საზოგადოება
პოლიტიკა
კონფლიქტები
კულტურა/შოუბიზნესი
მსოფლიო
სამართალი
Faceამბები
მეცნიერება
სამხედრო
მოზაიკა
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
რატომ უნდა იყოთ ფრთხილად, თუ თქვენი შვილი სუპერგმირს ბაძავს? - ფილმების გავლენა ბავშვებზე და ფსიქოლოგის რეკომენდაციები
რატომ უნდა იყოთ ფრთხილად, თუ თქვენი შვილი სუპერგმირს ბაძავს? - ფილმების გავლენა ბავშვებზე და ფსიქოლოგის რეკომენდაციები

8 მა­ისს, გლ­დან­ში, ოთხი წლის ბი­ჭუ­ნა სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლის მერ­ვე სარ­თუ­ლი­დან გად­მო­ვარ­და. რო­გორც მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­ირ­კვა, ბავ­შვი შემ­თხვე­ვის დროს სუ­პერ­გმი­რის - "ადა­მი­ა­ნი ობო­ბას" ფორ­მა­ში იყო გა­მო­წყო­ბი­ლი.

ბიჭი სას­წა­უ­ლებ­რი­ვად გა­დარ­ჩა, ის იაშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის ბავ­შვთა რეს­პუბ­ლი­კურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მძი­მე, თუმ­ცა სი­ცო­ცხლეს­თან თავ­სე­ბა­დი და­ზი­ა­ნე­ბე­ბით შე­იყ­ვა­ნეს. მკურ­ნა­ლი ექი­მის თქმით, მცი­რე­წლო­ვანს სხე­უ­ლის შიდა ორ­გა­ნო­ე­ბის და­ხუ­რუ­ლი ტრავ­მე­ბი აღე­ნიშ­ნე­ბო­და, ჰქონ­და ღვიძ­ლი­სა და ფილ­ტვის და­ჟე­ჟი­ლო­ბა; გარ­და ამი­სა, ჰქონ­და ტვი­ნის შერ­ყე­ვა. ერ­თკვი­რი­ა­ნი ინ­ტენ­სი­უ­რი მკურ­ნა­ლო­ბის შემ­დეგ, მცი­რე­წლო­ვა­ნი სახ­ლში გა­წე­რეს. სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლე­ბი მომ­ხდარ­თან და­კავ­ში­რე­ბით მოკ­ვლე­ვას აწარ­მო­ე­ბენ, თუმ­ცა არ­სე­ბობს ვა­რა­უ­დი, რომ ბავ­შვი უბ­რა­ლოდ თა­ვის საყ­ვა­რელ სუ­პერ­გმირს ბა­ძავ­და...

ასეთ შემ­თხვე­ვებს მსოფ­ლიო მე­დი­აც იც­ნობს. ქარ­თვე­ლი ბი­ჭუ­ნა­სა­ვით იღ­ბლი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდა ხორ­ვა­ტი­ის დე­და­ქა­ლაქ ზაგ­რებ­ში მცხოვ­რე­ბი 5 წლის ბიჭი, რო­მე­ლიც საყ­ვა­რე­ლი გმი­რის მი­ბაძ­ვით 2017 წელს მე­სა­მე სარ­თუ­ლი­დან გაშ­ლი­ლი ქოლ­გით გა­დახ­ტა. სწო­რედ ქოლ­გამ იხ­სნა მისი სი­ცო­ცხლე. 2002 წელს კი ცო­ცხზე შე­მომ­ჯდა­რი მო­ზარ­დი გო­გო­ნა, სამ­ზა­რე­უ­ლოს აივ­ნი­დან გაფ­რე­ნას ცდი­ლობ­და, ჰარი პო­ტე­რის გმი­რე­ბის მი­ბაძ­ვით.

პრობ­ლე­მა რო­მე­ლი­მე კონ­კრე­ტულ სუ­პერ­გმირ­ში არ არის - ფილ­მი გავ­ლე­ნას ნე­ბის­მი­ე­რი ასა­კის ადა­მი­ან­ზე ახ­დენს, თუმ­ცა სხვა­დას­ხვა დროს სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რად. კვლე­ვებ­მა და­ად­გი­ნა, რომ სკო­ლამ­დე­ლი და და­წყე­ბი­თი სკო­ლის ასა­კის ბავ­შვე­ბი, მიდ­რე­კი­ლე­ბი არი­ან მი­ბა­ძონ ძა­ლა­დო­ბას, რა­საც ეკ­რან­ზე ხე­და­ვენ, გან­სა­კუთ­რე­ბით თუ ამ­ჩნე­ვენ, რომ და­დე­ბი­თი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბით გა­მორ­ჩე­უ­ლი გმი­რი, პრობ­ლე­მე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა­სა და ბო­რო­ტის და­მარ­ცხე­ბას, სწო­რედ ძა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბით ახერ­ხებს. ბავ­შვის­თვის ად­ვი­ლი მი­სა­ბა­ძია "ადა­მი­ა­ნი ობო­ბა", რო­მე­ლიც რო­მე­ლი­მე ბო­როტ გმირ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბი­სას კედ­ლებს ეჯა­ხე­ბა და თან არა­ფე­რი უშავ­დე­ბა.

"აქ არის კი­დევ ერთი ფაქ­ტო­რი რომ, გმი­რე­ბი არი­ან გა­ფე­ტი­შე­ბუ­ლე­ბი. ერთი მხრივ, რა თქმა უნდა, რო­დე­საც ბავ­შვი უყუ­რებს მულ­ტფილ­მს მას მოს­წონს გმი­რის სიძ­ლი­ე­რე, გან­სა­კუთ­რე­ბით თუ ის ასო­ცირ­დე­ბა პო­ზი­ტივ­თან, ბავ­შვს უჩ­ნდე­ბა სურ­ვი­ლი, რომ მი­ბა­ძოს მას. ამი­ტომ ძა­ლი­ან ფრთხი­ლად უნდა ვი­ყოთ და თუ შე­ვამ­ჩნევთ რომ ბავ­შვს უჩ­ნდე­ბა მი­ბაძ­ვის სურ­ვი­ლი, თუნ­დაც ის რომ გა­დახ­ტეს და გაფ­რინ­დეს, უნდა ავუხ­სნათ რომ ეს არის ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი სამ­ყა­რო, ვუ­თხრათ, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი გა­კე­თე­ბუ­ლია კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ეფექ­ტე­ბით. ჯობს რე­ა­ლუ­რად ვუ­თხრათ, ვიდ­რე მი­ბა­ძოს სუ­პერ­გმი­რებს" - გვე­უბ­ნე­ბა ფსი­ქო­ლო­გი თიკო ესე­ბუა.

გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს ასაკ­სა და დროს, რა­საც ბავ­შვი მულ­ტფილ­მე­ბის თუ ფილ­მე­ბის ყუ­რე­ბა­ში ატა­რებს. ახალ ზე­ლან­დი­ა­ში ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვის თა­ნახ­მად, ბავ­შვო­ბა­სა და მო­ზარ­დო­ბა­ში ტე­ლე­ვი­ზორ­თან დიდი დრო­ის გა­ტა­რე­ბა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია მო­მა­ვალ­ში ნა­სა­მარ­თლე­ო­ბი­სა და ასო­ცი­ა­ლუ­რი ქცე­ვის ზრდის რისკთან. შე­სა­ბა­მი­სად, სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი მშობ­ლებს ურ­ჩე­ვენ სა­ერ­თოდ არ მი­უშ­ვან ტე­ლე­ვი­ზორ­თან ორ წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვე­ბი, სკო­ლამ­დე­ლი ასა­კის ბავ­შვებს კი ეკ­რან­თან გა­ტა­რე­ბუ­ლი დრო 1-2 სა­ა­თამ­დე შე­ზღუ­დონ.

თიკო ესე­ბუა მი­იჩ­ნევს, რომ ბავ­შვის­თვის ტე­ლე­ვი­ზორ­თან გა­ტა­რე­ბუ­ლი დრო­ის შე­ზღუდ­ვა, სკო­ლის ასაკ­ში უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია:

"სკო­ლამ­დელ ასა­კამ­დე ტე­ლე­ვი­ზორ­თან ყოფ­ნის სამი სა­ა­თი მი­სა­ღე­ბია, იმი­ტომ რომ ამ დროს ბავ­შვს აქვს ბევ­რი თა­ვი­სუ­ფა­ლი დრო და ბაღ­ში სი­ა­რუ­ლი­სა და ეზო­ში თა­მა­შის პა­რა­ლე­ლუ­რად შე­უძ­ლია თა­ვი­სუ­ფა­ლი დრო ცნო­ბის­მოყვრე­ო­ბის დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბას და­უთ­მოს. რაც უფრო იზ­რდე­ბა ასა­კი, მა­გა­ლი­თად სკო­ლის პე­რი­ო­დი­დან ეს დრო კი­დევ ერთი სა­ა­თით უნდა შემ­ცირ­დეს, რად­გან ბავ­შვი ამ დროს სხვა რა­ღა­ცე­ბით უნდა და­იტ­ვირ­თოს" - ამ­ბობს ფსი­ქო­ლო­გი.

იმა­ზე რომ ბავ­შვებს სრუ­ლი­ად ვერ ავუკ­რძა­ლავთ ეკ­რან­თან დრო­ის გა­ტა­რე­ბას და უფრო მე­ტიც, ვერ შევ­ძლებთ მათ აბ­სო­ლუ­ტურ იზო­ლი­რე­ბას ძა­ლა­დობ­რი­ვი კონ­ტენ­ტის­გან კვლე­ვე­ბიც მე­ტყვე­ლებს - ფილ­მე­ბის 90%, ვი­დეო თა­მა­შე­ბის 68% და სა­ტე­ლე­ვი­ზიო შუ­ე­ბის 60% ძა­ლა­დობ­რივ მო­მენ­ტებს ასა­ხავს. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ფსი­ქო­ლო­გი გვე­უბ­ნე­ბა, რომ სა­სურ­ვე­ლია მშობ­ლე­ბი რო­გორც ფილ­მის შერ­ჩე­ვის, ასე­ვე მისი ყუ­რე­ბის პრო­ცეს­ში ჩარ­თუ­ლე­ბი იყ­ვნენ.

"მშობ­ლებ­მა აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­ი­გონ რას უყუ­რებს ბავ­შვი, რამ­დე­ნად არის მცი­რე­წლოვ­ნის მიერ შერ­ჩე­უ­ლი ფილ­მი ძა­ლა­დობ­რი­ვი ელე­მენ­ტე­ბის შემ­ცვე­ლი. ვფიქ­რობ, რომ თუ მშობ­ლე­ბი პრო­დუქ­ცი­ას სწო­რად მი­ა­წო­დე­ბენ შვი­ლებს, ეს ბევ­რად უკეთ აი­სა­ხე­ბა ბავ­შვზე.

მო­ზარდს თა­ვი­სი ინ­ტე­რე­სე­ბი აქვს და ესეც ბო­ლომ­დე არ უნდა ავუკ­რძა­ლოთ, რად­გან მეტი ინ­ტე­რე­სი გაჩ­ნდე­ბა, თუმ­ცა რე­კო­მენ­და­ცი­ის სა­ხით გე­ტყვით, რომ მშო­ბელს შე­უძ­ლია იმ ფილ­მის რე­კო­მენ­და­ცია მის­ცეს ბავ­შვს, რო­მე­ლიც ნაკ­ლე­ბა­დაა აგ­რე­სი­უ­ლი ელე­მენ­ტე­ბით დატ­ვირ­თუ­ლი და მას­ში მე­ტია სა­სი­ა­მოვ­ნო მო­მენ­ტე­ბი“ - ამ­ბობს ფი­ქო­ლო­გი და დას­ძენს, რომ ბავ­შვი ხში­რად თა­ვი­სი გო­ნებ­რი­ვი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბით ვერ ახერ­ხებს ნა­ნა­ხის სა­თა­ნა­დოდ გა­აზ­რე­ბას და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია მშობ­ლის გან­მარ­ტე­ბა, რო­მე­ლიც ბავ­შვს რე­ა­ლუ­რი­სა და გა­მო­გო­ნი­ლის გა­მი­ჯვნა­ში და­ეხ­მა­რე­ბა.

ავტორი:

რატომ უნდა იყოთ ფრთხილად, თუ თქვენი შვილი სუპერგმირს ბაძავს? - ფილმების გავლენა ბავშვებზე და ფსიქოლოგის რეკომენდაციები

რატომ უნდა იყოთ ფრთხილად, თუ თქვენი შვილი სუპერგმირს ბაძავს? - ფილმების გავლენა ბავშვებზე და ფსიქოლოგის რეკომენდაციები

8 მაისს, გლდანში, ოთხი წლის ბიჭუნა საცხოვრებელი სახლის მერვე სართულიდან გადმოვარდა. როგორც მოგვიანებით გაირკვა, ბავშვი შემთხვევის დროს სუპერგმირის - "ადამიანი ობობას" ფორმაში იყო გამოწყობილი.

ბიჭი სასწაულებრივად გადარჩა, ის იაშვილის სახელობის ბავშვთა რესპუბლიკურ საავადმყოფოში მძიმე, თუმცა სიცოცხლესთან თავსებადი დაზიანებებით შეიყვანეს. მკურნალი ექიმის თქმით, მცირეწლოვანს სხეულის შიდა ორგანოების დახურული ტრავმები აღენიშნებოდა, ჰქონდა ღვიძლისა და ფილტვის დაჟეჟილობა; გარდა ამისა, ჰქონდა ტვინის შერყევა. ერთკვირიანი ინტენსიური მკურნალობის შემდეგ, მცირეწლოვანი სახლში გაწერეს. სამართალდამცველები მომხდართან დაკავშირებით მოკვლევას აწარმოებენ, თუმცა არსებობს ვარაუდი, რომ ბავშვი უბრალოდ თავის საყვარელ სუპერგმირს ბაძავდა...

ასეთ შემთხვევებს მსოფლიო მედიაც იცნობს. ქართველი ბიჭუნასავით იღბლიანი აღმოჩნდა ხორვატიის დედაქალაქ ზაგრებში მცხოვრები 5 წლის ბიჭი, რომელიც საყვარელი გმირის მიბაძვით 2017 წელს მესამე სართულიდან გაშლილი ქოლგით გადახტა. სწორედ ქოლგამ იხსნა მისი სიცოცხლე. 2002 წელს კი ცოცხზე შემომჯდარი მოზარდი გოგონა, სამზარეულოს აივნიდან გაფრენას ცდილობდა, ჰარი პოტერის გმირების მიბაძვით.

პრობლემა რომელიმე კონკრეტულ სუპერგმირში არ არის - ფილმი გავლენას ნებისმიერი ასაკის ადამიანზე ახდენს, თუმცა სხვადასხვა დროს სხვადასხვანაირად. კვლევებმა დაადგინა, რომ სკოლამდელი და დაწყებითი სკოლის ასაკის ბავშვები, მიდრეკილები არიან მიბაძონ ძალადობას, რასაც ეკრანზე ხედავენ, განსაკუთრებით თუ ამჩნევენ, რომ დადებითი მახასიათებლებით გამორჩეული გმირი, პრობლემების მოგვარებასა და ბოროტის დამარცხებას, სწორედ ძალის გამოყენებით ახერხებს. ბავშვისთვის ადვილი მისაბაძია "ადამიანი ობობა", რომელიც რომელიმე ბოროტ გმირთან დაპირისპირებისას კედლებს ეჯახება და თან არაფერი უშავდება.

"აქ არის კიდევ ერთი ფაქტორი რომ, გმირები არიან გაფეტიშებულები. ერთი მხრივ, რა თქმა უნდა, როდესაც ბავშვი უყურებს მულტფილმს მას მოსწონს გმირის სიძლიერე, განსაკუთრებით თუ ის ასოცირდება პოზიტივთან, ბავშვს უჩნდება სურვილი, რომ მიბაძოს მას. ამიტომ ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ და თუ შევამჩნევთ რომ ბავშვს უჩნდება მიბაძვის სურვილი, თუნდაც ის რომ გადახტეს და გაფრინდეს, უნდა ავუხსნათ რომ ეს არის ვირტუალური სამყარო, ვუთხრათ, რომ ეს ყველაფერი გაკეთებულია კომპიუტერული ეფექტებით. ჯობს რეალურად ვუთხრათ, ვიდრე მიბაძოს სუპერგმირებს" - გვეუბნება ფსიქოლოგი თიკო ესებუა.

განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ასაკსა და დროს, რასაც ბავშვი მულტფილმების თუ ფილმების ყურებაში ატარებს. ახალ ზელანდიაში ჩატარებული კვლევის თანახმად, ბავშვობასა და მოზარდობაში ტელევიზორთან დიდი დროის გატარება დაკავშირებულია მომავალში ნასამართლეობისა და ასოციალური ქცევის ზრდის რისკთან. შესაბამისად, სპეციალისტები მშობლებს ურჩევენ საერთოდ არ მიუშვან ტელევიზორთან ორ წლამდე ასაკის ბავშვები, სკოლამდელი ასაკის ბავშვებს კი ეკრანთან გატარებული დრო 1-2 საათამდე შეზღუდონ.

თიკო ესებუა მიიჩნევს, რომ ბავშვისთვის ტელევიზორთან გატარებული დროის შეზღუდვა, სკოლის ასაკში უფრო მნიშვნელოვანია:

"სკოლამდელ ასაკამდე ტელევიზორთან ყოფნის სამი საათი მისაღებია, იმიტომ რომ ამ დროს ბავშვს აქვს ბევრი თავისუფალი დრო და ბაღში სიარულისა და ეზოში თამაშის პარალელურად შეუძლია თავისუფალი დრო ცნობისმოყვრეობის დაკმაყოფილებას დაუთმოს. რაც უფრო იზრდება ასაკი, მაგალითად სკოლის პერიოდიდან ეს დრო კიდევ ერთი საათით უნდა შემცირდეს, რადგან ბავშვი ამ დროს სხვა რაღაცებით უნდა დაიტვირთოს" - ამბობს ფსიქოლოგი.

იმაზე რომ ბავშვებს სრულიად ვერ ავუკრძალავთ ეკრანთან დროის გატარებას და უფრო მეტიც, ვერ შევძლებთ მათ აბსოლუტურ იზოლირებას ძალადობრივი კონტენტისგან კვლევებიც მეტყველებს - ფილმების 90%, ვიდეო თამაშების 68% და სატელევიზიო შუების 60% ძალადობრივ მომენტებს ასახავს. აქედან გამომდინარე ფსიქოლოგი გვეუბნება, რომ სასურველია მშობლები როგორც ფილმის შერჩევის, ასევე მისი ყურების პროცესში ჩართულები იყვნენ.

"მშობლებმა აუცილებლად უნდა გაიგონ რას უყურებს ბავშვი, რამდენად არის მცირეწლოვნის მიერ შერჩეული ფილმი ძალადობრივი ელემენტების შემცველი. ვფიქრობ, რომ თუ მშობლები პროდუქციას სწორად მიაწოდებენ შვილებს, ეს ბევრად უკეთ აისახება ბავშვზე.

მოზარდს თავისი ინტერესები აქვს და ესეც ბოლომდე არ უნდა ავუკრძალოთ, რადგან მეტი ინტერესი გაჩნდება, თუმცა რეკომენდაციის სახით გეტყვით, რომ მშობელს შეუძლია იმ ფილმის რეკომენდაცია მისცეს ბავშვს, რომელიც ნაკლებადაა აგრესიული ელემენტებით დატვირთული და მასში მეტია სასიამოვნო მომენტები“ - ამბობს ფიქოლოგი და დასძენს, რომ ბავშვი ხშირად თავისი გონებრივი შესაძლებლობებით ვერ ახერხებს ნანახის სათანადოდ გააზრებას და მნიშვნელოვანია მშობლის განმარტება, რომელიც ბავშვს რეალურისა და გამოგონილის გამიჯვნაში დაეხმარება.

"ბავშვის დედა კართან მუხლებზე მდგომი დამხვდა, სიტყვებს თავს ვერ უყრიდა" - სცენიდან ომში და ომიდან სამაშველო სამსახურში წასული ბიჭის ამბავი

"ბავშვის ოპერაცია 300 000 ევრო ჯდება და სანამ თანხას არ გადავურიცხავთ, არაფერს უკეთებენ" - პატარა ანიტას დახმარება სჭირდება

"ვაჟა გაფრინდაშვილი მონაწილეობდა 2008 წლის აგვისტოს მოვლენებში, როგორც ექიმი" - ე.წ.სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო КГБ