­ბით, მაგ­რამ მა­ინც ყუ­რა­დღე­ბას გა­მო­ხა­ტავ­და. იგი მგზნე­ბა­რე კა­ვა­ლე­რი არა­სო­დეს ყო­ფი­ლა... მარ­თა­ლია, მის ნა­წარ­მო­ე­ბებ­ში ში­ნა­გა­ნი დიდი მუხ­ტი და ვნე­ბა იგ­რძნო­ბა, თუმ­ცა, გრძნო­ბებს, ზო­გა­დად, ნაკ­ლე­ბად გა­მო­ხა­ტავ­და. გაც­ნო­ბი­დან 2 წელი ხვდე­ბოდ­ნენ, შემ­დეგ კი ძა­ლი­ან სა­დად და მო­რი­დე­ბუ­ლად და­ქორ­წინ­დნენ, მწერ­ლის ხა­სი­ათ­ში პომ­პე­ზუ­რო­ბა არ იჯდა. 4 შვი­ლი ეყო­ლათ - ნო­და­რი, ნა­ი­ლი, მე­რა­ბი და გოგი. ნა­ი­ლი 2 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. ბავ­შვის სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ, მწერ­ლის სურ­ვი­ლი იყო, აღა­რა­ვის ეხ­სე­ნე­ბი­ნა ეს სა­ხე­ლი.

ნი­კოს თბი­ლის­ში მე­გო­ბა­რი ექი­მი ქალი ჰყავ­და, რო­მელ­მაც სა­კუ­თარ თავ­ზე წა­მა­ლი გა­მო­ცა­და და დაყ­რუვ­და. მას ჭავ­ჭა­ვა­ძის ქუ­ჩა­ზე დიდი სახ­ლი ჰქონ­და. ნი­კოს შეს­თა­ვა­ზა, ცოლ-შვი­ლით იმ სახ­ლში ეცხოვ­რა. მწერ­ლის სი­ცო­ცხლის ბოლო პე­რი­ო­დი ომის წლებს და­ემ­თხვა. სა­კუ­თა­რი ცხოვ­რე­ბი­სა თუ გა­ჭირ­ვე­ბის აფი­ში­რე­ბას არა­სო­დეს მო­ახ­დენ­და, მაგ­რამ, სა­ვა­რა­უ­დოდ, ის დიდ გა­ჭირ­ვე­ბა­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. თუ მუ­სი­კას შე­ვა­და­რებთ, ის იყო კაცი, რომ­ლის ცხოვ­რე­ბაც შო­პე­ნის მუ­სი­კა­სა­ვით ჟღერ­და. შო­პე­ნის მუ­სი­კა­ში დიდი აკორ­დე­ბი და მგზნე­ბა­რე­ბა არ არის, მაგ­რამ სტა­ბი­ლუ­რად და მშვი­დად მი­ე­დი­ნე­ბა. ასე­ვე მშვი­დად გა­ი­ა­რა მის­მა ცხოვ­რე­ბამ.

- ამ­ბობთ, რომ მწე­რა­ლი "ჩრდილ­ში" და მშვი­დად ცხოვ­რობ­და. თუმ­ცა, მისი ნო­ვე­ლე­ბი არც ისე "მშვი­დია"... ამის გამო იმ დროს ბევრ შე­მოქ­მედს დევ­ნიდ­ნენ. რო­გორ მოხ­და, რომ ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძეს არ შე­ე­ხო მსგავ­სი რეპ­რე­სი­ე­ბი?

- ეს მი­ნი­ა­ტი­უ­რე­ბი რე­ვო­ლუ­ცი­ამ­დე იყო და­წე­რი­ლი, ამი­ტომ, ამის გამო ვერ შე­ე­და­ვე­ბოდ­ნენ. ის მარ­თლაც ჩრდილ­ში მყო­ფი ადა­მი­ა­ნი იყო, ამი­ტომ, შე­ჯა­ხე­ბა არ მომ­ხდა­რა მასა და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის რო­მე­ლი­მე შტოს შო­რის. ალ­ბათ, ისიც იყო, რომ მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი ალე­გო­რი­უ­ლი ხა­სი­ა­თის გახ­ლდათ და ასე პირ­და­პირ ბრალს ვე­რა­ფერ­ში სდებ­დნენ.

- "ცის­ფერ­ყან­წე­ლებ­თან" რო­გო­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და?

- ძა­ლი­ან აფა­სებ­დნენ. კო­ლაუ ნა­დი­რა­ძეს მას­ზე უთ­ქვამს: ეს არის ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც თუ ერთხელ ნა­ხავ, ვე­რა­სო­დეს და­ი­ვი­წყე­ბო.

- რა გა­მო­არ­ჩევს ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძეს XX სა­უ­კუ­ნის ქარ­თულ სა­ლი­ტე­რა­ტუ­რო ის­ტო­რი­ა­ში?

- ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძე ქარ­თუ­ლი მო­დერ­ნი­ზა­ცი­ის და­წყე­ბის ერთ-ერთი სუ­ლის­ჩამ­დგმე­ლია. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, იმპრე­სი­ო­ნიზ­მი, რო­გორც ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბა, მის სა­ხელს უკავ­შირ­დე­ბა. თუნ­დაც მხო­ლოდ ეს ფაქ­ტი ანი­ჭებს ამ ფი­გუ­რას დიდ მნიშ­ვნე­ლო­ბას, რად­გან იმპრე­სი­ო­ნიზ­მი, ევ­რო­პის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ჩვენ­თან ხე­ლოვ­ნე­ბის არც ერთ დარ­გში არ გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლა. ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძემ შეძ­ლო, ამ უნი­კა­ლუ­რი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის ნიშ­ნე­ბი, თვი­სე­ბე­ბი, სტი­ლი შე­მო­ე­ტა­ნა და ეს ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­ულ დარ­გში, ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში და­ე­ნერ­გა... ის ერთ-ერთი მა­გა­ლი­თია იმი­სა, თუ რო­გორ უნდა გახ­დეს მო­დერ­ნი­ზა­ცია, ევ­რო­პე­ი­ზა­ცია, ჩარ­თვა სა­ერ­თო გლო­ბა­ლურ პრო­ცე­სებ­ში ისე, რომ შენი კი არ და­ა­ზა­რა­ლო, არა­მედ გა­ამ­დიდ­რო და გა­აძ­ლი­ე­რო. მი­ნი­ა­ტი­უ­რის ჟან­რი ნიკო ლორ­თქი­ფა­ნი­ძემ მწვერ­ვალ­ზე აიყ­ვა­ნა, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი არ­სე­ბო­ბის სული შთა­ბე­რა.

შო­რე­ნა ლა­ბა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)