"ტყვიაგაუმტარი" კაცი, ცხრა სიცოცხლით - ვინ არის "ჰამასის" იდუმალი და მოუხელთებელი ლიდერი, რომელზეც წლებია უშედეგოდ ნადირობენ - "დროის დიდ ნაწილს მიწისქვეშა გვირაბებში ატარებს"
ისრაელის თავდაცვის ძალებმა "ჰამასის" სამხედრო ფრთის ლიდერის, მუჰამედ ალ-დეიფის სახლზე იერიში მიიტანეს. "ჰამასის" ტერორისტების 7 ოქტომბრის სასტიკი შეტევის ავტორი, სწორად დეიფია, რომელმაც ამ ამბებს "ალ-აქსის ქარბუქი“ უწოდა.
სამხედრო ლიდერის სახლზე შეტევის შედეგად, დაიღუპნენ მისი მამა, ძმა, შვილები და სხვა ნათესავები, წერს გაზეთი Haaretz. თვითონ დეიფი, სავარაუდოდ, არ დაშავებულა, თუმცა სად იმყოფება - უცნობია.
ისრაელის დაზვერვის "პირველი სამიზნე“ ბოლო 30 წელიწადია იატაკქვეშეთის ცხოვრებით ცხოვრობს. მუჰამედ ად-დეიფი საჯაროდ არ გამოდის ხოლმე. მედიისთვის მხოლოდ სამი ფოტოა ცნობილი, სადაც დადასტურებულად დეიფია, თუმცა სურათები 20 წლის ვადის არის. ვიდეოებში, რომლებსაც "ჰამასი" აქვეყნებს, დეიფი შავი სილუეტის სახით ჩანს.
Financial Times-სთან საუბარში სხვადასხვა წყაროები დეიფს მიზანსწრაფულ ადამიანად ახასიათებენ, რომელიც "ცდილობს ებრაულ-არაბული კონფლიქტის ბუნება ძალადობის გზით შეცვალოს“. საეჭვოა, რომ FT-ს წყაროები პირადად იცნობდნენ დეიფს. ამბობენ, რომ მისი სახე მხოლოდ ნათესავებმა და "ჰამასის" წევრების ვიწრო წრემ იცის. თუმცა ამ ხალხისთვისაც უცნობია, სად იმყოფება მუჰამედ ად-დეიფი ამჟამად.
- დეიფი - ზედმეტსახელია და "სტუმარს" ნიშნავს. ამით ხაზს უსვამს, რომ ერთ ლოკაციაზე დიდხანს არასდროს ჩერდება და მუდმივად გადაადგილდება სახლიდან - სახლში, თავშესაფრიდან - თავშესაფარში.
დეიფის ნამდვილი სახელი - მუჰამედ დიაბ იბრაჰიმ ალ-მასრია. ის 1965 წელს ღაზას სექტორის სამხრეთ ქალაქ ჰან-იუნისში, პალესტინელი დევნილების ოჯახში დაიბადა.
ოჯახი ძალიან გაჭირვებული იყო. მუჰამედი იძულებული გახდა სკოლისთვის თავი დაენებებინა, რომ მშობლებს დახმარებოდა. მამასთან ერთად ავეჯის საწარმოში მუშაობდა, მოგვიანებით, ქათმების პატარა ფერმა გახსნა და მძღოლად მუშაობდა. პალესტინელი წყაროები, ადამიანები, რომლებიც მას ბავშვობაში იცნობდნენ, ამბობენ, რომ "კარგი იუმორი და კეთილი გული ჰქონდა“.
დევნილების ბანაკში ცხოვრებისას, პატარა დეიფი მუჰამედ დალანის მეზობლად ცხოვრობდა და მასთან ახლო მეგობრობა აკავშირებდა. რამდენიმე წლის შემდეგ, დალანი პალესტინის ადმინისტრაციის უსაფრთხოების მეთაური გახდა და ბედის ირონია ის იყო, რომ "ჰამასის" ჩახშობა მას დაევალა. ამბობენ, რომ მიუხედავად საწინააღმდეგო პოლუსებზე ყოფნისა, დეიფსა და დალანს კარგი ურთიერთობა ჰქონდათ. შესაძლოა, ზუსტად ამიტომ, დალანი ახლა საზღვარგარეთ ცხოვრობს და ფათხის სხვა წარმომადგენლებივით, რომლებიც "ჰამასს" ებრძოდნენ, სახურავიდან არ გადააგდეს.
- დეიფი სკოლაში დაბრუნდა და შემდეგ, ღაზას ისლამურ უნივერსიტეტში ჩააბარა. იქ საზოგადოებრივი საქმიანობა დაიწყო. სტუდენტური საბჭოს ერთ-ერთი კომიტეტის ხელმძღვანელი გახდა და თეატრალური ჯგუფი "ალ-აიედუნი“ შექმნა. ეს დასახელება, შეიძლება ითარგმნოს, როგორც "დაბრუნებული“: იგულისხმებოდა პალესტინელი დევნილების დაბრუნება მათ მიერ დატოვებულ ტერიტორიაზე. თეატრში დეიფმა რამდენიმე როლი ითამაშა, მათ შორის, ისტორიული პირების. 1988 წელს მან უნივერსიტეტი დაამთავრა და ბაკალავრის ხარისხი მიიღო. იმ მომენტისთვის უკვე "ჰამასის" წევრი იყო.
არსებობს მოსაზრება, რომ მუჰამედ დეიფი "ჰამასის" წევრი მისი დაარსების მომენტიდან, ანუ 1987 წლიდან გახდა. მაშინ ბიჭი 20 წლის იყო.
1989 წელს ისრაელის ხელისუფლებამ ის დააკავა. ციხეში 16 თვე გაატარა, ბრალი ედებოდა "ჰამასის" სამხედრო აპარატში მუშაობაში.
როგორც კი ციხიდან გამოვიდა, ჰამასის დაჯგუფების სხვა წევრებთან ერთად, "ალ-ქასამის“ ბრიგადის დაარსება დაიწყო. 90-იანებში კი სახელი მოიხვეჭა. ის ისრაელში მოწყობილი არაერთი ტერაქტის ორგანიზატორი იყო.
დეიფი იაჰი აიაშას მოსწავლე გახდა, რომელსაც ზედმეტსახელად ინჟინერს ეძახდნენ და ასაფეთქებელი მოწყობილობების დამზადების ოსტატი იყო. 1996 წელს აიაში მოკლეს. მასწავლებლის გამო დეიფმა შურიძიება გადაწყვიტა და ისრაელში ავტობუსების აფეთქების სერიები მოაწყო, რასაც დიდი მსხვერპლი მოჰყვა.
90-იანების შუა პერიოდიდან დეიფი ისრაელში "ყველაზე ძებნილ პალესტინელად" გადაიქცა. ისრაელის ყოფილმა პრემიერმა იასირ არაფატმა პალესტინის პრეზიდენტს თხოვნით მიმართა, რომ მუჰამედ დეიფი დაეპატიმრებინათ. თუმცა არაფატმა გაკვირვებულმა უპასუხა, რომ პირველად ესმოდა ეს სახელი. მოგვიანებით, პერესი იხსენებდა, რომ არაფატმა ის უბრალოდ მოატყუა.
- 2002 წლის მაისში პალესტინის ადმინისტრაციამ, ისრაელის მოთხოვნით, დეიფი დააკავა. თუმცა პატიმრობა თამაშის ნაწილი აღმოჩნდა, რადგან დეიფს პალესტინის ხელისუფლებასთან კარგი ურთიერთობა ჰქონდა (გაიხსენეთ ბავშვობის მეგობარი). 2002 წელს ებრაელებმა სარაკეტო დარტყმით გაანადგურეს "ჰამასის" სამხედრო ფრთის დაამარსებლის, სალაჰ შეჰადის სახლი. იერიშს თავად სალაჰიც შეეწირა. მასთან ერთად კიდევ 14 ადამიანი გარდაიცვალა. მუჰამედ ალ დეიფმა კი მისი ადგილი დაიკავა და "ალ-კასამს“ ჩაუდგა სათავეში.
ისრაელის დაზვერვამ დეიფის ლიკვიდაცია მინიმუმ 7-ჯერ სცადა, მერვედ კი უკვე 7 ოქტომბრის იერიშის შემდეგ.
პირველად 2001 წელს სცადეს. 1 წლის შემდეგ Apache-ს ვერტმფრენით მის ავტომობილს ორი რაკეტა ესროლეს. დეიფი დაიჭრა და რიგი წყაროების მიხედვით, თვალი დაკარგა. მისი მკურნალობით "ჰამასის" ერთ-ერთი ლიდერი და ექიმი აბდელ აზიზ ალ-რანტისი იყო დაკავებული.
2003 წელს ისრაელის სამხედრო საჰაერო ძალებმა სცადეს დეიფის განადგურება "ჰამასის" ლიდერების შეხვედრაზე, რომელიც კერძო სახლში იმართებოდა. თუმცა რაკეტა სხვა სართულს მოხვდა, დეიფი კი ისევ გადარჩა.
3 წლის შემდეგ, 2006 წელს, დეიფი "ალ-ქასამის“ ლიდერებთან შეხვედრაზე 3-სართულიანი შენობის პირველ სართულზე იმყოფებოდა. ისრაელის ავიაციამ სახლზე სარაკეტო იერიში მიიტანა. დეიფის ოჯახის 9 წევრი გარდაიცვალა, თუმცა ის და მისი თანამოაზრეები გადარჩნენ და გაიქცნენ. ამ იერიშის შემდეგ, ისრაელის ხელისუფლებამ გაავრცელა ცნობა, რომ დეიფმა არა მხოლოდ თვალი, არამედ ხელი და ორივე ფეხი დაკარგა. მაგრამ "ჰამასს" ეს ინფორმაცია არასდროს დაუდასტურებია.
2014 წელს ცახალის საჰაერო შეტევის შედეგად, მისი შვიდი თვის ვაჟი, 3 წლის ქალიშვილი და ერთ-ერთი ცოლი, 28 წლის ვიდადი დაიღუპნენ. შეტევას ასევე შეეწირა ვაფაა ალ-დალოს 48 მკვიდრი.
ჰამასის სამხედრო ფრთის ლიდერის ლიკვიდაციის კიდევ ორი მცდელობა 2021 წელს 11-დღიანი ომის ფარგლებშიც იყო.
დეიფი ათწლეულებია უკვე იატაკქვეშეთის ცხოვრებით ცხოვრობს და საჯაროდ მისთვის უმნიშვნელოვანესი მიზეზების გამოც კი არ გამოდის. 2011 წელს მისი დედა გარდაიცვალა. დაკრძალვაზე "ჰამასის" აბსოლუტურად ყველა ლიდერი იყო, დეიფი კი არა. თუმცა ამბობენ, რომ დეიფი დაკრძალვაზე იმყოფებოდა და ის უბრალოდ ბრბოში, მოხუცი ადამიანის ნიღბით იყო გარეული.
პალესტინის საკითხებისა და ვაშინგტონის უნივერსიტეტის თანამშრომლის, ეჰუდა იაარის თქმით, დეიფს 6 საბრძოლო ბრიგადა აქვს შექმნილი და სხვადასხვა ტერიტორიებზე ჰყავს განლაგებული. მათ მეთაურებთან პირადი კონტაქტი აქვს. ყველა ინსტრუქციას ლაქიებს გადასცემს, რომლებიც მოტოებით გადაადგილდებიან.
დეიფის დაჭერას ის ართულებს, რომ სავარაუდოდ, დროის დიდ ნაწილს მიწისქვეშა გვირაბებში ატარებს, რომელიც რთული სისტემაა და სხვათაშორის, მისი დაპროექტებულია.
მას ასევე კუსტარული რაკეტების "კასამის“ შემქმნელადაც მოიხსენიებენ. ეს ის რაკეტებია, რომლითაც ღაზას სექტორიდან ისრაელს ესვრიან.
ებრაელი ჟურნალისტი რონენ ბერგმანი ამბობს: "დეიფი - ჰამასის ერთადერთი სამხედრო ლიდერია, რომელმაც ცოცხლად ამდენი ხანი გაქაჩა. ამდენი გადარჩენის შემდეგ, მისი ტყვიაგაუმტარობის იმიჯი შეიქმნა.“
- ავტორი: ანრი კურტანიძე
ნახეთ ასევე: