გოგა ხაინდრავას ახალი ფილმი მერაბ კოსტავაზე

მამა პროზაიკოსი ჰყავდა. სანამ გააცნობიერებდა, წიგნი რას ნიშნავდა, სათამაშო ნივთად აღიქვამდა, მერე კითხვა ისწავლა და... ჩვევად აქვს, ერთდროულად რამდენიმე წიგნს კითხულობს. უყვარს პოეზია, მაგრამ ლექსებს ზეპირად ვერ იმახსოვრებს. ჩემი რესპონდენტი რეჟისორი გოგა ხაინდრავა გახლავთ. როცა დავურეკე და "ერუდიტში" სტუმრობა ვთხოვე, მითხრა, - რომელი ერუდიტი მე მნახეთო? ბოლოს კი შინ მიმიპატიჟა და იმ ახალი ფილმის შესახებაც მესაუბრა, რომელზეც ამჟამად მუშაობს.

პრეამბულის მაგიერ

- მე "გადასახლების" შვილი ვარ. როცა დავიბადე, მამა ჯერ კიდევ გადასახლებაში იყო. კარგი ნაწარმოები, ლექსი, მუსიკა ჩემს ცხოვრებაში ნაადრევად შემოვიდა. მახსოვს, მამა რომ გარდაიცვალა, 12000 ფირფიტა კონსერვატორიას გადავეცით.

- ამჟამად რას კითხულობთ?

- ერთდროულად რამდენიმე წიგნს ვკითხულობ, ერთ-ერთი ბროდსკია. ამ ავტორს ყველაზე ხშირად ვუბრუნდები. ჩემი აზრით, ის XX საუკუნის გამორჩეული მოაზროვნე და პოეტი იყო, რომლის პოეზიაშიც მუსიკასთან და რითმასთან ერთად, ღრმა აზრიც დევს, ხშირად - ფილოსოფიური.

- ნაწარმოები, რომელმაც თქვენზე წარუშლელი შთაბეჭდილება მოახდინა, რომელია?

- ფამუქმა გამაოცა. ბოლო წლებში ჩემზე ყველაზე დიდი გავლენა ფამუქმა მოახდინა. სიტყვის დიდოსტატია. ის ძალიან გულწრფელად წერს, სტამბოლის საზოგადოებაზე, თურქეთის ყოფაზე... ამიტომაც არის ნობელის პრემიის ლაურეატი.

- წიგნი მოგიპარავთ? იმედია, აღიარებისთვის პოლიციელები დაკითხვაზე არ დაგიბარებენ.

- მაღაზიიდან არ მომიპარავს, მაგრამ ჩემი ახლობლების, მეგობრების ბიბლიოთეკებიდან წამომიღია და უკან არ დამიბრუნებია. ასე ჩემი სახლიდანაც არაერთი წიგნია წაღებული.

- არ ბრაზდებით?

- ძალიან ვბრაზდები, წიგნი მჭირდება, მგონია, თაროზე დევს, მივალ და აღარ მხვდება.

- რომელ ლიტერატურულ გმირთან იმეგობრებდით?

- ბავშვობიდან ჰეკლბერი ფინთან ვმეგობრობდი, ტომ სოიერი თავად ვიყავი. მერეც ძალიან ბევრი მეგობარი მყავდა, ლიტერატურული სამყარო ძალიან საინტერესოა.

- საკუთარი თავი რომელიმე გმირისთვის მიგიმსგავსებიათ?

- არა, მამაჩემს და ბაბუას ვგავარ, ჩემს ოჯახს ვგავარ ზნით, საქციელით, მისწრაფებებით.

- მეხსიერება კარგი გაქვთ?

- ძალიან კარგი, განსაკუთრებით - მხედველობითი მეხსიერება. თვალებით მეტად ვიმახსოვრებ, ვიდრე ყურებით. ლექსებს ვერ ვიმახსოვრებ.

- ინტელექტუალური თამაშები გიზიდავთ?

- სპორტული თამაშები მიზიდავს. ინტელექტუალური თამაში ჩემთვის წიგნთან, მუსიკასთან ურთიერთობაა.

- სანამ კითხვარზე გადავალთ, იმ ახალი ფილმის შესახებ მიამბეთ, რომელზეც ამჟამად მუშაობთ.

- ერთი თვეა, მერაბ კოსტავაზე დოკუმენტურ ფილმს ვაკეთებ. მერაბი საინტერესო ადამიანი იყო და მის შესახებ ცნობილი ბევრი არაფერია.

- საინტერესო მასალა მოიძიეთ?

- იმ ბანაკიდან, სადაც მერაბი იჯდა, უნიკალური მასალა მოვიძიეთ. შევხვდით ადამიანებს, რომლებთან ერთადაც იყო პატიმრობაში. ყველანი ჩავწერეთ. ვილნიუსში იმ სახლშიც ვიყავით, სადაც საბჭოთა კავშირის დისიდენტების პირველი შეხვედრა მოხდა. სახლის პატრონი ჩავწერეთ, საინტერესო წარსული აქვს. ამ ადამიანების მონათხრობში მერაბისადმი უდიდესი პატივისცემა იგრძნობა, მის გამორჩეულობას ადასტურებს. სავარაუდოდ, ფილმი მზად 1 თვეში გვექნება. ამ ფილმით მერაბზე ბევრი საინტერესო რამ გახდება ცნობილი.

- მის გარდაცვალებასთან დაკავშირებით...

- (მაწყვეტინებს) ეს დღემდე დიდი კითხვის ნიშნის ქვეშ არის. ავტორიტარული რეჟიმები სიმართლეს ხომ არ იძიებენ. 22 წელიწადია, მერაბის სიკვდილი ბურუსითაა მოცული, არც ერთმა ხელისუფალმა არ მოინდომა ამ საქმისთვის ნათელი მოეფინა.

- 1865 წელს, ლონდონში ცნობილი სამხედრო ქირურგი, ჯეიმს ბერი გარდაიცვალა. ის არმიის გენერალური სამედიცინო ინსპექტორი და საველე პირობებში ჰიგიენის წესების ერთ-ერთი დამნერგავი იყო. მისი გარდაცვალების შემდეგ ლონდონის მაღალ საზოგადოებაში გრანდიოზული სკანდალი აგორდა, მაგრამ თავად სამინისტრომ ამბის მიჩუმათება მოახერხა. რით განსხვავდებოდა ჯეიმს ბერი თავისი სამხედრო კოლეგებისგან?

- ქალი იყო.

- ერთხელ ჩერჩილს ჰკითხეს, რით განსხვავდება სტალინი ჰიტლერისგანო? მისი პასუხი ერთსიტყვიანი იყო. დაასახელეთ ეს სიტყვა.

- რა უნდა ეთქვა? არ ვიცი.

- მიგანიშნებთ, სტალინისა და ჰიტლერის ვიზუალურ მხარეს მიაქციეთ ყურადღება.

- ულვაშებით ხომ არა?

- გამოიცანით.

- კროსვორდებს არ ვავსებ, არც თარიღებს ვიმახსოვრებ, თუ ძალიან მნიშვნელოვანი არ არის.

- რა ერქვა მცხეთელ ქალბატონს, რომელმაც იერუსალიმიდან ჩამოტანილი ქრისტეს კვართი გულში ჩაიკრა და სული განუტევა?

- სიდონია, მისი სახით უფალი შემოვიდა საქართველოში.

- რომელი ცნობილი ფრანგი იმპერატორი ამბობდა: "ყველა ჩემი ჯარისკაცის ზურგჩანთაში მარშლის კვერთხი დევს"?

- ნაპოლეონი იტყოდა.

- ვინ შეასრულა პაატას (ბავშვობა) როლი...

- (მაწყვეტინებს) ვიცნობ, მაგრამ გვარს ვეღარ ვიხსენებ.

- მერაბ კოკოჩაშვილმა.

- რაა?

- ფილმ "გიორგი სააკაძეზეა" ლაპარაკი.

- მე სხვა რამეს ვფიქრობდი, შემეშალა.

- ბატონმა მერაბმა ამის შესახებ ერთ-ერთ ინტერვიუში თავად მიამბო; გავიგე, რომ პაატასთვის თავი უნდა მოეკვეთათ და სულ ვნერვიულობდი, სიბნელეში არ შევდიოდი, არ ვიცოდი, ამას როგორ გააკეთებდნენო.

- ბავშვი ინერვიულებდა, აბა, რას იზამდა?

- როგორ ბალიშებზე ეძინათ ძველ ეგვიპტელებს?

- სულ ადრე ქვას ბალიშად იყენებდნენ, მერე - პაპირუსს. პაპირუსის ბალიშზე მეც მძინებია. მხატვარ კოკა იგნატოვთან ვმეგობრობდი, ერთ ზაფხულს მე და ჩემი და გონიოში მასთან სახლში დავრჩით და პაპირუსის ბალიშზე დაძინება შემომთავაზა.

- ძველ იუდეველებში არსებობდა ჩვეულება, რომლის მიხედვითაც, ისინი თავის ცოდვებს სიმბოლურად თხას "აჰკიდებდნენ" და უდაბნოში გზავნიდნენ. ამ ჩვეულების თანახმად, ისინი ცოდვებისგან თავისუფლდებოდნენ. რომელი ცნობილი გამოთქმა წარმოიშვა აქედან?

- "განტევების ვაცი".

- ლიმონი უფრო მეტ შაქარს შეიცავს თუ მარწყვი?

- მარწყვი ლიმონზე ტკბილია, მაგრამ მეტ შაქარს რომ შეიცავდეს, ამ კითხვას არ დამისვამდით. ჩემი პასუხია ლიმონი.

- ის საქართველოში XII საუკუნეში თურქეთიდან შემოვიდა, მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში გამოჩენისთანავე ომი გამოუცხადეს. შაჰ-აბას დიდის ბრძანებით, ვისაც მას აღმოუჩენდნენ, ტუჩებს და ცხვირს აჭრიდნენ. რუსეთში ის ინგლისიდან გავრცელდა. რაზეა ლაპარაკი?

- თამბაქოზე.

- რომელი ქართველი მეფეები არიან დაკრძალული შაჰ-აბას I-ის გვერდით?

- მეფე როსტომი.

- და ვახტანგ V შაჰნავაზი. შეიძლება თუ არა, მამაკაცი, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, დაქორწინდეს საკუთარი ქვრივის დაზე, რომელიც სხვა ქვეყანაში იმყოფება?

- შეიძლება, ახლა ადამიანები ინტერნეტითაც ქორწინდებიან.

- ბატონო გოგა, მგონი დაიბენით.

- მე დავიბენი?

- კითხვას გაგიმეორებთ...

- (მაწყვეტინებს) კარგად გისმენდით, გამეორება არ მინდა.

- ქალს ქვრივი რა შემთხვევაში შეიძლება ვუწოდოთ?

- როცა ქმარი გარდაეცვლება.

- მერე?

- კაი, ბატონო, გამომიჭირეთ.

- სირბილში შეჯიბრებაში გაუსწარით მორბენალს, რომელიც მეორე პოზიციაზე იმყოფებოდა, რომელ პოზიციას დაიკავებთ გადასწრების შემდეგ?

- მეორეს.

- დაბოლოს, დაასრულეთ ჩარლი ჩაპლინის ცნობილი გამონათქვამი: "ჩემი გულისტკივილი შეიძლება იყოს ვინმეს სიცილის მიზეზი, მაგრამ ჩემი სიცილის მიზეზი არასოდეს იქნება ვინმეს გულის"...

- "...ტკენის მიზეზი".

ჟურნალი ”გზა”

(გამოდის ხუთშაბათობით)