1
აპრილიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ჰიდრომეტეოროლოგიური ხელსაწყოების მუზეუმი გარემოს ეროვნულ სააგენტოში ორი წლის წინ შეიქმნა. საქმე ითავეს ჰიდრომეტეოროლოგიური ხელსაწყოების შემოწმების განყოფილების უფროსმა, ირაკლი კოშაძემ, მარინა კორძახიამ და ზურაბ ვეკუამ. სააგენტოს სისტემაში ავტომატიკის დანერგვის შედეგად, განყოფილება დაიხურა, თუმცა ბატონი ირაკლი ახლა კონსულტანტად მუშაობს. ჰიდრომეტეოროლოგიური ხელსაწყოების მუზეუმში ზოგი ხელსაწყო დღესაც მოქმედია, მაგრამ აღარ იყენებენ. 80 წელს გადაცილებული, პროფესიაზე შეყვარებული ადამიანი ხალისიანად და გატაცებით საუბრობს.
- მუზეუმის გახსნა საქართველოში მეტეოროლოგიური დაკვირვების 170 წლისთავს დაემთხვა. ღონისძიებაზე ბევრი ხალხი მოვიდა, უცხოელი სტუმრებიც იყვნენ. დამსწრეთაგან, არავის უკითხავს რომელიმე ხელსაწყოზე, - ეს რა არისო? არადა, ასეთ შეკითხვას ველოდი და გამოგიტყდებით, გული დამწყდა. ჩვენი განყოფილება ხელსაწყოების მდგომარეობას მთელ ქსელში ამოწმებდა. მაგალითად, წნევის საზომ ბარომეტრს ყოველ სამ წელიწადში ერთხელ უნდოდა განახლება, მეორე სახის წნევის საზომ ბარომეტრ-ანეროიდს, უფრო ხშირად ვამოწმებდით. ყველგან დავდიოდი, მაშინ დაახლოებით 120 მეტეოროლოგიური სადგური არსებობდა. ამჟამად, მხოლოდ 11 სადგურზე მიდის ვიზუალურ-ინსტრუმენტული დაკვირვება, დანარჩენი ავტომატურია. ეს ხელსაწყო ფსიქრომეტრია, ტემპერატურასა და ტენიანობას ზომავს. ის უნდა მოიმართოს, ჯერ დაახლოებით 5 წუთი უნდა იტრიალოს. აქტინომეტრს მეტეოროლოგიურ მოედანზე იყენებდნენ, მზისა და დედამიწის რადიაციის შესასწავლად. ჰიგროგრაფი - სინოტივის თვითმწერი ხელსაწყოა, სადაც ქალის თმის 40 ქერა ღერია მოთავსებული. ქერა იმიტომ, რომ ის უფრო მეტადაა ტენის შესრუტვის უნარის მქონე. უფრო ადრე, თმის ნაცვლად, ცხვრის ნაწლავის აპკს იყენებდნენ. ის მრგვალ ფირფიტაზე იყო გადაკრული და ხან იკუმშებოდა, ხან ფართოვდებოდა.GზაPრესს
- საიდან მოგქონდათ თმა?
- რიგა გვიგზავნიდა. იქ მეტეოროლოგიური ხელსაწყოების უდიდესი ქარხანა არსებობდა, ჩვენ ცენტრალიზებული შეკვეთების მეშვეობით ვიღებდით საჭირო ხელსაწყოებს. როცა თმა წყდებოდა, 15 ცალი მაინც უნდა დარჩენილიყო, რომ ხელსაწყოს ემუშავა. ე.ი. ქალის თმის ღერები, როგორც ნაწილი, ისე მოგვდიოდა, შევცვლიდით და პრობლემაც მოგვარებული იყო. ხელსაწყოს მრგვალი ნაწილი 24 საათის მანძილზე მუშაობდა და სინოტივის მონაცემები იწერებოდა. ასევე მუშაობდა თერმოგრაფი, ტემპერატურის მონაცემების ჩასაწერად, ოღონდ მას სხვანაირი მიმღები აქვს - თმის ღერის ნაცვლად, ორი განსხვავებული ტემპერატურული დრეკადობის მქონე მეტალისგან შედგება.
- რა ძვირფასი მეტალები გამოიყენება ხელსაწყოებში?
- ძირითადად - ვერცხლისწყალი და სპილენძი. გარდა ამისა, სხვა მაღალი ხარისხის მეტალებიც გვხვდება. არსებობს თერმომეტრები ვერცხლისწყლითა და სპირტით. ჰაერის მაქსიმალური ტემპერატურის დასადგენად, ვერცხლისწყლიანი თერმომეტრები გამოიყენება, ხოლო მინიმალური ტემპერატურის გასაგებად - სპირტიანი. ვერცხლისწყალი ცელსიუსით -38,8 გრადუსზე იყინება, ხოლო მაგალითად, ანტარქტიდაში მინიმალური ტემპერატურა, დაახლოებით -80 დაფიქსირებულა, სპირტი კი - მინუს 130-ზე იყინება.
- მეტეოროლოგიური მოედნის ფუნქცია აგვიხსენით.
- მოედანი მეტეოსადგურის შემადგენელი ნაწილია. მეტეომოედანს სხვადასხვა ზომა აქვს, თუმცა ძირითადად 26X26-ზე ან 20X16-ზეა. დაკვირვების პროგრამაში შედის წნევა, ტემპერატურა, ქარის სიჩქარე და მიმართულება. ნალექების რაოდენობა ე.წ. ტრეტიაკოვის ნალექმზომით იზომებოდა. მეტეოროლოგიურ მოედანზე თერმომეტრი მოთავსებულია ე.წ. ბუდრუგანაში - ხის პატარა ჯიხური, 80X80 სმ, რომელიც დგას 2 მეტრის სიმაღლეზე. მის შიგნით და გარეთ ტემპერატურა ერთნაირია, რადგან ჰაერის ასპირაცია (განიავების მსგავსი) ხდება. ქარის ფლუგერები 10 მეტრზეა აღმართული. ბაროგრაფის მიმღები (წნევის გამზომი) წარმოადგენს სპეციალური მეტალისგან დამზადებული ფირფიტების (3-5 ცალი) კოლოფებს. ისინი ერთმანეთზეა გადაბმული, შიგნით უჰაერო სივრცეა. რომ გახსნათ, ფირფიტას ადვილად მოტეხავთ, რადგან ვაკუუმში ის დრეკადია, მაგრამ იცით, რა ძლიერი ხმა ექნება? განაგრძეთ კითხვა
