ევ­რო­კავ­ში­რი თა­ვი­სი ის­ტო­რი­ის გან­მავ­ლო­ბა­ში რამ­დენ­ჯერ­მე გა­ფარ­თოვ­და ახა­ლი წევ­რი ქვეყ­ნე­ბის მი­ერ­თე­ბის გზით. სა­ქარ­თვე­ლომ და ევ­რო­კავ­შირ­მა ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი და­ამ­ყა­რეს 1996 წლი­დან. სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბამ სურ­ვი­ლი გა­მოთ­ქვა გახ­დეს ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რი ქვე­ყა­ნა.

ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­სა­უმ­ჯო­ბე­სებ­ლად, ევ­რო­კავ­შირ­მა და სა­ქარ­თვე­ლომ ბოლო წლებ­ში ხელი მო­ა­წე­რეს რამ­დე­ნი­მე ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბას. ევ­რო­კავ­ში­რი­მა, სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­პულ კა­ნონ­მდებ­ლო­ბას­თან და სტან­დარ­ტებ­თან და­ახ­ლო­ე­ბის­თვის წა­მო­ა­ყე­ნა სა­ქარ­თვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კის მხარ­და­ჭე­რის პრო­ცე­სი ევ­რო­კავ­შირ­ში შემ­დგო­მი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის­თვის.

ბოლო წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ევ­რო­კავ­ში­რი მხარს უჭერს სა­ქარ­თვე­ლოს სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას. ქვე­ყა­ნას, მე­ფუტკრე­ო­ბის და თაფ­ლის წარ­მო­ე­ბის ყვე­ლა­ზე გრძე­ლი ის­ტო­რია აქვს. 2014 წლის 27 ივ­ნისს ევ­რო­კავ­შირ­მა და სა­ქარ­თვე­ლომ ხელი მო­ა­წე­რეს ასო­ცი­რე­ბის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბას. ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლია შე­ღა­ვა­თი­ა­ნი სა­ვაჭ­რო რე­ჟი­მი - ღრმა და ყოვ­ლის­მომ­ცვე­ლი თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბის ზონა.

უკე­თე­სი რე­გუ­ლა­ცი­ის­თვის, ეს რე­ჟი­მი ზრდის ბა­ზარ­ზე წვდო­მას ევ­რო­კავ­შირ­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის. ამ ნაშ­რომ­ში, სტა­ტის­ტი­კას­თან და მოკ­ლე ის­ტო­რი­ას­თან ერ­თად, წარ­მო­გიდ­გენთ ჩვენს შე­ხე­დუ­ლე­ბას ამ თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის სა­მო­მავ­ლო გან­ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ხებ, რო­მე­ლიც შე­იძ­ლე­ბა ემ­ყა­რე­ბო­დეს არა მხო­ლოდ თაფ­ლის, არა­მედ თვით ქარ­თუ­ლი ფუტკრის ექ­სპორტზე ევ­რო­კავ­ში­რის ბა­ზარ­ზე.

დად­გე­ნი­ლია, რომ მცე­ნა­რე­თა დამ­ტვე­რი­ა­ნე­ბას (პო­ლი­ნა­ცი­ას), რო­მელ­საც ძი­რი­თა­დად ფუტ­კა­რი გა­ნა­პი­რო­ბებს, ყო­ველ­წლი­უ­რად და­ახ­ლო­ე­ბით 22 მი­ლი­არ­დი ევ­როს წვლი­ლი შე­აქვს ევ­რო­პის სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის ინ­დუსტრი­ა­ში. ფუტ­კა­რი გა­ნა­პი­რო­ბებს ევ­რო­პა­ში მო­სავ­ლის და ვე­ლუ­რი მცე­ნა­რე­ე­ბის მინ. 80% პო­ლი­ნა­ცი­ას.

ბოლო წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ევ­რო­პა­ში მცირ­დე­ბა პო­ლი­ნა­ცი­ის ხა­რის­ხი და არე­ა­ლი. ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით, ევ­რო­კავ­ში­რის ეკო­ნო­მი­კის­თვის დიდი სარ­გებ­ლო­ბა შე­იძ­ლე­ბა მო­ი­ტა­ნოს ქარ­თულ­მა ფუტ­კარ­მა, რო­მელ­საც გა­აჩ­ნია გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი: აქვს ყვე­ლა­ზე გრძე­ლი ხორ­თუ­მი, ყვე­ლა­ზე თვი­ნი­ე­რია და შე­უძ­ლია და­ამ­ტვე­რი­ა­ნოს მრა­ვა­ლი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მცე­ნა­რე.

ევ­რო­კავ­ში­რის მიერ და­ფი­ნან­სე­ბუ­ლი ENPARD პროგ­რა­მის სა­შუ­ა­ლე­ბით სა­ქარ­თვე­ლო ამ­ჟა­მად 52 მი­ლი­ო­ნი ევ­როს სარ­გე­ბელს იღებს სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბი­სა გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის. 2012 წელს და­არ­სე­ბუ­ლი პროგ­რა­მა მიზ­ნად ისა­ხავს სი­ღა­რი­ბის შემ­ცი­რე­ბას და საკ­ვე­ბის წარ­მო­ე­ბას სა­ქარ­თვე­ლო­ში.

2014 წლის 27 ივ­ნისს ევ­რო­კავ­შირ­მა და სა­ქარ­თვე­ლომ ხელი მო­ა­წე­რეს ასო­ცი­რე­ბის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბას, რო­მე­ლიც ძა­ლა­ში შე­ვი­და 2016 წლის 1 ივ­ლისს. ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ში შე­მო­ღე­ბუ­ლია შე­ღა­ვა­თი­ა­ნი სა­ვაჭ­რო რე­ჟი­მი - ღრმა და ყოვ­ლის­მომ­ცვე­ლი თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბის ზონა (DCFTA), რაც ხელს უწყობს სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­კავ­ში­რის ბა­ზარ­ზე შეს­ვლას.

2017 წელს ქარ­თუ­ლი თაფ­ლი შე­ვი­და ევ­რო­პულ ბა­ზარ­ზე. ევ­რო­კო­მი­სი­ის ან­გა­რი­შის თა­ნახ­მად - ევ­რო­კავ­ში­რის თაფ­ლის წარ­მო­ე­ბა და­ახ­ლო­ე­ბით 200 000 ტ. წლი­უ­რად. ევ­რო­კავ­შირ­ში შე­მო­ტა­ნი­ლი თაფ­ლი შე­ად­გენს 165 500 ტ.

სა­ქარ­თვე­ლო წე­ლი­წად­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 4 000 ტონა თაფლს აწარ­მო­ებს. დიდი რა­ო­დე­ნო­ბი­თაა ხუთი სა­ხის თაფ­ლი: აკა­ცი­ის, ყვა­ვი­ლის (მა­ი­სის), ალ­პუ­რი, ცა­ცხვის და წაბ­ლის. მსხვი­ლი მე­ფუტკრე­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა (100-ზე მეტი ფუტკრის ოჯა­ხი) ორ­ჯერ იღე­ბენ მო­სა­ვალს: გვი­ან გა­ზა­ფხულ­ზე (დი­დად არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ამინ­დზე) და ზა­ფხუ­ლის ბო­ლოს. წაბ­ლის და ცა­ცხვის თაფ­ლი, ძი­რი­თა­დად, და­სავ­ლეთ სა­ქარ­თვე­ლო­ში გროვ­დე­ბა. ამ სა­ხე­ო­ბა­თა გარ­და, სა­ქარ­თვე­ლო­ში აწარ­მო­ე­ბენ სპე­ცი­ა­ლურ თაფ­ლო­ბის სა­ხე­ო­ბებს, რო­გო­რი­ცაა ჯა­რის, ანუ გა­რე­უ­ლი თაფ­ლი, რო­დო­დენ­დრო­ნის თაფ­ლი, რო­მე­ლიც შე­ი­ცავს გრა­ი­ა­ნო­ტოქ­სინს, ოქ­როწ­კეპ­ლას, ციტ­რუ­სის თაფ­ლი და სხვ. თუმ­ცა, მათი რა­ო­დე­ნო­ბა საკ­მა­ოდ და­ბა­ლია.

სა­ქარ­თვე­ლოს ფლო­რა

სა­ქარ­თვე­ლოს ფლო­რა უაღ­რე­სად მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია და მდი­და­რი. ეს ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სოა ეკო­ლო­გი­უ­რი თვალ­საზ­რი­სი­თაც. სა­ქარ­თვე­ლო მდე­ბა­რე­ობს ჩრდი­ლო­ეთ ევ­რა­ზი­ის ტყე­ებ­სა და ერა­ყი­სა და ირა­ნის უდაბ­ნო­ებს შო­რის, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავს ევ­რო­პის უმაღ­ლეს მთებს და სუბტ­რო­პი­კულ სა­ნა­პი­რო ზოლს. სა­ქარ­თვე­ლო ბუ­ნე­ბი­სათ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლია ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის მა­ღა­ლი დონე. Conservation International-მა სა­ქარ­თვე­ლო შე­იქყ­ვა­ნა მსოფ­ლი­ოს 25 "ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის ცხელ წერ­ტილ­თა" სი­ა­ში. ენ­დე­მუ­რი სა­ხე­ო­ბე­ბი მო­ი­ცავს სა­ქარ­თვე­ლოს ფლო­რის და­ახ­ლო­ე­ბით 9%, რაც სა­ოც­რად მა­ღა­ლი პრო­ცენ­ტია ასე­თი პა­ტა­რა ქვეყ­ნის­თვის.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში მცე­ნა­რე­თა და­ახ­ლო­ე­ბით 5000 სა­ხე­ო­ბაა (აქე­დან 380 ენ­დე­მუ­რია სა­ქარ­თვე­ლოს­თვი და და­ახ­ლო­ე­ბით 600 - კავ­კა­სი­ის­თვის), ხოლო და­ახ­ლო­ე­ბით 8,400 - 10,000 კრიპ­ტო­გა­მუ­ლი ან სპო­რუ­ლი მცე­ნა­რე. მა­ღალმთი­ა­ნი კავ­კა­სია ასე­ვე მდი­და­რია ენ­დე­მუ­რი მცე­ნა­რე­ე­ბით. ფოთ­ლო­ვა­ნი ტყე ვრცელ­დე­ბა სამ­ხრეთ-და­სავ­ლე­თის ფერ­დო­ბებ­ზე, ქვე­და და შუა ზოლ­ში.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია ევ­რო­პის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი თით­ქმის ყვე­ლა ძი­რი­თა­დი ტი­პის, აგ­რეთ­ვე აზი­ის ზო­გი­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი მცე­ნა­რე­ე­ბი; ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის თვალ­საზ­რი­სით ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია სუბ ალ­პუ­რი წიწ­ვო­ვა­ნი ტყე­ე­ბი, მდე­ლო­ე­ბი, ჭა­ო­ბე­ბი, ტორ­ფის ბა­გე­ბი და ტბე­ბი; წიწ­ვო­ვა­ნი და წიფ­ლის ტყე­ე­ბი; მუ­ხის ტყე­ე­ბი; გა­მოქ­ვა­ბუ­ლე­ბი და მთის ხე­ო­ბე­ბი; უნი­კა­ლუ­რი კოლ­ხუ­რი ტყე­ე­ბი, მა­რადმწვა­ნე მცე­ნა­რე­ე­ბი, ხმელ­თა­შუა და სუბ-ხმელ­თა­შუა მცე­ნა­რე­თა ოჯა­ხე­ბი, სტე­პის ბა­ლა­ხე­ბი და სხვა.

კავ­კა­სი­ო­ნის მა­ღალმთი­ა­ნი რე­გი­ო­ნი (2,000 მ. ზღვის დო­ნი­დან) ხა­სი­ათ­დე­ბა მკაც­რი კლი­მა­ტით. კავ­კა­სი­ის მთე­ბი მო­ი­ცავს ევ­რა­ზი­ის ყვე­ლა­ზე მრა­ვალ­ფე­რო­ვან და გან­სა­კუთ­რე­ბულ წიწ­ვო­ვან და ფოთ­ლო­ვან ტყე­ებს.

მე­ფუტკრე­ო­ბა

ქარ­თუ­ლი თაფ­ლის წარ­მო­ე­ბა ხდე­ბა ეკო­ლო­გი­უ­რად სუფ­თა ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე და ევ­რო­კავ­ში­რის ბა­ზარს სთა­ვა­ზობს ხა­რის­ხი­ან და მრა­ვალ­ფე­რო­ვან სა­ხე­ო­ბებს.

ქარ­თუ­ლი მე­ფუტკრე­ო­ბის წილი ევ­რო­კავ­ში­რის ბა­ზარ­ზე, თუ მხედ­ვე­ლო­ბა­ში მი­ვი­ღებთ მხო­ლოდ თაფ­ლის წარ­მო­ე­ბას - საკ­მა­ოდ და­ბა­ლია. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, დედა ფუტკრის ექ­სპორ­ტი შე­საძ­ლოა გახ­დეს ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მი­მარ­თუ­ლე­ბა.

თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­ფუტკრე­ო­ბა ძი­რი­თა­დად ფო­კუ­სი­რე­ბუ­ლია სმარტ ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის ინ­ტეგ­რა­ცი­ა­ზე მე­ფუტკრე­ო­ბა­ში, რაც უკე­თე­სი მე­ნე­ჯმენ­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბას იძ­ლე­ვა. ეს მარ­თლაც იმე­დის მომ­ცე­მი მი­მარ­თუ­ლე­ბაა და სა­ჭი­რო­ებს შემ­დგომ გან­ვი­თა­რე­ბას. თუმ­ცა, პრობ­ლე­მა არ არის მხო­ლოდ ტექ­ნო­ლო­გი­ებ­ში. ევ­რო­კავ­შირ­ში მე­ფუტკრე­ო­ბა სხვა­დას­ხვა გა­მოწ­ვე­ვის წი­ნა­შე დგას, რო­მელ­თა­გა­ნაც უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სია ეკო­ლო­გი­უ­რი პრობ­ლე­მე­ბი, გა­რე­მოს და­ბინ­ძუ­რე­ბა და და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა ევ­რო­პუ­ლი და ამე­რი­კუ­ლი სი­დამ­პლე, ტკი­პა ვა­როა დესტრუქ­ტო­რი და სკის პა­ტა­რა ხოჭო. ამას გარ­და, კო­ლო­ნი­ე­ბის მა­სი­უ­რი და სწრა­ფი და­ღუპ­ვის ფე­ნო­მე­ნი (CCD) წარ­მო­ად­გენს უდი­დეს საფრ­თხეს ევ­რო­კავ­ში­რის მრა­ვა­ლი ქვეყ­ნის მე­ფუტკრე­ო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის.

ვი­ნა­ი­დან მე­ფუტკრე­ო­ბა წარ­მო­ად­გენს ევ­რო­კავ­ში­რის ეკო­ნო­მი­კის და აგრო სექ­ტო­რის კრი­ტი­კუ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვან ნა­წილს, ქარ­თულ­მა მე­ფუტკრე­ო­ბამ შე­საძ­ლოა შეს­თა­ვა­ზოს არა მხო­ლოდ თაფ­ლი და დედა ფუტ­კა­რი, არა­მედ სხვა პრო­დუქ­ტე­ბიც, რო­გო­რი­ცაა ცვი­ლი და შხა­მი, აგ­რეთ­ვე ჭეო, ყვა­ვი­ლის მტვე­რი, პრო­პო­ლი­სი და სა­დე­დე რძე, რომ­ლე­ბიც გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა საკ­ვებ და­ნა­მა­ტე­ბად. მე­ფუტკრე­ო­ბის პრო­დუქ­ტე­ბის ექ­სპორ­ტი, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი დედა ფუტკრის ექ­სპორ­ტი, მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გაზ­რდის სა­ქარ­თვე­ლოს წილს ევ­რო­კავ­ში­რის სა­ერ­თო ეკო­ნო­მი­კა­ში.

ქარ­თუ­ლი მთის რუხი ფუტ­კა­რი (Apis mellifera caucasia)

სა­ქარ­თვე­ლოს გა­აჩ­ნია მე­ფუტკრე­ო­ბის ძა­ლი­ან ხან­გრძლი­ვი ის­ტო­რია. დღეს-დღე­ო­ბით, მსოფ­ლი­ო­ში თაფ­ლის ყვე­ლა­ზე ძვე­ლი ნი­მუ­ში ნა­პოვ­ნია სა­ქარ­თვე­ლო­ში. არ­ქე­ო­ლო­გებ­მა ბორ­ჯო­მის რე­გი­ონ­ში, ბაქო-ჯე­ი­ჰა­ნი-თბი­ლი­სის ნავ­თო­ბის მილ­სა­დე­ნის მშე­ნებ­ლო­ბი­სას აღ­მო­ა­ჩი­ნეს თი­ხის ჭურ­ჭე­ლი, რომ­ლის კედ­ლებ­ზეც მეც­ნი­ე­რებ­მა გა­მო­იკ­ვლი­ეს 5,500 წლის წი­ნან­დე­ლი თაფ­ლი, რაც 2 000 წლით უფრო ძვე­ლია, ვიდ­რე ეგ­ვიპ­ტის ფა­რა­ონ ტუ­ტან­ხა­მო­ნის საფ­ლავ­ში აღ­მო­ჩე­ნილ თაფ­ლი, რო­მე­ლიც ამ აღ­მო­ჩე­ნამ­დე ით­ვლე­ბო­და უძ­ვე­ლეს ნი­მუ­შად.

და­ხა­სი­ა­თე­ბა

• ყვე­ლა­ზე მშვი­დი სა­ხე­ო­ბა
• ყინ­ვის ამ­ტა­ნი
• პრო­დუქ­ტი­უ­ლი
• მო­ხერ­ხე­ბუ­ლი; შე­უძ­ლია ნექტრის შეგ­რო­ვე­ბა ცივ და ოდ­ნავ წვი­მი­ან ამინ­დშიც.
• აქვს ყვე­ლა­ზე გრძე­ლი ხორ­თუ­მი (7,1mm-7,3mm), და შე­სა­ბა­მი­სად, შე­უძ­ლია ნექტრის შეგ­რო­ვე­ბა მრა­ვა­ლი მცე­ნა­რის­გან.

მსოფ­ლიო პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცია

ქარ­თუ­ლი ფუტკრის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცია მნიშ­ვნე­ლო­ვან­წი­ლად გა­ნა­პი­რო­ბა ცნო­ბი­ლი ამე­რი­კე­ლი მოღ­ვა­წის ფ. ბენ­ტო­ნის (1852-1919) კვლე­ვებ­მა. ქარ­თუ­ლი ფუტ­კა­რი შე­ერ­თე­ბულ შტა­ტებ­ში პირ­ვე­ლად მე -19 სა­უ­კუ­ნის მი­წუ­რულს შე­იყ­ვა­ნეს, ძი­რი­თა­დად კო­მერ­ცი­უ­ლი თაფ­ლის მწარ­მო­ე­ბელ სა­ფუტკრე­ებ­ში. სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნის წამ­ყვა­ნი მეც­ნი­ე­რე­ბი გა­ა­ო­ცა ქარ­თუ­ლი ფუტკრის გა­მორ­ჩე­ულ­მა თვი­სე­ბებ­მა.

სა­ერ­თა­შო­რი­სო გა­მო­ფე­ნებ­ზე ქარ­თულ ფუტ­კარს მი­ღე­ბუ­ლი აქვს 3 ოქ­როს მე­და­ლი: 1961 წ. ქ. ერ­ფურ­ტი, გერ­მა­ნია, მე­ბა­ღე­ო­ბის გა­მო­ფე­ნა. 1965 წ. ქ. ბუ­ქა­რეს­ტი, რუ­მი­ნე­თი,მე­ფუტკრე­ო­ბის სა­ი­უ­ბი­ლეო 20-ე სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­გრე­სი აპი­მონ­დია (APIMONDIA) და 1971 წ. ქ.მოს­კო­ვი, რუ­სე­თი, მე­ფუტკრე­ო­ბის 23-ე სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­გრე­სი აპი­მონ­დია (APIMONDIA).

ბრი­ტა­ნუ­ლი გა­მო­ცე­მა Sunday Mirror-ის თა­ნახ­მად: "საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ოქ­როს ფუტ­კა­რი მსოფ­ლი­ო­ში სა­უ­კე­თე­სოდ იქნა შე­ფა­სე­ბუ­ლი და ოქ­როს მედ­ლით და­ჯილ­დოვ­და. რუხი კავ­კა­სი­უ­რი ფუტ­კა­რი გა­მო­ირ­ჩე­ვა თა­ვი­სი ინ­დუსტრი­უ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბის თვი­სე­ბე­ბით. იგი წვი­მა­შიც კი აგ­რო­ვებს თაფლს. მრა­ვალ­მა უცხო­ელ­მა მე­ფუტკრემ მო­ი­თხო­ვა ოქ­როს ფუტ­კა­რი და ამ წელს 200 000-მდე დედა ფუტ­კა­რი იქნა გაგ­ზავ­ნი­ლი ევ­რო­პა­ში, აზი­ა­სა და ამე­რი­კა­ში " (Sunday Mirror, 1969 წლის 1 ივ­ნი­სი).

ქარ­თუ­ლი კომ­პა­ნი­ის GOLDBEE LLC თა­ნახ­მად, მო­თხოვ­ნა ქარ­თულ ფუტ­კარ­ზე მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გა­ი­ზარ­და ევ­რო­პა­ში, კა­ნა­და­სა და ა.შ.შ.-ში. ამე­რი­კის მე­ფუტკრე­ო­ბის მხარ­და­სა­ჭე­რად, ვა­შინგტო­ნის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ენ­ტო­მო­ლოგ­მა ვ. ს. შე­პარ­დმა უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ჩა­ი­ტა­ნა ქარ­თუ­ლი ფუტკრის ნი­მუ­შე­ბი შემ­დგო­მი კვლე­ვე­ბი­სათ­ვის.

ქარ­თუ­ლი ფუტკრის უნი­კა­ლუ­რი თვი­სე­ბე­ბი მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად შე­უ­წყობს ხელს ევ­რო­კავ­შირ­ში პო­ლი­ნა­ცი­ის ხა­რის­ხის და ფარ­თო­ბის გაზ­რდას.

ბოლო წლებ­ში, მსოფ­ლი­ოს მრა­ვალ­მა ქვე­ყა­ნამ კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით და­უშ­ვა ურ­ბა­ნუ­ლი მე­ფუტკრე­ო­ბა, და ამ მიზ­ნი­თაც, ქარ­თუ­ლი ფუტკრის მშვი­დი ბუ­ნე­ბა, გრძე­ლი ხორ­თუ­მი და პო­ლიფ­ლო­რუ­ლი თაფ­ლის წარ­მო­ე­ბის უნა­რი ხელ­საყ­რე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბი იქ­ნე­ბა ურ­ბა­ნულ მე­ფუტკრე­ო­ბა­ში და სა­უ­კე­თე­სო არ­ჩე­ვა­ნი იქ­ნე­ბა მე­ფუტკრე­ე­ბი­სათ­ვის, ქა­ლა­ქის შე­ზღუ­დუ­ლი ფლო­რის პი­რო­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით. ამას გარ­და, ქარ­თულ ფუტ­კარს გა­აჩ­ნია მთებ­ში და კლდე­ებ­ში ორი­ენ­ტა­ცი­ის კარ­გი უნა­რი, რაც ქა­ლა­ქის მრა­ვალ­სარ­თუ­ლი­ან შე­ნო­ბა-ნა­გე­ბო­ბე­ბის ფონ­ზე და­მა­ტე­ბი­თი პრი­ო­რი­ტეტს წარ­მო­ად­გენს.

სხვა­დას­ხვა სტა­ტის­ტი­კის თა­ნახ­მად, ქა­ლე­ბის და ახალ­გაზ­რდე­ბის ჩარ­თუ­ლო­ბა მე­ფუტკრე­ო­ბა­ში იშ­ვი­ა­თია. ქარ­თუ­ლი ფუტ­კა­რი ამ მხრი­ვაც სა­სარ­გებ­ლო იქ­ნე­ბა და გა­უ­ად­ვი­ლებს მსურ­ვე­ლებს მე­ფუტკრე­ო­ბის შეს­წავ­ლას.

ყო­ვე­ლი­ვე ზე­მოთ­ქმუ­ლის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ქარ­თუ­ლი ფუტ­კა­რი შე­საძ­ლოა, სა­უ­კე­თე­სო არ­ჩე­ვა­ნი იყოს მსოფ­ლი­ო­ში ფუტკრის პო­პუ­ლა­ცი­ე­ბის აღ­დგე­ნის მი­მარ­თუ­ლე­ბით; დედა ფუტ­კა­რი კი - ყვე­ლა­ზე პერ­სპექ­ტი­უ­ლი სა­ექ­სპორ­ტო პრო­დუქ­ტი.

სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბა, სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის სა­მი­ნის­ტრო და მე­ფუტკრე­ო­ბის კომ­პა­ნი­ე­ბი მზად არი­ან მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ი­ღონ ფუტკრის პო­პუ­ლა­ცი­ე­ბის აღ­დგე­ნის პროგ­რა­მებ­ში რო­გორც ევ­რო­კავ­ში­რის ქვეყ­ნებ­ში, ასე­ვე მსოფ­ლი­ოს ნე­ბის­მი­ერ ქვე­ყა­ნა­ში. სა­ქარ­თვე­ლო აკ­მა­ყო­ფი­ლებს ძი­რი­თად მო­თხოვ­ნებს და ქვე­ყა­ნა­ში მოქ­მე­დებს 10 ლა­ბო­რა­ტო­რია, სა­დაც ტარ­დე­ბა ანა­ლი­ზი და სერ­ტი­ფი­კა­ცია.

ბო­ლოს სა­კითხს წარ­მო­ად­გენს ქვეყ­ნის კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის დახ­ვე­წა, რის სა­ფუძ­ველ­ზეც შე­საძ­ლე­ბე­ლი გახ­დე­ბა დედა ფუტკრის ლე­გა­ლუ­რი ექ­სპორ­ტი ევ­რო­კავ­შირ­ში.

ავ­ტო­რე­ბი: მა­რი­ამ ხო­სი­ტაშ­ვი­ლი, თეა ხო­სი­ტაშ­ვი­ლი, ზაზა ბა­ა­ზო­ვი, სან­დრო ჩა­ლა­დაშ­ვი­ლი;