რაზე ვერ შეთანხმდნენ ტრამპი და ტილერსონი?

“მადლობა რექს ტილერსონს მისი სამსახურისთვის. დაზვერვის ცენტრალურ სააგენტოს ეყოლება პირველი ქალი დირექტორი - ჯინა ჰასპელი. გილოცავთ ყველას” - დაწერა პრეზიდენტმა ტრამპმა სოციალურ ქსელ “ტვიტერზე”.

ასე გაათავისუფლა აშშ-ს პრეზიდენტმა სახელმწიფო მდივანი რექს ტილერსონი თანამდებობიდან. შეერთებული შტატების საგარეო უწყების ხელმძღვანელის პოსტს მაიკ პომპეო დაიკავებს, რომელიც დაზვერვის ცენტრალური სააგენტოს დირექტორი იყო, პომპეოს ადგილზე მისი მოადგილე, ჯინა ჰასპელი დაინიშნა, რომელიც ამერიკის სპეცსამსახურებში 1985 წლიდან მუშაობს.

გუშინ პრეზიდენტმა ადგილობრივ მედიასთან საუბარში აღნიშნა, რომ გარკვეულ საკითხებთან დაკავშირებით უთანხმოება ჰქონდათ.

“თუ ირანის ხელშეკრულებას შევხედავთ, მე ვფიქრობ, რომ ის საშინელია და გადახედვა სჭირდება, ტილერსონი კი ფიქრობს, რომ ეს ნორმალურია... მე მინდოდა, რომ რაღაცეები შემეცვალა, ის ფიქრობდა, რომ შესაცვლელი არაფერი იყო...”, - განაცხადა ტრამპმა.

ტილერსონის გათავისუფლებაზე რამდენიმე დღის წინ Washington Post-იც წერდა. გამოცემის ცნობით, გასულ პარასკევს ტრამპმა სთხოვა ტილერსონს, საკუთარი ნებით გადამდგარიყო. ამის გამო, მან აფრიკის ქვეყნებში ტურნე შეწყვიტა და ვაშინგტონი დაბრუნდა... Bloomberg-ის ვერსიით, სახელმწიფო დეპარტამენტი იუწყებოდა, რომ ტრამპი ტილერსონს გათავისუფლებაზე არც კი დალაპარაკებია და ამ ამის შესახებ “ტვიტერით” შეიტყო.

გათავისუფლების მოლოდინში

გასული წლის ოქტომბერში ამერიკულ მედიაში ვრცელდებოდა ხმები, რომ ტილერსონმა ტრამპს “ბრიყვი” უწოდა. “მე ვფიქრობ, ეს ჭორია, თუმცა, თუ მან ეს ნამდვილად თქვა, ჩვენ ისღა დაგვრჩენია ჩვენი გონებრივი შესაძლებლობები შევადაროთ და მე წინასწარ გითხრათ, ვინ გაიმარჯვებს”, - ასე შეაფასა ეს ინფორმაცია თავად აშშ-ს პრეზიდენტმა.

შარშან დეკემბერში, ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენელი ჰიზერ ნოიერტი იყო პირველი, ვინც ტრამპისა და ტილერსონის დაპირისპირებაზე ხმამაღლა ისაუბრა, თუმცა სხვები ამაზე საუბარს დიპლომატიურად არიდებდნენ თავს.

ტილერსონი და მოსკოვი

BBC-ის ცნობით, რექს ტილერსონი, 42 წლის მანძილზე ერთ-ერთი მსხვილ ნავთობკომპანია ExxonMobil-ში მუშაობდა. ის ახლოს იცნობდა ვლადიმირ პუტინს და კომპანია Exxon-სა და Газпром-ს შორის, ურთიერთობების განვითარებისთვის “რუსეთის მეგობრობის ორდენით” იყო დაჯილდოვებული.

ითვლებოდა, რომ ტილერსონს მოსკოვსა და ვაშინგტონს შორის ურთიერთობა უნდა დაელაგებინა, თუმცა, პოსტზე ყოფნის განმავლობაში, ის რუსეთისა და ასადის რეჟიმის მიმართ საკმაოდ მკაცრი პოზიციით გამოირჩეოდა...

“ვაშინგტონში მიმდინარე ცვლილებებზე რუსეთის დადანაშაულება ჯერ არ დაუწყიათ?..” - ამ ფორმით იხუმრა რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, მარია ზახაროვამ ტილერსონის თანამდებობიდან გათავისუფლებასთან დაკავშირებით... თავად ტილერსონმა პრესკონფერენციაზე განაცხადა, რომ მნიშვნელოვანია ამერიკამ რუსეთის ქმედებებისგან გამოწვეულ საფრთეებს ადეკვატური პასუხი გასცეს.

რატომ პომპეო?

მაიკ პომპეო დაზვერვის ცენტრალური სააგენტოს დირექტორობამდე, კანზასის შტატის კონგრესმენი იყო. საპრეზიდენტო არჩევნების დროს, 2016 წელს, ის რესპუბლიკელებს უჭერდა მხარს, თუმცა, შემდეგ, მილიარდერ დონალდ ტრამპის მომხრეებს შეუერთდა.

საპრეზიდენტო არჩევნების კამპანიის დროს, პომპეო ტრამპს დაუფარავად აკრიტიკებდა. ის ხშირად ახსენებდა 2005 წლის აუდოჩანაწერს, სადაც ტრამპი “ქალებს დამამცირებელ მდგომარეობაში აყენებდა... თუმცა, შემდეგ, პოზიცია შეცვალა. რაც შეეხება ტრამპის გადაწყვეტილებას, მისი განცხადებით, პომპეიზე იმიტომ შეაჩერა არჩევანი, რომ მას ძალიან კარგი სამხედრო განათლება აქვს - დამთავრებული აქვს ვესტ-პოინტის სამხედრო აკადემია და ჰარვარდის იურიდიული სკოლა. ცენტრალური დაზვერვის სააგენტოში მუშაობისას მისი ავტორობით მოხდა ამ უწყების თავდაცვითი და თავდასხმითი პოტენციალის მოდერზინება.

“სახელმწიფო მდივნის პოსტზე ის განაგრძობს ამერიკის პოზიციების აღდგენას მსოფლიოში, შემოიკრებს მხარდამჭერებს და მტრებისთვის პასუხის გაცემასაც შეძლებს”, - აცხადებს ტრამპი.