თე­ატ­რი­სა და კი­ნოს რე­ჟი­სო­რი, მწე­რა­ლი, მხატ­ვა­რი და მო­ქან­და­კე რეზო გაბ­რი­ა­ძე 84 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. იშ­ვი­ა­თია ერთ ადა­მი­ან­ში ამ­დე­ნი ნი­ჭი­სა და შე­მოქ­მე­დე­ბის თან­ხვედ­რა, რა­საც ბა­ტო­ნო რეზო და­ა­ტა­რებ­და და სამ­ყა­როს დღე­სას­წა­უ­ლე­ბად უზი­ა­რებ­და.

• გაბ­რი­ა­ძის კინო

მის მიერ შექ­მნილ მა­რი­ო­ნე­ტე­ბის თე­ატრსა და იქ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბულ წარ­მა­ტე­ბულ სპექ­ტაკ­ლებ­ზე რომ არა­ფე­რი ვთქვათ, ალ­ბათ მის ბი­ოგ­რა­ფი­ას ის 40-მდე, ძალ­ზე ცნო­ბი­ლი ფილ­მიც ეყო­ფო­და, რო­მელ­თა სცე­ნა­რის ავ­ტო­რიც რეზო გაბ­რი­ა­ძეა. "მი­მი­ნო", "არ იდარ­დო", "შე­რე­კი­ლე­ბი", "არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­მო­ფე­ნა", "ფე­ო­ლა," "ქვევ­რი" და კი­დევ ბევ­რი პო­პუ­ლა­რუ­ლი სუ­რა­თი, რომ­ლებ­შიც ნათ­ქვამ არა­ერთ ფრა­ზას ადა­მი­ა­ნე­ბი ყო­ველ­დღი­ურ მე­ტყვე­ლე­ბა­ში დღემ­დე იყე­ნე­ბენ.

"დაც­ვას მი­ხე­დე, ხვე­დე­ლი­ძე, დაც­ვას", "გოლი მინ­და, ხე­დე­ლი­ძე, ორი გოლი", - ეს "ფე­ო­ლაა". ეს კი - "ქვე­ვე­რი": "რო­გორ ტყუ­ი­ლა გაჭ­მევ პურ­სა", "რო­გორ მოხ­ვდი მან­და? - უპა­სუ­ხე უფ­როს­სა!.. ბავ­შვო­ბი­დან აქა ვზი­ვარ" და ა.შ.

"შე­რე­კი­ლე­ბი" კი, ვფიქ­რობ, ამ თვალ­საზ­რი­სი­თაც გა­მორ­ჩე­უ­ლია: "აბა, ახლა გა­ა­ღე პირი და თქვი, ააა?", "ხომ გი­თხა­რი, გაფ­რინ­დე­ბი­ა­ნო, შე, გალ­სტუ­კი­ა­ნო პე­პე­ლა", "თუ კარგ საქ­მე­ზე მი­დი­ხართ, მეც გა­მი­ყო­ლეთ", "სიყ­ვა­რუ­ლი ვერ­ტი­კა­ლუ­რია და ბრუნ­ვა­დი"...

ასევე დაგაინტერესებთ

10:05 / 07-06-2021

"მსოფლიო კულტურისგან განდევნილი, ტოტალიტარული სახელმწიფოს უდაბურ კუნძულზე" - რა უთხრა რეზო გაბრიაძემ BBC-ის და რას წერს გამოცემა ლეგენდარულ ქართველ რეჟისორზე

09:53 / 10-06-2021

"მგონი, რაღაც კუთხით, მისმა ქუთაისმა გადაგვარჩინა კიდეც" - აკა მორჩილაძის მოგონება რეზო გაბრიაძეზე

თუმ­ცა ფილ­მამ­დე იყო მო­თხრო­ბა - "უცხო ჩიტი“, რა­ზეც თა­ვად ასე წერ­და:

"აქ მო­თხრო­ბი­ლი ამ­ბა­ვი ნამ­დვი­ლია-მეთ­ქი, რომ და­ვი­ჟი­ნო, მკი­თხვე­ლი მა­ინც არ და­მი­ჯე­რებს. ოღონდ, ერ­თში უნდა მენ­დოთ, პი­რა­დად ჩემ­თვის ნამ­დვილ­ზე უნამ­დვი­ლე­სი რომ არის ეს ამ­ბა­ვი, რად­გან ბავ­შვო­ბი­სას მაქვს მოს­მე­ნი­ლი ბუხ­რის პი­რას - არ ვიცი ქუ­თა­ის­ში, გუმბრინ­ში, სა­ქა­რა­ში თუ სა­კუთ­რივ ძუყ­ნურ­ში. მა­შინ და­ვი­ჯე­რე მი­ზა­ნა­სა და არის­ტოს, ერ­თა­ო­ზი­სა და მარ­გა­ლი­ტას, ქრის­ტე­ფო­რე­სა და თა­მუ­ნი­ას ამ­ბა­ვი და მერე კა­ციშ­ვილ­მა ვერ გა­და­მათ­ქმე­ვი­ნა. კი­ნოს ხალ­ხმაც ირ­წმუ­ნა მისი სი­ნამ­დვი­ლე, გა­და­ი­ღეს "შე­რე­კი­ლე­ბი“.

მე კი გულ­მა ვერ მო­მით­მი­ნა და ის ბუხ­რის პი­რას გა­გო­ნი­ლი ამ­ბა­ვი ახლა უფრო წვრი­ლად აღ­ვად­გი­ნე მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში. თა­ნაც ბევ­რი წა­კი­თხუ­ლი და­ვუ­მა­ტე, ბევ­რიც ჭკვი­ა­ნი ხალ­ხი­დან გა­ნა­გო­ნი, ბევ­რიც მეც­ნი­ე­რუ­ლი, ბევ­რიც ქუ­ჩა­ში ან სუფ­რა­ზე მოს­მე­ნი­ლი და ეგებ შენი ნათ­ქვა­მიც, საყ­ვა­რე­ლო მკი­თხვე­ლო!“

რეზო გაბ­რი­ა­ძი­სა და რე­ჟი­სორ ელ­დარ შენ­გე­ლი­ას წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ტან­დე­მი მხო­ლოდ "შე­რე­კი­ლებ­ში“ არ შემ­დგა­რა. მათ ხან­გრძლი­ვი და სა­ინ­ტე­რე­სო შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი შეხ­ვედ­რა და გა­მარ­ჯვე­ბა ჰქო­ნი­ათ. და­უ­ვი­წყა­რია მათი "არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­მო­ფე­ნაც". რო­მე­ლიც ასე­ვე გა­მორ­ჩე­ულ სიყ­ვა­რულს იმ­სა­ხუ­რებს.

ეს კი "მი­მი­ნოა“, რო­მელ­ზეც რეზო გაბ­რი­ა­ძემ გე­ნი­ა­ლურ რე­ჟი­სორ­თან, გია და­ნე­ლი­ას­თან ითა­ნამ­შრომ­ლა: "ვ ეტოი გოს­ტი­ნი­ცე ია დი­რექ­ტორ", "სნა­ჩა­ლა პო­დუ­მაი, პა­ტომ გო­ვო­რი", "ტა­კიე პი­ლო­ტი კაკ ვი, ნა ული­ცე ნე ვა­ლი­ა­ი­უტ­სი­აო, გა­ი­გე?"... აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ გია და­ნე­ლი­ას და რეზო გაბ­რი­ა­ძეს 50-წლი­ა­ნი მე­გობ­რო­ბა აკავ­ში­რებ­დათ.

ბა­ტო­ნი რეზო გია და­ნე­ლი­ას გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ რამ­დე­ნი­მე წლის წინ ძალ­ზე და­ამ­წუხ­რა.

"ძნე­ლია გან­შო­რე­ბა მე­გო­ბარ­თან, მით უმე­ტეს, 50 წლის მე­გო­ბარ­თან. ამ­დე­ნი რამ გვა­კავ­ში­რებს, ამ­დე­ნი ვი­მუ­შა­ვეთ ერ­თად... გი­ორ­გი და­ნე­ლია იყო დიდი რე­ჟი­სო­რი.

1969 წელს გა­მო­ვი­და მისი ფილ­მი "არ და­ი­დარ­დო“. ჩვენ შევ­ხვდით 1968 წელს, ერ­თმა­ნე­თი ელ­დარ შენ­გე­ლა­ი­ამ გაგ­ვაც­ნო. ასე და­ი­წყო ფილ­მი "არ და­ი­დარ­დო“. ეს იყო თან ძა­ლი­ან რთუ­ლი და ძა­ლი­ან მხი­ა­რუ­ლიც, გა­ტა­ცე­ბით ვმუ­შა­ობ­დით, სას­ტუმ­რო "სა­ქარ­თვე­ლო­ში“ სცე­ნარ­ზე მო­ნა­ხა­ზი გა­ვა­კე­თეთ, მერე კი მისი დედა, მერი ან­ჯა­ფა­რი­ძე ჩა­მო­ვი­და და მოს­კოვ­ში წაგ­ვიყ­ვა­ნა. იქ გა­ვაგ­რძე­ლეთ მუ­შა­ო­ბა. ისიც ახალ­გაზ­რდა იყო, მეც. იყო ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი და ხა­ლი­სი­ა­ნიც. ასე და­ი­ბა­და მე­გობ­რო­ბა. შემ­დეგ იყო სხვა სუ­რა­თე­ბიც - "მი­მი­ნო“, "ქინ-ძა-ძა“. წლე­ბი მი­დო­და და ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­შიც ჩვენ შევ­ხვდით, თით­ქმის წა­ი­შა­ლა. ქვეყ­ნა, რო­მელ­შიც და­ვი­ბა­დეთ, ვსწავ­ლობ­დით, ვიზ­რდე­ბო­დით, აღარ იყო. ის ეკ­რა­ნი, რო­მელ­საც ანა­თებ­და მისი ფილ­მე­ბი, ჩაქ­რა. გია აღა­რაა, მაგ­რამ მისი ფილ­მე­ბი დარ­ჩე­ბა.

50 წლის შემ­დეგ მე­გობ­რო­ბა ცოტა ღა­რი­ბი სი­ტყვაა, ეს უფრო მეტს ნიშ­ნავს. კარ­გია, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში დიდ­ხანს ემახ­სოვ­რე­ბათ გი­ორ­გი და­ნე­ლია“, - ამ­ბობ­და რეზო გაბ­რი­ა­ძე.

• მა­რი­ო­ნე­ტე­ბი - თო­ჯი­ნუ­რი სპექ­ტაკ­ლე­ბი უფ­რო­სე­ბის­თვის

რეზო გაბ­რი­ა­ძემ თბი­ლის­ში, 1981 წელს მა­რი­ო­ნე­ტე­ბის თე­ატ­რი და­ა­არ­სა, რო­მელ­მაც პირ­ვე­ლი­ვე სპექ­ტაკ­ლი­დან - "ალფ­რე­დი და ვი­ო­ლე­ტა" მა­ყუ­რებ­ლის გული მო­ი­ნა­დი­რა... თე­ატრმა არ­სე­ბო­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მსოფ­ლიო წარ­მა­ტე­ბუ­ლი გას­ტრო­ლე­ბით მო­ი­ა­რა. რეზო გაბ­რი­ა­ძე იყო სპექ­ტაკ­ლე­ბის პი­ე­სის ავ­ტო­რი, რე­ჟი­სო­რი, მხატ­ვა­რი და მუ­სი­კა­ლუ­რი გამ­ფორ­მე­ბე­ლიც. დიახ, ის ერთი რე­ჟი­სო­რის თე­ატ­რია, სა­დაც თო­ჯი­ნუ­რი სპექ­ტაკ­ლე­ბი უფ­რო­სე­ბის­თვი­საა გან­კუთ­ვნი­ლი...

"რო­გორც ბავ­შო­ბა­ში ჩემი ჯი­ბე­ე­ბი ისევ გა­ივ­სო ჭან­ჭი­კე­ბით, ბოლ­ტე­ბით, ხის ნაჭ­რე­ბით, ზამ­ბა­რე­ბით, რე­ზი­ნი­თა და ათა­სი სი­სუ­ლე­ლით, რაც ასე სა­ჭი­როა თო­ჯი­ნე­ბის თე­ატ­რში… ასე გა­მო­ვი­და, რომ მხო­ლოდ უფ­რო­სე­ბის­თვის ვდგამ სპექ­ტაკ­ლებს. თით­ქოს გა­მო­ვი­გო­ნე ჩემ­თვის პა­ტა­რა თო­ჯი­ნე­ბის თე­ატ­რი, რათა თავი და­ვაღ­წიო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას, არ ვიყო და­მო­კი­დე­ბუ­ლი არ­ტის­ტებ­ზე, არ და­ვა­ნაგ­ვი­ა­ნო ბუ­ნე­ბა, ვი­ყო­ლიო რაც შე­იძ­ლე­ბა ცოტა მა­ყუ­რე­ბე­ლი, რომ ნაკ­ლე­ბად შევ­ცო­დო მო­უმ­წი­ფა­რი აზ­რე­ბი­თა და მათი გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის შე­უძ­ლებ­ლო­ბით. მე სა­კუ­თა­რი თა­ვის­თვის მო­ვი­ფიქ­რე პა­ტა­რა თე­ატ­რი. ვი­მე­დოვ­ნებ­დი, იქ და­მეს­ვე­ნა და მუ­შა­ო­ბით სა­კუ­თარ სა­ხე­ლოს­ნო­ში მე­მუ­შა­ვა... ყვე­ლა­ფე­რი წარ­მა­ტე­ბამ გა­ა­ფუ­ჭა. მე, მრა­ვა­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მა­რი­ო­ნე­ტე­ბის მძევ­ლად ვი­ქე­ცი.

თუმ­ცა ჩემი ოც­ნე­ბა ახდა - და­ვუბ­რუნ­დი ფერ­წე­რა­სა და ქან­და­კე­ბას და უკვე სა­მუ­და­მოდ. მად­ლი­ე­რი ვარ ბე­დის, თო­ჯი­ნე­ბის და პა­ტა­რა კო­ლექ­ტი­ვის, რო­მე­ლიც და­ფუს­ფუ­სებს ძვე­ლი შე­ნო­ბის კუ­თხე­ებ­ში.

მა­რი­ო­ნე­ტე­ბი თი­თებ­ზე მი­კი­დია, მე კი ან­ტი­პო­დი­ვით ჭერ­ზე დავ­დი­ვარ და ვხა­ტავ", - წერ­და რეზო გაბ­რი­ა­ძე.

• აღი­ა­რე­ბა

ნი­ჭი­ე­რი და მრა­ვალ­მხრი­ვი შე­მოქ­მე­დი არა­ერ­თი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ჯილ­დოს მფლო­ბე­ლი გახ­ლდათ, - მათ შო­რი­საა, საფ­რან­გე­თის რეს­პუბ­ლი­კის ხე­ლოვ­ნე­ბი­სა და ლი­ტე­რა­ტუ­რის კო­მან­დო­რის ორ­დე­ნი და არა­ერ­თი სა­პა­ტიო პრე­მია...

"მიყ­ვარს სა­ქარ­თვე­ლო. ამ ქვე­ყა­ნამ ბევ­რი ბედ­ნი­ე­რი დღე მა­ჩუ­ქა. მახ­სოვს ჩემი მე­გობ­რე­ბი, მათ შო­რის, რეზო გაბ­რი­ა­ძე, ჩემი აზ­რით, მსოფ­ლი­ოს ერთ-ერთი სა­უ­კე­თე­სო მხატ­ვა­რია", - წერ­და ბა­ტონ რე­ზო­ზე იტა­ლი­ე­ლი მწე­რა­ლი და სცე­ნა­რის­ტი ტო­ნი­ნო გუ­ე­რა.

"ის ნამ­ვი­ლად უდი­დე­სი გა­მომ­გო­ნე­ბე­ლია. მხატ­ვრუ­ლი სა­ხე­ე­ბის მი­სე­უ­ლი სის­ტე­მა უაღ­რე­სად პი­რა­დი, ინ­ტი­მუ­რი ხა­სი­ა­თის მა­ტა­რე­ბე­ლია და თე­ატ­რში პო­ე­ტუ­რი, ტრან­სცენ­დენ­ტუ­რი რე­ა­ლიზ­მი შე­მო­აქვს. მე არ ვიც­ნობ სხვა მსგავს სის­ტე­მას. თე­ატ­რის სხვა­დას­ხვა სფე­რო­ში მი­ღე­ბულ­მა უზარ­მა­ზარ­მა გა­მოც­დი­ლე­ბამ მას მის­ცა სა­შუ­ა­ლე­ბა, მი­ეღ­წია დამ­დგმე­ლი რე­ჟი­სო­რის ისე­თი იდე­ა­ლის­თვის, რო­გო­რიც იყო გორ­დონ კრე­გი. მისი ხე­ლოვ­ნე­ბა თა­ვი­სი მხატ­ვრუ­ლი ძა­ლი­თა და პო­ზი­ტი­უ­რი ადა­მი­ა­ნუ­რი ხედ­ვით ამ­დიდ­რებს ევ­რო­პულ თე­ატრს, თან ისეთ დროს, რო­დე­საც მას ეს ყვე­ლა­ზე მე­ტად სჭირ­დე­ბა", - პი­ტერ ბრუ­კი, ბრი­ტა­ნუ­ლი თე­ატ­რის რე­ჟი­სო­რი.

"გაბ­რი­ა­ძის სამ­ყა­რო - ეს სა­ქარ­თვე­ლოა, მხო­ლოდ სა­ქარ­თვე­ლო და სწო­რედ სა­ქარ­თვე­ლო. იმ­დე­ნად სა­ქარ­თვე­ლო, რომ აზ­რა­დაც არა­ვის მო­უ­ვა, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს ამ სა­ხეს შე­იძ­ლე­ბა, სხვა შემ­ქმნე­ლი ყავ­დეს", - მწე­რა­ლი ან­დრეი ბი­ტო­ვი.

"რეზო გაბ­რი­ა­ძე უნი­კა­ლუ­რი დი­ა­პა­ზო­ნის ხე­ლო­ვა­ნია," - ქო­რე­ოგ­რა­ფი და მსა­ხი­ო­ბი მი­ხა­ილ ბა­რიშ­ნი­კო­ვი.

* * *

გაბ­რი­ა­ძემ 1964 წელს და­ამ­თავ­რა თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ფი­ლო­ლო­გი­ის ფა­კულ­ტე­ტის ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის გან­ყო­ფი­ლე­ბა. 1967 წელს კი, მოს­კოვ­ში უმაღ­ლე­სი სა­რე­ჟი­სო­რო და სას­ცე­ნა­რო კურ­სე­ბი.

რო­გორც მხატ­ვარს, მრა­ვალ გა­მო­ფე­ნა­ში აქვს მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ღე­ბუ­ლი, მათ შო­რის, მსოფ­ლი­ოს პრეს­ტი­ჟულ სა­გა­მო­ფე­ნო დარ­ბა­ზებ­ში, სა­დაც გრა­ფი­კუ­ლი, კე­რა­მი­კუ­ლი, სკულპ­ტუ­რუ­ლი და თო­ჯი­ნუ­რი ნა­მუ­შე­ვა­რი იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი.

მისი ნა­მუ­შევ­რე­ბი ასე­ვე ევ­რო­პი­სა და აშშ-ს მუ­ზე­უ­მებ­სა და კერ­ძო კო­ლექ­ცი­ებ­შია და­ცუ­ლი. გაბ­რი­ა­ძის სკულპ­ტუ­რე­ბი ოდე­სა­სა და სან­კტ-პე­ტერ­ბურ­გში­ცაა. მხატ­ვა­რი 50-ზე მეტი წიგ­ნის ილუსტრა­ცი­ის ავ­ტო­რია, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ასე­ვე საფ­რან­გეთ­სა და რუ­სეთ­ში. შვე­ი­ცა­რი­ა­სა და საფ­რან­გეთ­ში რამ­დე­ნი­მე რე­ჟი­სო­რუ­ლი ნა­მუ­შევ­რის ავ­ტო­რი­ცაა. 2004 წელს და­წე­რა და ბროდ­ვე­ი­ზე დად­გა პი­ე­სა - "აკ­რძა­ლუ­ლი შობა ანუ ექი­მი და ავად­მყო­ფი", სა­დაც ჩი­ტოს როლი ბა­ლე­ტის არ­ტის­ტმა მი­ხა­ილ ბა­რიშ­ნი­კოვ­მა შე­ას­რუ­ლა, ხოლო ერ­მო­ნი­ის - ლუის პე­რეს­მა, ჩი­კა­გოს ცნო­ბი­ლი "ჯოფ­რი-ბა­ლე­ტის" და­სის ყო­ფილ­მა სო­ლის­ტმა. პრე­მი­ე­რა მი­ნე­ა­პო­ლის­ში (აშშ), თე­ატრ "გატ­რი­ში" გა­ი­მარ­თა.

რეზო გაბ­რი­ა­ძის თე­ატ­რი არა­ერ­თხელ მო­ნა­წი­ლე­ობ­და თე­ატ­რა­ლურ ფეს­ტი­ვალ­ში ავი­ნი­ონ­ში, ედინ­ბურ­გში, ნიუ-იორკში, ტო­რონ­ტო­ში, ბელგრად­ში, ჩარლსტონ­ში, მოს­კოვ­სა და სხვა ქა­ლაქ­ში.

"ეს რეზო გაბ­რი­ა­ძის გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გე­ნი­აა, ეპი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი პა­ტა­რა მა­რი­ო­ნე­ტე­ბის მას­შტა­ბით წარ­მო­ა­ჩი­ნოს", - AMERIKAN THEATER.

მისი თე­ატ­რის ფა­სად­ზე ოქ­როს ასო­ე­ბი­თაა და­წე­რი­ლი რეზო გაბ­რი­ა­ძის დე­ვი­ზი - "EXTRA CHEPAM NIHIL COGITO NOS LACRIMARE", რაც ნიშ­ნავს: "დაე, ცრემ­ლე­ბი მხო­ლოდ ხახ­ვის ჭრი­სა­გან გვდი­ო­დეს".

"რეზო გაბ­რი­ა­ძის თე­ატ­რი არ­ტის­ტი­სა და პო­ე­ტის სუ­ლის ანა­რეკ­ლია. ის თა­ვად წარ­მო­ად­გენს თე­ატრს მთელ თა­ვის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა­ში: დრა­მა­ტურ­გი, პრო­დი­უ­სე­რი, მუ­სი­კო­სი, დი­ზა­ი­ნე­რი. ამ შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი მუ­შა­ო­ბის შე­დე­გი შე­სა­ნიშ­ნა­ვია. მისი ნიჭი მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია", - ამას კი მას­ზე - LE FIGARO წერ­და.

"გაბ­რი­ა­ძე სა­ქარ­თვე­ლოს ეროვ­ნულ სიმ­დიდ­რეს წარ­მო­ად­გენს. რო­დე­საც 10 წლის წინ პირ­ვე­ლად ვი­ყა­ვი თბი­ლის­ში მა­შინ ვნა­ხე “სტა­ლინ­გრა­დი” და ერთი ნახ­ვით შე­მიყ­ვარ­და. შე­მიყ­ვა­ნეს ძველ შე­ნო­ბა­ში, სა­დაც აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბუ­ლი შევ­ცქე­რო­დი თუ რო­გორ გა­და­ად­გილ­დე­ბოდ­ნენ გაბ­რი­ა­ძის სა­თა­მა­შო ტან­კე­ბი შოს­ტა­კო­ვი­ჩის მუ­სი­კის ფონ­ზე. ეს და­უ­ვი­წყა­რი იყო…” - ამო­ნა­რი­დი The New York Times-ის სტა­ტი­ი­დან.

ის რომ დიდი იუ­მო­რის, კვი­მა­ტი და სხარ­ტი ენის პატ­რო­ნი გახ­ლდათ, ამა­ზე მისი კი­ნოს­ცე­ნა­რე­ბიც მე­ტყვე­ლებს, რო­მე­ლიც მსმე­ნელ­სა და მა­ყუ­რე­ბელს დიდ სი­ა­მოვ­ნე­ბას ანი­ჭებს. ამა­ში კი წვლი­ლი ალ­ბათ გარ­კვე­ულ­წი­ლად იუ­მო­რი­სა და დიდი ტრა­დი­ცი­ე­ბის მქო­ნე ქა­ლაქს, ქუ­თა­ისს მი­უ­ძღვის, რად­გან გაბ­რი­ა­ძე 1936 წელს სწო­რედ ამ ქა­ლაქ­ში და­ი­ბა­და.

"ჩემი მსა­ხი­ო­ბე­ბი პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი არ არი­ან, მაგ­რამ ეს არა­ფე­რია. ჩემი აზ­რით, ნე­ბის­მი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი მსა­ხი­ო­ბია. ეს სპექ­ტაკ­ლი არ­სე­ბობს ფუ­ლის გა­რე­შე და იმ პრინ­ცი­პით, რომ უფუ­ლო ადა­მი­ა­ნე­ბი ფუ­ლი­ა­ნებ­ზე უკე­თე­სე­ბი არი­ან", - ამ­ბობ­და ის.

"თაყ­ვა­ნი უნდა ვცეთ პუბ­ლი­კას და პა­ტი­ვი ვცეთ თო­ჯი­ნებს, რო­მელ­თაც არ სი­ა­მოვ­ნებთ, რო­დე­საც უპა­ტივ­ცე­მუ­ლოდ ექ­ცე­ვი­ან", - ესეც მისი აზ­რია.

• ნამ­დვი­ლი ხე­ლო­ვა­ნი

ბოლო წლებ­ში კულ­ტუ­რის არა­ერ­თი წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი ჩა­ერ­თო პო­ლი­ტი­კა­ში, რეზო გაბ­რი­ა­ძის ცხოვ­რე­ბის სტი­ლი კი იმა­ზე მე­ტყვე­ლებ­და, რომ ის ამ სფე­როს აშ­კა­რად გა­ურ­ბო­და, თუმ­ცა მისი ასე­თი მო­საზ­რე­ბა ერთ ად­გი­ლას ამო­ვი­კი­თხე: "ჩვენ ბოლო ხანს ახა­ლი ხილი შე­მოგ­ვთა­ვა­ზეს - დე­მოკ­რა­ტია. პირ­ვე­ლად ის ძალ­ზე ტკბი­ლი მოგ­ვეჩ­ვე­ნა და ისე, რო­გორც აღ­მო­სავ­ლე­ლებს შეგ­ვე­ფე­რე­ბა, მისი სწრა­ფად გა­დაყ­ლაპ­ვა გვინ­დო­და. ახლა კი კბი­ლე­ბი გვემტვრე­ვა. ჩვენ დაგ­ვა­ვი­წყდა, თქვენ - ევ­რო­პე­ლებს რამ­დე­ნი ომი და სა­უ­კუ­ნე დაგ­ჭირ­დათ, ვიდ­რე ამ ხი­ლის მო­ნე­ლე­ბას შეძ­ლებ­დით".

• სა­ა­თი­ა­ნი კოშ­კი

გაბ­რი­ა­ძის თე­ატ­რი თბი­ლი­სის ძველ უბან­ში, შავ­თე­ლის ქუ­ჩა­ზე მდე­ბა­რე­ობს, რო­მე­ლიც 1981 წელს რეზო გაბ­რი­ა­ძემ თა­ვად აა­შე­ნა... თე­ატ­რი ქა­ლა­ქის უძ­ვე­ლეს ტა­ძარს – VI სა­უ­კუ­ნე­ში აგე­ბულ ან­ჩის­ხა­ტის ბა­ზი­ლი­კას ემე­ზობ­ლე­ბა.

თე­ატ­რის არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ან­სამ­ბლის მთა­ვა­რი ღირ­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბა კი სა­ა­თი­ა­ნი კოშ­კია, რო­მე­ლიც რეზო გაბ­რი­ა­ძემ უკვე 2010 წელს ააგო.

ყო­ვე­ლი სა­ა­თის ბო­ლოს, მო­ხა­ტუ­ლი კა­რე­ბი­დან გა­მო­დის ან­გე­ლო­ზი და პა­ტა­რა ჩა­ქუ­ჩით ზარს რე­კავს. მცი­რე თო­ჯი­ნე­ბის თე­ატ­რი თა­ვად კოშკშიც არის გან­თავ­სე­ბუ­ლი და დღე­ში ორ­ჯერ, 12:00 სა­ათ­სა და 19:00 სა­ათ­ზე, შე­საძ­ლე­ბე­ლია, სა­ო­ცა­რი თო­ჯი­ნუ­რი წარ­მოდ­გე­ნის - "ცხოვ­რე­ბის წრებ­რუნ­ვის“ ნახ­ვა.

კოშ­კის ქვე­და მხა­რეს ორი კე­რა­მი­კუ­რი პა­ნოა, რომ­ლის შე­მად­გე­ნე­ლი რამ­დე­ნი­მე ასე­უ­ლი ფილა რეზო გაბ­რი­ა­ძემ სა­კუ­თა­რი ხე­ლით და­ამ­ზა­და და მო­ხა­ტა. კოშ­კი თბი­ლი­სის ერთ-ერთ მთა­ვარ არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ ღირ­შე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბად იქცა.

"კოშ­კის მშნე­ბე­ლო­ბა, რომ და­ვი­წყე, თით­ქოს დამ­სვეს რა­ღაც მან­ქა­ნა­ზე, რო­მე­ლიც მოგ­ზა­უ­რობს დრო­ში. ასე აღ­მოვ­ჩნდი სა­დღაც X-XIII სა­უ­კუ­ნე­ში, შო­რე­ულ და ზრაპ­რულ ბი­ზან­ტი­ა­ში. კოშ­კი უნდა ჩა­წე­რი­ლი­ყო არ­სე­ბულ დრო­სა და სივ­რცე­ში.

ჩემი მა­გი­და აივ­სო ორ­ნა­მენ­ტე­ბით სავ­სე წიგ­ნე­ბით. იმ ორ­ნა­მენ­ტე­ბით, რომ­ლე­ბიც ასე უხ­ვად და­უ­ტო­ვა ბი­ზან­ტი­ამ სამ­ყა­როს.

მე ვი­მოგ­ზა­უ­რე შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში და მინ­და გი­თხრათ, რომ ისი­ნი არც ისე ბნე­ლი ყო­ფი­ლა. და თუ იყო გარ­კვე­უ­ლი სიბ­ნე­ლე, ეს ჩვე­ნი საქ­მე არ არის. ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით სჯობს დუ­მი­ლი შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ.

მაგ­რამ ვინ აა­შე­ნებს? სად ვე­ძე­ბო ეს ხალ­ხი? ერთი კედ­ლი­დან გა­მო­ვი­და, მე­ო­რე კი ავ­ტო­ბუ­სი­დან ჩა­მო­ვი­და.

ერთს ოთა­რი ერ­ქვა (ოთარ მაგ­რაქ­ვე­ლი­ძე), ჩემი ხნის კაცი, სა­მოც­და­ათს გა­და­ცი­ლე­ბუ­ლი ან ოთხმოცს მი­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი. იმათ­გა­ნი ვინც ჯგუ­ფურ სუ­რა­თებ­ში სულ კი­დე­ში ხვდე­ბა და სა­ნა­ხევ­როდ სა­ხე­ჩა­მოჭ­რი­ლი გა­მო­დის.

მშე­ნებ­ლო­ბებ­ზე მან სულ 50 წელი გა­ა­ტა­რა და ორ­მოც­და­ა­თი­ვე წელი მუ­შად. ლა­მა­ზი კა­რი­ე­რაა! ჩვენ დავ­მე­გობ­რდით. დღე­საც ვმე­გობ­რობთ და უკვე სა­მუ­და­მოდ, ისე რო­გორც ბავ­შვო­ბა­ში მე­გობ­რო­ბენ ხოლ­მე.

მე­ო­რეს ერ­ქვა ავ­თან­დი­ლი (ავ­თან­დილ ლეჟა­ვა). ის 1300 ან 1500 წლის იქ­ნე­ბო­და. ხა­სი­ა­თით მდუ­მა­რე და არა­კონ­კრე­ტუ­ლი. მორ­ცხვი ღი­მი­ლით გა­რი­დებ­დათ თვალს და მზე­რა გა­და­ქონ­და არაფ­რით გა­მორ­ჩე­უ­ლი სახ­ლის კუ­თხე­ზე. ხუთ სი­ტყვა­ზე უფრო გრძე­ლი ფრა­ზე­ბი მას თრგუ­ნავ­და. ის ჩვენ­თან და­სავ­ლეთ სა­ქარ­თვე­ლო­ში სოფ­ლის ეკ­ლე­სი­ის მშე­ნებ­ლო­ბის შემ­დეგ მო­ვი­და. ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბი­ა­ნი ჩან­თი­თა და ბოხ­ჩით, რო­გორც XII სა­უ­კუ­ნე­ში. სხვა და­ნარ­ჩე­ნი კი ცოლ­მა მო­უ­ტა­ნა, უკ­მა­ყო­ფი­ლო თა­ვის ქნე­ვით.

მე მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ ინ­ჟინ­რე­ბი - ზუ­რაბ ჯა­ფა­რი­ძე, გელა ჯან­გი­რაშ­ვი­ლი, არ­ჩილ ჯა­ფა­რი­ძე, კოტე ოდიშ­ვი­ლი და სხვ. მათ გა­და­ყავ­დათ ჩემი ნა­ხა­ტე­ბი და იდე­ე­ბი თა­ნა­მედ­რო­ვე და მშე­ნებ­ლე­ბის­თვის გა­სა­გე­ბი ნა­ხა­ზე­ბის ენა­ზე. რის­თვი­საც მათი ძა­ლი­ან მად­ლო­ბე­ლი ვარ“, - იხ­სე­ნებ­და რეზო გაბ­რი­ა­ძე.

ასე და­უს­რუ­ლებ­ლად შე­იძ­ლე­ბა ამ დიდ ადა­მი­ან­სა და გე­ნი­ოს­ზე ლა­პა­რა­კი, რომ­ლის ამ ქეყ­ნი­დან წას­ვლა ხე­ლოვ­ნე­ბის­თვის და სამ­ყა­როს­თვის დიდი და­ნაკ­ლი­სია.