უკვე რამ­დე­ნი თვეა, სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ყუ­რა­დღე­ბის ცენ­ტრშია ბა­თუმ­ში არ­სე­ბუ­ლი "შა­ჰი­ნის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი". მის გარ­შე­მო უამ­რა­ვი სკან­და­ლი იყო აგო­რე­ბუ­ლი, რამ­დე­ნი­მე დღის წინ კი გა­ირ­კვა, რომ გა­ნათ­ლე­ბის ხა­რის­ხის გან­ვი­თა­რე­ბის ცენ­ტრმა სკო­ლას ავ­ტო­რი­ზა­ცია შე­უ­ჩე­რა.

ბა­თუმ­ში "შა­ჰი­ნის სა­ხე­ლო­ბის მე­გობ­რო­ბის ლი­ცე­უმ­ში ტე­რო­რის­ტებს ზრდი­ან", - გა­ნა­ცხა­და ბა­თუმ­ში თურ­ქე­თის გე­ნე­რა­ლურ­მა კონ­სულ­მა თურ­ქეთ­ში სა­ხელ­მწი­ფო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბის შემ­დეგ, თუმ­ცა, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, თურ­ქე­თის სა­ელ­ჩომ გა­ნა­ცხა­და, რომ ეს თარ­გმა­ნის არას­წო­რი ინ­ტერპრე­ტა­ცია იყო და სი­ნამ­დვი­ლე­ში ასე არ უთ­ქვამს...

იმ ინ­ტერ­ვი­უ­ში კონ­სულ­მა აღ­ნიშ­ნა, რომ შა­ჰი­ნის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი ფე­თუ­ლა გი­უ­ლე­ნის მიმ­დევ­რებს ეკუთ­ვნით, რო­მელ­საც თურ­ქე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა და თურ­ქე­თის პრე­ზი­დენ­ტი ერ­დო­ღა­ნი სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბის ავ­ტო­რად ასა­ხე­ლებს.

ამ გან­ცხა­დე­ბას მა­შინ დიდი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა მოჰ­ყვა, - შა­ჰი­ნის სკო­ლის კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლე­ბი კონ­სულს პა­სუ­ხობ­დნენ, რომ ისი­ნი ტე­რო­რის­ტე­ბი არ არი­ან.

შა­ჰი­ნის სკო­ლის­თვის ავ­ტო­რი­ზა­ცი­ის შე­ჩე­რე­ბის სა­კი­თხით, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხალ­ხო დამ­ცვე­ლი უჩა ნა­ნუ­აშ­ვი­ლიც და­ინ­ტე­რეს­და. ის არ გა­მო­რი­ცხავს, რომ ამ საქ­მე­ზე გავ­ლე­ნა თურ­ქეთ­მა მო­ახ­დი­ნა.

"ისე­ვე, რო­გორც მე­ზო­ბელ სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ში მსგავს და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. შე­საძ­ლოა, აქაც ჰქონ­დეს ად­გი­ლი გარ­კვე­ულ მცდე­ლო­ბებს, რომ მო­ახ­დი­ნონ გავ­ლე­ნა მსგავს ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის და­ხურ­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბით", – ამ­ბობს უჩა ნა­ნუ­აშ­ვი­ლი, რომ­ლის თქმი­თაც, მე­ზო­ბელ სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­ში მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში კა­ნო­ნის შე­სა­ბა­მი­სად მოქ­მედ და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ზე­არ უნდა აი­სა­ხოს.

სკო­ლის გარ­შე­მო ვი­თა­რე­ბა მას შემ­დეგ და­ი­ძა­ბა, რაც თურ­ქეთ­ში სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბა მოხ­და. არა­ერ­თხელ გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, მის გარ­შე­მო ატე­ხი­ლი სკან­და­ლი პირ­და­პირ კავ­შირ­შია ამ­ჟა­მად ამე­რი­კა­ში მცხოვ­რებ ყო­ფილ იმამ­თან და მწე­რალ­თან ფე­ტუ­ლა გუ­ლენ­თან, რო­მელ­საც თურ­ქე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბა­ში ადა­ნა­შა­უ­ლებს.

შა­ჰი­ნის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მის დი­რექ­ტო­რის ელ­გუ­ჯა და­ვი­თა­ძის თქმით, სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი არ­სე­ბობს 1994 წლი­დან. 24 წე­ლია ბა­თუმ­ში ეს სკო­ლა ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებს და ის ორ ქვე­ყა­ნას, თურ­ქეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს მე­გობ­რო­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე გა­იხ­სნა. მისი გახ­სნის იდეა რე­ფა­ედ­დინ შა­ჰინს ეკუთ­ვნის, რო­მე­ლიც ეთ­ნი­კუ­რად ქარ­თვე­ლია და ქარ­თუ­ლი პას­პორ­ტიც ჰქონ­და. ის მა­შინ თურ­ქე­თის სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის მი­ნის­ტრი იყო და მის პა­ტივ­სა­ცე­მად და­ერ­ქვა მისი სა­ხე­ლი.

სკო­ლის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბის თქმით, სკო­ლა-ლი­ცე­უმ­ში სწავ­ლე­ბა ეროვ­ნუ­ლი სას­წავ­ლო გეგ­მის მი­ხედ­ვით ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და, თუმ­ცა, გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლად ის­წავ­ლე­ბო­და ინ­გლი­სუ­რი... გარ­და ამი­სა, მსურ­ვე­ლე­ბის­თვის შა­ბათ-კვი­რას ტექ­ნი­კუ­რი საგ­ნე­ბი ინ­გლი­სურ ენა­ზე ის­წავ­ლე­ბა. ეს მათ­თვის, ვინც აპი­რებს უცხო­ე­თის უნი­ვერ­სი­ტე­ტებ­ში სწავ­ლის გაგ­რძე­ლე­ბას. და­ვი­თა­ძის თქმით, 60-დან 10 მას­წავ­ლე­ბე­ლი თურ­ქე­თი­დან არის მოწ­ვე­უ­ლი, ისი­ნი ინ­ფორ­მა­ტი­კას, თურ­ქულ და ინ­გლი­სურ ენას ას­წავ­ლი­ან, და­ნარ­ჩე­ნი პე­და­გო­გე­ბი კი ად­გი­ლობ­რი­ვი ქარ­თვე­ლე­ბი არი­ან.

თურ­ქეთ­ში გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბის შემ­დეგ, ად­გი­ლობ­რივ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სა­გა­რეო-პო­ლი­ტი­კუ­რი ზე­წო­ლა გა­აძ­ლი­ე­რა იმ ქვეყ­ნებ­ზე, სა­დაც ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ან­კა­რის მიერ სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რად მიჩ­ნე­უ­ლი ფე­თუ­ლა გი­უ­ლე­ნის პო­ზი­ცი­ე­ბი ძლი­ე­რია და ყვე­ლა სა­ხელ­მწი­ფოს ე. წ. გი­უ­ლე­ნის სკო­ლე­ბის და­ხურ­ვა მოს­თხო­ვა. სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ერთი ნა­წი­ლი ვა­რა­უ­დობს, რომ ამ ქვეყ­ნე­ბის სი­ა­ში სა­ქარ­თვე­ლოც მოხ­ვდა...

არა­და, გი­უ­ლე­ნის მოძ­რა­ო­ბა "ჰიზ­მე­თი" ანუ "მსა­ხუ­რე­ბა" სა­ქარ­თვე­ლო­ში რამ­დე­ნი­მე კერ­ძო სკო­ლა­სა და უნი­ვერ­სი­ტეტს ფლობს.

"ამე­რი­კის ხმის" ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ამ დრო­ის­თვის, გი­უ­ლე­ნის სწავ­ლე­ბის მიმ­დე­ვა­რი თურ­ქი ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბის მფლო­ბე­ლო­ბა­ში, სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი რამ­დე­ნი­მე სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბაა. მათ შო­რის, - სა­ქარ­თვე­ლო­ში თურ­ქე­თის ყო­ფი­ლი პრე­მი­ე­რი­სა და პრე­ზი­დენ­ტის სუ­ლე­ი­მან დე­მი­რე­ლის სა­ხე­ლო­ბის კერ­ძო კო­ლე­ჯი, სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი "სხი­ვი", ნი­კო­ლოზ წე­რეთ­ლის სა­ხე­ლო­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკო­ლა თბი­ლის­ში; შოთა რუს­თა­ვე­ლის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი რუს­თავ­ში; და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლა მარ­ნე­ულ­ში; ნიკო ნი­კო­ლა­ძის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი ქუ­თა­ის­ში და თურ­ქე­თის ყო­ფი­ლი სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის მი­ნის­ტრის, ქარ­თუ­ლი წარ­მო­შო­ბის, რა­ფა­ე­დინ შა­ჰი­ნის-ლორ­თქი­ფა­ნი­ძის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლა-ლი­ცე­უ­მი "მე­გობ­რო­ბა", რო­მე­ლიც ბა­თუმ­ში მდე­ბა­რე­ობს. ასე­ვე, შავი ზღვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო უნი­ვე­რის­ტე­ტი, რო­მელ­საც რექ­ტო­რი ილი­ას ჩი­ლ­ოღ­ლუ ხელ­მძღვა­ნე­ლობს და რო­მელ­ზეც თურ­ქე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სა­ერ­თა­შო­რი­სო ძებ­ნა გა­მო­ა­ცხა­და და მის გა­და­ცე­მას ითხოვს...

ყვე­ლა ზე­მოთ ჩა­მოთ­ვლილ სას­წავ­ლე­ბელს აქვს სა­ქარ­თვე­ლოს გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტროს ოფი­ცი­ა­ლუ­რი აკ­რე­დი­ტა­ცია და სწავ­ლე­ბაც სა­მი­ნის­ტროს მიერ დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლი პროგ­რა­მით, ქარ­თულ ენა­ზე მიმ­დი­ნა­რე­ობს. მოს­წავ­ლე­ებს გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლად ას­წავ­ლი­ან და­სავ­ლურ ევ­რო­პულ ენებს, თურ­ქუ­ლი ენის შეს­წავ­ლა კი არ­ჩე­ვი­თია.

პრო­ფე­სო­რი ემ­ზარ მა­კა­რა­ძე, რო­მე­ლიც წლე­ბის მან­ძილ­ზე, ბა­თუ­მის შა­ჰი­ნის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლა­ში სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ას ას­წავ­ლი­და, მი­იჩ­ნევს, რომ არ შე­იძ­ლე­ბა თურ­ქე­თის შიდა პო­ლი­ტი­კურ გარ­ჩე­ვებს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო ქსე­ლი შე­ე­წი­როს. მი­სი­ვე თქმით, "როცა თურ­ქე­თის სა­ელ­ჩო და სა­კონ­სუ­ლო გუ­ლე­ნის ქსელს ახ­სე­ნებს, სა­ინ­ტე­რე­სოა, რა­ტომ არ ინ­ტე­რეს­დე­ბი­ან ისი­ნი სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი მედ­რე­სე­ე­ბით და რე­ლი­გი­უ­რი სკო­ლე­ბით, რო­მელ­თაც აკ­რე­ტი­და­ცია არ აქვთ..." - დას­ძენს მა­კა­რა­ძე, რომ­ლის თქმი­თაც შა­ჰი­ნის სკო­ლის მთა­ვა­რი იდე­ა­ფიქ­სი - გა­ნათ­ლე­ბა, მეც­ნი­ე­რე­ბა, პა­ცი­ფიზ­მი და კონ­ფე­სი­ებს შო­რის მუდ­მი­ვი დი­ა­ლო­გი იყო...

რე­ჯეფ თაიფ ერ­დო­ღა­ნი და ფე­თუ­ლა გი­უ­ლე­ნი ერთ დროს მო­კავ­ში­რე­ე­ბი იყ­ვნენ. 2002 წელს, სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის მო­სა­გე­ბად, გი­უ­ლენ­მა სრუ­ლი მხარ­და­ჭე­რა გა­მო­უ­ცხა­და სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის პარ­ტი­ას, რა­მაც და­სა­ბა­მი მის­ცა ერ­დო­ღა­ნის 14-წლი­ან მმარ­თვე­ლო­ბას. თუმ­ცა, მო­კავ­ში­რე­ებს შო­რის ურ­თი­ერ­თო­ბა მა­ლე­ვე გა­ცივ­და. მა­შინ­დე­ლი თურ­ქუ­ლი მე­დია წერ­და, რომ გუ­ლე­ნი­სა და "ჰიზ­მე­თის" გავ­ლე­ნა თურ­ქულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ზე, გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ზე, ჯარ­ზე, სა­სა­მარ­თლო­ზე, პრო­კუ­რა­ტუ­რა­სა და მე­დი­ა­ზე ძა­ლი­ან დიდი იყო. ეს კი ერ­დო­ღა­ნის­თვის სულ უფრო აუ­ტა­ნე­ლი ხდე­ბო­და, რად­გან მისი ძა­ლა­უფ­ლე­ბის­თვის უაღ­რე­სად სა­ხი­ფა­თო იყო... საქ­მე ის არის, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დიდი ფი­ზი­კუ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი წნე­ხის მი­უ­ხე­და­ვად, ფე­თუ­ლა გი­უ­ლე­ნი თურ­ქეთ­ში ძა­ლი­ან დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტით სარ­გებ­ლობს...

ერ­ღო­და­ნის გავ­ლე­ნით, 2014-15 წლებ­ში, გუ­ლე­ნის სკო­ლე­ბი და­ი­ხუ­რა აზერ­ბა­ი­ჯან­ში, ტა­ჯი­კეთ­ში, უზ­ბე­კეთ­ში, რუ­სეთ­ში, გერ­მა­ნი­ა­სა და ერა­ყის რამ­დე­ნი­მე ქა­ლაქ­ში. აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში უფრო შორს წა­ვიდ­ნენ და გუ­ლენ­თან კავ­ში­რის გამო, რამ­დე­ნი­მე აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი ჩი­ნოვ­ნი­კი და თურ­ქე­თის მო­ქა­ლა­ქე და­ა­პა­ტიმ­რეს...

"ამე­რი­კის ხმის" ინ­ფორ­მა­ცი­ით, 2017 წლის 3 და 6 თე­ბერ­ვალს, შავი ზღვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო უნი­ვერ­სი­ტე­ტი­სა და დე­მი­რე­ლის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლის დამ­ფუძ­ნებ­ლებ­მა წი­ლე­ბის სიმ­ბო­ლუ­რი გას­ხვი­სე­ბა-გა­ჩუ­ქე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღეს. სა­ხე­ლი შე­ეც­ვლე­ბა დე­მი­რე­ლის სკო­ლა­საც და ის "ქარ­თულ-ამე­რი­კულ სკო­ლა მეტ­რო­პო­ლი­ტე­ნი" გახ­დე­ბა. ახა­ლი მე­პატ­რო­ნე, ნიუ იორკში და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი კომ­პა­ნია "მეტ­რო­პო­ლი­ტენ ედუ­ქე­იშნ ქონ­სალ­თინგ სერ­ვი­სი" გახ­დე­ბა, რო­მელ­საც მო­ლა­პა­რა­კე­ბებ­ში ამე­რი­კის მო­ქა­ლა­ქე ზა­ფერ სუს­ლუ წარ­მო­ად­გენ­და, თუმ­ცა, საქ­მე ის არის, რომ თურ­ქე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ზა­ფერ სუს­ლუ­ზეც ძებ­ნა აქვს გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი.

შე­სა­ბა­მი­სად, რო­გორც გავ­ლე­ნი­ა­ნი თურ­ქუ­ლი გა­ზე­თი "სა­ბა­ჰი" აა­ნონ­სებს, ეს გა­რი­გე­ბა ვერ შედ­გე­ბა, რად­გან ზა­ფერ სუს­ლუც, "გუ­ლე­ნის ტე­რო­რის­ტუ­ლი ქსე­ლის" წევ­რად არის მიჩ­ნე­უ­ლი... ამავდრო­ულ­შა­ჰი­ნის სკო­ლის­თვის ავ­ტო­რი­ზა­ცი­ის შე­ჩე­რე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხალ­ხო დამ­ცვე­ლი უჩა ნა­ნუ­აშ­ვი­ლიც და­ინ­ტე­რეს­და. ის არ გა­მო­რი­ცხავს, რომ ამ საქ­მე­ზე გავ­ლე­ნა თურ­ქეთ­მა მო­ახ­დი­ნა.

ბოლო ინ­ფორ­მა­ცი­ით, "შა­ჰი­ნის სკო­ლას" ავ­ტო­რი­ზა­ცია შე­უ­ჩერ­და, რაც ნიშ­ნავს, რომ ამ ბრძო­ლა­ში გი­უ­ლე­ნი და­მარ­ცხდა. ამ ორ გავ­ლე­ნი­ან ფი­გუ­რას შო­რის არ­სე­ბულ ინ­ტე­რეს­თა კონ­ფლიქ­ტში, არ­სე­ბობს ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სა­კი­თხი, რო­მელ­ზეც ბა­თუ­მელ­მა პრო­ფე­სორ­მა მხო­ლოდ გაკ­ვრით ისა­უბ­რა და რო­მე­ლიც მარ­თლაც ყუ­რადსა­ღე­ბია, ეს არის, - სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი მედ­რე­სე­ე­ბი, რო­მელ­თაც აკ­რე­დი­ტა­ცია არ აქვთ. შე­სა­ბა­მი­სად, შიგ­ნით არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბა ყუ­რა­დღე­ბას ნამ­დვი­ლად იმ­სა­ხუ­რებს...

ლალი პა­პას­კი­რი

ამ­ბე­ბი. გე

(სტა­ტი­ის მომ­ზა­დე­ბი­სას გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია "ამე­რი­კის ხმის" მა­სა­ლე­ბი)