ინტერვიუზე თავის სამხატვრო სტუდიაში დამიბარა. ვიცოდი, ძალიან პუნქტუალური იყო, თუმცა დიდხანს კი მალოდინა. იქვე მისი მსგავსი ადამიანი დავინახე, ხმაც კი მისნაირი ჰქონდა და წამით ვიფიქრე:
იუმორით აღსავსე კაცია, რაკი აგვიანებს, ეგებ ძმას გაუცვალა როლი და ჩემთან ინტერვიუზე გამოუშვა-მეთქი, მაგრამ არ გამომელაპარაკა და მივხვდი, მისი ტყუპისცალი იქნებოდა. ერთი საათის შემდეგ მოვიდა და "ვუსაყვედურე" კიდეც, ძმა მაინც გამოგეგზავნათ, არც მე დავიღლებოდი ლოდინით და ინტერვიუც საინტერესო და კარიკატურული იქნებოდა-მეთქი. ეგ კი ვერ მოვიფიქრეო, - თითქოს გული დაწყდა, მაგრამ იქვე მიაყოლა, - ტყუილი როგორ შეიძლებაო.
მომიბოდიშა, განახლებული ჟურნალ "ნიანგის" მეორე ნომერზე ვმუშაობთ და ამიტომ შევფერხდი, ახლა კი თქვენს განკარგულებაში ვარო. პირისპირ გულახდილად სასაუბროდ განწყობის შექმნა არც დაგვჭირვებია, ხალისიანად დაიწყო ლაპარაკი და ბოლომდე არ "ჩამქრალა", ეგ კი არა, მეც გვარიანად ამიყოლია. დღეს ჩვენს რუბრიკას კარიკატურის ოსტატი, მხიარული, გულღია და ძალიან ნიჭიერი მხატვარი ზალიკო სულაკაური სტუმრობს.
- ორი-სამი სულაკაური რომ შევიყრებით, სიტყვას არავის ვაკვეხებინებთ. ეგეთები ვართ, თანაც ყველანი შემოქმე დები, თუშებისთვის დამახასიათებელი ნიჭიერებით გამორჩეულნი - "თუში მეცხვარით", არჩილ სულაკაურით, კარლო სულაკაურით, ბაკურით, გიგით, დათოთი, ლაშათი, გიორგით და ასე შემდეგ. ყველა სულაკაური კარგად ხატავს. თუნდაც ჩემი უფროსი ძმა - ბაკური ან და - ლელა, მხატვარ ლევან ხარანაულის მეუღლე, იცი, რა კარგად ხატავდნენ ერთ დროს? მაგრამ ოჯახიდან ხატვას მე და ჩემი ტყუპისცალი ზურიკო გავყევით. შეიძლება ერთი-ორი კი გამოგვერიოს გვარში, მხატვრობას დაშორებული, მაგრამ გურულის ანეკდოტისა არ იყოს, როიალზე დაკვრა თუ იციო, რომ ეკითხებიან და პასუხობს:
არ მიცდია, თორემ მეცოდინება, ალბათო. ისეთი ჯიში გვაქვს, იმ ორსაც ეცოდინება (იცინის)... ეს ჟურნალისტები მაინც რა ხართ! ერთს ამოიჩემებთ, ჩაუსაფრდებით და არ ეშვებით. ტელევიზიით ერთი-ორჯერ გამოჩნდები და ყველა გცნობს. ასე დამიმახსოვრეს, თორემ ზურიკო ჩემზე გაცილებით მაგარია, მაგრამ ჩუმადაა, თავისთვის, ჩემგან კი სულ ინტერვიუს ითხოვენ (იცინის).
- რატომღაც მგონია, ზურიკოზე რამდენიმე წამით ადრე მაინც დაიბადებოდით.
- წამით კი არა, 7 წუთით ადრე დავიბადე, არადა, თურმე, ის უნდა დაბადებულიყო ადრე, მაგრამ ძალიან თავაზიანია და მე გამომატარა (იცინის).
- რით გამოირჩევით სულაკაურებისგან?
- რა გითხრა? ალბათ, დედის ჯიშის გავლენაც მაქვს. დედა ღონიაშვილის ქალია, ყვარლიდან, დედით გურული. მისი მამა, პაპაჩემი კი დიდი კაცი იყო, სატანკო დივიზიას მეთაურობდა, თურმე და დიდი სამამულო ომის მიწურულს ბერლინში პირველი ეგ შესულა. შინ ფოტო მაქვს: პაპაჩემი და სტალინი არიან ერთად. მაგარი კაცი იყო პაპა: საყვარლებით დახუნძლული და იუმორით აღსავსე. ბიძაჩემთანაც არ მოიწყენ და, ალბათ, კახურ-გურული გენის წყალობითაა, მეც იუმორს რომ ვემსახურები. ვიდრე ბავშვებს ხატვას შევასწავლიდი და მათ კი შევუყვარდებოდი, მე ხომ იუმორის მხატვრობით გამიცნო ხალხმა!
თუშებსაც საუცხოო იუმორი აქვთ და წარმოგიდგენიათ, რა ნაზავი ვარ? ხომ ვხატავ კარიკატურებს და ბევრ ადამიანს ვაცინებ, თვითონაც ძალიან მხიარული ვარ. რაღაც ამბის მოყოლისას არ არსებობს, ანეკდოტი არ გამახსენდეს. წეღანაც ასე არ დამემართა? კონკრეტული ადამიანის ხატვისას, მისი ბუნება რომ კარგად შევიცნო, მირჩევნია, მელაპარაკოს, მეც რაღაც ჩავურთო, მეტად რომ გაიხსნას და უკეთ დავინახო. თუ ხმასაც არ იღებს, მაგრამ დიდი ცხვირი აქვს ან დიდი თვალები, უკვე კარიკატურაა. შეიძლება მხოლოდ ჟესტიკულაციას დავუკვირდე ან რაღაც ტიკი შევნიშნო და ის წარმოვაჩინო.
- თუ ასეა, ვინ უფრო ჩასაფრებულია - მე, ჟურნალისტი თუ თქვენ?
- მე ძალიან ცუდი ადამიანი ვარ მაგ საკითხში (იცინის). თანაც, შენ შეიძლება ორი-სამი ფურცელი დაწერო, მე კი ერთი ნახატით ვიტყვი სათქმელს. ვთქვათ, მინდა, ზოგიერთი გაცინებული დავხატო, მაგრამ ისეთი ტიპაჟია, რომც იცინოდეს, მაინც არ ღირს. მაგალითად, ძალიან არ მომწონს ედუარდ შევარდნაძის სიცილი. შეიძლება გულით იცინოდეს, მაგრამ მისი გაცინებული კარიკატურა სხვას არ გააცინებს, მოკლედ, არაგასაცინებელი ტიპია. მაგრამ შენ კი დიდი სიამოვნებით დაგხატავდი გაცინებულს (იცინის). ხომ არიან გაუცინარი ადამიანებიც? არც ისინი უნდა დახატო გაცინებული, რადგან სიცილი მათი ბუნებისგანაა შორს და ვერავის გააცინებენ...
შემოქმედი ადამიანისთვის იმასაც დიდი მნიშვნელობა აქვს, რა გარემოში გაიზარდა. მაგალითად, მე, ფაქტობრივად, თუშეთში გავიზარდე - წვალებაში, თოხნასა და ბარვაში. თბილისში კი ვცხოვრობდით, მაგრამ თუშეთსა და ყვარელში წასვლის შანსს არ ვუშვებდით ხელიდან. ბებია თუშურად, თუშურ კილოზე ლაპარაკობდა და ძალიან ბევრ ძველ ქართულ სიტყვას იყენებდა. ამიტომ, თუ ჩემი თანაკლასელებისთვის "შუშანიკის წამების" ან "გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრების" ენა ურთულესი იყო, მე მემშობლიურებოდა. სწორედ იმ წიაღმა, იმ გარემოში ყოფნამ ჩემს შემოქმედებას უდიდესი კვალი დააჩნია.
უკვალოდ არც მწერლების, საზოგადო მოღვაწეების, მსახიობების, მხატვრების გარემოცვას ჩაუვლია: მამა, ვალერიან სულაკაური კინოსტუდიაში მუშაობდა და ხშირად ვხვდებოდი არაჩვეულებრივი ადამიანების საზოგადოებაში. "სამარიაჟოდ" ისიც მეყოფა, რომ ჩემი დაბადების აღსანიშნავ წვეულებას ნოდარ დუმბაძე თამადობდა, იმავე სუფრაზე მოგვნათლა სახელებით მე და ზურიკო ედიშერ ყიფიანმა, ნაღდი ნათლია კი თუში მწერალი გიორგი ცოცანიძეა. სადაც კი მივყავდი მამას, ყველგან პორტრეტებს ვხატავდი, მაგრამ კარიკატურა გამომდიოდა.
ამ ნახატებზე ყველა გულიანად იცინოდა და, ალბათ, სწორედ იმხანად გაუცნობიერებლად ჩამებეჭდა, გამოვსულიყავი ისეთი მხატვარი, ადამიანებს სიცილს, იუმორს, ხალისს რომ შემატებდა. რა გავაკეთე ცხოვრებაში? თუნდაც ის, რომ ადამიანები გავახალისე. ვთქვათ, შენ რომ დაგხატავ და ხალხი ნახავს, რამდენი გაიხარებს! კარგ განწყობაზე მყოფი კი ცუდს აღარ გააკეთებს! მერე ის კარგი, როცა იქნება, ისევ მე არ დამიბრუნდება სიკეთით?
- ზალიკო, შეგიძლიათ, სიტყვით შექმნათ საკუთარი კარიკატურა?
- მაიცა, მაიცა... ეგ ცოტა რთულია! შენ დახატავ საკუთარ თავს? ვერა? მე კიდევ წერა არ ვიცი და სიტყვით ვერ "დავხატავ" კარიკატურას. მაინც ვცადო - "არ მიცდია, მაგრამ მეცოდინებას" პრინციპით (იცინის)? აუ, ძალიან რთულ რამეს მავალებ... მითხარი, როგორ დავხატო წვერიანი, გაბურძგნილი ადამიანი, წვერსა და თმას თუ შეკრეჭ, აღარაფერი რომ არ დარჩება? მე ამ წვერსა და გაბურძგნილობაში ვიმალები, როგორც სალვადორ დალი იმალებოდა თავის ულვაშებს მიღმა და იქიდან უყურებდა ქვეყნიერებას. მეც ჩემი გაბურძგნილობიდან ვიცქირები და ბევრ საინტერესოს ვხედავ, რაც ჩემს შემოქმედებაში აისახება.
- თქვენი შვილები როგორი სულაკაურები არიან?
- სალომე პატარაა, 7 წლის, მიშიკო კი 15 წლისაა და ძალიან გადარეული. რამის მიღწევა თუ უნდა, ისე დამაჯერებლად მატყუებს, ვიჯერებ. არტისტია, რა, და... ჩემზე მაგარი მხატვარი. გასაოცარი ხედვა აქვს. ვაღიარებ, მაგ ასაკში კარიკატურას, ფერწერულ და გრაფიკულ ნამუშევარს ეგრე ვერ ვასრულებდი. მაგრამ იმასაც ვაღიარებ, რომ რასაც მის ასაკში ვშრომობდი ან დღეს ვშრომობ, ისე ის არ შრომობს (ინტერვიუ ტყუპისცალმა ზურიკომ შეგვაწყვეტინა. ზალიკომ, რომელსაც თათბირზე უხმობდნენ, ძმას შესთავაზა, ინტერვიუს ხომ არ განაგრძობო? - ვერც ვერავინ შეატყობსო, - თითქოს ჩემი ფიქრები გაახმოვანა ზურიკომ, თუმცა მაინც არ დაგვთანხმდა)...
რაც მამაჩემმა გააკეთა, იმდენი არც მე გამიკეთებია. ასე მგონია, დღემდე არაფერი შემიქმნია და თითქოს ახლა ვიწყებ საქმის კეთებას. ჩემს ყველაზე დიდ წარმატებად კი ბავშვების სიყვარულს მივიჩნევ. ქუჩაში ბაში-აჩუკივით დავდივარ: ყველა ბავშვი მცნობს და ჩემკენ იშვერს თითს, ზალიკო სულაკაურიო! მიხარია, რომ ძალიან ბევრ ბავშვს ვასწავლი და ვაყვარებ ხატვას, ჩემი გოგონაც აქ სწავლობს, ძალიან საყვარელია, შენიშნავდით კიდეც.
კიდევ - ბავშვთა გასართობი ცენტრის გაკეთება მინდა... უამრავი საქმე მაქვს. ახლაც, სასწრაფოდ სტინგი უნდა დავხატო, ბათუმში უნდა გავუგზავნო ნახატი (ინტერვიუ ბათუმის კონცერტამდე ჩავწერეთ - ი.ხ.). ამას წინათ, ლეგენდური "ბითლზის" წევრს, რინგო სტარს გადასცეს ჩემი ნახატი, ჰოლანდიაში ყოფნისას - "პინკ ფლოიდის" ვატერსსაც, ხოლო ტანია მარიას, ალან რიკმანსა და ბუშს თვითონ მივართვი, რომ აღარაფერი ვთქვა გამოჩენილ ქართველებზე. სხვათა შორის, პოლ მაკარტნისთან ლამის გვერდიგვერდ მაქვს ფოტო გადაღებული. სამწუხაროდ, დაცვამ ხელის ჩამორთმევის საშუალება არ მომცა.
წელს ოცნება ავისრულე: ჰოლანდიაში, რემბრანდტის სახლ-მუზეუმში ვიყავი და ჩემი მასწავლებლის (რემბრანდტს ასე ვუწოდებ) სკამზე დავჯექი, მისი ფუნჯიც კი ავიღე ხელში, თითქოს მის მოლბერტთან მუშაობას ვაპირებდი და... ამ დროს მუზეუმის ზედამხედველმა დამირღვია იდილია - თურმე, იმ ნივთებთან შეხება არ შეიძლებოდა (იცინის).
- არც მუზეუმში ვართ, არც ვინმე დაგიშლით, წამის საქმეა და გთხოვთ, სამახსოვროდ პირისპირ საუბრის კარიკატურა დამიხატეთ.
- შენ რა გითხარი! თავიდანვე გეთქვა და გზადაგზა დავხატავდი... კარგი, ვეცდები, რამე გამოვიდეს (და გამოვიდა კიდეც "პირისპირ" - ი.ხ.).
ირმა ხარშილაძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)