პა­ტა­რა ბიჭი იყო, როცა მდი­ნა­რე­ში სა­ბე­დის­წე­როდ გა­დახ­ტა, მაგ­რამ ამ­ბობს, რომ იმ "ბედ­ნი­ერ­მა დღემ" მის ცხოვ­რე­ბა­ში ბევ­რი რამ შეც­ვა­ლა. ალ­ბათ, გა­გიკ­ვირ­დათ "ბედ­ნი­ერს" რომ უწო­დებს იმ დღეს, მაგ­რამ გი­ორ­გი კოხ­რე­ი­ძე ("მოძ­რა­ო­ბა ხელ­მი­საწ­ვდო­მი გა­რე­მო­სათ­ვის" დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი) ამ ყვე­ლა­ფერს თა­ვი­სე­ბუ­რად ხსნის... ის აქ­ტი­უ­რი ადა­მი­ა­ნია: მყინ­ვარწვე­რი ერთხელ უკვე და­ლაშ­ქრა, მო­ნა­წი­ლე­ობს სხვა­დას­ხვა სპორ­ტულ ტურ­ნირ­ში და იმ ახალ­გაზ­რდებ­საც აქ­ტი­უ­რო­ბის­კენ მო­უ­წო­დებს, რომ­ლე­ბიც შინ დათ­რგუნ­ვი­ლე­ბი სხე­დან. ზრუ­ნავს მათ­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მი გა­რე­მოს შექ­მნა­ზე და სა­კუ­თა­რი მა­გა­ლი­თით აჩ­ვე­ნებს, რომ ცხოვ­რე­ბა გრძელ­დე­ბა...

- ფან­ტას­ტი­კუ­რი ბავ­შვო­ბა მქონ­და, ფრი­ა­დო­სა­ნი მოს­წავ­ლე ვი­ყა­ვი. 14 წლი­სამ სე­რი­ო­ზუ­ლი ტრავ­მა მი­ვი­ღე: ქვიშ­ხეთ­ში ვის­ვე­ნებ­დი, მდი­ნა­რე­ში ვხტე­ბო­დი, კის­რის მა­ლებს შო­რის სის­ხლძარ­ღვი რომ მო­ვი­ყო­ლე და ამოს­ვლა ვე­ღარ შევ­ძე­ლი... კის­რის მა­ლე­ბით გა­და­კე­ტი­ლი სის­ხლძარ­ღვი მხო­ლოდ ოპე­რა­ცი­ით თუ გა­იხ­სნე­ბო­და, მაგ­რამ ვერ მო­ხერ­ხდა...

- ოპე­რა­ცია რომ გა­გე­კე­თე­ბი­ნათ, შემ­დგომ­ში ეტლი აღარ დაგ­ჭირ­დე­ბო­დათ?

- არა... და­ბა­ლი კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის ექი­მე­ბის ხელ­ში აღ­მოვ­ჩნდი. ტრავ­მის მი­ღე­ბი­დან მე-5 დღეს შო­კი­დან გა­მო­ვე­დი, მაგ­რამ ისე­თი პრე­პა­რა­ტი მომ­ცეს, რო­მელ­მაც გუ­ლის­რე­ვა გა­მო­იწ­ვია. ამის­თვის თავი გვერ­დზე გა­და­მი­წი­ეს, ეს კი თურ­მე არ შე­იძ­ლე­ბო­და... მოკ­ლედ, კის­რის გა­დატ­რი­ა­ლე­ბი­სას, ლა­მის სამ­ჯერ გარ­და­ვიც­ვა­ლე. მკურ­ნა­ლი ექი­მი ჩემს მშობ­ლებს ამ­შვი­დებ­და, აღ­დგე­ნი­თი პრო­ცე­სი მი­დის და ყვე­ლა­ფერს დრო სჭირ­დე­ბაო. იმ ლო­დინ­ში 4 წელი და­ი­კარ­გა. მერე კი ოპე­რა­ცია უკვე დაგ­ვი­ა­ნე­ბუ­ლი იყო...

- ტრავ­მის შემ­დეგ ცხოვ­რე­ბა რო­გორ გაგ­რძელ­და?

- სა­ერ­თოდ, ხი­ფა­თი­ა­ნი ადა­მი­ა­ნი ვარ და 27 წლი­სამ, კის­რის მა­ლე­ბი ისევ და­ვი­ზი­ა­ნე. 2008 წელს ავ­ტო­ა­ვა­რი­ა­ში მოვ­ყე­ვი. მა­შინ 41 წლის გახ­ლდით. წი­ნას­წარ ვგრძნობ­დი თით­ქოს, რომ ამ ასაკ­ში რა­ღაც და­მე­მარ­თე­ბო­და.

- წი­ნათ­გრძნო­ბა გქონ­დათ?

- როცა წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ეტლს მი­ჯაჭ­ვუ­ლი, ოთახ­ში ზი­ხარ და შენ გარ­შე­მო მხო­ლოდ ფან­ჯრი­დან და­ნა­ხუ­ლი სამ­ყა­რო იც­ვლე­ბა, ძა­ლა­უ­ნე­ბუ­რად ფიქ­რს ეჩ­ვე­ვი... 20 წლი­სა ჩა­ნა­წე­რებს ვა­კე­თებ­დი, იმ ამ­ბე­ბი­დან, რა­საც ვწერ­დი, ცხოვ­რე­ბა­ში ბევ­რი რამ ამიხ­და. თან, 41 რი­ცხვი შებ­რუ­ნე­ბუ­ლად ხომ 14-ია? ტრავ­მა 6 ივ­ნისს მი­ვი­ღე, 14-ში კი 41 წლის გავ­ხდი. მძი­მე ავა­რია იყო, მაგ­რამ გა­დავ­რჩი და უკვე ვი­ცო­დი, თა­ვის­თვის რო­გორ უნდა მო­მევ­ლო. მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან ერთ თვე­ში გა­მო­ვე­დი...

- პირ­ვე­ლი ტრავ­მის მი­უ­ხე­და­ვად, და­ამ­თავ­რეთ სკო­ლა, უნი­ვერ­სი­ტე­ტი და ამე­რი­კა­შიც იყა­ვით. რო­გორ მოხ­ვდით ამე­რი­კა­ში?

- გი­ორ­გი ძნე­ლა­ძემ ("კო­ა­ლი­ცია და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ცხოვ­რე­ბი­სათ­ვის"თავ­მჯდო­მა­რე) და­მი­რე­კა და მკი­თხა: გაც­ვლი­თი პროგ­რა­მის ფარ­გლებ­ში, ლი­დე­რე­ბის სკო­ლა­ში, ამე­რი­კა­ში ხომ არ წახ­ვა­ლო? თა­ვი­დან ვყოყ­მა­ნობ­დი, მაგ­რამ ოჯა­ხის წევ­რებ­მა მირ­ჩი­ეს, გი­ორ­გის წი­ნა­და­დე­ბა მი­მე­ღო. სკო­ლა­ში გერ­მა­ნულ ენას ვსწავ­ლობ­დი. ამე­რი­კა­ში კი ინ­გლი­სუ­რი ენის ცოდ­ნა იყო სა­ჭი­რო. ამას­თან, უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში მი­სა­ღე­ბი გა­მოც­დე­ბის­თვის ვემ­ზა­დე­ბო­დი. მოკ­ლედ, მცი­რე დრო­ში, უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში ჩა­ბა­რე­ბაც მო­ვა­ხერ­ხე და ინ­გლი­სუ­რი ენის შეს­წავ­ლაც. ამე­რი­კი­დან კი შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ სხვა ადა­მი­ა­ნი დავ­ბრუნ­დი... უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში იუ­რი­დი­უ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­მარ­თლის გან­ხრით მი­ვი­ღე. დღე­ვან­დელ მთავ­რო­ბა­სა და პარ­ლა­მენ­ტში ჩემი თა­ნა­კურ­სე­ლე­ბი საკ­მა­ოდ არი­ან.

- მა­გა­ლი­თად?

- ირაკ­ლი ალა­სა­ნია, თინა ხი­და­შე­ლი, ირაკ­ლი ოქ­რუ­აშ­ვი­ლი, ლაშა ჟვა­ნია... ძლი­ე­რი ჯგუ­ფი გვქონ­და.

- უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ეტ­ლით სი­ა­რულს რო­გორ ახერ­ხებ­დით?

- გა­და­ად­გი­ლე­ბი­სას პრობ­ლე­მე­ბი მექ­მნე­ბო­და. მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, და­უს­წრე­ბელ ფა­კულ­ტეტ­ზე გა­და­დიო, მაგ­რამ არ დავ­თან­ხმდი. სახ­ლში ჯდო­მის სურ­ვი­ლი არ მქონ­და... ამე­რი­კა­ში ყოფ­ნი­სას ვის­წავ­ლე და გა­ვერ­კვიე იმა­ში, რისი უფ­ლე­ბე­ბი მქონ­და, რა შე­მეძ­ლო გა­მე­კე­თე­ბი­ნა და რო­გორ უნდა და­მე­გეგ­მა მო­მა­ვა­ლი. თბი­ლის­ში ჩა­მოს­ვლის შემ­დეგ, ამ ყვე­ლაფ­რის და­ნერგვა და­ვი­წყე... მაგ­რამ ვწუხ­ვარ, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წევ­რე­ბი, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მქო­ნე პი­რებს გაკ­ვირ­ვე­ბუ­ლე­ბი გვი­ყუ­რე­ბენ, ხოლო თუ ნას­ვა­მია, ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში გვა­ყე­ნე­ბენ. ზოგი ხურ­დას გვაწ­ვდის და ბევ­რი კო­მი­კუ­რი სი­ტუ­ა­ცი­აც გვქო­ნია...

1992 წელს სა­კუ­თა­რი ხე­ლით გა­კე­თე­ბულ, წყლის თხი­ლა­მუ­რებ­ზე დავ­დე­ქი. და­ახ­ლო­ე­ბით ისე­თი გა­მო­მი­ვი­და, რო­გო­რიც ამე­რი­კა­ში ვნა­ხე. მინ­დო­და, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის მეჩ­ვე­ნე­ბი­ნა, რომ ეტ­ლით მო­სარ­გებ­ლე ადა­მი­ა­ნებს დახ­მა­რე­ბა კი არა, თა­ნა­ბარ პი­რო­ბებ­ში ყოფ­ნა სჭირ­დე­ბათ. შე­მიძ­ლია ამა­ყად ვთქვა, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­ზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბის მქო­ნე პირ­თა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის პირ­ვე­ლი სპონ­სო­რი ვი­ყა­ვი. ამე­რი­კა­ში, იმა­ვე გაც­ვლი­თი პროგ­რა­მით, რომ­ლი­თაც მე ვი­ყა­ვი, 5 ადა­მი­ა­ნი გა­ვუშ­ვი, მაგ­რამ იმ ადა­მი­ა­ნებ­მა არ გა­ა­მარ­თლეს. ბევ­რი რამ კი ის­წავ­ლეს, მაგ­რამ დღეს არ აქ­ტი­უ­რო­ბენ. რო­გორც ჩანს, ბრძო­ლის უნა­რი არ აღ­მო­აჩ­ნდათ. წლე­ბის მან­ძილ­ზე სხვა­დას­ხვა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მეს­ვე­უ­რებ­თან პო­ლე­მი­კა­ში შეს­ვლაც ხში­რად მი­წევ­და. ბრი­ტა­ნულ საქ­ველ­მოქ­მე­დო ორ­გა­ნი­ზა­ცია - "ოქსფამ­თან"ერ­თად, "ინ­ვა­ლიდ­თა ლიგა"და­ვა­ფუძ­ნე. ერ­თობ­ლი­ვი ძა­ლის­ხმე­ვით ავა­მუ­შა­ვეთ სა­წარ­მო, სა­დაც ფეხ­საც­მე­ლე­ბი იკე­რე­ბო­და და ინ­ვა­ლი­დე­ბი იყ­ვნენ და­საქ­მე­ბუ­ლე­ბი... ბევრ რა­მე­ზე გული მტკი­ვა, რად­გა­ნაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში საქ­მე თა­ნა­მიმ­დევ­რუ­ლად არ კეთ­დე­ბა. 2003 წლამ­დე ინ­ვა­ლი­დე­ბის­თვის ბევ­რი ქუჩა იყო ადაპ­ტი­რე­ბუ­ლი. მერე რეს­ტავ­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და თბი­ლი­სის უბ­ნებს და ინ­ვა­ლი­დე­ბის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი ასას­ვლე­ლე­ბი მო­შა­ლეს. ამას­თან, წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დროს, ბევ­რი ინი­ცი­ა­ტი­ვა იბ­ლო­კე­ბო­და. ჩემს ინ­ტერ­ვი­უ­ებ­საც ტე­ლე­არ­ხე­ბი არ უშ­ვებ­დნენ... მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ტე­ლე­კომ­პა­ნია "202"-ის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი გახ­ლა­ვართ. ჩემი ძმა - დათო და შალ­ვა რა­მიშ­ვი­ლი ერ­თად და­ი­ჭი­რეს. მარ­ტო დავ­რჩი. მა­შინ ზო­გი­ერ­თებს აქ­ტი­უ­რო­ბა რომ გა­მო­ე­ჩი­ნათ და გვერ­დით დამ­დგო­მოდ­ნენ, შემ­დეგ­ში ტე­ლე­ვი­ზი­ის სიხ­ში­რე სახ­ვე­წა­რი აღარ ექ­ნე­ბო­დათ. ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში არა­ნა­ი­რი რეკ­ლა­მა აღარ მო­დი­ო­და. ბრძო­ლას აზა­რი აღარ ჰქონ­და და დავ­ხუ­რე. პო­ლი­ტი­კურ პარ­ტი­ებს დღემ­დე "202"-ის ვალი აქვთ.

- პარ­ლა­მენ­ტის წევ­რიც იყა­ვით. თა­ვის დრო­ზე, პო­ლი­ტი­კას რა­ტომ არ გაჰ­ყე­ვით?

- ეს ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ას რჩე­ვით მოხ­და, მაგ­რამ ჩემი პი­რო­ბე­ბი მქონ­და! იცოდ­ნენ, რომ ყვე­ლა­ფერ­ზე ტაშს არ და­ვუკ­რავ­დი. ასეც ვიქ­ცე­ო­დი. მერე მივ­ხვდი, რომ ეს დი­დად არ სი­ა­მოვ­ნებ­დათ. ერთ დღე­საც, პარ­ლა­მენ­ტში პა­ტა­რა ძეგლი მი­ვი­ტა­ნე და ჩემს ად­გილ­ზე, სა­დაც ვი­ჯე­ქი, დავ­დე, ამას ელა­პა­რა­კეთ-მეთ­ქი. ბო­ლოს კი პო­ლი­ტი­კი­დან წა­ვე­დი.

- შე­იძ­ლე­ბა, პი­რად ცხოვ­რე­ბა­ზეც გკი­თხოთ?

- რა თქმა უნდა. და­ო­ჯა­ხე­ბუ­ლი არას­დროს ვყო­ფილ­ვარ.

- ეს თქვენ­მა მდგო­მა­რე­ო­ბამ გა­ნა­პი­რო­ბა?

- ჩემი მდგო­მა­რე­ო­ბა გარ­კვე­ულ­წი­ლად სა­კი­თხი­სად­მი ჩემს მიდ­გო­მას გა­ნა­პი­რო­ბებს. მაგ­რამ ვერც იმას ვი­ტყვი, რომ და­სა­ო­ჯა­ხე­ბე­ლი ეტლზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის გამო დავ­რჩი. ასე ინე­ბა უფალ­მა. ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბიც ხომ რჩე­ბი­ან ოჯა­ხის გა­რე­შე?

- მარ­ტო ცხოვ­რობთ?

- დიახ.

- სა­სო­წარ­კვე­თის მო­მენ­ტი არას­დროს გქო­ნი­ათ?

- რო­გორ არ მქო­ნია, 19 წლის ვი­ყა­ვი, თა­ვის მოკ­ვლა რომ ვცა­დე, დეპ­რე­სია მქონ­და, მაგ­რამ გა­მი­მარ­თლა, ტყვია არ გა­ვარ­და. იმის მერე მივ­ხვდი, რომ სიკ­ვდი­ლი არ მინ­დო­და და ია­რა­ღიც შორს მო­ვის­რო­ლე... 20 წლი­სას მამა გარ­და­მეც­ვა­ლა, ერთ წელ­ში დე­დაც დავ­კარ­გე და მარ­ტო, ძმის ამა­რა დავ­რჩი... მშობ­ლე­ბი ადა­მი­ა­ნის­თვის მა­ინც სხვა რამ არის... 34 წელი გახ­დე­ბა, რაც ეტ­ლით ვსარ­გებ­ლობ, 2 წე­ლია, ელექტრო­ეტლზე ვზი­ვარ... 2 წლის წინ ამე­რი­კა­ში მე­გო­ბარ­თან ვი­ყა­ვი ჩა­სუ­ლი, რო­მელ­საც სახ­ლში ელექტრო­ეტ­ლი ჰქონ­და და ამით პირ­ვე­ლად იქ ვი­სარ­გებ­ლე. მერე კი, ის მე­გო­ბა­რი და­მეხ­მა­რა და ეს ეტლი 500 დო­ლა­რად მა­შოვ­ნი­ნა, თო­რემ ასე­თი ახა­ლი ეტლი 12.000 დო­ლა­რი ღირს.

- ახლა იმის შე­სა­ხებ მი­ამ­ბეთ, მყინ­ვარწვერ­ზე რო­გორ ახ­ვე­დით?

- სპე­ცი­ა­ლუ­რი ცი­გე­ბი გვქონ­და. ექ­სპე­დი­ცი­ა­ში 5 ქვეყ­ნის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი ვი­ყა­ვით: სულ 30 კაცი და იქი­დან 5 ეტ­ლით მო­სარ­გებ­ლე. უა­მინ­დო­ბის გამო, 3700 მეტ­რის სი­მაღ­ლე­ზე მე­ტე­ო­სად­გურ­ში თვე-ნა­ხე­ვა­რი ვი­ცხოვ­რეთ. ჩვე­ნი ცი­გე­ბი მძი­მე და არაპ­რაქ­ტი­კუ­ლი იყო და გა­და­ვა­კე­თეთ, უფრო მო­ხერ­ხე­ბუ­ლი გავ­ხა­დეთ. მერე, რო­გორც იქნა, გა­მო­ი­და­რა და მწვერ­ვა­ლი დავ­ლაშ­ქრეთ.

- ცოტა ხნის წინ ჯო­მარ­დო­ბის ტურ­ნირ­შიც მო­ნა­წი­ლე­ობ­დით.

- კი, რაც ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო იყო. ტურ­ნი­რის რთულ სა­ხე­ო­ბა­ში ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დით და გუნ­დი­დან 32-მა 1-ლი ად­გი­ლი და­ვი­კა­ვეთ. ისე­თი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ, წლე­ბის მან­ძილ­ზე რომ ვარ­ჯი­შობ­დნენ, ჩვენ კი პირ­ვე­ლად ვცა­დეთ და არ დავ­მა­ლავ, კონ­კუ­რენ­ტებს ოს­ტა­ტო­ბით კი არა, ჭკუ­ით ვა­ჯო­ბეთ.

- შეხ­ვედ­რამ, რო­მე­ლიც ცოტა ხნის წინ პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრთან გქონ­დათ, რო­გორ ჩა­ი­ა­რა?

- შეხ­ვედ­რას იმის­თვის და­ვეს­წა­რი, რომ ჩემი სათ­ქმე­ლი მეთ­ქვა. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ნამ­დვი­ლად აქვს იმის სურ­ვი­ლი, რომ რა­ღაც გა­ა­კე­თოს, მაგ­რამ თუ ჩვე­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბა არ გა­მო­ი­ყე­ნეს, სურ­ვი­ლი სურ­ვი­ლად დარ­ჩე­ბა. პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა ჩვე­ნი პრობ­ლე­მის მი­მართ ინ­ტე­რე­სი გა­მო­ი­ჩი­ნა. ვნა­ხოთ, რას მო­ი­მოქ­მე­დებს, და­ვე­ლო­დე­ბით. "ნა­ცი­ო­ნა­ლებს"9 წელი ვე­ლო­დეთ და...

- იმ ახალ­გაზ­რდებს, რომ­ლებ­საც და­მო­უ­კი­დებ­ლად გა­და­ად­გი­ლე­ბა არ შე­უძ­ლი­ათ, რას ურ­ჩევთ?

- ...იმ დღეს, რო­დე­საც დავ­ხე­იბრდი, "ბედ­ნი­ერს"ვუ­წო­დებ. უფა­ლი სა­მარ­თლი­ა­ნია: თუ ერთი მი­მარ­თუ­ლე­ბით შემ­ზღუ­და, სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით გან­მა­ვი­თა­რა. უცხო­ეთ­ში ისე­თი ახ­ლობ­ლე­ბი მყავს, რომ­ლებ­საც კი­დუ­რე­ბი სა­ერ­თოდ არ გა­აჩ­ნი­ათ, მაგ­რამ ისე­თი შე­მარ­თე­ბით და აქ­ტი­უ­რად ცხოვ­რო­ბენ, რომ ჯან­მრთელ ადა­მი­ან­საც კი შე­შურ­დე­ბა... ხოლო იმ ახალ­გაზ­რდებს, რომ­ლე­ბიც სახ­ლში არი­ან ჩა­კე­ტი­ლე­ბი, ერთ გა­მოთ­ქმას შე­ვახ­სე­ნებ და ვურ­ჩევ, ეს სი­ტყვე­ბი ცხოვ­რე­ბის დე­ვი­ზად გა­ი­ხა­დონ: "გა­მო­იწ­ვიე სა­კუ­თა­რი თავი და შეც­ვა­ლე სამ­ყა­რო". სწო­რედ მათ უნდა შეც­ვა­ლონ სამ­ყა­რო, თქვენ გარ­და, ამა­ზე სხვა არა­ვინ იფიქ­რებს. ინ­ვა­ლი­დო­ბით ცხოვ­რე­ბა არ მთავ­რდე­ბა, ყვე­ლა­ფე­რი წინ არის...

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)