რას ნიშნავს პოსტკოვიდური "მისტიკური სინდრომი" ბავშვებში და რას ურჩევს ცნობილი პედიატრი მშობლებს პანდემიისას ბავშვების მოვლასთან დაკავშირებით?
გავრცელებული ინფორმაციით, საქართველოში ასამდე ბავშვს კორონავირუსის გადატანის შემდეგ, რამდენიმე კვირაში, პოსტკოვიდური მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი (MIS-C) დაუდგინდა, რომელსაც "მისტიკურ სინდრომადაც" მოიხსენიებენ. ეს არის კოვიდის შემდგომი გართულება, რომელსაც ჰოსპიტალიზაცია სჭირდება. პედიატრების თქმით, კორონავირუსის გადატანიდან 4-6 კვირის შემდეგ, გამოჯანმრთელების ფონზე იწყება ტემპერატურის მკვეთრი მომატება, ამის კვალდაკვალ ზიანდება სხვადასხვა ორგანოთა სისტემა და ეს იმდენად რთულად ვითარდება, რომ ბავშვები ხვდებიან საავადმყოფოებში. სინდრომი ძირითადად ვითარდება 4-10 წლის ასაკის ბავშვებში.
ექიმების თქმით, ბავშვმა შესაძლოა კოვიდი სრულიად უსიმპტომოდ გადაიტანოს, მაგრამ გამოვლინდეს აღნიშნული სინდრომი. მათივე რჩევით, თუ მოზარდს უეცრად 38-ზე მაღალი ტემპერატურა მისცა, ამასთანავე, სხვა სიმპტომიც გამოუვლინდა, მაგალითად: გამონაყარი, დიარეა, ხველება, სუნთქვის გაძნელება, ღებინება, შეშუპება, ხველა, მშობლებმა აუცილებლად უნდა მიმართონ ექიმს, რადგან შესაძლებელია, ეს იყოს MIS-C სინდრომი.
ცნობილი პედიატრი თემურ მიქელაძე ამბობს, რომ ეს სინდომი იშიათ შემთხვევებში ვითარდება და განსაკუთრებული შეშფოთებისთვის საფუძველი არ არსებობს. პედიატრი ეპიდვითარებაში ბავშვების მოვლასთან დაკავშირებით მშობლებისთვის საინტერესო და საგულისხმო თემებზე გვესაუბრება.
- არსებული ეპიდვითარება რომ შევაფასოთ, მეოთხე ტალღის რა ეტაპზე ვართ ახლა?
- გავიარეთ პიკი, პლატო და ვეშვებით ქვემოთ, მაგრამ ამან არ უნდა მოგვცეს დამშვიდების საშუალება, რადგან რეკომენდაციების გაუთვალისწინებლობის შემთხვევაში, შესაძლებელია მდგომარეობის გაუარესება.
- პანდემიურ მოცემულობაში, რა უნდა გაითვალისწინოს ყველა მშობელმა?
- მშობლებმა უნდა დაიცვან ის რეკომენდაციები, რასაც გვირჩევენ ეპიდემიოლოგები: დაიცვან ელემენტალური ჰიგიენურ ნორმები - დისტანცია თავშეყრის ადგილებში, საჭიროა მცირეწლოვანი ასაკის ბავშვებზე მუდმივი მეთვალყურეობა, განსაკუთრებით დახურულ სივრცეებში, ხელის ჰიგიენა, ნიღაბის სწორი ტარება, სკოლაში და სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში უსაფრთხო გარემოს მონიტორინგი და რაც მთავარია, მშობლებისა და ბავშვებთან მყოფი პირების დროული ვაქცინაცია.
- რა სიმპტომი იჩენს თავს პირველ რიგში, რას უნდა მიაქციოს მშობელმა ყურადღება და როდის უნდა მიმართოს ექიმს?
- როგორც მოგეხსენებათ, კორონა ვირუსი არის რესპირატორული ვირუსი, რომელსაც სეზონურობა არ ახასიათებს, მისთვის დამახასიათებელია რესპირაციული ვირუსული ინფექციებისათვის დამახასიათებელი ყველა სიმპტომი: ცხელება, ყელის ტკივილი, ხველა, თავის ტკივილი, სახსრების ტკივილი, საერთო სისუსტე, გემოვნებისა და ყნოსვის კარგვა, ადრეული ასაკის ბავშვებში ხშირია ნაწლავთა გახშირებული მოქმედება, ღებინება. მშობლები ყურადღებით უნდა იყვნენ და მიმართონ ექიმს, თუ ბავშვი მივარდნილია, აღენიშნება სუნთქვის გახშირება, გაუწყლოების ნიშნები, მაღალი ცხელება, რომელიც ძნელად ექვემდებარება ანტიპირეტიულ საშუალებებს, ვერ შემოდის კონტაქტში, საჭიროებს დროულ ჰოსპიტალიზაციას.
- თქვენი ძირითადი რეკომენდაციები რა არის დისტანციური მართვის დროს?
- არსებობს დისტანციური მართვის კრიტერიუმები, ვიყენებთ WhatsApp,Viber, ელექტრონულ ფოსტას და ა.შ გასათვალისწინებელია ზემოთ აღნიშნული კლინიკური ნიშნები. ბავშვების აბსოლუტურ უმრავლესობას აქვს მსუბუქი სიმპტომები და ისინი უნდა იმართონ ბინის პირობებში მშვიდ გარემოში მშობლებისა და ახლობლების გარემოცვაში. ჰოსპიტალიზაცია ეს არის სტრესული გარემო, როგორც მშობლისთვის, ასევე ბავშვისთვის.
- 4 ოქტომბერს დასწრებული სწავლა იწყება საქართველოს სკოლებში. რა რეკომენდაციებს მისცემდით მშობლებს, პედაგოგებსა და მოსწავლეებს?
- სკოლებში უსაფრთხო გარემოს შექმნისთვის აუცილებელია მასწავლებლები, სკოლის თანამშრომლები, მშობლები იყვნენ აცრილები და ზედმიწევნით დაიცვან ის რეკომენდაციები, რასაც გვთავაზობს დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი.
- კოვიდგადატანილ ბავშვებში რა თავისებურებები იჩენს თავს? პოსტკოვიდურ სინდრომზე მინდა გკითხოთ.
- პოსტკოვიდური სინდრომი ბავშვებში პრაქტიკულად არ არსებობს, თუ არ ჩავთვლით ხანგრძლივი იზოლაციით განპირობებულ სხვადასხვა ფსიქოლოგიურ გარდამავალი ხასიათის ჩივილებს. ბავშვებში კორონავირუსული ინფექციის გადატანიდან, მათ შორის უსიმპტომო ფორმების დროს 4-6 კვირის დროს ერთეულ შემთხვევაში შეიძლება გამოვლინდეს მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი (MIS-C), რომელიც მოიცავს ორი და მეტი ორგანოს დაზიანებას, ბუნებრივია აქ აუცილებელია დროული ჰოსპიტალიზაცია და მკურნალობა.
- კავასაკის სინდრომი კოვიდგადატანილ ბავშვებში მითია თუ რეალურად გვაქვს შეშფოთების საფუძველი?
- კოვიდგადატანილ ბავშვთა გამონაკლის შემთხვევაში გხვდება კავასაკის დაავადების მსგავსი კლინიკა, ანუ მულტისისტემური ანთებითი სინდრომი. დროული დიაგნისტირებისა და მულტიდისციპლინური მართვის შემთხვევაში გამოსავალი კეთილსაიმედოა. საერთოდ ბავშვებში კავასაკის მსგავსი სიმპტომები ემთხვევა ეპიდემიებს და პანდემიებს. ეს ჯერ კიდევ გასული საუკუნის ოთხმოციან წლებში აღნიშნა ავტორმა იაპონელმა პედიატრმა ტომისაკუ კავასაკიმ.
- კოვიდვაქცინაცია ბავშვებში (12-15 წელი), ეს სასურველი ინტერვენციაა, თუ გარდაუვალი აუცილებლობა?
- საქართველოში ამ ეტაპზე იმუნიზაციიც ტექნიკურმა საბჭომ მიიღო რეკომენდაცია, რომ 12 წლის ასაკიდან განსაკუთრებული რისკ ჯგუფის მქონე ბავშვებს ჩაუტარდეთ ვაქცინაცია ფაიზერის ტიპის ვაქცინით.
- ნოემბრის ბოლოს, დეკემბრის დასაწყისში მეხუთე ტალღას აანონსებენ, რამდენად აგრესიული შეიძლება იყოს ის?
- მეხუთე ტალღა არ იქნება აგრესიული საქართველოსთვის თუ მოსახლეობა - მიუხედავად აბსურდული რჩევებისა - გადატანილი იმუნიტეტი უფრო მყარია თუ ვაქცინაციის შემდგომი - ჩაიტარებს ვაქცინაციას.