სი­ტყვა "ყვა­ვი­ლი" თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბა­ში მხო­ლოდ მშვე­ნი­ე­რე­ბას­თან ასო­ცირ­დე­ბა, თუმ­ცა და­ა­ვა­დე­ბა ამ სა­ხე­ლით, კა­ცობ­რი­ო­ბას სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში კლავ­და და ასა­ხიჩ­რებ­და. ეს და­ა­ვა­დე­ბა 1980 წელს სა­ბო­ლო­ოდ აღ­მო­ფხვრეს - რო­გორ გაქ­რა ინ­ფექ­ცია, რომ­ლის მძვინ­ვა­რე­ბის დროს, თით­ქმის ყო­ვე­ლი მე­ო­რე და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი იღუ­პე­ბო­და, სიკ­ვდილს გა­დარ­ჩე­ნილ­თა შო­რის კი მრა­ვა­ლი ბრმავ­დე­ბო­და ან და­მა­ხინ­ჯე­ბუ­ლი რჩე­ბო­და?

პა­სუ­ხი შემ­დე­გია: ფი­ზი­კოს­მა ედ­ვარდ ჯე­ნერ­მა 1796 წელს კა­ცობ­რი­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში პირ­ვე­ლი - ყვა­ვი­ლის ვაქ­ცი­ნა გა­მო­ი­გო­ნა. მის მიერ შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ვაქ­ცი­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის მე­თო­დი კი, სხვა ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­მო­გო­ნე­ბის­თვის უმ­თავ­რეს კონ­ცეფ­ცი­ად იქცა.

ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზი, დიფ­ტე­რია, ტე­ტა­ნუ­სი, ყი­ვა­ნახ­ვე­ლა, ჰე­პა­ტი­ტი ბ, პო­ლი­ო­მი­ე­ლი­ტი, რო­ტა­ვირუ­სუ­ლი ინ­ფექ­ცია, პა­პი­ლო­მა­ვირუ­სუ­ლი ინ­ფექ­ცია (საშ­ვი­ლოს­ნოს ყე­ლის კიბო), ზო­გი­ერ­თი პნევ­მო­ნია და მე­ნინ­გი­ტი - ეს არას­რუ­ლი ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია იმ ინ­ფექ­ცი­ე­ბი­სა, რო­მელ­თან ბრძო­ლა­შიც ვაქ­ცი­ნებ­მა გა­ი­მარ­ჯვეს.

ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი მა­რი­ამ ჯაში სა­კუ­თა­რი წი­ნაპ­რე­ბის ამ­ბავს გვიყ­ვე­ბა, მისი მო­ნა­თხრო­ბი ამ­ყა­რებს მო­საზ­რე­ბას აც­რე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა­ზე:

მა­რი­ამ ჯაში:

"ყვა­ვი­ლი ერთ-ერ­თია იმ ინ­ფექ­ცი­ებს შო­რის, რო­მელ­მაც მსოფ­ლი­ო­ზე ტრა­გი­კუ­ლი კვა­ლი და­ტო­ვა და უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე შე­ი­წი­რა. ბოლო ას­წლე­უ­ლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, სა­ნამ ვაქ­ცი­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბით და­ა­ვა­დე­ბის სრუ­ლი ერა­დი­კა­ცია მოხ­დე­ბო­და, მან 500 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე იმ­სხვერ­პლა. ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებს თუ გა­ვეც­ნო­ბით, ვნა­ხავთ, თუ რამ­დე­ნად დიდი იყო ზი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ყვა­ვი­ლის, თუ სხვა სა­სიკ­ვდი­ლო ინ­ფექ­ცი­ე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით მი­ად­გა მსოფ­ლი­ოს. თუმ­ცა, ხში­რად გვი­ჭირს ხოლ­მე ის­ტო­რი­უ­ლი ფაქ­ტე­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბას­თან გა­ი­გი­ვე­ბა და ვფიქ­რობთ, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი დრო­სა და სიცრ­ცე­ში ჩვენ­გან ძა­ლი­ან, ძა­ლი­ან შორს ხდე­ბო­და, ამი­ტომ, ჩემი ოჯა­ხის ის­ტო­რი­ას მო­გიყ­ვე­ბით:

ბე­ბი­ა­ჩე­მი წარ­მო­შო­ბით გუ­რუ­ლია, მისი ოჯა­ხი ოზურ­გე­თის რა­ი­ონ­ში, სო­ფელ ბოხ­ვა­ურ­ში ცხოვ­რობ­და. ბა­ბუ­ა­მი­სი, პორ­ფი­ლე მუ­ჯი­რი კი ფო­თის პორ­ტში და­დი­ო­და სა­მუ­შა­ოდ, სა­დაც ყვა­ვი­ლის ვირუ­სით და­ინ­ფი­ცირ­და. სიმპტო­მუ­რად არა­ფე­რი უგ­რძნია და სახ­ლში უშფოთვე­ლად დაბ­რუნ­და, სა­დაც 7 მცი­რე­წლო­ვა­ნი შვი­ლი ელო­და. შვი­დი­ვე და­ა­ვად­და ყვა­ვი­ლით.

რო­გორც ჩანს, და­ა­ვა­დე­ბის სიმპტო­მე­ბი და რის­კე­ბი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის უცხო არ იყო, რად­გან რო­გორც კი ბავ­შვებს პირ­ვე­ლი ნიშ­ნე­ბი გა­მო­უვ­ლინ­დათ, ოჯა­ხი სრულ იზო­ლა­ცი­ა­ში გა­და­ვი­და, მე­ზობ­ლე­ბი კი მათ ღო­ბის მე­ო­რე მხრი­დან საკ­ვებ­სა და სა­ჭი­რო ნივ­თებს გრძე­ლი ჯო­ხით აწ­ვდიდ­ნენ

მა­შინ სჯე­რო­დათ, რომ "ბა­ტო­ნებს" სიმ­ღე­რა შვე­ლით, ამი­ტომ დედა ჩონ­გურ­ზე უკ­რავ­და და ბავ­შვებს უმ­ღე­რო­და, მა­ში­ნაც კი, რო­დე­საც გვერ­დზე ოთახ­ში მიც­ვა­ლე­ბუ­ლი შვი­ლი ეს­ვე­ნა... ინ­ფექ­ცია მცი­რე­წლოვ­ნებ­ში და­უნ­დობ­ლად მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და და ექ­ვსი მათ­გა­ნი მა­ლე­ვე იმ­სხვერ­პლა. მხო­ლოდ ყვე­ლა­ზე უფ­რო­სი გა­და­ურ­ჩა მა­შინ სიკ­ვდილს და სხე­ულ­ზე მრავ­ლო­ბი­თი ნა­წი­ბუ­რი­თა და მკვეთ­რად დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხით, კი­დევ რამ­დე­ნი­მე წელი იცო­ცხლა. ვერც მიც­ვა­ლე­ბულ ბავ­შვებს ეკა­რე­ბო­და ვინ­მე, ამი­ტომ, წი­ნას­წარ გა­თხრილ საფ­ლა­ვებ­ში გარ­დაც­ვლი­ლი შვი­ლე­ბი მა­მას მარ­ტოს მიჰ­ყავ­და და თვი­თონ­ვე მარ­ხავ­და...

ოჯახ­ში კი­დევ სამი შვი­ლი ჰყავ­დათ, რომ­ლე­ბიც იმ დრო­ის­თვის ნა­თე­სა­ვებ­თან იყ­ვნენ გაგ­ზავ­ნი­ლი და ასე გა­და­ურჩნენ ინ­ფექ­ცი­ას. მათ შო­რის ერთ-ერთი ჩემი დიდი ბა­ბუა იყო, რო­მე­ლიც შემ­დე­გი 2 წელი სახ­ლში არ და­უბ­რუ­ნე­ბი­ათ. მხო­ლოდ ეს იღ­ბლი­ა­ნი შემ­თხვე­ვი­თო­ბა აღ­მოჩ­ნდა იმის მი­ზე­ზი, რომ დღეს მისი შთა­მო­მავ­ლო­ბა, მათ შო­რის მეც, ვარ­სე­ბობთ.

ეს ის­ტო­რია ბე­ბი­ა­ჩე­მის­გან ჯერ კი­დევ ბავ­შვო­ბა­ში მო­ვის­მი­ნე. მო­ყო­ლი­სას მი­თხრა: "ბე­ბი­ა­ჩე­მი ხში­რად ამ­ბობ­და: ჩემი შვი­ლე­ბი­თაა მიწა სავ­სეო. ამ სი­ტყვებ­მა ისე იმოქ­მე­და, დღემ­დე არ დამ­ვი­წყე­ბია. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ლი­ტე­რა­ტუ­რი­დან გა­ცი­ლე­ბით მეტი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბაა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, შენ ოჯახ­ში დატ­რი­ა­ლე­ბუ­ლი ტრა­გე­დია ემო­ცი­უ­რად ბევ­რად უფრო დიდ კვალს ტო­ვებს ცნო­ბი­ერ­ზე.

ვფიქ­რობ, იმა­ვეს თქმა შე­იძ­ლე­ბა დღე­ვან­დე­ლო­ბა­ზეც. Covid-19-ის პან­დე­მი­ის და­წყე­ბის შემ­დეგ ხში­რად მსმე­ნია ადა­მი­ა­ნე­ბის­გან, რომ მათ არ სჯე­რათ ვირუ­სის არ­სე­ბო­ბის ან არ ეში­ნი­ათ მისი. ისეთ შემ­თხვე­ვებ­საც ხში­რად ვხვდე­ბით, რო­დე­საც, თუნ­დაც ქუ­ჩა­ში უხე­შად არ­ღვე­ვენ უსაფრ­თხო­ე­ბის წე­სებს, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ, სრუ­ლი­ად ხელ­მი­საწ­ვდო­მია ინ­ფორ­მა­ცია, თუ რამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა ყო­ველ­დღი­უ­რად კო­რო­ნა­ვირუ­სით. სხვას გა­დამ­ხდა­რი ის­ტო­რი­ე­ბის სრუ­ლად გა­აზ­რე­ბა ალ­ბათ ისე­თი­ვე რთუ­ლია, რო­გორც სხვის შეც­დო­მებ­ზე სწავ­ლა. თუმ­ცა, არა­ვის ვუ­სურ­ვებ, სა­კუ­თარ თავ­ზე გა­მოს­ცა­დოს ასე­თი სა­ში­ნე­ლე­ბა" - აღ­ნიშ­ნავს მა­რი­ამ ჯაში.

კი­თხვა­ზე - "რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და სამ­ყა­რო ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­რე­შე?", ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი გვპა­სუ­ხობს:

"ამის წარ­მოდ­გე­ნა არ მჭირ­დე­ბა, რად­გან სამ­ყა­რო უკვე არ­სე­ბობ­და ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­რე­შე და ის­ტო­რი­აც, რო­მე­ლიც ჩემს ოჯახ­ზე მო­გი­ყე­ვით, სწო­რედ იმ სამ­ყა­რო­და­ნაა. იმუ­ნი­ზა­ცია რომ არ არ­სე­ბობ­დეს, სხვა­დას­ხვა ინ­ფექ­ცია დღე­საც უამ­რავ ადა­მი­ანს შე­ი­წი­რავ­და, სწო­რედ ისე, რო­გორც კო­რო­ნა­ვირუ­სუ­ლი ინ­ფექ­ცია გვა­კარ­გი­ნებს საყ­ვა­რელ ადა­მი­ა­ნებს. წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ, დღეს ერ­თის მა­გივ­რად რამ­დე­ნი­მე პან­დე­მი­ას­თან რომ გვი­წევ­დეს გამ­კლა­ვე­ბა... ჩვენ მუდ­მი­ვად ვებ­რძვით მიკ­რო­სამ­ყა­როს და ვაქ­ცი­ნა ამ ბრძო­ლა­ში ერთ-ერთი მთა­ვა­რი ია­რა­ღია.

ცხა­დია, ვაქ­ცი­ნებს გვერ­დი­თი ეფექ­ტე­ბი აქვთ და ხში­რად ადა­მი­ა­ნებ­ში ეს გარ­კვე­ულ შიშს ან უნ­დობ­ლო­ბას იწ­ვევს. გვერ­დი­თი ეფექ­ტე­ბი აქვთ მე­დი­კა­მენ­ტებ­საც, თუმ­ცა ხში­რად ადა­მი­ა­ნებს მა­შინ უწევთ მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის მი­ღე­ბა, რო­დე­საც შე­უძ­ლოდ არი­ან და ნათ­ლად ხე­და­ვენ მისი მი­ღე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბას. შე­სა­ბა­მი­სად, არ უჭირთ მე­დი­კა­მენ­ტის მი­ღე­ბის სარ­გებ­ლი­სა და რის­კე­ბის ერ­თმა­ნეთ­თან შე­და­რე­ბა.

ვაქ­ცი­ნას ჯან­მრთე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი იკე­თე­ბენ და ამი­ტომ, ის იშ­ვი­ა­თი გვერ­დი­თი ეფექ­ტე­ბიც კი, რაც ვაქ­ცი­ნა­ცი­ას შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს, მე­ტად აფო­რი­ა­ქებთ. ყო­ველ­თვის არ­სე­ბობს ხოლ­მე ეჭვი, რომ აუც­რე­ლა­დაც შე­იძ­ლე­ბა გა­და­ურჩნენ და­ინ­ფი­ცი­რე­ბას, აც­რას კი, თუნ­დაც ძა­ლი­ან იშ­ვი­ათ შემ­თხვე­ვა­ში, შე­საძ­ლოა, რა­ი­მე გარ­თუ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს. ამას ეჭი­დე­ბი­ან "ან­ტი­ვაქ­სე­რუ­ლი" კამ­პა­ნი­ე­ბი და ფაქ­ტე­ბის და­მა­ხინ­ჯე­ბით თუ არას­წო­რი ინ­ტერპრე­ტი­რე­ბით ცდი­ლო­ბენ, მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში შიში გა­აღ­ვი­ვონ. ში­შის დაძ­ლე­ვა კი მხო­ლოდ მეტი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბით და რის­კე­ბის სწო­რად შე­ფა­სე­ბი­თაა შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

დღეს რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლი ფაქ­ტე­ბი, ასე­ვე, სა­მეც­ნი­ე­რო ლი­ტე­რა­ტუ­რა ამ­ყა­რებს იმ აზრს, რომ, ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის­გან მი­ღე­ბუ­ლი სარ­გე­ბე­ლი გა­ცი­ლე­ბით აჭარ­ბებს რისკს. კო­ვიდ-19-ის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო აც­რით, მე პირ­ვე­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბის­თა­ნა­ვე ავიც­რე­ბი" - გვე­უბ­ნე­ბა მა­რი­ამ ჯაში.

პა­ა­ტა იმ­ნა­ძე, და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტრის ხელ­მძღვა­ნე­ლის მო­ად­გი­ლე ჩვენ­თან სა­უ­ბარ­ში ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის, რო­გორც მე­დი­ცი­ნის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი მიღ­წე­ვის შე­სა­ხებ სა­უბ­რობს:

"დღეს კო­ვი­დია და მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მისი ლე­ტა­ლო­ბა ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი არაა, მა­ინც ვხე­დავთ, რამ­ხე­ლა მსხვერ­პლი გა­მო­იწ­ვია მსოფ­ლი­ო­ში, მათ შო­რის ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში. ახლა წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ ყვა­ვი­ლი, რო­მე­ლიც როცა და­ი­წყე­ბო­და ხოლ­მე, დე­და­მი­წა­ზე მო­სახ­ლე­ო­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 10% იღუ­პე­ბო­და და კონ­კრე­ტუ­ლად იმ ად­გი­ლას, სა­დაც ყვა­ვი­ლის ეპი­დე­მია იყო, შე­საძ­ლოა, ნა­ხე­ვა­რი მო­სახ­ლე­ო­ბა და­ღუ­პუ­ლი­ყო. სამ­წუ­ხა­როდ, მსოფ­ლი­ო­ში დღე­საც კი 2 მი­ლი­ო­ნი ბავ­შვი იღუ­პე­ბა წი­თე­ლას­გან, რად­გან ვაქ­ცი­ნის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბის პრობ­ლე­მაა - ეს ძი­რი­თა­დად, აფ­რი­კა­ში ხდე­ბა...

ფაქ­ტი ერ­თია, კა­ცობ­რი­ო­ბის ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვა­ში ყვე­ლა­ზე დიდ 10 მიღ­წე­ვას შო­რის პირ­ველ ად­გილ­ზე იმუ­ნი­ზა­ცია დგას. ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ვაქ­ცი­ნე­ბი­დან უმ­თავ­რე­სი ყვა­ვი­ლის ვაქ­ცი­ნაა, პირ­ვე­ლი ვაქ­ცი­ნა, რო­მე­ლიც მე-18 სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს ედ­ვარდ ჯე­ნერ­მა შექ­მნა. ერთ-ერთ უდი­დეს მიღ­წე­ვად ასე­ვე ით­ვლე­ბა წი­თე­ლა-წი­თუ­რა-ყბა­ყუ­რას კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლი ვაქ­ცი­ნის შექ­მნა. უამ­რა­ვი მა­გა­ლი­თი შე­იძ­ლე­ბა მო­იყ­ვა­ნო იმა­ზე, თუ რა სი­კე­თე­ე­ბით ხა­სი­ათ­დე­ბა ვაქ­ცი­ნა­ცია.

1950-იანი წლე­ბის თა­ო­ბას­თან შე­და­რე­ბით, დღე­ვან­დე­ლი თა­ო­ბის სი­ცო­ცხლის ხან­გრძლი­ვო­ბა 18 წლი­თაა მო­მა­ტე­ბუ­ლი, რაც სწო­რედ ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის დამ­სა­ხუ­რე­ბაა; ისე­ვე რო­გორც ის, რომ ჩვილ­თა სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა მსოფ­ლი­ო­ში თით­ქმის 80%-ითაა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი ამ უკა­ნას­კნე­ლი 70 წლის პე­რი­ოდ­ში

დღე­საც მთე­ლი მსოფ­ლიო, რო­მე­ლიც კო­ვიდ პან­დე­მი­ამ ფაქ­ტობ­რი­ვად, და­ა­პა­უ­ზა, იმე­დით შეჰ­ყუ­რებს ვაქ­ცი­ნას. ამის დამ­თავ­რე­ბის გზა სწო­რედ ისაა, რომ რაც შე­იძ­ლე­ბა, მეტი ადა­მი­ა­ნი აიც­რას, რათა პან­დე­მი­აც და­ვას­რუ­ლოთ და და­ვუბ­რუნ­დეთ ნორ­მა­ლუ­რი ცხოვ­რე­ბის რიტმს...

რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და მსოფ­ლიო ვაქ­ცი­ნის გა­რე­შე - ამის წარ­მოდ­გე­ნაც კი, თა­ნა­მედ­რო­ვე ადა­მი­ანს ძა­ლი­ან უჭირს, თუმ­ცა ჯერ კი­დევ ჩემი ასა­კის ან ჩემ­ზე ცოტა უფ­როს თა­ო­ბას ყვე­ლა­ფე­რი ახ­სოვს. ის­ტო­რი­ა­ში ხან­და­ხან შორს წას­ვლაც არ გვჭირ­დე­ბა, შეგ­ვიძ­ლია, 90-იანი წლე­ბის და­სა­წყი­სი გა­ვიხ­სე­ნოთ, რო­დე­საც სა­ქარ­თვე­ლო­ში დიდი ხნის და­ვი­წყე­ბუ­ლი დიფ­ტე­რი­ის ეპი­დე­მია დაგ­ვიბ­რუნ­და; 1992 წელს შე­მობ­რუნ­და პო­ლი­ო­მი­ე­ლი­ტი, რო­მე­ლიც ქვე­ყა­ნა­ში მა­ნამ­დე დიდი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ ყო­ფი­ლა. რა­ტომ? იმი­ტომ, რომ სულ რა­ღაც 1 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, როცა საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი ინ­გრე­ო­და, ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის პრო­ცე­სი შე­ფერ­ხდა. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, შე­მობ­რუნ­და ის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც პრაქ­ტი­კუ­ლად, არა­ვის ახ­სოვ­და.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში დღეს, პო­ლი­ო­მი­ე­ლი­ტი ახა­ლი თა­ო­ბი­დან არა­ვის ახ­სოვს, რა­ტომ? იმი­ტომ, რომ ყვე­ლა აც­რი­ლია. ორი ქვე­ყა­ნაა დარ­ჩე­ნი­ლი, სა­დაც ეს და­ა­ვა­დე­ბა ჯერ კი­დევ არის... აც­რე­ბი უნდა გრძელ­დე­ბო­დეს, რად­გან კო­რო­ნას გავ­რცე­ლე­ბა­მაც დაგ­ვა­ნა­ხა, თუ დღეს დე­და­მი­წა­ზე სად­მე ნე­ბის­მი­ე­რი და­ა­ვა­დე­ბა აღ­მო­ცენ­დე­ბა, რა სწრა­ფად შე­უძ­ლია, მსოფ­ლი­ოს ნე­ბის­მი­ერ წერ­ტილ­ში გავ­რცელ­დეს. ხან ყვა­ვი­ლი, ხან პო­ლი­ო­მი­ე­ლი­ტი, ხან დიფ­ტე­რია, ხან წი­თე­ლა, და ეს ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თად, რო­დე­საც არა­ვი­თა­რი დაც­ვა არ გაქვს - დღეს უბ­რა­ლოდ ვერ წარ­მო­ვიდ­გენთ, რა იქ­ნე­ბო­და სამ­ყა­რო, ვაქ­ცი­ნე­ბი რომ არ არ­სე­ბობ­დეს", - აღ­ნიშ­ნავს პა­ა­ტა იმ­ნა­ძე.

იმუ­ნი­ტე­ტის უუ­ნა­რო­ბას სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ძი­რი­თა­დად ბავ­შვე­ბი ეწი­რე­ბოდ­ნენ. მე­დი­ცი­ნის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი, პე­დი­ატ­რი ივა­ნე ჩხა­ი­ძე ამ­ბობს, რომ პრაქ­ტი­კუ­ლად ერ­თა­დერ­თი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ კა­ცობ­რი­ო­ბა, ვაქ­ცი­ნა­ცი­აა:

"კი­თხვა­ზე, რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და სამ­ყა­რო ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­რე­შე, ძა­ლი­ან მოკ­ლე პა­სუ­ხი მაქვს - სამ­ყა­რო ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­რე­შე არ იქ­ნე­ბო­და. ყვე­ლა­ზე მეტი, ყვე­ლა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი და მძი­მე გა­მოწ­ვე­ვა სწო­რედ ავა­დო­ბით გა­მოწ­ვე­უ­ლი ლე­ტა­ლო­ბაა. პა­ტა­რა ფაქ­ტი მინ­და მო­ვიყ­ვა­ნო - რო­დე­საც 1492 წელს ამე­რი­კის აღ­მო­ჩე­ნას და ეს­პა­ნე­ლე­ბის მიერ ამე­რი­კის რამ­დე­ნი­მე ძა­ლი­ან გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის (მაია, აცტე­კე­ბი) დამ­ხო­ბას ვიხ­სე­ნებთ, ყვე­ლას ჰგო­ნია, რომ ეს­პა­ნე­ლებ­მა ეს ძა­ლის, ია­რა­ღის, სამ­ხედ­რო ტექ­ნი­კი­სა თუ სამ­ხედ­რო ხერ­ხე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით მო­ა­ხერ­ხეს. სრუ­ლე­ბი­თაც არა - ეს­პა­ნე­ლებ­მა იქ და­ა­ვა­დე­ბე­ბი შე­ი­ტა­ნეს: წი­თე­ლა, ვირუ­სუ­ლი რეს­პი­რა­ცი­უ­ლი ინ­ფექ­ცი­ე­ბი, რომ­ლის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო იმუ­ნი­ტე­ტი მათ არ ჰქონ­დათ. ძა­ლი­ან იო­ლად და­ა­მარ­ცხეს, რად­გან ლე­ტა­ლო­ბა მა­ღა­ლი იყო, ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბა არ დას­ჭირ­დათ. ანუ, უხე­შად რომ ვთქვათ, მთე­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცია წი­თე­ლამ და­ამ­ხო.

შე­სა­ბა­მი­სად, რამ გა­მო­იწ­ვია ასე­თი, მარ­თლაც გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი და ბევ­რად პროგ­რე­სუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის დამ­ხო­ბა, თუ ჩვენს კი­თხვას პე­რიფ­რაზს გა­ვუ­კე­თებთ - იმან, რომ მა­შინ წი­თე­ლას სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნა­ცია არ არ­სე­ბობ­და. იგი­ვე შეგ­ვიძ­ლია გა­ვა­კე­თოთ სხვა და­ა­ვა­დე­ბებ­ზეც - შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში შავი ჭი­რის ლე­ტა­ლო­ბის წილი 300-დან 500 მი­ლი­ონ ადა­მი­ა­ნამ­დეა. თუ ამას და­ვუ­მა­ტებთ ისეთ ინ­ფექ­ცი­ებს, რო­გო­რი­ცაა ყვა­ვი­ლი, ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზი, ქო­ლე­რა და ა.შ..

ეს ნიშ­ნავს, რომ პრაქ­ტი­კუ­ლად ერ­თა­დერ­თი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ კა­ცობ­რი­ო­ბა, ვაქ­ცი­ნა­ცი­აა. ამან მოგ­ვიყ­ვა­ნა დღემ­დე, ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის გა­რე­შე მსოფ­ლი­ოს მო­სახ­ლე­ო­ბა 8 მი­ლი­არ­დი არ იქ­ნე­ბო­და

ზო­გა­დად, ვაქ­ცი­ნა­ცია მე­დი­ცი­ნის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე სე­რი­ო­ზულ და მნიშ­ვნე­ლო­ვან მიღ­წე­ვად გა­ნი­ხი­ლე­ბა. შე­იძ­ლე­ბა, გა­ვიხ­სე­ნოთ ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბი, რო­მელ­მაც ძა­ლი­ან ბევ­რი და­ა­ვა­დე­ბა და­ა­მარ­ცხა, გა­ვიხ­სე­ნოთ რამ­დე­ნი­მე დი­აგ­ნოს­ტი­კუ­რი მე­თო­დი, მა­გა­ლი­თად, ყვე­ლას­თვის კარ­გად ცნო­ბი­ლი რენტგე­ნი - რა­დი­ო­ლო­გი­უ­რი კვლე­ვის მე­თო­დე­ბის გა­რე­შე თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­დი­ცი­ნა წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია. მაგ­რამ ყვე­ლა­ფერ ამას აჭარ­ბებს და ყვე­ლა­ფერ ამა­ზე გა­ცი­ლე­ბით მეტი მნიშ­ვნე­ლო­ბის გახ­ლავთ ვაქ­ცი­ნა­ცია. უფრო მე­ტიც, თუ გინ­დათ, ილა­პა­რა­კოთ ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის ხა­რისხზე, ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი კრი­ტე­რი­უ­მი შე­იძ­ლე­ბა აი­ღოთ - რაც უფრო მეტი და­ა­ვა­დე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნა­ცი­ას ატა­რებს, მით უფრო გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლია ქვე­ყა­ნა, ვი­ნა­ი­დან მით უფრო მეტი ადა­მი­ა­ნის დაც­ვა შე­უძ­ლია, რო­გორც ბავ­შვე­ბის, ასე­ვე - მოზ­რდი­ლე­ბის“, - აღ­ნიშ­ნავს ივა­ნე ჩხა­ი­ძე.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში ამ­ჟა­მად 13 და­ა­ვა­დე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნა­ცია ტარ­დე­ბა. აშშ-ის და ავ­სტრა­ლი­ის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 16-ია. ვაქ­ცი­ნა­ცი­ი­სას ყვე­ლა­ზე კომ­ფორ­ტუ­ლი გზა ორ­გა­ნიზ­მის­თვის ერთჯე­რა­დად რამ­დე­ნი­მე და­ა­ვა­დე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნის მი­წო­დე­ბაა. ჩხა­ი­ძის თქმით, ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ეს 6-კომ­პო­ნენ­ტი­ა­ნი ვაქ­ცი­ნაა - ერთი ჩხვლე­ტით ბავ­შვს 6 და­ა­ვა­დე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ ეძ­ლე­ვა იმუ­ნი­ტე­ტი.

"თუნ­დაც აშშ-ის მო­ნა­ცე­მე­ბი ძა­ლი­ან ზუსტ ინ­ფორ­მა­ცი­ას გვაძ­ლევს, რომ ნათ­ლად წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ, რა როლი აქვს ვაქ­ცი­ნებს სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის შემ­ცი­რე­ბა­ში. თუ მსოფ­ლიო მას­შტა­ბით დავ­თვლით, 2017 წლის სტა­ტის­ტი­კის თა­ნახ­მად, ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნის გა­მო­ყე­ნე­ბა შე­საძ­ლებ­ლო­ბას გვაძ­ლევს, 1 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში 1 700 000 ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე გა­და­ვარ­ჩი­ნოთ; წი­თე­ლას ვაქ­ცი­ნის გა­მო­ყე­ნე­ბით - 62 000 ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე; ყი­ვა­ნახ­ვე­ლას სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნით 91 000 ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლის გა­დარ­ჩე­ნა შე­იძ­ლე­ბა; ჰე­პა­ტი­ტის - 85 000 ადა­მი­ა­ნის, მე­ნინ­გი­ტის ვაქ­ცი­ნით - 75 000 და ა.შ.

სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში 2 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლეს გა­და­არ­ჩენს! თუ ამას პან­დე­მი­ას და­ვუ­მა­ტებთ და დავ­თვლით, რამ­დე­ნი სი­ცო­ცხლის გა­დარ­ჩე­ნა შე­უძ­ლია კო­რო­ნა­ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნას, ეს მარ­თლაც ძა­ლი­ან, ძა­ლი­ან დიდი ციფ­რია

გარ­და ამი­სა, არ­სე­ბობს და­ა­ვა­დე­ბე­ბის ჯგუ­ფი, რომ­ლის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ ეფექ­ტუ­რი მე­დი­კა­მენ­ტი არ არ­სე­ბობს. წი­თე­ლა ვახ­სე­ნეთ, ყი­ვა­ნახ­ვე­ლა გახ­სე­ნეთ - მათ წი­ნა­აღ­მდეგ კა­ცობ­რი­ო­ბას ჯერ არც ერთი მე­დი­კა­მენ­ტი მო­უ­გო­ნია. იმ 13 და­ა­ვა­დე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ, რო­მელ­ზეც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვაქ­ცი­ნა­ცია ტარ­დე­ბა, მე­დი­ცი­ნა უძ­ლუ­რია, მათ ვერ ვმკურ­ნა­ლობთ. ისევ რომ და­ვუბ­რუნ­დეთ დღე­ვან­დელ ვი­თა­რე­ბას, კო­რო­ნა­ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო სა­შუ­ა­ლე­ბაც, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ მხო­ლოდ 1 წე­ლია, ან­ტი­ვირუ­სულ ეფექ­ტურ სა­შუ­ა­ლე­ბას ვე­ლო­დე­ბით, ვერ გა­მო­ი­გო­ნა მსოფ­ლი­ომ და დიდი ალ­ბა­თო­ბით, უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში არ იქ­ნე­ბა. მაგ­რამ გვაქვს ვაქ­ცი­ნა, ასე რომ, ვაქ­ცი­ნას ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა არ გა­აჩ­ნია“, - ხაზს უს­ვამს ივა­ნე ჩხე­ი­ძე.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე­ვე რო­გორც უმეტს ქვეყ­ნებ­ში, ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის პრო­ცე­სი ახალ­შო­ბი­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში იწყე­ბა და 14 წლის ასაკ­ში მთავ­რდე­ბა. ივა­ნე ჩხა­ი­ძის თქმით, სა­სი­ცო­ცხლოდ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო რამ­დე­ნი­მე წლის წინ სა­ქარ­თვე­ლო­ში მი­ღე­ბუ­ლი დო­კუ­მენ­ტი, რომ­ლის თა­ნახ­მა­დაც ბავ­შვე­ბი სკო­ლა­ში არ და­იშ­ვე­ბი­ან, თუ ყვე­ლა ვაქ­ცი­ნა გა­კე­თე­ბუ­ლი არ ექ­ნე­ბათ.

"5 წლის ასაკ­ში ბავ­შვი უკვე და­ცუ­ლია ყვე­ლა იმ და­ა­ვა­დე­ბის­გან, რაც ზე­მოთ აღ­ვნიშ­ნე. ასე­თი ბავ­შვი რომ შე­ვა­და­როთ იმ ბავ­შვს, რო­მელ­საც ვაქ­ცი­ნა სა­ერ­თოდ არ გა­უ­კე­თე­ბია, პირ­ვე­ლი, ძა­ლი­ან დიდი ალ­ბა­თო­ბით, ის ამ ასა­კამ­დე ავა­დო­ბის გა­რე­შე ვერ მოვა და ეს ავა­დო­ბის ეპი­ზო­დე­ბი შე­იძ­ლე­ბა, ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი და მძი­მე იყოს. რაც უმ­თავ­რე­სია, და­ა­ვა­დე­ბე­ბის ძა­ლი­ან დიდი ნა­წი­ლი შორ­სმი­მა­ვა­ლი გარ­თუ­ლე­ბე­ბით ხა­სი­ათ­დე­ბა, გარ­თუ­ლე­ბე­ბით, რომ­ლის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო სა­შუ­ა­ლე­ბა არ არ­სე­ბობს.

სამ­წუ­ხა­როდ, ხან­და­ხან მშობ­ლე­ბი ამ­ბო­ბენ, "არა­უ­შავს, მე არ მინ­და, ხე­ლოვ­ნუ­რად გა­და­ვარ­ჩი­ნო ჩემი ბავ­შვის სი­ცო­ცხლე, მირ­ჩევ­ნია და­ე­მარ­თოს, მო­ი­ხა­დოს ბუ­ნებ­რი­ვად“. მაგ­რამ ჩვენ ამ და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გარ­თუ­ლე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში სრუ­ლი­ად უძ­ლუ­რე­ბი ვართ... ერთი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი, სამ­წუ­ხა­როდ ბევ­რის­თვის უც­ნო­ბი დი­აგ­ნო­ზი უნდა და­ვა­სა­ხე­ლო: მწვა­ვე მასკლე­რო­ზი­ლე­ბე­ლი პა­ნენ­ცე­ფა­ლი­ტი. ეს გახ­ლავთ და­ა­ვა­დე­ბა, რო­მე­ლიც წი­თე­ლას გა­და­ტა­ნი­დან ძა­ლი­ან დიდი პე­რი­ო­დის, 10, 12, 15 წლის შემ­დეგ ვი­თარ­დე­ბა. ბავ­შვს, რო­მელ­საც და­ე­მარ­თა წი­თე­ლა და ყო­ველ­გვა­რი გარ­თუ­ლე­ბე­ბის გა­რე­შე გა­და­ი­ტა­ნა, სრუ­ლი­ად მო­უ­ლოდ­ნე­ლად უვი­თარ­დე­ბა ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის მძი­მე და­ზი­ა­ნე­ბა. მწვა­ვე მასკლე­რო­ზი­ლე­ბე­ლი პა­ნენ­ცე­ფა­ლი­ტის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო სა­შუ­ა­ლე­ბა არ არ­სე­ბობს - რო­გორც კი თქვენ ამ დი­აგ­ნოზს დას­ვამთ და მშო­ბე­ლი შე­გე­კი­თხე­ბათ: "ექი­მო, რა შე­იძ­ლე­ბა გა­ვა­კე­თოთ?" სამ­წუ­ხა­როდ, თქვენ უნდა უთხრათ: "ვე­რა­ფე­რი".

სამ­წუ­ხა­როდ, ვე­რა­ფერს გა­ა­კე­თებთ, თქვენ ამ ბავ­შვს უნდა და­ეხ­მა­როთ, რომ გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სოს სიკ­ვდი­ლის ხა­რის­ხი - ცუდი ტერ­მი­ნია, მაგ­რამ მე­დი­ცი­ნა­ში ასეთ ტერ­მინს ვი­ყე­ნებთ... ასე­თი ბავ­შვი გან­წი­რუ­ლია, რად­გან ამ და­ა­ვა­დე­ბას 100%-იანი ლე­ტა­ლო­ბა აქვს, მი­ზე­ზი კი გა­და­ტა­ნი­ლი წი­თე­ლაა. ამი­ტომ თუ რე­ა­ლუ­რად წარ­მო­იდ­გენთ, თუ რა დგას სა­პირ­წო­ნედ, გა­ვა­კე­თოთ წი­თე­ლას ვაქ­ცი­ნა თუ გა­და­ი­ტა­ნოს და­ა­ვა­დე­ბა, ნათ­ლად და­ი­ნა­ხავთ, რომ ამ მარ­თლაც მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის­გან მხო­ლოდ ვაქ­ცი­ნა­ცია დაგ­ვი­ცავს" - აფრ­თხი­ლებს ან­ტი­ვაქ­სერ მშობ­ლებს ჩხა­ი­ძე.

მე­დი­ცი­ნის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი ამ­ბობს, რომ რო­დე­საც შენ, ერთი ადა­მი­ა­ნი იც­რე­ბი, ამით სხვა­საც იცავ.

"ერ­თია, რო­დე­საც ერთი ადა­მი­ა­ნი აიც­რე­ბა და თავს იცავს, მაგ­რამ მე­ო­რეა, რო­დე­საც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გარ­კვე­უ­ლი წილი აიც­რე­ბა, რაც უკვე მთლი­ა­ნად სა­ზო­გა­დო­ე­ბას იცავს. რა თქმა უნდა, ყო­ველ­თვის არ­სე­ბობს ადა­მი­ა­ნი, ვისი აც­რაც რა­ი­მე მი­ზე­ზით არ შე­იძ­ლე­ბა. თუმ­ცა თუ ყვე­ლა სხვა აც­რი­ლია, ასე­თი ადა­მი­ა­ნიც და­ცუ­ლია. ჩვენ სამ­წუ­ხა­როდ გვქონ­და ტრა­გი­კუ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბი ქვე­ყა­ნა­ში სულ რამ­დე­ნი­მე წლის წინ, რო­დე­საც იგი­ვე წი­თე­ლა­თი და­ი­ღუ­პა ბავ­შვი, რომ­ლის აც­რაც არ შე­იძ­ლე­ბო­და. მაგ­რამ ის ბავ­შვი ხომ გა­დარ­ჩე­ბო­და, გარ­შე­მო ყვე­ლა სხვა რომ აც­რი­ლი ყო­ფი­ლი­ყო გარ­შე­მო და წი­თე­ლა მის­თვის არ მი­ე­ტა­ნათ?" - აღ­ნიშ­ნავს პა­ა­ტა იმ­ნა­ძე.

და ბო­ლოს: თქვენ გი­ფიქ­რი­ათ, რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და სამ­ყა­რო ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­რე­შე?

ტექ­სტი და ვი­ზუ­ა­ლი­ზა­ცია: ეკა აბა­ში­ძე