"მამას გარდაცვალებიდან უკვე 32 წელი გავიდა. ადამიანებს მის ხსენებაზე თვალზე ცრემლი ადგებათ. ძალიან ბევრი ვიფიქრე, თუ რატომ ხდება ეს. მივხვდი, რომ ადამიანებს სიკეთე ენატრებათ"... - ამბობს ქეთევან დუმბაძე, რომელიც მიიჩნევს, რომ მისი უპირველესი "სტატუსი" - ნოდარ დუმბაძის შვილობაა. 14 ივლისს ნოდარ დუმბაძის დაბადების დღეა - დიდი მწერალი 89 წლის გახდებოდა. წაიკითხეთ, ქეთევან დუმბაძის მოგონებები მამაზე....
"მანანა, ჩემი და ძალიან ამაყობს, რომ ერთადერთი ბავშვი იყო, ვისაც მამამ პოემა დაუწერა. გავჩნდი მე და წამოვიდა უკვე ჩემ მიმართ მოძღვნილი ლექსები. შემდეგ იყო შვილიშვილებისთვის შექმნილი ლექსები... ამ ლექსებს გვიკითხავდა და რომელზეც ვეუბნებოდით, - მამა, კიდევ წაგვიკითხე-თქო, - მეორე დღეს გაზეთშიც ვპოულობდით, მაგრამ რომელზეც რეაქცია ნაკლები გვქონდა, იმას ხევდა და აგდებდა. გამოდის, ჩვენ მისი ცენზორები ვიყავით. მახსენდება, მისი ოთახის კარი ყოველთვის უნდა მიგვეხურა და როცა დაგვავიწყდებოდა ამის გაკეთება, გამოგვძახებდა: მამა, კარი მიხურე, ხომ იცი, რომ მზეს ვაგროვებო. მისი ოთახი "ჭავჭავაძის" მხარეს გამოდის და მთელი დღე მზე ედგა. თვითონ ამას სისხლძარღვების დაავადებით, გულის ინფარქტით ხსნიდა - სულ მცივანა გახდა და ამბობდა, სითბო მსიამოვნებსო. საგურამოშიც ერთი ადგილი ჰქონდა, სადაც ყოველთვის მზე იდგა და იქ ეფიცხებოდა ხოლმე.
- როცა სკოლას ამთავრებდი, პროფესია უნდა აგერჩია. როგორ ხვდებოდა შენს გატაცებებს?
- სკოლის პერიოდი უნდა გავიხსენო: ქიმიაში ერთ-ერთ მეოთხედში გამომყვა ორიანი. მამას გაბრაზებულმა დედამ უთხრა, - შენს შვილს ორიანი გამოჰყვა ქიმიაშიო. მამა, მოდი აქო, - დამიძახა და მითხრა: "კარგად თუ არ ისწავლი, მეცხრე კლასის მერე "ფეზეუში" (პროფტექნიკური სასწავლებელი. - რედ.) გაგგზავნიო. მეათეში ვარ უკვე-მეთქი, - ვუპასუხე (იცინის)... რაც შეეხება გატაცებებს, მეათე კლასში ძალიან ჩავერთე ხელოვნების ისტორიაში და იმდენად მომინდა ხელოვნებათმცოდნეობაზე ჩაბარება, რომ სამხატვრო აკადემიის კურსებზე გაკვეთილების მერე რამდენიმე საათი ვესწრებოდი ლექციებს. მერე უცებ გადავწყვიტე, რომ რეჟისორობა მინდოდა. როცა სახლში ეს ვთქვი, ნოდარმა მიპასუხა: კი, მამა, როგორც გინდა, მაგრამ ჩემს არქივს ვინ მიხედავსო? - ბოლოს თითქოს თავისთვის ჩაილაპარაკა... დავფიქრდი და მივხვდი, რომ საბუთები ფილოლოგიურზე უნდა შემეტანა და მისი არქივისთვის მიმეხედა.
- ე.ი. ახლა მისი არქივის მცველი ხარ?
- არქივის მცველი ვარ, მაგრამ მისი შემქმნელი დედაჩემია. საოცარი ადამიანია, მას შენახული აქვს ყველაფერი, ჯერ შეყვარებულობის პერიოდიდან ერთმანეთისადმი მიმოწერა - ყოველდღე უგზავნიდა წერილებს; ასევე შენახულია ციხიდან მოწერილი წერილები, შემდეგ უკვე ნოდარის, როგორც მწერლისთვის, გამოგზავნილი წერილები. ალბათ, დაახლოებით 50 შეკვრაა. ეს ყველაფერი დახარისხებული აქვს, ჩაკრული. თუკი რამეს შეხებია მამა, რაც კი გადარჩა, ყველა ნივთი და ტანსაცმელი დღესაც სახლშია. მისი უჯრა, სადაც მისი ნივთები დევს, ახლაც "ცოცხალია". დედა დღესაც გვეუბნება, - მკვდარი რომაა, მაინც თქვენზე მეტად მიყვარსო... ჩვენ ეს არ გვწყინს და არც გვიკვირს, რადგან ბავშვობიდან გვესმის წაიკითხეთ გაგრძელება