რუსეთის ფედერაციამ აფხაზეთის, კერძოდ გაგრის რაიონის სოფელი აიბღა მიიტაცა - მოხდა საქართველოს ტერიტორიის ფაქტობრივი და სამართლებრივი ანექსია

რუსეთის ფედერაციამ მიიტაცა აფხაზეთის, კერძოდ გაგრის რაიონის სოფელი აიბღა. ოკუპანტმა სახელმწიფომ ღიად, ოფიციალურ წყაროებში გააფორმა, რომ აიბღა კრასნოდარის ოლქის, ადლერის რაიონის შემადგენელი ნაწილია. ამის შესახებ ინფორმაციას არასამთავრობო ორგანიზაცია დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი [DRI] ავრცელებს.

ორგანიზაციის ცნობით, სოფელ აიბღას ზედამხედველობა ოფიციალურმა რუსეთმა კრასნოდარის ოლქის გამგებელს დაავალა.

"ეს გახლავთ პირველი შემთხვევა, როცა რუსეთმა ასე აშკარად და მკაფიოდ მოახდინა აფხაზეთის ტერიტორიის ანექსია და ოფიციალურად გაიფორმა აფხაზური სოფელი. მათ ეს ღია წყაროებში, მათ შორის რუკაზეც დაიტანეს. აღსანიშნავია, რომ აიბღას ანექსიის სურვილი რუსეთმა პირველად 2001 წელს, იმჟამინდელ დე ფაქტო პრეზიდენტ ვლადისლავ არძინბასგან გაახმაურა. რადგან იმ დროს რუსეთს აფხაზეთის ე.წ. დამოუკიდებლობა აღიარებული არ ჰქონდა და ამ თემის განხილვა ქართულ მხარესთან მოუწევდათ. მაშინ საკითხი დროებით შეჩერდა, თუმცა 2008 წელს, როდესაც რუსეთმა აფხაზეთი აღიარა და აფხაზეთთან ე.წ. სახელმწიფო საზღვრის დელიმიტაცია-დემარკაციის პროცესი დაიწყო, ვითარება შეიცვალა. 2010 წლის გაზაფხულიდან მოყოლებული რუსეთის ფედერაცია ყველა ხერხს მიმართავდა, რათა საწადელისთვის მიეღწია", - აცხადებს ambebi.ge -სთან ანა გახოკიძე, DRI- ის პროექტების მონიტორი.

ორგანიზაციის მიერ მომზადებულ პუბლიკაციაში დეტალურად არის აღწერილი აიბღას ანექსიის პროცესი. დოკუმენტის მიხედვით, რუსეთის ფედერაციის ოკუპაციურ ზრახვებს აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლებამ თავდაპირველად წინააღმდეგობა გაუწია, თუმცა, საბოლოოდ, რუსეთმა მაინც მოახერხა აფხაზური სოფელი მიეთვისებინა.

"შესაძლო ანექსიის პრევენციისთვის, 2010 წლის 21 მაისს დე ფაქტო პარლამენტმა მიიღო კანონი "აფხაზეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო საზღვრების შესახებ“, რომელშიც აღნიშნული იყო, რომ: "სახელმწიფო საზღვარი აფხაზეთსა და რუსეთის ფედერაციას შორის გადის სსრკ-ში აღიარებული საზღვრების პერიმეტრზე". ამით სოფელი აიბღა რჩებოდა აფხაზეთის შემადგენლობაში. 2010 წელს აფხაზებმა რუსეთის შეთავაზებაზე, სოფელი დაეთმოთ, კატეგორიული უარი თქვეს, თუმცა რუსეთმა პროცესი 2014 წლის ზამთრის ოლიმპიადის დროს განაახლა. აფხაზეთს შესთავაზეს შეჯიბრებების ნაწილის აიბღაში ჩატარება, სპორტულ ღონისძიებებში სოფლის ჩართვა, თუმცა აფხაზურმა მხარემ ეს შეთავაზება უარყო. ფაქტობრივი ანექსია რუსეთის ფედერაციამ 2014 წლის ზამთრის ოლიმპიადის დასრულების შემდეგ წარმატებით მოახერხა. 2021 წლის მაისში გამგებლის დანიშვნა აღნიშნულის მაუწყებელია", - ნათქვამია კვლევაში.

დოკუმენტის მიხედვით, სოფლის ანექსიას ორმა ფაქტორმა შეუწყო ხელი - ადგილობრივი მოსახლეობის სიღარიბე და სოფელში ინფრასტრუქტურის არარსებობა.

"2019 წლისთვის სოფელში აღარ ფუნქციონირებდა ორი არსებული სკოლიდან არცერთი, არ იყო სამედიცინო პუნქტი, გაჩნდა პრობლემები ელექტროენერგიის მიწოდებასთან დაკავშირებით. ზვავების ჩამოწოლის შედეგად გზები ისე გაფუჭდა, რომ დაბლობზე ჩამოსვლა პრაქტიკულად შეუძლებელი გახდა. მეორე, აიბღაში მოსახლეობის უმრავლესობა ეთნიკურად რუსია. რუსეთის ფედერაციამ ისარგებლა აღნიშნული გარემოებებით სოფლის ფაქტობრივი და სამართლებრივი ანექსია მოახდინა.

2020 წლის დასაწყისში ადგილობრივმა მოსახლეობამ რუსეთის ფედერაციის კრასნოდარის მხარის გამგებელს მიმართა და ადგილზე არსებული გაუსაძლისი პირობების შეცვლაში "დახმარება სთხოვა“.

აფხაზები ვარაუდობენ, რომ ეს მიმართვა რუსული ფედერალური უსაფრთხოების სამსახურის (FSB) ორგანიზებული იყო. "ხალხის მიმართვას“ რუსეთის მხრიდან მყისიერი ქმედებებიც მოჰყვა, ისე, რომ აფხაზებისთვის ნებართვა არავის უკითხავს. "რუსებმა სოფელს ელექტროენერგიის და სატრანსპორტო ლოჯისტიკის პრობლემა მოუგვარეს, ზაფხულში სოჭის მერიის დაფინანსებით, გაიყვანეს ახალი გზა, ააშენეს ხიდი და სოფელი მდინარე ფსოუსთან პირდაპირ დააკავშირეს, თუმცა ამ გზით ჩამოსულები ფსოუს რუსულ და არა აფხაზურ მხარეს ხვდებიან. აიბღაში აქტიურად დაიწყეს ექიმების ბრიგადების და ჰუმანიტარული დახმარებების გაგზავნა, ასევე, სოფელში მცხოვრები მამაკაცების დასაქმება ადლერსა და სოჭში. 2020 წლის აგვისტოში ზემოაღნიშნული პროცესების საპასუხოდ, აფხაზურმა მხარემ მდინარე ფსოუსთან ახლად აშენებულ, დამაკავშირებელ გადასასვლელ ხიდზე სასაზღვრო პუნქტი გახსნა", - ვკითხულობთ ანგარიშში. დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი საერთაშორისო აქტორებს შესაბამისი ზომების მიღებისკენ მოუწოდებს. ანა გახოკიძე ambebi.ge - ს ეუბნება, რომ რუსეთის ფედერაციის მხრიდან აფხაზეთის ანექსიის პროცესზე სათანადო რეაგირებისა და რუსეთის პასუხისმგებლობის დასაყენებლად დაუყონებლივ უნდა გამოიყენოს ყველა შესაძლო ბერკეტი საქართველოს ხელისუფლებამ.