მაია ნიკოლეიშვილი ექვსწლიან დუმილს არღვევს

"როცა სხვების დაკავებებს ვუყურებდი და მათ აღიარებით ჩვენებებს ვუსმენდი, ისე იმოქმედა, ცუდად გავხდი. მნიშვნელობა არ აქვს, რამდენად დამსახურებულად დააკავეს, ეს გამოძიების საქმეა, მაგრამ მაინც შემძრა. თუმცა ვენდობი ამ გამოძიებას და მჯერა, რომ უდანაშაულოდ არავინ დაისჯება, ასე რომ, წინასწარ ნუ წიოკობენ ის ტუტრუცანები, ვინც მათ გმირებს უწოდებენ. თუ უდანაშაულოა და გმირია, ამასაც გავიგებთ", - ამბობს დამოუკიდებელი სასამართლო სამედიცინო ექსპერტი მაია ნიკოლეიშვილი. მან უკვე მიმართა გენერალურ პროკურატურას თავისი საქმის გადახედვის თხოვნით და იმედოვნებს, რომ მალე ეს საკითხიც გაირკვევა.

- დარწმუნებული ვარ, დანარჩენი ადამიანები, რომლებიც ჩემთან ერთად დააკავეს, ჩემი აღიარებითი ჩვენების საფუძველზე არ დაუკავებიათ. ყველაფრის გარკვევას მოუთმენლად ველოდები, რადგან დიდი ხნის განმავლობაში იმ დანარჩენი დაკავებულებისგან, ვინც მაშინ ციხეში დარჩა, ჩემ მიმართ საშინელი აგრესია იყო. ისინი ჩემგან ითხოვდნენ, მეთქვა, რა მოხდა სინამდვილეში, მაგრამ დინების საწინააღმდეგოდ წასვლის სურვილი არ მაქვს, ისედაც ძალიან ბევრი რამ ვიწვნიე საკუთარ თავზე. ექვსი წლის განმავლობაში არაფერი მითქვამს, რადგან იმავე წნეხის ქვეშ კიდევ ერთხელ გავლა არ შემეძლო. ახლა კი მზად ვარ, პროკურატურას ყველაფერს მოვუყვე... ამას წინათ გია ღვალაძის ინტერვიუ წავიკითხე, "აღიარებით ჩვენებაზე" საუბრობდა. ის ნაომარი, ვაჟკაცი ადამიანია, მაგრამ უბრალოდ, სხვა გზა არ დაუტოვეს. საზოგადოებამ უკვე თავად ნახა, როგორ მუშაობდა ეს სისტემა, როგორ ხდებოდა "აღიარებითი ჩვენებების" მიცემა... მე იმ ჯოჯოხეთში სამი დღე გავატარე, ექვსი წლის განმავლობაში პრობაციაში დავდიოდი და იმ გისოსებისგან მხოლოდ მაშინ გავთავისუფლდი, როდესაც პროკურატურაში შევიტანე განცხადება. ჩემ მეზობლად არაერთგზის ნასამართლევი პრობაციონერი ცხოვრობდა, რომელიც ჩემთან ერთად დადიოდა პრობაციაში და ხუმრობდა, მე თვეში ერთხელ დავდივარ, მაია - ყოველ კვირას, მას უფრო მძიმე ბრალდება აქვს წაყენებულიო.

- სახელმწიფოს ღალატის ბრალდების შემდეგ ექვსწლიანი დუმილი ძნელი არ იყო?

- ძალიან ძნელი იყო. დუმილი ჩემთვის სამსახურებრივი მოვალეობის დროს ჩვეულებრივი რამ გახლდათ, დასკვნაში რაც იწერება, ყველასთვის ცნობილია, მაგრამ მის მიღმა უამრავი რამ არის, რაც ბოლომდე საიდუმლოდ რჩება. ამ შემთხვევაში კი მართლა გამიჭირდა, მაგრამ მინდოდა, ყველაფერი სამართლებრივად მომხდარიყო და ამ შანსს ველოდი.

- თქვენი აზრით, რაში დასჭირდა წინა ხელისუფლებას თქვენი სამშობლოს ღალატში დადანაშაულება?

- წლების წინ ვთქვი, - ღმერთო, ისე ნუ გამიჭირვებ, პოლიტიკაში წავიდე-მეთქი, მაგრამ იმდენი რამ დაგროვდა, უმოქმედობა არ შემეძლო. 2004 წლის თებერვალში კასპის რაიონის სოფელ დოესში ორი ძმა დახვრიტეს. დამნაშავეები იყვნენ და იმალებოდნენ, მთაში, საძოვრებზე იყვნენ და სპეცრაზმმა პირდაპირ ჩაცხრილა, ვინაიდან ბარამიძის კასპში ჩასვლის დღეს იქ საჩვენებელი სპეცოპერაცია უნდა მოეწყოთ. ეს იყო ნულოვანი ტოლერანტობის შედეგი. იმავე თებერვალს, ქუთაისში სპეცოპერაციის დროს, ქუჩაში ფეხმძიმე ქალი მოკლეს. ერთი სიტყვით, პრესაში არაერთხელ განვაცხადე, რომ ასე გაგრძელება არ შეიძლებოდა და ვერ გავჩუმდებოდი. სამწუხაროდ, მაშინ საზოგადოება ჩუმად იყო, ჯერ კიდევ ენდობოდა ხელისუფლებას, რითაც მათ ფრთების გაშლის საშუალება მივეცით, რის შედეგსაც ყოველდღე ვიღებდით. ერთ-ერთ გაზეთში განვაცხადე, ფრთხილად, ტელეფონები ისმინება-მეთქი. ამის შემდეგ კანონმდებლობაში ისეთი ცვლილებები შევიდა, რაც ექსპერტიზის კეთებას ზღუდავდა. ციხეში ვეღარც კი შევდიოდით. ცნობილი ციხის ბუნტის შემდეგ იმ კამერაში შესვლა მოვახერხე, სადაც "კარმუშკაში" ავტომატის ლულა ჰქონდათ შეყოფილი და პატიმრები ჩაცხრილეს. ვნახე ის გადარჩენილები, რომლებმაც მაშინ დაზიანება მიიღეს. 2004-2006 წლამდე ქვეყანა ერთ დიდ ციხედ იქცა, რომელსაც შიგნიდან კიდევ ციხე ჰქონდა. ამან მაიძულა პოლიტიკაში წასვლა, თუმცა გულწრფელად ვაღიარებ, ეს ჩემი დიდი შეცდომა იყო.

- რატომ?

- ბევრი მიზეზის გამო, ერთ-ერთი კი არასწორად შერჩეული პარტნიორებია. ამას დღევანდელი გადასახედიდან ვხვდები, თორემ მაშინ სხვანაირად მეგონა. თუმცა მაშინაც ვამბობდი და ახლაც ვამბობ, ჩვენი ქვეყნის საგარეო კურსი პროდასავლური უნდა იყოს, მაგრამ რუსეთთან ურთიერთობის მოგვარება აუცილებელია, რაც საბჭოთა კავშირის დაბრუნებას სულაც არ ნიშნავს... ამ იდეით წავედი პოლიტიკაში, მაგრამ შუა ღამეს, როდესაც სახლში შეიარაღებული სპეცრაზმი შემომივარდა, ყაჩაღები მეგონენ და ვუთხარი, ბავშვი არ შემიშინოთ და რაც გინდათ, წაიღეთ-მეთქი. როდესაც დაკავების მიზეზი "ამიხსნეს", არ შემშინებია, გაუგებრობა მეგონა, რადგან დარწმუნებული ვიყავი, კანონსაწინააღმდეგოს არაფერს ვაკეთებდი. არც ერთ გამოსვლასა და ინტერვიუში ხელისუფლების დამხობის მოწოდება გადაკრული სიტყვითაც არ გამიკეთებია. ამაში იმდენად ვიყავი დარწმუნებული, სახლიდან გაყვანამდე მაკიაჟიც კი გავიკეთე. თუ როგორ განვითარდა შემდგომ მოვლენები, ამას უკვე პროკურატურას მოვუყვები და გამოძიებას, დაინტერესების შემთხვევაში, ძალიან ბევრ საინტერესო ინფორმაციას მივაწვდი. კამერების წინ დაჯდომისა და იმ ამბების მოყოლის არც ძალა მაქვს და არც სურვილი.

- ერთ-ერთი ვერსიით, ზურაბ ჟვანიას ცხედარს ექსპერტიზა თქვენ ჩაუტარეთ, რამაც მაშინ საზოგადოებაში კითხვები გააჩინა...

- არა, მე არ ჩამიტარებია. როდესაც მისი გარდაცვალების ვერსია გავრცელდა, ჟურნალისტ ირაკლი იმნაიშვილთან გადაცემაში ვთქვი, ნახშირჟანგის ის კონცენტრაცია, რომელიც ინტოქსიკაციის მიზეზად გამოაცხადეს, მომაკვდინებელი არ არის-მეთქი. მეორე დღეს საინფორმაციო გამოშვებაში "ცეოს" ის შემადგენლობა დასახელდა, რომელზეც მე გადაცემაში ვისაუბრე და სასიკვდილოდ მივიჩნიე. მათ ფაქტის კვალიფიციურად დამალვაც ვერ შეძლეს, ყველა დეტალი არაპროფესიონალურად იყო გაკეთებული. მეორე დღესვე ამ განცხადების ჩანაწერი ამოიღეს და გადაცემაც მალე დაიხურა. შემდეგ ვახო კომახიძე დამიკავშირდა და სხვადასხვა დეტალზე აღებული ექსპერტის დასკვნები მაჩვენა. უამრავი შეუსაბამობა იყო, გვამიდან თითის ანაბეჭდები საერთოდ არ იყო აღებული, რაც ექსპერტიზის ჩატარების დროს წარმოუდგენელია. თითის ანაბეჭდები არ აღმოჩნდა იმ ბოთლზე, რომელიც ვითომ ოთახში იყო. გვამური ლაქები ძალიან დამახასიათებელი იყო და "ცეოთი" მოწამვლის ნიშნებს არ ემთხვეოდა. მოწამვლის დროს მიცვალებული იისფერი ხდება, მას ერთხელ მაინც თუ ნახავს ექსპერტი, არასდროს დაავიწყდება. ექსპერტის დასკვნაში მსგავსი რამ ნახსენებიც არ იყო. ამასთან, გარდაცვლილს ზედა ტუჩის მიდამოში დაზიანება ჰქონდა... მახსოვს, ვახოს მაშინ ვკითხე, ვინ მოგცა ეს დასკვნა, ვინ გარისკა-მეთქი, მივხვდი, რომ ექსპერტიზის მაღალი თანამდებობის პირის მიერ იყო გადმოცემული. არავისთვის არ შეიძლება დასკვნის მიცემა გამოძიებისა და დამკვეთის გარდა. არაფერს ვამტკიცებ, მაგრამ აქედან ცოტა ხანში ძალიან საეჭვო ვითარებაში ლევან სამხარაული დაიღუპა... ვახოს მაშინ ამერიკული ექსპერტიზის დასკვნის ორნაირი თარგმანი ჰქონდა, - არასწორი და სწორი. მე "ცეოს" იქ მოხვედრის ტექნიკური დეტალებიც განვიხილე, რაც ჩემს კომპეტენციას აღემატებოდა, ეს ყველაფერი სპეციალისტებთან კონსულტაციების შემდეგ გავაკეთე და დასკვნაც დავდე.

როდესაც კომახიძე ამ ფაქტთან დაკავშირებით ფილმს იღებდა, ვთხოვე, მხოლოდ ნაჭდევთან დაკავშირებით გავაკეთებ კომენტარს, მირჩევნია, კადრს მიღმა დავრჩე-მეთქი. ასეთი რამ არ მახასიათებს, მაგრამ მაშინ ასე ჯობდა.

- მიმდინარე მოვლენებზეც გკითხავთ. ბოლო დროს არაერთი მაღალჩინოსანი დააკავეს და პროკურატურას კიდევ ბევრთან აქვს შეკითხვა. რას გეუბნებათ ეს რეალობა, რამდენად სამართლებრივ სიბრტყეში მიმდინარეობს ეს პროცესი?

- ნებისმიერმა მოქალაქემ, თანამდებობის მიუხედავად, უნდა იცოდეს, რომ ხელშეუხებელი არ არის და ძალაუფლება მუდმივი არ იქნება. ჯაბა იოსელიანი ამ პატარა ბიჭებზე ბევრად ძლიერი იყო, პიროვნულ მხარეს ვგულისხმობ, მაგრამ ციხეში ისიც ვნახეთ. ახალაიამ, ოქრუაშვილმა და მერაბიშვილმა სისტემურად დანერგეს შიში, თორემ ჯაბას ვერც შეედრებოდნენ. იოსელიანს ხალხი ჰბაძავდა. მის მიმართ ჩემი დამოკიდებულების გამოხატვისგან თავს შევიკავებ, თუმცა მისი ნაწარმოებები ძალიან მიყვარს...

- გოგა ხაინდრავამ ჩემთან საუბარში განაცხადა, მახსოვს სააკაშვილის შეშინებული თვალები, მას ეშინოდა ოქრუაშვილისო... რას ელოდებით "ოქროს მოწმისგან?"

- დიახ, ოქრუაშვილი მართლაც რომ "ოქროს მოწმეა" და ბევრი რამის თქმა შეუძლია. იცით, ამ გუნდთან ურთიერთობა რევოლუციამდე მქონდა. მათ იუსტიციის სამინისტროს ოქროს გუნდს ეძახდნენ. მათგან მიშას ძალიან ცოტა შემორჩა და ბევრი განუდგა... ირაკლი ოქრუაშვილი იუსტიციაში ჩემი კურატორი იყო. არც მის სისასტიკეებზე ლაპარაკის მომერიდება, მაგრამ ისიც უნდა აღვნიშნო, რომ ირაკლი ძალიან კარგი იურისტი გახლდათ. მიშას მხოლოდ პიარი უნდოდა, თან რაც შეიძლება სწრაფი და ეფექტური. თანამშრომლებს აიძულებდა, სასწრაფოდ შეექმნათ რამე ახალი, რასაც ხმაური მოჰყვებოდა. მისგან განსხვავებით, ირაკლი ყველაფერს დინჯად უდგებოდა, ჩემს საქმეში სხვას არასდროს რევდა, მისგან ინტრიგები გამორიცხული იყო, ვერც გაუბედავდნენ. მიშას კი თანამშრომელი ქალები დაგეშილი ჰყავდა, რათა ყველასგან ცალ-ცალკე მიეღო ინფორმაცია. სააკაშვილი ხშირად მათი გავლენის ქვეშაც ექცეოდა. სააკაშვილისა და ჟვანიას კლანებს შორის დაპირისპირება მაშინაც იყო და იმ ქალების მიერ შეკრულ ჭორ-მართალს ხშირად უდანაშაულო ადამიანების კარიერაც ეწირებოდა. ირაკლი სააკაშვილის მოადგილე იყო, მაგრამ ამ გუნდში მაინც არ ერეოდა. თუ რამეს ჰკითხავდი, აუცილებლად კომპეტენტურ პასუხს გაგცემდა და ამ გუნდში ისე დადიოდა, როგორც ყოჩი ცხვრის ფარაში. დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდა... როდესაც ოპოზიციაში გადავიდა, სანამ დააკავებდნენ, ინტერვიუში ჰკითხეს, ყველაზე მეტად რისი გეშინიათო, მან უპასუხა, სიმაღლიდან ვარდნისო... ეტყობა, ვერასდროს წარმოიდგენდა, რომ ის ტურები მის წინააღმდეგ გაერთიანდებოდნენ და აჯობებდნენ. მეც მეგონა, რომ ძველი ურთიერთობებიდან გამომდინარე, ამას ვერ გაბედავდნენ, მაგრამ შევცდი... ამის შემდეგ, იქ ვანო მერაბიშვილის ნახვაც არ გამიკვირდება, მეტიც, ეს კანონზომიერებად მიმაჩნია. იმავეს ვიტყვი ადეიშვილზე. როგორ შეიძლება, იმ ყველაფერზე, რასაც ის სააკაშვილთან ერთად გეგმავდა, პასუხი არ აგოს. მერაბიშვილი და ახალაია ფანატიკოსი შემსრულებლები იყვნენ. მე ვიცნობ მიშას და ვიცი, რომ მას ადამიანების "აგდება" შეუძლია.

- შესაძლებელია, რომ პრეზიდენტის დაკითხვის საკითხიც დადგეს?

- ეს აუცილებელია, სხვანაირად გამოძიება სრულყოფილი ვერ იქნება, თუმცა პროცესები უცნაურად ვითარდება, ახალი ხელისუფლების მუშაობა შენელებულ კადრებს მაგონებს. ამ დროს კი სააკაშვილი რევანშზე ლაპარაკობს. სავარაუდოდ, ამ ყველაფრის მიღმა რაღაც პროცესები მიმდინარეობს და სააკაშვილი ხელშეუხებლობით სარგებლობს. მას თავისი დასავლელი პარტნიორებისგან რაღაც გარანტიები ჰქონდა მიღებული და თავის ამერიკელ მეგობრებს ახსენებს, რომ მას უარესის გაკეთებაც შეუძლია, - თუ არ დამეხმარებით, თქვენი კონტროლიდან გამოვალო... ხალხი აღშფოთებულია, მათი პასუხისმგებლობის საკითხი დადგა და ამ დროს ვიღაც ტუტრუცანები მათ გმირებს უწოდებენ. უტიფრობასაც ხომ აქვს საზღვარი? კანონი ითხოვს, ვინც დასაკავებელია, დააკავონ და ამ შემთხვევაში ხელისუფლება მკვეთრ ნაბიჯებს არ უნდა მოერიდოს და ისე მოიქცეს, რომ სამართლებრივი სახელმწიფოს საფუძველი მაინც შევქმნათ.

ლალი პაპასკირი

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)