"პარიზში ჰკითხეს თურმე, - თბილისიდან ბრძანდებითო? ფრანგულად უპასუხა: - ო, არა, მადამ, ქალაქ ბანძიდან ვარო" - როგორ შეიქმნა ცინუკი დადიანის "მაგნოლია" და "თეთრი ვარდები“

ჩემი მშობლები მას იცნობდნენ, რადგან ისინიც ექიმები იყვნენ, თუმცა ასაკით - მასზე გაცილებით უმცროსები. მათი ნაცნობობის ამბავიც მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ დამამახსოვრდა, რომ იგი ხშირად მონაწილეობდა სატელევიზიო კონცერტებში, ხოლო მისი ნამღერის მოტრფიალე ჩემი მშობლები, ბიძები და ბებიები, რომლებიც თავადაც მღეროდნენ, მის სატელევიზიო გამოსვლებს არასდროს აცდენდნენ. ერთადერთი, მხოლოდ ის მაკვირვებდა, რომ მისი სახელისა და გვარის ხსენებისას აუცილებლად დაურთავდნენ, ეს ქალბატონი ძალიან კარგი ექიმიაო. პატარა ვიყავი და, ჩანს, ჩემთვის ექიმი და, იმავდროულად - სცენის მომღერალი ვერაფრით თავსდებოდა, თანაც არც ის სიმღერები მხიბლავდა, სულ სხვა მუსიკა მიტაცებდა, ვიდრე... მისი "მაგნოლია“ არ მოვისმინე, ოღონდ - უკვე დიდობაში. ანა კალანდაძის ეს ლექსი ძალიან მიყვარდა და, ალბათ, ნაწილობრივ მანაც მოახდინა ზეგავლენა - ეს სიმღერა დღემდე ჩემი რჩეულია და დღემდე მასევდიანებს. მუსიკის ავტორის ვინაობა არცთუ დიდი ხნის წინ შევიტყვე და გავოცდი - თურმე, სწორედ იმ ექიმისა და მომღერლის დაწერილი ყოფილა.

მას ნინო ერქვა, ოღონდ ამ სახელით, ფაქტობრივად, არავინ იცნობდა, სამაგიეროდ, ყველა იცნობდა ცინუკის. სხვათა შორის, არც გამიგია, რომ აქ, საქართველოში ვინმეს ეს სახელი რქმეოდა. მართლაც ერთადერთი იყო - ლამაზი და ნიჭიერი ქალბატონი, მრავალფეროვანი ცხოვრების გზით - თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტგამოვლილი და ვოკალის განხრით მოსკოვის კონსერვატორიის კურსდამთავრებული; თბილისის ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტის თანამშრომელი და ფილარმონიის სოლისტითანაც - საქართველოს დამსახურებული არტისტი; ცნობილი ექიმი და XX საუკუნის 1960-90–იანი წლების ძალიან პოპულარული მომღერალი; თავადური წარმომავლობის და იმავდროულად - თბილისის კოლორიტი; მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი, ბუნებრივი ვიბრაციის მქონე უჩვეულო ხმის ტემბრითა და რეპერტუარით - ერთდროულად, აღმოსავლური ბაიათებით, დუდუკების თანხლებით; საესტრადო სიმღერებით; რუსული და ბოშური რომანსებით!

ცინუკი გვარად დადიანი გახლდათ. მასზე ამბობდნენ, - ხალხი მთავრობის ხელმძღვანელებს არ იცნობდა ისე კარგად, როგორც - ცინუკის და ამ ნაცნობობას ერთი, მნიშვნელოვანი განსხვავებაც ახლდა - ხელმძღვანელობისგან განსხვავებით, ცინუკი ძალიან მოსწონდათო.

ხალხის რჩეულმა ცინუკი დადიანმა 77 წელიწადს იცოცხლა და 1993 წლის 11 ნოემბერს მოხუცთა თავშესაფარში გარდაიცვალა. იგი კუკიის სასაფლაოს ტაძრის ეზოში დაკრძალეს.

• "მაგნოლია“

ამ სიმღერის შექმნის ამბავი ახლახან ერთი ძალიან ნიჭიერი ჟურნალისტის, ჩემთვის პატივსაცემი ადამიანის - ნინო ხოფერიას ტელეგადაცემა "მემორიაში“ მოვისმინე და თანაც, ჩემი ახლობლის, მუსიკოს ნინო სარალიძის მონათხრობით.

დაბადების ადგილი - ძნელაძის ქუჩა #36 (დღევანდელი თაბუკაშვილის ქ. 36), როგორც ნინო უწოდებს - სილამაზის, სიყვარულის, სიმღერისა და მეგობრობის ბუდე. ამ მისამართზე, ორსართულიანი სახლის მეორე სართულზე ცხოვრობდა ცინუკი დადიანი, თავის მეუღლესთან ერთად, პირველ სართულზე კი ცხოვრობდა ნინო და მისი ოჯახი. ეზო პატარა იყო და მასში, თურმე, ჟასმინის ბუჩქის საოცარი სურნელი ტრიალებდა. იქვე იდგა კაკლის ხე, თუთის ხე და ამ თუთის ხესთან, ნინოს აივნის ბოლოს იყო პატარა ხის კიბე, რომელიც სარალიძეებს ცინუკის აივანთან აკავშირებდ. როგორც იმ პერიოდის ეზოებისთვის იყო დამახასიათებელი, მათ სახლებში კარი არასდროს იკეტებოდა. "მაგნოლია“ დაიწერა ძნელაძის 36-ის, პირველ სართულზე, სარალიძეებთან.

ცინუკი დადიანი, ზოგადად, სულ ღიღინით დადიოდა ხოლმე და ერთ საღამოსაც, მოგვიანებით, ჩვეული ღიღინით ჩასულა ნინოს ოჯახში - ღიღინებდა და თან მასპინძლებს ელეპარაკებოდა, რამდენი ხანია, ტვინში მიტრიალებს მელოდია... რაღაც მინდაო... ინსტრუმენტზე ნაწყვეტ-ნაწყვეტ, შესვენებებით რაღაც მელოდიას ასრულებდა, თან ოჯახის შეფასებებს ისმენდა. რაღაცას უწონებდნენ, რაღაც არ მოსწონდათ, თუმცა ცინუკი დადიანი საბოლოოდ მაინც იმ ვარიანტს ირჩევდა, რაც თვითონ მოსწონდა. ასე შეიქმნა "მაგნოლია“, რომლითაც ცინუკი კიდევ უფრო ბევრმა ადამიანმა გაიცნო.

• ცინუკი დადიანი და "თეთრი ვარდები“

ცინუკი დადიანს მხოლოდ "მაგნოლიასთვის“ არ დაუწერია მუსიკა. ჩემი (და ბევრი სხვა ადამიანის) კიდევ ერთი უსაყვარლესი სიმღერაა "თეთრი ვარდები“.

საქართველოში ძალიან ცნობილი ქალბატონის - ბაბო დადიანის ქალიშვილს, ქალბატონ თათული მასხარაშვილს კარგად ახსოვს, რომ ნიაზ დიასამიძის ტექსტისთვის - "თეთრი ვარდები შენს თავს მაგონებს“ მუსიკა სწორედ ცინუკი დადიანმა დაწერა. საკმაოდ დიდხანს უწერია, თურმე და, ფაქტობრივად, შედევრი შექმნა! - მართლა მოედო მთელ ქალაქს ეს სიმღერაო...

პოეტი, მუსიკოსი და თბილისის კოლორიტი გივი თუშიშვილი ხშირად გამოდიოდა ხოლმე კონცერტებსა და სალონურ საღამოებზე ცინუკი დადიანთან ერთად. ბატონი გივი ჰყვებოდა: ცინუკი წარმოშობით მარტვილის რაიონის სოფელ ბანძიდან იყო და, როდესაც პარიზში ყოფნისას, კონცერტის შემდეგ კორესპონდენტმა ჰკითხა, თქვენ თბილისიდან ბრძანდებითო? ქალბატონ ცინუკის ფრანგულად უპასუხია: - ო, არა, მადამ, საქართველოს უდიდეს და ულამაზეს ქალაქ ბანძიდან ვარო.

ულამაზეს მსახიობს დოდო ჭიჭინაძეს კი ცინუკი დადიანზე ერთი შემთხვევა აგონდებოდა: საავტომობილო შემთხვევის გამო ერთ-ერთ საავადმყოფოში უგონოდ მიმიყვანეს და მანამდე ვერ მოვიხედე, ვიდრე ნაცნობი სიმღერა არ ჩამესმა. ძალა მოვიკრიბე, ჯერ ყურთასმენა დავძაბე, შემდეგ თვალი გავახილე და... საწოლთან ცინუკი დადიანი მეჯდა და მეგრულ სიმღერებს მიგალობდა. თურმე, მთელი ღამე ასე გაეტარებინა. დარწმუნებული ვარ, რომ სწორედ მისმა სიმღერებმა გადამარჩინა. ო, რა ძალა და მშვენიერება იყო იმ ტკბილ ხმაში, თითქოს ზღვა მიმღეროდაო.

1921 წელს, საქართველოს გასაბჭოების პერიოდში მისი მშობლები, ისევე, როგორც საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის იმჟამინდელი ხელისუფლება, ქართველი თავადაზნაურობისა და მეწარმეების დიდი ნაწილი, ემიგრაციის გზას დაადგა და ბათუმიდან გემებით კონსტანტინოპოლისკენ გაემგზავრა, იქიდან კი გეზი მარსელისკენ ჰქონდათ, მაგრამ ემიგრანტების მცირე ნაწილი, მათ შორის - ცინუკი დადიანის მშობლები, კონსტანტინოპოლიდან უკან, საქართველოში დაბრუნდნენ. წამოსვლამდე ქალბატონი ცინუკის მამას - დავითს თავისი ოქრო-ვერცხლი და ნივთების ნაწილი საფრანგეთისკენ მიმავალი ქართველებისთვის დაუტოვებია, - ჩვენ სამშობლოში ვბრუნდებით და უფრო იოლად გავიტანთ თავს, თქვენ კი უცხო ქვეყანაში უფრო გამოგადგებათ ეს განძიო.

ცინუკი დადიანი და ჭაბუა ამირეჯიბის ბებია ახლო ნათესავები ყოფილან, ცნობილი ექიმი ამირან მორჩილაძე და ბატონი ჭაბუა - ბავშვობის მეგობრები, ხოლო ცინუკი დადიანი და ბატონი ამირანი კი - სამედიცინო ინსტიტუტიდან თანაკურსელები. როდესაც 1944 წელს შეიარაღებული აჯანყების სამზადისის ბრალდებით ჭაბუა ამირეჯიბი, ამირან მორჩილაძე, რევაზ ტყავაძე და კიდევ 17 ქართველი 10 წლით დააპატიმრეს, როგორც არალეგალური ანტისაბჭოთა ორგანიზაცია "თეთრი გიორგის“ წევრები, თურმე, ცინუკის დაპატიმრებაც უნდოდათ, რადგან სულ მათთან ერთად იყო, მაგრამ მასზე ვერავის ვერაფერი ათქმევინეს და ამით გადარჩა. გადასახლებიდან დაბრუნებული მეგობრებისთვის ქალბატონ ცინუკის უთქვამს, - თქვენ რომ დაჭერილები იყავით, მე აქ თქვენთვის ვმღეროდი სიმღერას "სიონში შევალ, სანთლებს ავანთებ...“ და ყველა ტიროდა, რადგან ხვდებოდნენ, ვისაც ეძღვნებოდა ეს სიმღერაო.

ცინუკი დადიანი და ამირან მორჩილაძე ჭაბუა ამირეჯიბის მეჯვარეებიც ყოფილან ამ უკანასკნელისა და თამარ ჯავახიშვილის ქორწილში. ქორწილში ბევრი უმღერია ცინუკი დადიანს და სწორედ იქ მოუსმენია პირველად ქალბატონ თამარს სიმღერა "გამარჯობა, ჩემო თბილისქალაქო“. ამ სიმღერის შესრულებისას ყოველთვის ისეთი ინტონაციით წარმოთქვამდა, თურმე, იეთიმ გურჯის სიტყვებს - "გაყიდული ორპირ მეგობრისაო“, თითქოს, იმ "ორპირ მეგობარზეც“ გული სწყდებოდა, მაგრამ ბოლომდე მაინც ვერ სწირავდა. ყოველ ჯერზე, ამ სიმღერის მოსმენისას, ქალბატონ თამარსაც და ბატონ ამირანსაც, თურმე, ღვარად სდიოდათ ცრემლები...

ავტორი: ირმა ხარშილაძე