ჩემი მშობ­ლე­ბი მას იც­ნობ­დნენ, რად­გან ისი­ნიც ექი­მე­ბი იყ­ვნენ, თუმ­ცა ასა­კით - მას­ზე გა­ცი­ლე­ბით უმ­ცრო­სე­ბი. მათი ნაც­ნო­ბო­ბის ამ­ბა­ვიც მხო­ლოდ და მხო­ლოდ იმი­ტომ და­მა­მახ­სოვ­რდა, რომ იგი ხში­რად მო­ნა­წი­ლე­ობ­და სა­ტე­ლე­ვი­ზიო კონ­ცერ­ტებ­ში, ხოლო მისი ნამ­ღე­რის მოტრფი­ა­ლე ჩემი მშობ­ლე­ბი, ბი­ძე­ბი და ბე­ბი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც თა­ვა­დაც მღე­როდ­ნენ, მის სა­ტე­ლე­ვი­ზიო გა­მოს­ვლებს არას­დროს აც­დენ­დნენ. ერ­თა­დერ­თი, მხო­ლოდ ის მაკ­ვირ­ვებ­და, რომ მისი სა­ხე­ლი­სა და გვა­რის ხსე­ნე­ბი­სას აუ­ცი­ლებ­ლად და­ურ­თავ­დნენ, ეს ქალ­ბა­ტო­ნი ძა­ლი­ან კარ­გი ექი­მი­აო. პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი და, ჩანს, ჩემ­თვის ექი­მი და, იმავდრო­უ­ლად - სცე­ნის მომ­ღე­რა­ლი ვე­რაფ­რით თავ­სდე­ბო­და, თა­ნაც არც ის სიმ­ღე­რე­ბი მხიბ­ლავ­და, სულ სხვა მუ­სი­კა მი­ტა­ცებ­და, ვიდ­რე... მისი "მაგ­ნო­ლია“ არ მო­ვის­მი­ნე, ოღონდ - უკვე დი­დო­ბა­ში. ანა კა­ლან­და­ძის ეს ლექ­სი ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და და, ალ­ბათ, ნა­წი­ლობ­რივ მა­ნაც მო­ახ­დი­ნა ზე­გავ­ლე­ნა - ეს სიმ­ღე­რა დღემ­დე ჩემი რჩე­უ­ლია და დღემ­დე მა­სევ­დი­ა­ნებს. მუ­სი­კის ავ­ტო­რის ვი­ნა­ო­ბა არ­ცთუ დიდი ხნის წინ შე­ვი­ტყვე და გა­ვოც­დი - თურ­მე, სწო­რედ იმ ექი­მი­სა და მომ­ღერ­ლის და­წე­რი­ლი ყო­ფი­ლა.

მას ნინო ერ­ქვა, ოღონდ ამ სა­ხე­ლით, ფაქ­ტობ­რი­ვად, არა­ვინ იც­ნობ­და, სა­მა­გი­ე­როდ, ყვე­ლა იც­ნობ­და ცი­ნუ­კის. სხვა­თა შო­რის, არც გა­მი­გია, რომ აქ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვინ­მეს ეს სა­ხე­ლი რქმე­ო­და. მარ­თლაც ერ­თა­დერ­თი იყო - ლა­მა­ზი და ნი­ჭი­ე­რი ქალ­ბა­ტო­ნი, მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ცხოვ­რე­ბის გზით - თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო სა­მე­დი­ცი­ნო ინ­სტი­ტუტ­გა­მოვ­ლი­ლი და ვო­კა­ლის გან­ხრით მოს­კო­ვის კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ის კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლი; თბი­ლი­სის ექიმ­თა და­ხე­ლოვ­ნე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის თა­ნამ­შრო­მე­ლი და ფი­ლარ­მო­ნი­ის სო­ლის­ტი­თა­ნაც - სა­ქარ­თვე­ლოს დამ­სა­ხუ­რე­ბუ­ლი არ­ტის­ტი; ცნო­ბი­ლი ექი­მი და XX სა­უ­კუ­ნის 1960-90–იანი წლე­ბის ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი მომ­ღე­რა­ლი; თა­ვა­დუ­რი წარ­მო­მავ­ლო­ბის და იმავდრო­უ­ლად - თბი­ლი­სის კო­ლო­რი­ტი; მხო­ლოდ მის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი, ბუ­ნებ­რი­ვი ვიბ­რა­ცი­ის მქო­ნე უჩ­ვე­უ­ლო ხმის ტემ­ბრი­თა და რე­პერ­ტუ­ა­რით - ერ­თდრო­უ­ლად, აღ­მო­სავ­ლუ­რი ბა­ი­ა­თე­ბით, დუ­დუ­კე­ბის თან­ხლე­ბით; სა­ესტრა­დო სიმ­ღე­რე­ბით; რუ­სუ­ლი და ბო­შუ­რი რო­მან­სე­ბით!

ცი­ნუ­კი გვა­რად და­დი­ა­ნი გახ­ლდათ. მას­ზე ამ­ბობ­დნენ, - ხალ­ხი მთავ­რო­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლებს არ იც­ნობ­და ისე კარ­გად, რო­გორც - ცი­ნუ­კის და ამ ნაც­ნო­ბო­ბას ერთი, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გან­სხვა­ვე­ბაც ახ­ლდა - ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ცი­ნუ­კი ძა­ლი­ან მოს­წონ­და­თო.

ხალ­ხის რჩე­ულ­მა ცი­ნუ­კი და­დი­ან­მა 77 წე­ლი­წადს იცო­ცხლა და 1993 წლის 11 ნო­ემ­ბერს მო­ხუც­თა თავ­შე­სა­ფარ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. იგი კუ­კი­ის სა­საფ­ლა­ოს ტაძ­რის ეზო­ში დაკ­რძა­ლეს.

• "მაგ­ნო­ლია“

ამ სიმ­ღე­რის შექ­მნის ამ­ბა­ვი ახ­ლა­ხან ერთი ძა­ლი­ან ნი­ჭი­ე­რი ჟურ­ნა­ლის­ტის, ჩემ­თვის პა­ტივ­სა­ცე­მი ადა­მი­ა­ნის - ნინო ხო­ფე­რი­ას ტე­ლე­გა­და­ცე­მა "მე­მო­რი­ა­ში“ მო­ვის­მი­ნე და თა­ნაც, ჩემი ახ­ლობ­ლის, მუ­სი­კოს ნინო სა­რა­ლი­ძის მო­ნა­თხრო­ბით.

და­ბა­დე­ბის ად­გი­ლი - ძნე­ლა­ძის ქუჩა #36 (დღე­ვან­დე­ლი თა­ბუ­კაშ­ვი­ლის ქ. 36), რო­გორც ნინო უწო­დებს - სი­ლა­მა­ზის, სიყ­ვა­რუ­ლის, სიმ­ღე­რი­სა და მე­გობ­რო­ბის ბუდე. ამ მი­სა­მარ­თზე, ორ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლის მე­ო­რე სარ­თულ­ზე ცხოვ­რობ­და ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი, თა­ვის მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად, პირ­ველ სარ­თულ­ზე კი ცხოვ­რობ­და ნინო და მისი ოჯა­ხი. ეზო პა­ტა­რა იყო და მას­ში, თურ­მე, ჟას­მი­ნის ბუჩ­ქის სა­ო­ცა­რი სურ­ნე­ლი ტრი­ა­ლებ­და. იქვე იდგა კაკ­ლის ხე, თუ­თის ხე და ამ თუ­თის ხეს­თან, ნი­ნოს აივ­ნის ბო­ლოს იყო პა­ტა­რა ხის კიბე, რო­მე­ლიც სა­რა­ლი­ძე­ებს ცი­ნუ­კის აი­ვან­თან აკავ­ში­რებდ. რო­გორც იმ პე­რი­ო­დის ეზო­ე­ბის­თვის იყო და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი, მათ სახ­ლებ­ში კარი არას­დროს იკე­ტე­ბო­და. "მაგ­ნო­ლია“ და­ი­წე­რა ძნე­ლა­ძის 36-ის, პირ­ველ სარ­თულ­ზე, სა­რა­ლი­ძე­ებ­თან.

ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი, ზო­გა­დად, სულ ღი­ღი­ნით და­დი­ო­და ხოლ­მე და ერთ სა­ღა­მო­საც, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, ჩვე­უ­ლი ღი­ღი­ნით ჩა­სუ­ლა ნი­ნოს ოჯახ­ში - ღი­ღი­ნებ­და და თან მას­პინ­ძლებს ელე­პა­რა­კე­ბო­და, რამ­დე­ნი ხა­ნია, ტვინ­ში მიტ­რი­ა­ლებს მე­ლო­დია... რა­ღაც მინ­დაო... ინ­სტრუ­მენტზე ნა­წყვეტ-ნა­წყვეტ, შეს­ვე­ნე­ბე­ბით რა­ღაც მე­ლო­დი­ას ას­რუ­ლებ­და, თან ოჯა­ხის შე­ფა­სე­ბებს ის­მენ­და. რა­ღა­ცას უწო­ნებ­დნენ, რა­ღაც არ მოს­წონ­დათ, თუმ­ცა ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი სა­ბო­ლო­ოდ მა­ინც იმ ვა­რი­ანტს ირ­ჩევ­და, რაც თვი­თონ მოს­წონ­და. ასე შე­იქ­მნა "მაგ­ნო­ლია“, რომ­ლი­თაც ცი­ნუ­კი კი­დევ უფრო ბევ­რმა ადა­მი­ან­მა გა­იც­ნო.

• ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი და "თეთ­რი ვარ­დე­ბი“

ცი­ნუ­კი და­დი­ანს მხო­ლოდ "მაგ­ნო­ლი­ას­თვის“ არ და­უ­წე­რია მუ­სი­კა. ჩემი (და ბევ­რი სხვა ადა­მი­ა­ნის) კი­დევ ერთი უსაყ­ვარ­ლე­სი სიმ­ღე­რაა "თეთ­რი ვარ­დე­ბი“.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში ძა­ლი­ან ცნო­ბი­ლი ქალ­ბა­ტო­ნის - ბაბო და­დი­ა­ნის ქა­ლიშ­ვილს, ქალ­ბა­ტონ თა­თუ­ლი მას­ხა­რაშ­ვილს კარ­გად ახ­სოვს, რომ ნიაზ დი­ა­სა­მი­ძის ტექ­სტის­თვის - "თეთ­რი ვარ­დე­ბი შენს თავს მა­გო­ნებს“ მუ­სი­კა სწო­რედ ცი­ნუ­კი და­დი­ან­მა და­წე­რა. საკ­მა­ოდ დიდ­ხანს უწე­რია, თურ­მე და, ფაქ­ტობ­რი­ვად, შე­დევ­რი შექ­მნა! - მარ­თლა მო­ე­დო მთელ ქა­ლაქს ეს სიმ­ღე­რაო...

პო­ე­ტი, მუ­სი­კო­სი და თბი­ლი­სის კო­ლო­რი­ტი გივი თუ­შიშ­ვი­ლი ხში­რად გა­მო­დი­ო­და ხოლ­მე კონ­ცერ­ტებ­სა და სა­ლო­ნურ სა­ღა­მო­ებ­ზე ცი­ნუ­კი და­დი­ან­თან ერ­თად. ბა­ტო­ნი გივი ჰყვე­ბო­და: ცი­ნუ­კი წარ­მო­შო­ბით მარ­ტვი­ლის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ ბან­ძი­დან იყო და, რო­დე­საც პა­რიზ­ში ყოფ­ნი­სას, კონ­ცერ­ტის შემ­დეგ კო­რეს­პონ­დენ­ტმა ჰკი­თხა, თქვენ თბი­ლი­სი­დან ბრძან­დე­ბი­თო? ქალ­ბა­ტონ ცი­ნუ­კის ფრან­გუ­ლად უპა­სუ­ხია: - ო, არა, მა­დამ, სა­ქარ­თვე­ლოს უდი­დეს და ულა­მა­ზეს ქა­ლაქ ბან­ძი­დან ვარო.

ულა­მა­ზეს მსა­ხი­ობს დოდო ჭი­ჭი­ნა­ძეს კი ცი­ნუ­კი და­დი­ან­ზე ერთი შემ­თხვე­ვა აგონ­დე­ბო­და: სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო შემ­თხვე­ვის გამო ერთ-ერთ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში უგო­ნოდ მი­მიყ­ვა­ნეს და მა­ნამ­დე ვერ მო­ვი­ხე­დე, ვიდ­რე ნაც­ნო­ბი სიმ­ღე­რა არ ჩა­მეს­მა. ძალა მო­ვიკ­რი­ბე, ჯერ ყურ­თას­მე­ნა დავ­ძა­ბე, შემ­დეგ თვა­ლი გა­ვა­ხი­ლე და... სა­წოლ­თან ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი მეჯ­და და მეგ­რულ სიმ­ღე­რებს მი­გა­ლობ­და. თურ­მე, მთე­ლი ღამე ასე გა­ე­ტა­რე­ბი­ნა. დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რომ სწო­რედ მის­მა სიმ­ღე­რებ­მა გა­და­მარ­ჩი­ნა. ო, რა ძალა და მშვე­ნი­ე­რე­ბა იყო იმ ტკბილ ხმა­ში, თით­ქოს ზღვა მიმ­ღე­რო­დაო.

1921 წელს, სა­ქარ­თვე­ლოს გა­საბ­ჭო­ე­ბის პე­რი­ოდ­ში მისი მშობ­ლე­ბი, ისე­ვე, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლოს დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი რეს­პუბ­ლი­კის იმ­ჟა­მინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, ქარ­თვე­ლი თა­ვა­დაზ­ნა­უ­რო­ბი­სა და მე­წარ­მე­ე­ბის დიდი ნა­წი­ლი, ემიგ­რა­ცი­ის გზას და­ად­გა და ბა­თუ­მი­დან გე­მე­ბით კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლის­კენ გა­ემ­გზავ­რა, იქი­დან კი გეზი მარ­სე­ლის­კენ ჰქონ­დათ, მაგ­რამ ემიგ­რან­ტე­ბის მცი­რე ნა­წი­ლი, მათ შო­რის - ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნის მშობ­ლე­ბი, კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლი­დან უკან, სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუნ­დნენ. წა­მოს­ვლამ­დე ქალ­ბა­ტო­ნი ცი­ნუ­კის მა­მას - და­ვითს თა­ვი­სი ოქრო-ვერ­ცხლი და ნივ­თე­ბის ნა­წი­ლი საფ­რან­გე­თის­კენ მი­მა­ვა­ლი ქარ­თვე­ლე­ბის­თვის და­უ­ტო­ვე­ბია, - ჩვენ სამ­შობ­ლო­ში ვბრუნ­დე­ბით და უფრო იო­ლად გა­ვი­ტანთ თავს, თქვენ კი უცხო ქვე­ყა­ნა­ში უფრო გა­მო­გად­გე­ბათ ეს გან­ძიო.

ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი და ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბის ბე­ბია ახლო ნა­თე­სა­ვე­ბი ყო­ფი­ლან, ცნო­ბი­ლი ექი­მი ამი­რან მორ­ჩი­ლა­ძე და ბა­ტო­ნი ჭა­ბუა - ბავ­შვო­ბის მე­გობ­რე­ბი, ხოლო ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი და ბა­ტო­ნი ამი­რა­ნი კი - სა­მე­დი­ცი­ნო ინ­სტი­ტუ­ტი­დან თა­ნა­კურ­სე­ლე­ბი. რო­დე­საც 1944 წელს შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი აჯან­ყე­ბის სამ­ზა­დი­სის ბრალ­დე­ბით ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბი, ამი­რან მორ­ჩი­ლა­ძე, რე­ვაზ ტყა­ვა­ძე და კი­დევ 17 ქარ­თვე­ლი 10 წლით და­ა­პა­ტიმ­რეს, რო­გორც არა­ლე­გა­ლუ­რი ან­ტი­საბ­ჭო­თა ორ­გა­ნი­ზა­ცია "თეთ­რი გი­ორ­გის“ წევ­რე­ბი, თურ­მე, ცი­ნუ­კის და­პა­ტიმ­რე­ბაც უნ­დო­დათ, რად­გან სულ მათ­თან ერ­თად იყო, მაგ­რამ მას­ზე ვე­რა­ვის ვე­რა­ფე­რი ათ­ქმე­ვი­ნეს და ამით გა­დარ­ჩა. გა­და­სახ­ლე­ბი­დან დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი მე­გობ­რე­ბის­თვის ქალ­ბა­ტონ ცი­ნუ­კის უთ­ქვამს, - თქვენ რომ და­ჭე­რი­ლე­ბი იყა­ვით, მე აქ თქვენ­თვის ვმღე­რო­დი სიმ­ღე­რას "სი­ონ­ში შე­ვალ, სან­თლებს ავან­თებ...“ და ყვე­ლა ტი­რო­და, რად­გან ხვდე­ბოდ­ნენ, ვი­საც ეძღვნე­ბო­და ეს სიმ­ღე­რაო.

ცი­ნუ­კი და­დი­ა­ნი და ამი­რან მორ­ჩი­ლა­ძე ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბის მეჯ­ვა­რე­ე­ბიც ყო­ფი­ლან ამ უკა­ნას­კნე­ლი­სა და თა­მარ ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლის ქორ­წილ­ში. ქორ­წილ­ში ბევ­რი უმ­ღე­რია ცი­ნუ­კი და­დი­ანს და სწო­რედ იქ მო­უს­მე­ნია პირ­ვე­ლად ქალ­ბა­ტონ თა­მარს სიმ­ღე­რა "გა­მარ­ჯო­ბა, ჩემო თბი­ლის­ქა­ლა­ქო“. ამ სიმ­ღე­რის შეს­რუ­ლე­ბი­სას ყო­ველ­თვის ისე­თი ინ­ტო­ნა­ცი­ით წარ­მოთ­ქვამ­და, თურ­მე, იე­თიმ გურ­ჯის სი­ტყვებს - "გა­ყი­დუ­ლი ორ­პირ მე­გობ­რი­საო“, თით­ქოს, იმ "ორ­პირ მე­გო­ბარ­ზეც“ გული სწყდე­ბო­და, მაგ­რამ ბო­ლომ­დე მა­ინც ვერ სწი­რავ­და. ყო­ველ ჯერ­ზე, ამ სიმ­ღე­რის მოს­მე­ნი­სას, ქალ­ბა­ტონ თა­მარ­საც და ბა­ტონ ამი­რან­საც, თურ­მე, ღვა­რად სდი­ო­დათ ცრემ­ლე­ბი...

ავ­ტო­რი: ირმა ხარ­ში­ლა­ძე