21
აპრილიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ბრიტანელი ეგვიპტოლოგი ჰოვარდ კარტერი მრავალი წლის განმავლობაში აწარმოებდა გათხრებს "მეფეთა ველზე" ძველეგვიპტურ ქალაქ თებესთან, სადაც ფარაონებისა და დიდებულების მრავალი აკლდამაა აგებული. კარტერი, რომელიც ეგვიპტეში 1891 წელს ჩავიდა, დარწმუნდა, რომ არსებობდა, სულ ცოტა, ერთი აღმოუჩენელი სამარხი მაინც შედარებით უცნობი ისტორიული პირისა - ტუტანხამონისა, ანუ მეფე ტუტისა, რომელიც დაახლოებით ძვ.წ. 1400 წელს ცხოვრობდა და ძალიან ახალგაზრდა გარდაიცვალა.
პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ჰოვარდ კარტერი, ლორდ კარნარვონის ფინანსური მხარდაჭერით, "მეფეთა ველზე" ძიებას შეუდგა. ხუთი წლის განმავლობაში კარტერმა ვერაფერი იპოვა, 1922 წლის დასაწყისში ლორდ კარნარვონს ძებნის შეწყვეტა სურდა, მაგრამ კარტერმა დაარწმუნა, სამუშაოები კიდევ ერთი წლით დაეფინანსებინა.
ბოლოს და ბოლოს, მონდომება შედეგით დაგვირგვინდა. კარტერმა თორმეტსაფეხურიან ჩასასვლელს მიაგნო, მალე გავიდა ბოლოში და ჯორჯ კარნარვონს უდეპეშა, რომ აკლდამა ერთად გაეხსნათ. ლორდი სასწრაფოდ ჩავიდა ეგვიპტეში და 1922 წლის 26 ნოემბერს აკლდამა გახსნეს. კარტერი და კარნარვონი აღფრთოვანდნენ, რომ საგანძური თითქმის ხელუხლებლად იპოვეს. ჯგუფმა დაიწყო აკლდამის ოთხი ოთახის შესწავლა, რომელთაგან ბოლო 1923 წლის 23 თებერვალს გახსნეს, არაერთი დიდმოხელის თანდასწრებით.
აქ აღმოჩნდა სარკოფაგი ერთმანეთში ჩადებული სამი სასახლით, რომელთაგან შიდა მთლიანად ოქროსი იყო. მასში იდო მეფე ტუტის მუმიფიცირებული სხეული. ოქროს სასახლე არ ბრწყინავდა, როგორც დღეს მუზეუმში, რადგან დაკრძალვის ცერემონიისას დიდი მოცულობით ნელსაცხებელი ჰქონდა გადასხმული. აღმოჩნდა, რომ აკლდამა სავარაუდოდ ორჯერ იყო გაძარცული, ოღონდ დამარხვის ეპოქაშივე და მხოლოდ ზეთები და ინანთეული (პარფიუმერია) წაეღოთ. ჩანდა აკლდამის აღდგენის კვალიც. შემდეგ ტუტანხამონის სამარხი დაიკარგა, მისი სახელიცა და აკლდამაც უკვე ძველ ეგვიპტეში დაივიწყეს. ამიტომაც გადარჩა ეს საგანძური.
აკლდამაში სულ 5398 ნივთი აღმოჩნდა, ჰოვარდ კარტერს მათი კატალოგიზებისთვის 10 წელიწადი დასჭირდა. საგანძური კაიროში, ეგვიპტის მუზეუმშია დაცული.
სწორედ ტუტანხამონის აკლდამის აღმოჩენის შემდეგ შეიქმნა ლეგენდა "ფარაონების წყევლის" შესახებ. მიიჩნეოდა, რომ მას, ვინც ფარაონთა აკლდამებს ან ძველეგვიპტურ მუმიებს შეეხებოდა, აუცილებლად უნდა შემთხვეოდა უბედურება. სათავე ამ ხმებს დაუდო ლორდ კარნარვონის გარდაცვალებამ 1923 წლის 5 აპრილს. საბოლოოდ კი ლეგენდა ჩამოყალიბდა უახლოეს რამდენიმე წელიწადში სხვა ადამიანთა გარდაცვალების გამო - 1929 წლისთვის 22 ადამიანი დაიღუპა - ისინი, ვინც ძველეგვიპტურ აღმოჩენებში მონაწილეობდა, მათ შორის 13 იყო ტუტანხამონის აკლდამისა და სარკოფაგის გახსნის დამსწრე, ანდა მათი უახლოესი ნათესავი თუ თანამშრომელი. ამ ყველაფერს მეტად ეფექტიანად დაუკავშირდა ეგვიპტური მითოლოგიაც.
მაგრამ კვლევამ აჩვენა, რომ იმ 58 ადამიანიდან, ვინც აკლდამისა და სარკოფაგის გახსნას დაესწრო, მხოლოდ 8 გარდაიცვალა უახლოესი 12 წლის განმავლობაში. თვით ჰოვარდ კარტერი 1939 წელს მოკვდა დაავადებით, 64 წლის ასაკში. ყველაზე ბოლოს აკლდამის გახსნის დამსწრეთაგან გარდაიცვალა ამერიკელი არქეოლოგი ჯ.ო. კინამენი - 1961 წელს, ამ ამბიდან 39 წლის შემდეგ.
ლორდ კარნარვონის ქალიშვილმა ლედი ეველინმა, რომელიც ეგვიპტეში მამასთან ჩავიდა და გახსნის შემდეგ აკლდამა ერთ-ერთმა პირველმა მოინახულა, 79 წელიწადს იცოცხლა, მისმა უფროსმა ძმა ჰენრიმ, ასევე "წყევლის" ერთ-ერთმა მთავარმა ადრესატმა - 89 წელიწადს. დღეს კარნარვონების შთამომავლობა საკმაოდ მრავალრიცხოვანია.
დასასრულ, ეგვიპტოლოგები განმარტავენ, რომ ძველეგვიპტური რელიგიური და მაგიური პრაქტიკა საერთოდ არ იცნობდა "წყევლის" ცნებას. უამრავი ადამიანი, რომელიც სხვა სამარხების გახსნაში მონაწილეობდა (სულ ნაპოვნია 800-მდე მუმია), მისტიკური ხასიათის პრობლემებს არ შეჩეხებია. ლეგენდის შექმნა, ძირითადად, პრესას მიეწერება, რომელიც აღმოჩენასთან დაკავშირებული ყოველი ადამიანის გარდაცვალებისგან სენსაციას ქმნიდა.
მოამზადა რამაზ გურგენიძემ
წაიკითხეთ მეტი ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალ "ისტორიანის" აგვისტოს ნომერში
