ახალი ქართული გვარ-სახელები ნაცისტური ბანაკებიდან

"დაიკარგა უგზო-უკვლოდ!" - ეს იყო სტანდარტული ფრაზა, რომელსაც შესაბამისი საბჭოთა უწყებები საქართველოში (და არა მხოლოდ) ათასობით ადამიანის ოჯახს ეუბნებოდნენ ან წერილობით აცნობდნენ და დამატებითი კითხვის დასმის უფლება არავის ჰქონდა... მათი ოჯახის წევრების უმეტესობამ შვილზე, ძმაზე, ოჯახის წევრზე დარდი საფლავში წაიღო... ინახავდნენ და უფრთხილდებოდნენ მათ ნაქონ ნივთებს, ომიდან მოსულ ბარათებს...

თითქმის საუკუნის შემდეგ, უამრავმა ქართველმა, ან უბრალოდ, პოსტსაბჭოთა ქვეყნების წარმომადგენლებისგან შექმნილმა მოხალისეთა ჯგუფმა, ძალიან ბევრი აქამდე უცნობი, უგზო-უკვლოდ დაკარგულად მიჩნეული ქართველი მეომრის მონაცემები, საფლავი და დოკუმენტები იპოვა... მათი ნაწილი კომიუტერულ მონაცემთა ბაზაში იყო შეყვანილი, ზოგმა კი, დღის სინათლე საიდუმლო არქივების გახსნის შემდეგ იხილა.

ამ მხრივ ძალიან აქტიურია ჩვენი არაერთგზის რესპოდენტი, გერმანიაში მცხოვრები ქართველი გოგონა, მეგი სტემპენი, რომელმაც ეს საქმე საკუთარი ბაბუის ძებნით დაიწყო... წინაპარი ჯერჯერობით ვერ იპოვნა, მაგრამ როგორც თავად ამბობს, სხვა ბაბუების და მისივე თქმით, “მზის ბიჭების” კვალს მიაგნო, რომელთაც არასდროს ჰყოლიათ ოჯახი და ყოველთვის პატარა ბიჭებად დარჩებიან...”

მეგი სტემპენი 10 წელია გერმანიაში, ქალაქ ქემნიცში ცხოვრობს. დიდი ძალისხმევის მიუხედავად, ბაბუის, ჭოლა თედორაძის საფლავს კი არა, მის შესახებ ვერანაირ ინფორმაციას ვერ მიაგნო... გერმანულ ფონდებთან თანამშრომლობის შემდეგ გამოიკვლია, რომ არანაირი ინფორმაცია მის შესახებ არაა დაცული და სავარაუდოდ, გერმანიის ტერიტორიაზე არც ყოფილა.

ახლა ბაბუის მონაცემები ერთ-ერთ რუსულ საიტს გაუგზავნა, რომელიც ძალიან დიდი მოცულობის მასალას ფლობს... თუმცა, დრო ტყუილად არ დაუკარგავს, - გერმანული საარქივო მონაცემების მიხედვით, აღმოსავლეთ გერმანიის ტერიტორიაზე საფლავს მიაკვლია და დარწმუნებულია, რომ დასავლეთ გერმანიის ტერიტორიაზე უფრო მეტი იქნება.

გერმანიასა და პოლონეთში მიკვლეული საფლავები, სწორედ ნაცისტურ საკონცენტრაციო ბანაკებში ტყვედ ჩავარდნილი ქართველი მეომრებისაა, რომელთა ნათესავებს საბჭოთა კავშირი ეუბნებოდა, რომ “ისინი უგზო-უკვლოდ დაიკარგნენ”.

მეგი სტემპენის მიერ მოწოდებული ცნობები ჩვენი მკითხველისთვის ძალიან საინტერესო იქნება:

აზაბაშვილი სოლი - დაბადებული 1904 წელს, ყვარლის რაიონის სოფელ შილდაში. 1943 წლის 4 აპრილს ტყვედ ჩავარდა და რამდენიმე ხანში, მიუბერგში გადაიყვანეს, სადაც სავარაუდოდ, მძიმე ფიზიკური სამუშაოების შესრულებისას დაავადდა და ხანგრძლივი ავადმყოფობის შედეგად, რომლის მიუხედავადაც, იძულებით მუშაობას განაგრძობდა, მიულბერგში, დილის 04:00 საათზე ნაწლავური სისხლდენით გარდაიცვალა. მოგვიანებით, მისი საფლავი აღმოაჩინეს ნოიბუკსდორფში...

არსებული მონაცემებით, ეს დიაგნოზი, ნაწლავური მწვავე სისხლდენა მაშინ ათასობით ადამიანს აქვს დასმული, რაც ტყვეთა ბანაკში არსებული არაადამიანური კვებითა და უმძიმესი ფიზიკური სამუშაოებით იყო გამოწვეული.

შალვა ცხოვრებაძე - დაბადებული 1903 წელს საქართველო, ჭიათურის რაიონი, კვარციხე, 1942 წლის 6 ივლისს, ტყვედ ჩავარდა ვორონეჟში, იმყოფებოდა VIII, შტალაგში, ტყვეთა ბანაკში.

1944 წლის 5 მაისს დაიღუპა ტყვეობაში, დასაფლავების პირველი ადგილი, - ცაითხანი, მესამე სასაფლაო, 1-ლი ბლოკი, 16 რიგი. დედის გვარია შეყილაძე. მეუღლე - თამრიკო ჭორველაძე.

გიორგი პლატონის ძე არობელიძე (არველაძე, ან ორბელიძე) - დაბადებული 1918 წლის ივლისში, ქალაქ თბილისში, დიდუბის რაიონში. ტყვედ ჩავარდა 1941 წლის 28 ივნისს, ნესვიჟში. დაღუპულია ტყვეობაში.

დიმიტრი მაკარის ძე ფოცხვერაშვილი - დაბადებული, 1919 წლის 15 სექტემბერს, ზესტაფონში. ტყვედ ჩავარდნის თარიღი: 1941 წლის წლის 22 ივლისი, ლოკნი. ბანაკი: შტალაგი 4 H (304) გარდაიცვალა, 1943 წლის 28 ივლისს. დაკრძალულია გერმანიაში, ქალაქ ქემნიცში.