ქა­ლე­ბი და ბავ­შვე­ბი სხვა­დას­ხვა ფორ­მის ძა­ლა­დო­ბას ხში­რად გა­ნიც­დი­ან, თუმ­ცა რე­ა­ლუ­რი სუ­რა­თი და ციფ­რე­ბი სტა­ტის­ტი­კა­ში ნაკ­ლე­ბად აი­სა­ხე­ბა. ამის მი­ზე­ზი გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი ტრა­დი­ცი­უ­ლი გენ­დერუ­ლი ნორ­მე­ბი, სო­ცი­ა­ლუ­რი მხარ­და­ჭე­რის არ­ქო­ნა და სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვი ორ­გა­ნო­ე­ბის მი­მართ ნდო­ბის ნაკ­ლე­ბო­ბაა.

გარ­და ამი­სა, სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­შიც არა­სა­თა­ნა­დოდ და არა­საკ­მა­რი­სა­დაა მი­წო­დე­ბუ­ლი ისე­თი სა­კი­თხე­ბი, რო­გო­რე­ბი­ცაა გენ­დე­რი, გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბა, შე­სა­ბა­მი­სი რე­ა­გი­რე­ბა და პრე­ვენ­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი.

აღ­ნიშ­ნულ სა­კი­თხზე აქ­ტი­უ­რად მუ­შა­ობს World Vision სა­ქარ­თვე­ლო, რო­მე­ლიც ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მიზ­ნე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბავ­შვთა დაც­ვი­სა და კე­თილ­დღე­ო­ბის სის­ტე­მე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბას უწყობს ხელს, რათა შექ­მნას ჯან­სა­ღი გა­რე­მო, რო­მე­ლიც არის ინ­კლუ­ზი­უ­რი, ტო­ლე­რან­ტუ­ლი და ყვე­ლას თა­ნა­ბა­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბით უზ­რუნ­ველ­ყოფს.

2022 წლი­დან World Vision სა­ქარ­თვე­ლოს ფონ­დი ახორ­ცი­ე­ლებს პრო­ექტს "გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბის პრე­ვენ­ცია სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბის გზით", რო­მე­ლიც მიზ­ნად ისა­ხავს გენ­დერუ­ლი თა­ნას­წო­რო­ბის ხელ­შე­წყო­ბას და გენ­დერუ­ლი ძა­ლა­დო­ბის პრე­ვენ­ცი­ას სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბის გზით. პრო­ექ­ტი ხორ­ცი­ელ­დე­ბა კა­ნა­დის მთავ­რო­ბა - კა­ნა­დის ფონ­დი ად­გი­ლობ­რი­ვი ინი­ცი­ა­ტი­ვე­ბის­თვის ფი­ნან­სუ­რი მხარ­და­ჭე­რით სა­ქარ­თვე­ლოს სამ სა­მიზ­ნე რე­გი­ონ­ში: სამ­ცხე- ჯა­ვა­ხე­თი (ახალ­ცი­ხის და ადი­გე­ნის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბი), იმე­რე­თი (ბაღ­და­თი­სა და ზეს­ტა­ფო­ნის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბი), კა­ხე­თი (გურ­ჯა­ა­ნის, ყვარ­ლის და თე­ლა­ვის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბი).

კვლე­ვის შე­დე­გებ­მა კი­დევ ერთხელ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ბავ­შვე­ბის და­ყო­ფა კვლავ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­მოწ­ვე­ვაა. ამი­ტო­მაც, გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. პრო­ექ­ტის კო­ორ­დი­ნა­ტო­რი, ფსი­ქო­ლო­გი ქე­თე­ვან ქი­მოს­ტე­ლი ჩვენ­თან სა­უბ­რი­სას გან­მარ­ტავს, რას გუ­ლის­ხმობს ეს პრაქ­ტი­კა და რა­ტო­მაა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი.

- გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კის დროს გო­გო­ნე­ბი­სა და ბი­ჭე­ბის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბელ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბებს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბით ვე­კი­დე­ბით. ასე­ვე, ეს სწავ­ლა-სწავ­ლე­ბის ისე­თი პრინ­ცი­პე­ბია, რომ­ლე­ბიც ყო­ველ­დღი­უ­რად გო­გო­ნე­ბი­სა და ბი­ჭე­ბის სპე­ცი­ფი­კურ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სა­ჭი­რო­ე­ბებ­ზე ყუ­რა­დღე­ბას გა­ა­მახ­ვი­ლებს. თუ ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მას ავი­ღებთ, პირ­ველ რიგ­ში, სა­ჭი­როა, კუ­რი­კუ­ლუ­მი შე­იქ­მნას და გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­კა ყო­ველ­დღი­ურ პრაქ­ტი­კა­ში და­ი­ნერ­გოს. ასე­ვე, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ საკ­ლა­სო ოთა­ხი და სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო გა­რე­მო შე­სა­ბა­მი­სად მო­ე­წყოს, მოს­წავ­ლე­ებ­თან ინ­ტე­რაქ­ცია და კო­მუ­ნი­კა­ცია გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ან პრაქ­ტი­კას მო­ი­ცავ­დეს და მოს­წავ­ლე­ებ­თან უკუ­კავ­ში­რის მი­წო­დე­ბაც და შე­ფა­სე­ბაც აღ­ნიშ­ნულ პრინ­ციპს ით­ვა­ლის­წი­ნებ­დეს.

თუმ­ცა, ამ პრო­ცეს­ში, გარ­და მას­წავ­ლებ­ლი­სა, სკო­ლის მე­ნე­ჯმენ­ტი აქ­ტი­უ­რად უნდა ჩა­ერ­თოს, რომ თი­თო­ე­უ­ლი მას­წავ­ლებ­ლის გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და იდე­ე­ბის წა­ხა­ლი­სე­ბა­ზე იზ­რუ­ნოს და შე­სა­ბა­მი­სი რე­სურ­სე­ბით მო­ბი­ლი­ზე­ბას მხა­რი და­უ­ჭი­როს. ასე­ვე, მას­წავ­ლებ­ლის მხრი­დან გენ­დერუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის გა­მოვ­ლე­ნა, დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მიდ­გო­მე­ბი მი­ნი­მუ­მამ­დე უნდა შემ­ცირ­დეს. გო­გო­ნებ­საც და ბი­ჭებ­საც სას­კო­ლო სივ­რცე­ში გან­ვი­თა­რე­ბის თა­ნა­ბა­რი უფ­ლე­ბე­ბი უნდა ჰქონ­დეთ და ისი­ნი გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით არ უნდა იჩაგ­რე­ბოდ­ნენ.

ქე­თე­ვან ქი­მოს­ტე­ლი აღ­ნიშ­ნავს იმა­საც, კვლე­ვის ფარ­გლებ­ში სხვა­დას­ხვა რე­გი­ონ­ში რა ტი­პის პრობ­ლე­მას წა­ა­წყდნენ და რო­გორ აი­სა­ხა ეს სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მა­ზე:

- ჩვე­ნი პრო­ექ­ტის სა­მიზ­ნე არა ქა­ლა­ქი თბი­ლი­სი, არა­მედ 3 რე­გი­ო­ნი და 7 მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტი იყო. პრობ­ლე­მე­ბიც სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რი გა­მო­იკ­ვე­თა. ზო­გი­ერთ და­სახ­ლე­ბულ არე­ალ­ში ეთ­ნი­კუ­რი უმ­ცი­რე­სო­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ცხოვ­რო­ბენ, რომ­ლებ­საც გენ­დერულ სა­კი­თხებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით თა­ვი­ან­თი კულ­ტუ­რუ­ლი ნიშა აქვთ და ეს საკ­მა­ოდ სენ­სი­ტი­უ­რი სა­კი­თხია. ასე­ვე, არის და­სახ­ლე­ბე­ბი, სა­დაც ისე­თი სო­ცი­ა­ლუ­რი სერ­ვი­სე­ბის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბა, რომ­ლე­ბიც გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბის პრე­ვენ­ცი­ა­ზე მუ­შა­ო­ბენ, ძა­ლი­ან და­ბა­ლია. სოფ­ლებ­ში მიგ­რა­ცი­ის სა­კი­თხიც აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, სა­დაც სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი დრო­ში თით­ქმის აღარ იც­ვლე­ბა, რად­გა­ნაც არ ხდე­ბა მო­სახ­ლე­ო­ბის მი­მოს­ვლა, ინ­ფორ­მა­ცი­ის გაც­ვლა და მო­სახ­ლე­ო­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა­ზე მუ­შა­ო­ბა.

ამა­ვე კვლე­ვამ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში ბავ­შვე­ბის გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით და­ყო­ფა, მათ­თვის გარ­კვე­უ­ლი იარ­ლი­ყე­ბის მი­წე­ბე­ბა, მა­გა­ლი­თად, ის, რომ კონ­კრე­ტუ­ლი საგ­ნის სწავ­ლა ბი­ჭებს უფრო უკეთ გა­მოს­დით და გო­გო­ებს ნაკ­ლე­ბად, კვლავ მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრობ­ლე­მად რჩე­ბა. ფსი­ქო­ლო­გი გან­მარ­ტავს, რა პრობ­ლე­მა შე­იძ­ლე­ბა შე­უქ­მნას ბავ­შვებს მსგავ­სმა მიდ­გო­მამ სა­მო­მავ­ლოდ:

- 21-ე სა­უ­კუ­ნე­ში ნე­ბის­მი­ერ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში, არ აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა, ეს სკო­ლამ­დე­ლი აღ­ზრდა იქ­ნე­ბა, თუ ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მა, ყო­ვე­ლი ბავ­შვის გან­ვი­თა­რე­ბას ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი, დი­ფე­რენ­ცი­ა­ლუ­რი მე­თო­დით ვუდ­გე­ბით. რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ თი­თო­ე­უ­ლი ბავ­შვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ, ვეყ­რდნო­ბით მას და მის ხარ­ჯზე ვა­ვი­თა­რებთ სხვა შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს.

შე­საძ­ლოა, ერთ ბავ­შვს გაკ­ვე­თი­ლის ვერ­ბა­ლუ­რად გად­მო­ცე­მა უმარ­ტივ­დე­ბო­დეს, მე­ო­რეს - წე­რით და ასე შემ­დეგ. აქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მოს­წავ­ლეს­თან რო­მე­ლი­მე საგ­ნის მი­მართ მისი აქ­ტი­უ­რო­ბა ან პა­სი­უ­რო­ბა, სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი შე­ხე­დუ­ლე­ბის მი­ხედ­ვით არ უნდა წა­ვა­ხა­ლი­სოთ. მსგავ­სი მიდ­გო­მა ბავ­შვე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბას თრგუ­ნავს და ავ­ტო­მა­ტუ­რად, აფიქ­რე­ბი­ნებს, რომ რო­მე­ლი­მე საგ­ნის შეს­წავ­ლა არ შე­უძ­ლი­ათ. შე­დე­გად, იქ­მნე­ბა ე.წ. იარ­ლი­ყე­ბი, რომ­ლე­ბიც, მა­გა­ლი­თად, გო­გო­ნებს უბიძ­გებს, რომ მა­ინ­ცდა­მა­ინც ჰუ­მა­ნი­ტა­რულ საგ­ნებ­ში სცა­დონ გან­ვი­თა­რე­ბა, ბი­ჭებს კი ტექ­ნი­კუ­რი საგ­ნე­ბის თვალ­საზ­რი­სით. სა­ბო­ლო­ოდ კი, რო­დე­საც კონ­კრე­ტუ­ლი მოს­წავ­ლე პრო­ფე­სი­ის არ­ჩე­ვის წი­ნა­შე დად­გე­ბა, შე­საძ­ლოა ის საქ­მე, რო­მელ­საც აირ­ჩევს და რომ­ლის­კე­ნაც უბიძ­გეს, ვერ გა­მო­ი­ყე­ნოს, რად­გან და­სა­წყი­სი­დან­ვე არას­წო­რი მიდ­გო­მა ჰქონ­და. გარ­და ამი­სა, რო­დე­საც ბა­ღის ასა­კი­დან­ვე გარ­კვე­უ­ლი კომ­პე­ტენ­ცი­ის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნი ბავ­შვს შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­ზე მი­თი­თე­ბას აძ­ლევს და თა­ვად გა­ნუ­სა­ზღვრავს, რა გა­მოს­დის, ან რა-არა, პი­როვ­ნუ­ლი ზრდა-გან­ვი­თა­რე­ბის­თვი­საც საკ­მა­ოდ ხე­ლის­შემ­შლე­ლი ფაქ­ტო­რია. შე­საძ­ლოა, მო­მა­ვალ­ში, ასეთ გა­რე­მო­ში აღ­ზრდი­ლი ბავ­შვე­ბი მუდ­მი­ვად სხვე­ბის მი­თი­თე­ბას უც­დიდ­ნენ და და­მო­უ­კი­დებ­ლად გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა, ადეკ­ვა­ტუ­რი თვით­შე­ფა­სე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა ვე­ღარ შეძ­ლონ. მე­ტიც, შე­იძ­ლე­ბა სა­ერ­თოდ ას­ცდნენ სა­კუ­თარ სურ­ვი­ლებს და მო­მა­ვალ­ში პი­როვ­ნუ­ლად რე­ა­ლი­ზე­ბა ვე­ღარ მო­ა­ხერ­ხონ.

პრო­ექ­ტის კო­ორ­დი­ნა­ტო­რი გა­მო­ეხ­მა­უ­რა იმ ფაქტსაც, რომ ხში­რად სა­ბავ­შვო ბა­ღებ­ში ფე­რე­ბის, სა­თა­მა­შო­ე­ბის გა­ნა­წი­ლე­ბა გენ­დერუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის მი­ხედ­ვით ხდე­ბა და აღ­ნიშ­ნა, რომ კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, მსგავ­სი პრაქ­ტი­კა კვლავ აქ­ტუ­ა­ლუ­რია:

- პრო­ექ­ტის ფარ­გლებ­ში მსგავ­სი პრობ­ლე­მე­ბი ნამ­დვი­ლად გა­მო­იკ­ვე­თა. მა­გა­ლი­თად, სა­ბავ­შვო ბა­ღის აღ­მზრდე­ლებ­მა თქვეს, რომ ბი­ჭე­ბის თო­ჯი­ნე­ბით თა­მა­ში და­უშ­ვე­ბე­ლია და რომ ამას თა­ვი­ანთ საკ­ლა­სო გა­რე­მო­ში არ და­უშ­ვებ­დნენ. მე­ო­რე პე­და­გოგ­მა თქვა, რომ ვარ­დის­ფე­რი და ცის­ფე­რი ჟურ­ნა­ლე­ბი აქვს, სა­დაც გო­გო­ნე­ბი­სა და ბი­ჭე­ბის აკა­დე­მი­ურ მოს­წრე­ბას აღ­წერ­და. მსგავ­სი მა­გა­ლი­თე­ბი კი­დევ ერთხელ გვაჩ­ვე­ნებს, რომ სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სივ­რცე­ში ბავ­შვე­ბის გენ­დე­რის ნიშ­ნით და­ყო­ფა ჯერ კი­დევ ხდე­ბა. რო­გორც წესი, ზე­და­პი­რუ­ლი მიდ­გო­მა არ­სე­ბობს და სიღ­რმი­სე­უ­ლად გა­აზ­რე­ბუ­ლი არ არის თუნ­დაც ის ფაქ­ტი, რომ მა­გა­ლი­თად, ბიჭს თო­ჯი­ნით თა­მაშ­მა შე­საძ­ლოა, მზრუნ­ვე­ლო­ბის, ემ­პა­თი­ის, სით­ბოს გა­მო­ხატ­ვის უნა­რი კი­დევ უფრო გა­ნუ­ვი­თა­როს. ძა­ლი­ან ბევ­რი სი­კე­თე და მა­გა­ლი­თი შე­იძ­ლე­ბა ჩა­მოვ­თვა­ლოთ, რა­ზეც, შე­საძ­ლოა აღ­მზრდე­ლებს ჯერ­ჯე­რო­ბით არ უფიქ­რი­ათ და მხო­ლოდ არ­სე­ბუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის ფონ­ზე იღე­ბენ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას. ნე­ბის­მი­ე­რი ტი­პის აკ­რძალ­ვა, თუ მას ახ­სნა არ ახ­ლავს, ბავ­შვის ფსი­ქი­კი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის საკ­მა­ოდ სტრე­სუ­ლია. ის არ­გუ­მენ­ტი, რომ რაკი ბავ­შვი "გო­გო­ნად და­ი­ბა­და" მან აუ­ცი­ლებ­ლად თო­ჯი­ნით უნდა ითა­მა­შოს და მან­ქა­ნა "ბი­ჭე­ბის­თვი­საა" გან­კუთ­ვნი­ლი, ძა­ლი­ან დიდ დაბ­ნე­უ­ლო­ბას იწ­ვევს. ბავ­შვე­ბის სურ­ვი­ლე­ბის უგუ­ლე­ბელ­ყო­ფა მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ ის გო­გო­ნად/ბი­ჭად და­ი­ბა­და, და­უშ­ვე­ბე­ლია, მათ­ში უსა­მარ­თლო­ბის გან­ცდას იწ­ვევს და შემ­დგომ­ში უპი­რო­ბოდ ჩათ­ვლის, რომ რაკი გო­გო­ნა ან ბი­ჭია, რა­ღა­ცის გა­კე­თე­ბას ვერ შეძ­ლებს.

გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ში მშობ­ლე­ბის რო­ლიც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლია და აღ­ნიშ­ნულ­მა კვლე­ვამ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბის თვალ­საზ­რი­სით მათ­თან მუ­შა­ო­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

- კვლე­ვამ კი­დევ ერთხელ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ თუკი ჩვენ გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ან პრაქ­ტი­კა­ზე ვი­სა­უბ­რებთ, ეს იქ­ნე­ბა ბა­ღებ­ში, თუ ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მა­ში, რამ­დე­ნი­მე რგო­ლი უნდა გა­მოვ­ყოთ, რომ­ლე­ბიც ბავ­შვის გან­ვი­თა­რე­ბა­შია ჩარ­თუ­ლი. გარ­და მას­წავ­ლებ­ლის, აღ­მზრდე­ლი­სა და ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ის, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი როლი მშობ­ლებს ენი­ჭე­ბათ. ბა­ღის აღ­მზრდე­ლე­ბი ჩვენ­თან სა­უბ­რი­სას აღ­ნიშ­ნავ­დნენ, რომ არის შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც თა­ვად მშო­ბელს აქვს პრო­ტეს­ტი და აგ­რე­სია მა­შინ, რო­დე­საც ყვე­ლა ბავ­შვი გარ­კვე­ულ პრო­ცე­სებ­ში თა­ნაბ­რად ერ­თვე­ბა. მა­გა­ლი­თად, ბა­ღის ოთა­ხის და­ლა­გე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, მშო­ბელს გა­მო­უ­ხა­ტავს პრო­ტეს­ტი, რომ მისი შვი­ლი "გოგო არ არის" და ამ აქ­ტი­ვო­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას არ მი­ი­ღებ­და. გარ­და ამი­სა, თუ ღო­ნის­ძი­ე­ბის­თვის სა­ცეკ­ვაო ნო­მე­რი მზად­დე­ბა, ზო­გი­ერ­თი მშო­ბე­ლი ავ­ტო­მა­ტუ­რად მო­ი­აზ­რებს, რომ წყვილ­ში გო­გო­ნა და ბიჭი უნდა იყოს და მხო­ლოდ გო­გო­ნე­ბის, ან მხო­ლოდ ბი­ჭე­ბის ცეკ­ვა, მა­ში­ნაც კი, თუ საკ­მა­რი­სი რა­ო­დე­ნო­ბის ბავ­შვი არ არის, და­უშ­ვე­ბე­ლია.

სწო­რედ ამი­ტომ, აღ­მზრდელ­თან და სკო­ლის მას­წავ­ლე­ბელ­თან ერ­თად, მშობ­ლე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა­საც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს. წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, ბავ­შვის ფსი­ქო­ლო­გია და­ზი­ან­დე­ბა, რად­გა­ნაც სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მა სრუ­ლი­ად სხვა მო­დელს შეს­თა­ვა­ზებს, ოჯახ­ში კი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მიდ­გო­მე­ბი ექ­ნე­ბათ. ასე­ვე, არ შე­მიძ­ლია არ გა­მოვ­ყო სა­კი­თხი, რო­მე­ლიც ბავ­შვებ­ში სექ­სუ­ა­ლურ ქცე­ვას უკავ­შირ­დე­ბა. შე­საძ­ლე­ბე­ლია, ბავ­შვს ეს სა­დღაც ნა­ნა­ხი ჰქონ­დეს და უბ­რა­ლოდ, ქცე­ვის მო­დე­ლი­რე­ბას გა­მო­ხა­ტავ­დეს, ან სექ­სუ­ა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის ფა­ზებს ემ­თხვე­ო­დეს და სკო­ლამ­დელ ასაკ­შიც გა­მოვ­ლინ­დეს. იყო ფაქ­ტე­ბი, რო­დე­საც ოჯახ­მა და ბა­ღის მას­წავ­ლე­ბელ­მა მი­ი­ღო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა, რომ ბავ­შვს სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბა სჭირ­დე­ბო­და. ამი­ტომ, მე­დი­კა­მენ­ტუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბით სურ­დათ, მსგავ­სი ქცე­ვე­ბი შე­ემ­ცი­რე­ბი­ნათ. რე­ა­ლუ­რად კი ბავ­შვს არას­წო­რი, არა­სა­ჭი­რო და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა და მკურ­ნა­ლო­ბა ჩა­უ­ტარ­და და მსგავს შემ­თხვე­ვებ­ში, შე­დე­გე­ბი სა­მო­მავ­ლოდ ძა­ლი­ან მძი­მეა. ამი­ტო­მაც, სა­მე­დი­ცი­ნო რგო­ლის ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლო­ბაც აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

ქე­თე­ვან ქი­მოს­ტე­ლის თქმით, სკო­ლებ­ში სას­წავ­ლო პროგ­რა­მე­ბი­დან მო­ზარ­დის სექ­სუ­ა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ამო­ღე­ბუ­ლია. ბევ­რი მას­წავ­ლე­ბე­ლი ამ სა­კი­თხზე არ სა­უბ­რობს და რო­გორც წესი, ამ თე­მას გა­მო­ტო­ვე­ბენ ხოლ­მე.

კვლე­ვის შე­დე­გებ­ზე დაყ­რდნო­ბით, მოწ­ვე­უ­ლი ექ­სპერ­ტე­ბის მიერ შე­მუ­შავ­და სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ე­ბი "გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კა" სკო­ლე­ბის და ბა­ღე­ბის პრაქ­ტი­კო­სე­ბის­თვის და გა­დამ­ზად­და 500-ზე მეტი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის თა­ნამ­შრო­მე­ლი, მას­წავ­ლე­ბე­ლი და აღ­მზრდე­ლი. აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ე­ბი და­ეხ­მა­რე­ბა პრაქ­ტი­კო­სებს გენ­დერუ­ლი თა­ნას­წო­რო­ბის ხელ­შე­წყო­ბა­ში და გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით დის­კრი­მი­ნა­ცი­ას­თან ბრძო­ლა­ში სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სის­ტე­მა­ში. გზამ­კვლე­ვე­ბის ონ­ლა­ინ ვერ­სი­ე­ბი უკვე ხელ­მი­საწ­ვდო­მია ყვე­ლას­თვის World Vision სა­ქარ­თვე­ლოს ვებგ­ვერ­დზე https://worldvision.ge/

პრო­ექ­ტის კო­ორ­დი­ნა­ტო­რი გვიყ­ვე­ბა, რა­ზეა აღ­ნიშ­ნულ სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ებ­ში ძი­რი­თა­დი აქ­ცენ­ტე­ბი გა­კე­თე­ბუ­ლი:

- პრო­ექ­ტის ფარ­გლებ­ში ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე, არ­სე­ბუ­ლი სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ორი გზამ­კვლე­ვი შე­ვი­მუ­შა­ვეთ. ერთი სკო­ლამ­დელ აღ­ზრდის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის პე­და­გო­გე­ბის­თვი­საა, მე­ო­რე კი ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის მას­წავ­ლებ­ლე­ბის­თვის. აღ­წე­რი­ლია, სკო­ლამ­დელ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში რო­გორ შეგ­ვიძ­ლია გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა. ასე­ვე, კარ­გა­დაა ახ­სნი­ლი, რა­ტომ უნდა გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნოთ მსგავ­სი პრაქ­ტი­კა ყო­ველ­დღი­უ­რო­ბა­ში. გარ­და ამი­სა, შე­თა­ვა­ზე­ბუ­ლია რამ­დე­ნი­მე სა­ინ­ტე­რე­სო გზა, თუ რო­გორ გავ­ხა­დოთ პრაქ­ტი­კა და სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო პრო­ცე­სი გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი.

რაც შე­ე­ხე­ბა სკო­ლის პე­და­გო­გე­ბის­თვის გან­კუთ­ვნილ გზამ­კვლევს, ამ შემ­თხვე­ვა­შიც ტერ­მი­ნე­ბი გან­მარ­ტე­ბუ­ლია და ახ­სნი­ლია, რას გუ­ლის­ხმობს გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პრაქ­ტი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბა. სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ებ­ში ასე­ვე სა­ჭი­რო რჩე­ვე­ბია შემ­დეგ სა­კი­თხებ­ზე: რო­გორ უნდა და­გეგ­მონ სა­გაკ­ვე­თი­ლო პრო­ცე­სი, რო­გო­რი კო­მუ­ნი­კა­ცი­აა მი­სა­ღე­ბი მოს­წავ­ლე­ებ­თან და ინ­ტე­რაქ­ცი­ის რა სტი­ლი უნდა შე­ი­ნარ­ჩუ­ნონ, ასე­ვე რო­გორ უნდა შე­ა­ფა­სონ აკა­დე­მი­უ­რი მოს­წრე­ბა ისე, რომ გენ­დერუ­ლად მი­კერ­ძო­ე­ბუ­ლე­ბი არ იყ­ვნენ, რო­გორ უნდა ითა­ნამ­შრომ­ლონ სკო­ლის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ა­სა და მშობ­ლებ­თან და ასე შემ­დეგ. რაც მთა­ვა­რია, ორი­ვე შემ­თხვე­ვა­ში სხვა­დას­ხვა პრაქ­ტი­კუ­ლი იდე­ის მა­გა­ლი­თია შე­თა­ვა­ზე­ბუ­ლი. მჯე­რა, რომ ის 500 მას­წავ­ლე­ბე­ლი, აღ­მზრდე­ლი და დი­რექ­ტო­რი, რომ­ლე­ბიც ჩვე­ნი პრო­ექ­ტის ფარ­გლებ­ში გა­დამ­ზად­და, მი­ღე­ბუ­ლი ცოდ­ნის პრაქ­ტი­კა­ში და­ნერგვა­საც შეძ­ლე­ბენ და სა­მო­მავ­ლოდ ეს დის­კრი­მი­ნა­ცი­ი­სა და გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბის შემ­თხვე­ვე­ბის შემ­ცი­რე­ბა­ში მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად დაგ­ვეხ­მა­რე­ბა.

გენ­დე­რის მკვლე­ვა­რი, სო­ცი­ო­ლო­გი, გი­ორ­გი ურ­ჩუ­ხიშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც ამა­ვე პრო­ექ­ტზე მუ­შა­ობ­და, ჩვენ­თან სა­უბ­რი­სას კი­დევ ერთხელ აჯა­მებს იმ ძი­რი­თად გა­მოწ­ვე­ვებ­სა და პრობ­ლე­მებს, რომ­ლე­ბიც გა­მო­იკ­ვე­თა :

- კვლე­ვამ გვიჩ­ვე­ნა, რომ პე­და­გო­გებ­სა და აღ­მზრდე­ლებს გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით მი­კერ­ძო­ე­ბა კვლავ ახა­სი­ა­თებთ და არ აქვთ ინ­ფორ­მა­ცია, თუ რო­გორ უნდა ამო­იც­ნონ გენ­დერუ­ლი ნიშ­ნით ძა­ლა­დო­ბა. ასე­ვე, გა­მო­იკ­ვე­თა მა­გა­ლი­თე­ბი, რო­დე­საც ცდი­ლობ­დნენ, რომ მოს­წავ­ლე­ე­ბის ქცე­ვე­ბი, არ­სე­ბუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის მი­ხედ­ვით, შეც­ვა­ლონ. მა­გა­ლი­თად, თუ სკო­ლა­ში სწავ­ლობ­და ბიჭი, რო­მე­ლიც ფე­მი­ნუ­რად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბო­და, სურ­დათ, რომ "და­ე­რი­გე­ბი­ნათ", ბი­ჭებს აგ­ზავ­ნიდ­ნენ და ცდი­ლობ­დნენ, რომ "გა­მო­ეს­წო­რე­ბი­ნათ". ამი­ტომ, კვლე­ვამ კი­დევ ერთხელ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­კის და­ნერგვა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

რას გუ­ლის­ხმობს ეს პრაქ­ტი­კა?- ეს კონ­კრე­ტუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბია, რომ­ლე­ბიც მას­წავ­ლე­ბელს, აღ­მზრდელს, ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას კი­დევ ერთხელ შე­ახ­სე­ნებს, თუ რო­გორ უნდა წარ­მარ­თონ სა­გაკ­ვე­თი­ლო პრო­ცე­სი და მოს­წავ­ლე­ებ­თან კო­მუ­ნი­კა­ცია.

მა­გა­ლი­თად, ბაღ­ში გო­გო­ნე­ბი მხო­ლოდ სერ­ვი­რე­ბის პრო­ცეს­ში არ უნდა ჩარ­თნონ და არ უნდა და­ა­ვა­ლონ, რომ თა­მა­შის დროს, მა­ინ­ცდა­მა­ინც ბი­ჭებს გა­უ­მას­პინ­ძლდნენ. სკო­ლებ­ში მხო­ლოდ გო­გო­ნებს არ უნდა სთხო­ვონ ფან­ჯრე­ბის გაწ­მენ­და და ბი­ჭებს მერ­ხე­ბის გა­და­ად­გი­ლე­ბა, ან კი­დევ ექ­სკურ­სი­ა­ზე წას­ვლის დროს მხო­ლოდ ბი­ჭებს არ უნდა და­ე­ვა­ლოთ კო­ცო­ნის დან­თე­ბა, გო­გო­ნებს კი სუფ­რის გა­წყო­ბა.

გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­კა სწო­რედ მსგავ­სი მიდ­გო­მე­ბის შეც­ვლას ისა­ხავს მიზ­ნად. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ გო­გო­ნე­ბიც და ბი­ჭე­ბიც კლას­გა­რე­შე თუ კლას­ში არ­სე­ბულ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში ერ­თად ჩა­ერ­თო­ნონ და ერ­თმა­ნე­თი­სა­გან არ გავ­მიჯ­ნოთ. მა­გა­ლი­თად, გო­გო­ნებს არ უნდა ვუ­თხრათ: "შენ გოგო ხარ და კაბა არ უნდა და­ის­ვა­რო", ან კი­დევ ბი­ჭებს მივ­მარ­თოთ: "თუ წა­იქ­ცე­ვი, არ უნდა იტი­რო". ეს პრაქ­ტი­კა უნდა შე­იც­ვა­ლოს და უფრო მე­ტად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი გახ­დეს. ბი­ჭებ­მა უნდა იცოდ­ნენ, თუ წა­იქ­ცე­ვი­ან, ტი­რი­ლი სა­მარ­ცხვი­ნო არ არის და ემო­ცი­ე­ბის გა­მო­ხატ­ვა შე­უძ­ლი­ათ, გო­გო­ნებ­მა კი უნდა გა­ი­აზ­რონ, რომ კა­ბის დას­ვრა­ში არა­ბუ­ნებ­რი­ვი არა­ფე­რია.

გი­ორ­გი ურ­ჩუ­ხიშ­ვი­ლის გან­მარ­ტე­ბით, გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­უ­რი პრაქ­ტი­კის და­ნერგვა აქ­ტი­ურ თვითმხილ­ვე­ლებს წარ­მოქ­მნის და ბავ­შვებს შო­რის არ­სე­ბულ და­პი­რის­პი­რე­ბას მას­წავ­ლებ­ლე­ბი და მოს­წავ­ლე­ე­ბი მხო­ლოდ "მათ საქ­მედ" აღარ ჩათ­ვლი­ან და დრო­უ­ლად ჩა­ე­რე­ვი­ან:

- ბავ­შვე­ბი თუ ჩხუ­ბო­ბენ, ზოგ­ჯერ პე­და­გო­გე­ბი აღ­ნიშ­ნა­ვენ, რომ მო­ჩხუბ­რე­ბი სა­კითხს თა­ვად გა­არ­კვე­ვენ. ასეა მოს­წავ­ლე­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­შიც. ვფიქ­რობ, გენ­დერუ­ლად პა­სუ­ხის­მგებ­ლი­ა­ნი პე­და­გო­გი­კა აქ­ტი­ურ თვითმხილ­ვე­ლებს წარ­მოქ­მნის, რო­მე­ლიც ცდი­ლობს, რომ ძა­ლა­დობ­რივ ქმე­დე­ბა­ში ჩა­ე­რი­ოს და არ მის­ცეს მოს­წავ­ლე­ებს, ან თა­ნა­ტო­ლებს იმის უფ­ლე­ბა, რომ კონ­ფლიქტმა უფრო სე­რი­ო­ზუ­ლი და ფა­ტა­ლუ­რი შე­დე­გე­ბი გა­მო­იწ­ვი­ოს.

სო­ცი­ო­ლო­გი ჩვენ­თან სა­უბ­რი­სას იმა­საც აღ­ნიშ­ნავს, თუ რა კავ­ში­რია გენ­დერუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის გამ­ყა­რე­ბა­სა და სა­მო­მავ­ლოდ, ეკო­ნო­მი­კურ ფონს შო­რის:

- სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი, დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მიდ­გო­მე­ბი ერთი მხრივ, ბავ­შვე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე, მე­ო­რე მხრივ კი, მათ სა­მო­მავ­ლო ეკო­ნო­მი­კურ კე­თილ­დღე­ო­ბა­ზე აი­სა­ხე­ბა. სწო­რედ ამი­ტო­მაა, რომ მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით გო­გო­ნე­ბი უფრო კარ­გი მოს­წავ­ლე­ე­ბი არი­ან, ვიდ­რე ბი­ჭე­ბი, მეტი ანა­ზღა­უ­რე­ბა კა­ცებს აქვთ, რად­გა­ნაც გო­გო­ნებს ბავ­შვო­ბი­დან ძა­ლი­ან ბევრ სა­კი­თხში ბო­ჭა­ვენ და თა­ვი­სუფ­ლად გან­ვი­თა­რე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბას არ აძ­ლე­ვენ. ჩვე­ნი ქვეყ­ნის სი­ღა­რი­ბის ერთ-ერთი ფაქ­ტო­რი ისი­ცაა, რომ ახალ­გაზ­რდა მა­მა­კა­ცე­ბი თვლი­ან, რომ არ უნდა იმე­ცა­დი­ნონ, რა­საც ნაკ­ლე­ბი კვა­ლი­ფი­კა­ცია, უნა­რე­ბი და შე­სა­ბა­მი­სად, სი­ღა­რი­ბე მოჰ­ყვე­ბა.

პე­და­გო­გებ­სა და სას­კო­ლო სივ­რცეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი როლი აქვთ მო­მა­ვა­ლი თა­ო­ბის პი­როვ­ნულ/პრო­ფე­სი­ულ გან­ვი­თა­რე­ბა­ში და მათ სრულ­ფა­სო­ვან მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბად ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ში. გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია ის ფაქ­ტი, რომ წარ­მოდ­გე­ნე­ბი და ჩვე­ვე­ბი, რა­საც ბავ­შვებს ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან­ვე შე­ვუქ­მნით, მერე, დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში, ძნე­ლად იც­ვლე­ბა."

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ World Vision სა­ქარ­თვე­ლოს ფონ­დის მიერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი პრო­ექ­ტი გრძელ­ვა­დი­ან შე­დეგ­ზეა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი, რაც სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში დამ­კვიდ­რე­ბუ­ლი ძა­ლა­დო­ბის შემ­ცვე­ლი გენ­დერუ­ლი ნორ­მე­ბის, და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის და ქცე­ვე­ბის და­დე­ბი­თად გარ­დაქ­მნას მო­ი­აზ­რებს.

World Vision სა­ქარ­თვე­ლოს საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­სა­ხებ მეტი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­სა­ღე­ბად ეწ­ვი­ეთ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ონ­ლა­ინ პლატ­ფორ­მებს:

ვებგ­ვერ­დი: www.worldvision.ge

Facebook: https://www.facebook.com/WorldVisionInGeorgia

Instagram: World Vision Georgia (@worldvisiongeorgia) • Instagram photos and videos

Youtube: World Vision Georgia - YouTube

R