"მარტივად გიპასუხებთ - გავღარიბდით" - რამ გამოიწვია ლარის რეკორდული გაუფასურება და რა მოყვება ამას

22 იანვარს საქართველოში დოლართან მიმართებაში ლარის გაუფასურების ისტორიული მაქსიმუმი დაფიქსირდა. ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი ახალი გაცვლითი კურსის მიხედვით, ერთი ამერიკული დოლარის ოფიციალური ღირებულება 2.4694 ლარი გახდა, თუმცა უფრო მძიმე მდგომარეობაა სავალუტო ჯიხურებსა და კერძო ბანკებში, სადაც დოლარის ფასი 2.52 ლარის ფარგლებში მერყეობს. ვალუტის გადამცვლელი ჯიხურები დოლარს 2.45-2.50 ლარის ფარგლებში იბარებენ.

რამ გამოწვია ლარის ასე გაუფასურება, რა დარტყმებს უნდა ელოდოს მოსახლეობა ამის გამო და როგორია პროგნოზები ლარის კურსთან დაკავშირებით, ამ საკითხზე AMBEBI.GE ეკონომიკის ექსპერტებს ესაუბრა.

"ეს მდგომარეობა პირდაპირ დარტყმას აყენებს საქართველოს მოქალაქეებს. ძალიან მარტივად გიპასუხებთ - გავღარიბდით. თუ აქამდე, მაგალითად 10 ლარით შეგვეძლო რაღაცა რაოდენობის პროდუქტის შეძენა, დღეს იგივე ათი ლარით შეგვეძლება უფრო ნაკლები პროდუქტის შეძენა. საქართველოს ყველა მოქალაქემ, მდიდარმაც და ღარიბმაც, ყველა ფენის მოქალაქემ დაკარგა გარკვეული ოდენობის ფული", - ამბობს ეკონომიკურ ექსპერტი საკითხებში გია ჯაფარიძე.

ჯაფარიძის თქმით, სამომავლო პროგნოზი არც ისე სახარბიელოა და როგორც ის ამბობს, თუ საგარეო ფაქტორების გავლენას ხელისუფლების უმოქმედობაც დაემატა, შედეგები სავალალო იქნება. "გამომდინარე იქიდან, რა ხდება გლობალურად, რა მდგომარეობაა ჩვენს მეზობელ სახელწმიფოებში და ამავდროულად გამომდინარე იქიდან, თუ რას აკეთებდა საქართველოს მთავრობა წინა პრემიერის ხელმძღვანელობით უკანასკნელი 3 წლის განმავლობაში, პროგნოზი ვერანაირად ვერ მექნება ოპტიმისტური. მდგომარეობის გამოსწორება უახლოეს მომავალში უბრალოდ შეუძლებლად მიმაჩნია, რაც არ უნდა განახორციელოს უკვე მოქმედმა პრემიერ-მინისტრმა. მთავრობა ხომ არ შეცვლილა, ეს ის მთავრობაა, ვინც იმ პოლიტიკას უჭერდა მხარს, რომელსაც უკანასკნელი 3 წლის განმავლობაში ატარებდა წინა პრემიერ-მინისტრი, აქედან გამომდინარე, არ მაქვს არანაირი მოლოდინი, პირველ რიგში, გლობალურად რაც ხდება და რეგიონალურად რაც ხდება ესეც მოქმედებს სიტუაციაზე საქართველოში და მერე ქვეყნის შინით რაც ხდება ეს კიდევ უფრო ამძიმებს ვითარებას", - ამბობს გია ჯაფარიძე.

ოპტიმისტური პროგნოზის გაკეთება უჭირს "ახალი ეკონომიკური სკოლის" პრეზიდენტს პაატა შეშელიძესაც. მისი თქმით, ყველაზე მთავარი ის არის, თუ რამ გამოიწვია ასეთი სიტუაცია. "ეროვნული ბანკის და ფინანსთა სამინისტროს ერთობლივმა ნეგატიურმა საქმიანობამ. ეროვნული ბანკი აძლევს სესხებს ბანკებს, ბანკები აძლევენ სესხებს ფინანსთა სამინისტროს, ეს უკანასკნელი კი თავის დეფიციტს ფარავს ამ ფულით. ეს არის მთელი უბედურება და ასე ხდება უკვე მეორე წელიწადია, ეს ხომ უნდა დამთავრდეს. ეს ადამიანები ხალხის ხარჯზე თავის ვალდებულებებს ისტუმრებენ, ვითომც არაფერი, გიყოფენ ჯიბეში ხელს, იღებენ ფულს, ხარჯავენ თავისთვის, აი ეს პროცესი მიმდინარეობს. რა მნიშვნელობა აქვს იმას თუ როგორ აისახება ეს გაუფასურბეული ლარი დღევანდელ დღეზე? მთავარი ის არის, რომ ესენი ფულს იპარავენ, ლარის გაუფასურება ასახულია უკვე, ადამიანები გაკოტდრნენ და გაუბედურდნენ ასეთი დამოკიდებულების გამო", - ამბობს პაატა შეშელიძე.

ეკონომიკის საკითხებში ექსპერტის, ნოდარ კაპანაძის თქმით, ლარის ასეთი გაუფასურება როგორც რეგიონალური ისე მსოფლიოში შექმნილი მდგომარეობით არის გამოწვეული და ამბობს, რომ შესაძლოა ეს შემთხვევა ზოგიერთი საკითხისთვის სასარგებლოც კი იყოს. "ეს ის გარემოებაა, რაც საქართველოს შიდა პრობლემებიდან გამომდინარე არ არის. ეს საერთო ტენდენციაა მთელს მსოფლიოში, თითქმის ყველგან უმძაფრესი ეკონომიკური კრიზისია: ჩინეთის, ნიუ-იორკის, ყველა საფონდო ბირჟებზე ასეა და ახლა საქართველოს ვალუტა შედარებით უფრო ნაკლებად უფასურდება, ვიდრე სხვა ვალუტები, მაგრამ გაუფასურება სახეზეა. მე ყოველთვის ვამბობდი, რომ ლარის კურსის გაუფასურება საქართველოში საგარეო ფაქტორებით იყო განპირობებული, მაგრამ დამწვარზე მდუღარეს ასხამდა ეროვნული ბანკი, თუმცა ამ ბოლო ცვლილებაში ეროვნულ ბანკს უბრალოდ ვერ დავადანაშაულებთ იმდენად მძიმეა და ძლიერია საგარეო ფაქტორების წნეხი.

"სავარაუდოდ, გაცვლითი კურსი და ინფლაცია ერთმანეთს არ ემთხვევა. ეს მდგომარეობა შეიძლება ერთი მხრივ სასარგებლოც იყოს ექსპორტზე ორიენტირებული ეკონომიკისთვის. გაცვლითი კურსი ზევით მიდის, მაგრამ საწვავზე ფასები ქვევით მოდის, ესეც ობიექტური გარემოებიდან გამომდინარე, ამდენად ცალსახად ვერ ვიტყვით, რომ ლარის დევალვაცია იქნება კატასტროფული. ეს ან იქნება ან არა, შეიძლება სასარგებლოც კი იყოს ზოგიერთი რამისთვის", - ამბობს ნოდარ კაპანაძე.

თეა ბეჟიტაშვილი

AMBEBI.GE