ან­სამ­ბლი "ორე­რა" წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ო­ცა­რი პო­პუ­ლა­რო­ბით სარ­გებ­ლობ­და რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ქვეყ­ნებ­ში და სა­ზღვარ­გა­რე­თაც. ამი­ტომ, არა­ვის გაჰ­კვირ­ვე­ბია, რო­დე­საც მოს­კოვ­ში 2005 წელს ან­სამ­ბლს 45 წლის იუ­ბი­ლე გა­და­უ­ხა­დეს და ვარ­სკვლა­ვიც გა­უხ­სნეს (თბი­ლის­ში "ორე­რას" ვარ­სკვლა­ვი 2001 წელს გა­იხ­სნა). წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ან­სამ­ბლის წევ­რე­ბი იც­ვლე­ბოდ­ნენ, მაგ­რამ გენო ნა­დი­რაშ­ვი­ლი ბო­ლომ­დე "ორე­რას" ერ­თგუ­ლი დარ­ჩა. რო­გორც ბა­ტო­ნი გენო ამ­ბობს, ეს ან­სამ­ბლი მისი ცხოვ­რე­ბის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლია.

- ჩუ­ღუ­რეთ­ში, დო­ქის ქუ­ჩა­ზე და­ვი­ბა­დე და გა­ვი­ზარ­დე. ოჯახ­ში უმ­ცრო­სი ვი­ყა­ვი. მყავ­და უფ­რო­სი დედ­მა­მიშ­ვი­ლე­ბი - ორი და და ერთი ძმა... დო­ქის ქუ­ჩა­ზე სამი იტა­ლი­უ­რი ეზო გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი იყო და იქა­უ­რი ბავ­შვე­ბი ერ­თად ვიზ­რდე­ბო­დით. კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა გვქონ­და სვა­ნე­თის უბ­ნე­ლებ­თა­ნაც... ბი­ჭებ­თან ერ­თად მეც მი­ჩხუ­ბია, მაგ­რამ მალე ვრიგ­დე­ბო­დით... მე­ო­თხეკ­ლა­სელს ერთი გო­გო­ნა - თი­ნი­კო მომ­წონ­და, მაგ­რამ იმ­დე­ნად მორ­ცხვი ვი­ყა­ვი, რომ ვე­რა­ფერს ვე­უბ­ნე­ბო­დი. მხო­ლოდ სახ­ლი­დან სკო­ლა­ში და სკო­ლი­დან სახ­ლში ვა­ცი­ლებ­დი. თი­ნი­კოც არა­ფერს იმ­ჩნევ­და...

- თქვენ­ში პირ­ვე­ლად მუ­სი­კა­ლუ­რი ნიჭი ვინ აღ­მო­ა­ჩი­ნა?

- ჩემს ბავ­შვო­ბა­ში ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი იყო ფილ­მი "ავა­რა", რომ­ლის სა­ნა­ხა­ვად კი­ნო­თე­ატ­რში დე­დამ წა­მიყ­ვა­ნა. იმ­დე­ნად მო­მე­წო­ნა, რომ ფილ­მის მთა­ვა­რი გმი­რის სიმ­ღე­რა და­ვი­მახ­სოვ­რე და მთე­ლი დღე­ე­ბი იმას ვღი­ღი­ნებ­დი... ჩემს მე­ზობ­ლად პრო­ფე­სო­რი (გვა­რად გო­ცი­რი­ძე) ცხოვ­რობ­და და პირ­ვე­ლად სწო­რედ მან აღ­მო­ა­ჩი­ნა ჩემ­ში მუ­სი­კა­ლუ­რი ნიჭი და დე­დას ურ­ჩია, მუ­სი­კა­ზე მი­ვეყ­ვა­ნე. არ ვიცი, რა­ტომ, მშობ­ლებ­მა მუ­სი­კა­ლურ ათწლედ­ში, ვი­ო­ლი­ნოს ჯგუფ­ში შე­მიყ­ვა­ნეს, მაგ­რამ ვი­ო­ლი­ნო ვერ ავით­ვი­სე. სა­მა­გი­ე­როდ, სახ­ლში პი­ა­ნი­ნო გვქონ­და და დებ­მა მას­ზე დაკ­ვრა მას­წავ­ლეს. მერ­ვე კლა­სი­დან კი დი­მიტ­რი არა­ყიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის მე­ო­თხე სა­მუ­სი­კო სას­წავ­ლე­ბელ­ში გა­და­ვე­დი და სწავ­ლა კონ­ტრა­ბა­სის გან­ხრით გან­ვაგ­რძე. მთე­ლი ბავ­შვო­ბა ჯაზს ვუს­მენ­დი და კონ­ტრა­ბას­ზე დაკ­ვრა მომ­წონ­და. კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ა­შიც კონ­ტრა­ბა­სის გან­ხრით ვსწავ­ლობ­დი... 1956 წელს, სა­ქარ­თვე­ლო­ში, მან­ჯუ­რი­ი­დან მუ­სი­კო­სი გი­ორ­გი გა­ბეს­კი­რია ჩა­მო­ვი­და, რო­მელ­მაც სა­ქარ­თვე­ლოს ახალ­გაზ­რდუ­ლი ჯა­ზორ­კესტრი ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა. ის ორ­კესტრის­თვის მუ­სი­კო­სებს კონ­კურ­სის წე­სით არ­ჩევ­და. კონ­კურ­სში გა­ვი­მარ­ჯვე და ორ­კესტრში კონ­ტრა­ბას­ზე ვუკ­რავ­დი. სწო­რედ მა­შინ გა­მიც­ნო პი­ა­ნის­ტმა ბო­რის რი­ჩკოვ­მა (მომ­ღე­რალ გი­უ­ლი ჩო­ხე­ლის მე­უღ­ლე) და თა­ვის მუ­სი­კა­ლურ ჯგუფ­ში მი­მიწ­ვია. 1961 წელს კი კონ­სტან­ტი­ნე პევზნერ­მა (კომ­პო­ზი­ტო­რი, დი­რი­ჟო­რი) სა­ხელ­მწი­ფო-სა­ესტრა­დო ორ­კესტრი "რერო" შექ­მნა, სა­დაც მეც მი­მიწ­ვია. "რე­რო­ში" სამი წელი დავ­ყა­ვი; 1964 წელს კი, რო­ბერტ ბარ­ძი­მაშ­ვილ­მა "ორე­რა­ში" შე­მომ­თა­ვა­ზა გა­დას­ვლა. იქი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი ამ ან­სამ­ბლში ვმოღ­ვა­წე­ობ...

- ან­სამ­ბლ "ორე­რას" სიმ­ღე­რე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა არა­ერთ უცხო ენა­ზე უწევ­და. რე­ა­ლუ­რად, თუ იცო­დით რო­მე­ლი­მე უცხო ენა?

- რო­გორც კი ან­სამ­ბლში მი­ვე­დი, მა­შინ­ვე უცხო ენე­ბის შეს­წავ­ლა და­ვი­წყე. ინ­გლი­სურ ენა­ში ბა­ტო­ნი გელა ჩარ­კვი­ა­ნი მა­მე­ცა­დი­ნებ­და. რად­გა­ნაც ან­სამ­ბლი უმ­თავ­რე­სად უცხო ენე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის სტუ­დენ­ტე­ბის­გან შედ­გე­ბო­და, მა­შინ­დე­ლი მთავ­რო­ბა უფ­ლე­ბას გვაძ­ლევ­და, უცხო ენებ­ზე გვემ­ღე­რა და იმ პე­რი­ოდ­ში, "ორე­რა" ერ­თა­დერ­თი ან­სამ­ბლი იყო, რო­მელ­საც უცხო ენა­ზე სიმ­ღე­რის უფ­ლე­ბა ჰქონ­და. დიახ, 22 ენა­ზე ვმღე­რო­დით. გას­ტრო­ლი რო­მელ ქვე­ყა­ნა­შიც გვქონ­და, იმ ქვეყ­ნის ენა­ზე ვას­რუ­ლებ­დით სიმ­ღე­რას. ამი­სათ­ვის კი სე­რი­ო­ზუ­ლად ვემ­ზა­დე­ბო­დით. ღა­მე­ე­ბი გვაქვს რე­პე­ტი­ცი­ებ­ში გა­თე­ნე­ბუ­ლი... 115 ქვე­ყა­ნა და ხუ­თი­ვე კონ­ტი­ნენ­ტი მო­ვი­ა­რეთ... ჩვე­ნი პას­პორ­ტე­ბი მოს­კოვ­ში ინა­ხე­ბო­და. რო­დე­საც გას­ტრო­ლე­ბი აფ­რი­კის ქვეყ­ნებ­ში გვქონ­და, ათი დღით ადრე აც­რებს გვი­კე­თებ­დნენ, რომ იქ ჩა­სუ­ლებს, რა­ი­მე და­ა­ვა­დე­ბა არ შეგ-ვყრო­და. "გოს­კონ­ცერ­ტის­თვის" (საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის სა­კონ­ცერ­ტო სამ­მარ­თვე­ლო) ჩვენ შე­მო­სავ­ლის სე­რი­ო­ზუ­ლი წყა­რო გახ­ლდით, მაგ­რამ იმ თან­ხი­დან კა­პი­კებს გვაძ­ლევ­დნენ. წე­ლი­წად­ში ჩვე­ნი პრე­მია 200-300 მა­ნეთს შე­ად­გენ­და.

- უცხო­ე­თის გას­ტრო­ლე­ბი­დან რა­ი­მე ამ­ბავს ხომ არ გა­იხ­სე­ნებთ?

- იე­მენ­ში (არა­ბე­თის ნა­ხე­ვარ­კუნ­ძუ­ლი) ყოფ­ნის დროს, ჩრდი­ლო­ეთ იე­მენ­სა და სამ­ხრეთ იე­მენს შო­რის ომი და­ი­წყო. გვე­გო­ნა, კონ­ცერ­ტი ჩაგ­ვეშ­ლე­ბო­და, მაგ­რამ ასე არ მოხ­და. კონ­ცერ­ტის დროს, ერთი შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი რაზ­მი მო­ვი­და და სცე­ნას ალყა შე­მო­არ­ტყა. ჯა­რის­კა­ცე­ბი გვი­ცავ­დნენ. მათ ენა­ზე სიმ­ღე­რა რომ შე­ვას­რუ­ლეთ, აღ­ფრთო­ვან­დნენ. სა­კონ­ცერ­ტო პროგ­რა­მა სამ­ჯერ გაგ­ვა­მე­ო­რე­ბი­ნეს. კონ­ცერ­ტის შემ­დეგ ქა­ლაქ ადენ­ში ჩაგ­ვიყ­ვა­ნეს, სა­დაც კონ­ცერ­ტი ჩაგ­ვა­ტა­რე­ბი­ნეს და მერე მოს­კოვ­ში გა­მოგ­ვიშ­ვეს... 1986 წელს, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი­დან პირ­ვე­ლე­ბი ჩვენ ვი­ყა­ვით, რომ­ლე­ბიც ის­რა­ელ­ში გა­ვემ­გზავ­რეთ (მა­შინ საბ­ჭო­თა კავ­შირს ის­რა­ელ­თან დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა არ ჰქონ­და). თელ-ავივ­ში რომ ჩა­ვე­დით, უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი დაგ­ვხვდა, აე­რო­პორ­ტში წი­თე­ლი ხა­ლი­ჩა დაგ­ვი­ფი­ნეს... ის­რა­ელ­ში 20 დღე დავ­რჩით, ჩვენს კონ­ცერ­ტებ­ზე ხალ­ხი ბი­ლეთს ვერ შო­უ­ლობ­და - 4-ათა­სი­ა­ნი დარ­ბა­ზი გა­და­ჭე­დი­ლი გახ­ლდათ...

- რო­გორ გა­იხ­სე­ნებთ ფილ­მის - "ორე­რა" სრუ­ლი სვლით" გა­და­ღე­ბის პე­რი­ოდს?

- ამ ფილ­მის გა­და­ღე­ბის იდეა 1967 წელს სა­ტე­ლე­ვი­ზიო ფილ­მე­ბის სტუ­დი­ას ეკუთ­ვნო­და. ფილ­მის რე­ჟი­სო­რი ზაალ კა­კა­ბა­ძე გახ­ლდათ. ეს ნა­მუ­შე­ვა­რი მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, გემ­ზეა გა­და­ღე­ბუ­ლი და ამი­ტომ, 1967 წელს, გე­მით - "შოთა რუს­თა­ვე­ლი" მსოფ­ლი­ოს გარ­შე­მო კრუ­იზ­ში გა­ვემ­გზავ­რეთ. გე­მის კა­პი­ტა­ნი მახ­სოვს, გვა­რად გო­გი­ტი­ძე იყო. გა­და­ღე­ბე­ბის გამო თით­ქმის 3 თვე მოგ­ვი­წია კრუ­იზ­ში ყოფ­ნამ; და­უ­ვი­წყა­რია ის დღე­ე­ბი. იმ პე­რი­ოდ­ში ზღვა­ში 9-ბა­ლი­ან ტალ­ღებ­შიც მოვ­ყე­ვით... ოდე­სა­ში რომ ჩა­ვე­დით, მთე­ლი გემი მგზავ­რე­ბის­გან და­ი­ცა­ლა, მხო­ლოდ გე­მის ეკი­პა­ჟი და ჩვენ დავ­რჩით და ასე გა­ვემ­გზავ­რეთ ინ­გლის­ში. ინ­გლის­ში გემ­მა მგზავ­რე­ბი აიყ­ვა­ნა და ავ­სტრა­ლი­ის­კენ გავ­ცუ­რეთ. გზა­დაგ­ზა პორ­ტებ­ში ვჩერ­დე­ბო­დით. კვი­რა­ში ორ­ჯერ, მგზავ­რე­ბის­თვის კონ­ცერტს ვმარ­თავ­დით. მოკ­ლედ, გა­სახ­სე­ნე­ბე­ლი მარ­თლაც ბევ­რია... მახ­სოვს, ტა­ი­ტი­ზე (კუნ­ძუ­ლი წყნა­რი ოკე­ა­ნის სამ­ხრეთ ნა­წილ­ში) ყოფ­ნის დროს, მე და რო­ბერტ ბარ­ძი­მაშ­ვი­ლი გე­მი­დან გა­ვი­პა­რეთ. გე­მის და­რაჯს ერთი ბოთ­ლი არა­ყი მი­ვე­ცით და გაგ­ვიშ­ვა. ბარ­ში შე­ვე­დით და ერთი ბოთ­ლი ვის­კი მო­ვი­თხო­ვეთ. გვერ­დით ინ­გლი­სე­ლე­ბი ის­ხდნენ. რომ დაგ­ვი­ნა­ხეს, ერთი ბოთ­ლი ვის­კი უნდა დაგ­ვე­ლია, გა­და­ი­რივ­ნენ. სა­ნაძ­ლეო დაგ­ვი­დეს, თუ იმ ბოთლს დავ­ლევ­დით, მთელ ყუთ ვის­კის გვი­ყიდ­დნენ. სა­ნაძ­ლეო მო­ვი­გეთ და მთე­ლი ღამე ვი­ქე­ი­ფეთ. გემ­ზე დი­ლის 7 სა­ათ­ზე დავ­ბრუნ­დით, უფრო სწო­რად, მიგ­ვიყ­ვა­ნეს. იმ ბა­რის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი და ის ინ­გლი­სე­ლე­ბიც წა­მოგ­ვყვნენ, ყვე­ლა­ნი გემ­ზე ავე­დით და გე­მის ბარ­ში შე­ვე­დით. მე და ბარ­ძი­მაშ­ვილ­მა ბი­ჭე­ბი გა­ვაღ­ვი­ძეთ და კონ­ცერ­ტი ჩა­ვა­ტა­რეთ. სტუმ­რე­ბი გე­მი­დან რომ ჩა­ვიდ­ნენ, კა­პი­ტან­მა მე და რო­ბერ­ტი თა­ვის­თან გვიხ­მო.K ჯერ დაგვტუქ­სა, მერე კი გვი­თხრა, - ამ საქ­ცი­ელს იმი­ტომ გპა­ტი­ობთ, რომ გემს შე­მო­სა­ვა­ლი მო­უ­ტა­ნე­თო. თურ­მე სტუმ­რებს გე­მის ბარ­ში ბევ­რი ფული და­უ­ხარ­ჯავთ...

- ან­სამ­ბლში ყვე­ლა­ზე ახ­ლოს ვის­თან იყა­ვით?

- ყვე­ლას­თან ძმუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა მქონ­და. ერ­თმა­ნეთს ყვე­ლა­ნი პა­ტივს ვცემ­დით. ზურა იაშ­ვილ­სა და თე­მურ და­ვი­თა­ი­ას კი სკო­ლის ასა­კი­დან ვიც­ნობ­დი. გას­ტრო­ლე­ბის დროს მე და რო­ბერტ ბარ­ძი­მაშ­ვი­ლი ყო­ველ­თვის ერთ ნო­მერ­ში ვცხოვ­რობ­დით... სამ­წუ­ხა­როდ, ზურა იაშ­ვი­ლი ჩვენ­გან 51 წლის ასაკ­ში წა­ვი­და.

- ბა­ტო­ნო გენო, "ორე­რას" წევ­რე­ბი ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლე­ბი იყა­ვით. თაყ­ვა­ნის­მცემ­ლე­ბიც საკ­მა­ოდ გყავ­დათ. თქვე­ნი მე­უღ­ლე არ ეჭ­ვი­ა­ნობ­და?

- მე­უღ­ლე (მა­რი­ნე ჩი­ტა­ძე - პრო­ფე­სი­ით რუ­სუ­ლი ენის პე­და­გო­გი გახ­ლდათ) რომ ეჭ­ვი­ა­ნობ­და, იმი­ტო­მაც დამ­ყვე­ბო­და გას­ტრო­ლებ­ზე (იცი­ნის). ჩემი ქა­ლიშ­ვი­ლი ეკა კი თით­ქმის გას­ტრო­ლებ­ზე გა­ი­ზარ­და.

- მო­მა­ვა­ლი მე­უღ­ლე სად და რო­გორ გა­ი­ცა­ნით?

- მა­რი­ნე ჩემი ახ­ლობ­ლის, თე­მურ რუ­სიშ­ვი­ლის და­ბა­დე­ბის დღე­ზე გა­ვი­ცა­ნი. მშობ­ლებ­თან ერ­თად ისიც სტუმ­რად იყო მო­სუ­ლი. და­ნახ­ვის­თა­ნა­ვე მო­მე­წო­ნა. ღვი­ნო რომ დავ­ლიე, გავ­თა­მამ­დი და მა­რი­ნეს მშობ­ლებს ქა­ლიშ­ვი­ლის ხელი ვთხო­ვე. იმ სა­ღა­მოს­ვე მა­რი­ნე და მისი მშობ­ლე­ბი ჩე­მი­ვე მან­ქა­ნით სახ­ლამ­დე მი­ვა­ცი­ლე... მერე მა­რი­ნეს თავი რომ არ და­ვა­ნე­ბე, მის­მა მშობ­ლებ­მა მა­რი­ნეს ძმე­ბი მო­მიგ­ზავ­ნეს, მაგ­რამ მა­ინც არ "შევ­შინ­დი" და მათი და კი­ნო­ში დავ­პა­ტი­ჟე, მერე კა­ფე­შიც წა­ვიყ­ვა­ნე. ბო­ლოს, ოფი­ცი­ა­ლუ­რად მი­ვე­დი მათ­თან სახ­ლში და მა­რი­ნეს ხელი ვთხო­ვე...

- მა­შინ რამ­დე­ნი წლის იყა­ვით?

- 29 წლის ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ იმ პე­რი­ოდ­ში პირ­ველ ცოლ­თან უკვე გაყ­რი­ლი გახ­ლდით. პირ­ვე­ლი ცო­ლის­გან მალ­ხა­ზი მყავს. მა­რი­ნემ ეკა მა­ჩუ­ქა... მე და მა­რი­ნემ შე­უღ­ლე­ბი­დან 25 წლის თავ­ზე, ჯვა­რი სვე­ტი­ცხო­ველ­ში და­ვი­წე­რეთ. სამ­წუ­ხა­როდ, ის 1998 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა. სიმ­სივ­ნე ჰქონ­და და ვერ ვუშ­ვე­ლე. 14 წელი გა­ვი­და, რაც ჩემ გვერ­დით აღარ არის...

- თქვენს უფ­როს შვილ­ზე რას გვე­ტყვით?

- მალ­ხა­ზი უკვე პა­პაა, მან ერთი შვი­ლიშ­ვი­ლი - სო­ფი­კო (დე­და­ჩე­მის სა­ხე­ლი და­ვარ­ქვი) მა­ჩუ­ქა. სო­ფი­კოს კი 2 შვი­ლი ჰყავს: გი­ორ­გი და ნი­კუ­შა.

- რამ­დე­ნა­დაც ჩემ­თვის ცნო­ბი­ლია, თქვენს ქა­ლიშ­ვილს, ეკას ბინა არა აქვს, ავ­ტო­ფა­რეხ­ში ცხოვ­რობს და თქვენ­თან ცუდი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აქვს. მამა-შვი­ლი ერ­თმა­ნეთს რა­ტომ არ ელა­პა­რა­კე­ბით?

- იმი­ტომ, რომ და­უ­კი­თხა­ვად გა­თხოვ­და. ცო­ლად გაჰ­ყვა ისეთ ადა­მი­ანს, რო­მე­ლიც მისი შე­სა­ფე­რი­სი არ იყო. ის პი­როვ­ნე­ბა არც ადრე მომ­წონ­და და არც ახლა მომ­წონს. რაც შე­ე­ხე­ბა ბი­ნას, მის მე­უღ­ლეს სახ­ლი სო­ფელ­ში აქვს და იქ იცხოვ­რონ... არა­და, ეკა რომ და­ი­ბა­და, სი­ხა­რუ­ლის­გან კი­ნა­ღამ გავ­გიჟ­დი, მაგ­რამ გული მო­მიკ­ლა. არც მუ­სი­კას გაჰ­ყვა და არც უმაღ­ლე­სი სას­წავ­ლე­ბე­ლი და­ამ­თავ­რა. თუმ­ცა ეკას გო­გო­ნას, რო­გორც შე­მიძ­ლია, ვეხ­მა­რე­ბი, ჯერ პა­ტა­რაა. ბავ­შვმა რა და­ა­შა­ვა?

- მალ­ხაზს რა გა­ნათ­ლე­ბა აქვს?

- პო­ლი­ტექ­ნი­კუ­რი ინ­სტი­ტუ­ტის სა­ინ­ჟინ­რო ფა­კულ­ტე­ტი და­ამ­თავ­რა.

- მუ­სი­კა­ლუ­რი ნიჭი შვი­ლიშ­ვი­ლებს თუ გა­მოჰ­ყვათ?

- მუ­სი­კა­ლუ­რი ნიჭი სო­ფი­კოს ბიჭს - გი­ორ­გის გა­მოჰ­ყვა, რო­მე­ლიც ლია ხორ­ბა­ლა­ძის მუ­სი­კა­ლურ ჯგუფ­ში მი­ვიყ­ვა­ნე...

ლია ოსა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)