რა აკავშირებდა მარია კალასს კოლხ მედეასთან

"ეს არის ქალი, რომელიც ერთდროულად ყველაზე თანამედროვეა თანამედროვეთა შორის, მაგრამ ასევე, მასში შორეული წარსულის ქალიც ცხოვრობს, უცნაური, ზღაპრული, მისტიკური..." - ასე ახასიათებდა მარია კალასს პიერ პაოლო პაზოლინი.

პირველი შეხვედრა

სესილი სოფია ანა მარია კალოგეროპულოსი დაიბადა ნიუ-იორკში, 1923 წლის 2 დეკემბერს. წლების შემდეგ მან შეიცვალა თავისი ბერძნული გვარი და ამერიკულ ყაიდაზე - მარია კალასი დაირქვა. მისი უფროსი და-ძმა საბერძნეთში დაიბადა: სინტია (იგივე ჯეკი) 1917 წელს, ხოლო ძმა - ვასილიოსი - 1920 წელს. სწორედ ვაჟი იყო დედის რჩეული შვილი, რომელიც სამი წლის ასაკში მძიმედ დაავადდა და გარდაიცვალა. ამ ტრაგედიამ ოჯახი შეძრა. შესაძლოა, ეს გახდა იმის მიზეზიც, რომ კალოგეროპულოსებმა საკუთარი აფთიაქი გაყიდეს (რომელსაც ოჯახისთვის კარგი მოგება მოჰქონდა) და ოკეანის გაღმა გადაბარგდნენ. ოთხი თვის შემდეგ, რაც მათ გემიდან ამერიკის მიწაზე დადგეს ფეხი, ნიუ-იორკის მეხუთე ავენიუზე, სამშობიაროში მარია დაიბადა. დედამისს ვაჟი სურდა, რომელსაც გარდაცვლილი შვილის პატივსაცემად ისევ ვასილიოსს დაარქმევდა. როცა ქვეყანას გოგონა მოევლინა, ქალი სასოწარკვეთაში ჩავარდა და ოთხი დღის მანძილზე მისი ნახვაც არ სურდა.

კალოგეროპულოსების ოჯახის უფროსს ნიუ-იორკში საქმეები ვერ აეწყო. ექვსი წლის ასაკში პატარა მარიას დიდი სიჩქარით მომავალი მანქანა დაეჯახა და თითქმის მთელი კვარტალი ათრია. გოგონა 12 დღის მანძილზე კომაში იმყოფებოდა. ექიმებმა მისი გადარჩენის ყოველგვარი იმედი დაკარგეს, მაგრამ ის სასწაულებრივად გადარჩა. მარიას მოგონების მიხედვით, ერთ დღეს, პალატის შორეული კუთხე ოქროსფრად განათდა. ათასობით მოციმციმე ნაპერწკალი ჭერისკენ დაიძრა, როგორც ქარით მონაბერი ფიფქების კორიანტელი და მბრუნავი წრიდან გამოცურდა მშვენიერი ქალი. ის თეთრი ტანსაცმლით იყო შემოსილი. მარიას ხელი გაუწოდა და უთხრა: - ნუ გეშინია, ჩემო პატარავ, მე შენს თავს სიკვდილს არ დავუთმობო. მისი ხმა მარიას მელოდიასავით ესალბუნებოდა.

- ვინ ხარ? - მაშინვე ჰკითხა, თითქოს არც კი გაჰკვირვებია, რომ ლაპარაკი ისევ შეძლო.

- მედეა ვარ. ვერ მიცანი? შენთვის ღმერთებს უკვდავი დიდება შევავედრე. გაიზრდები და დიდი მომღერალი გახდები. მაშინ მთელ ქვეყანას ამცნობ ჩემს განცდებსა და ტანჯვას. მომეცი ხელი...

კალასი მთელი ცხოვრება ამტკიცებდა, რომ მისი საოცარი გადარჩენა ღვთის განგებისა და მედეას დახმარებით მოხდა.

გამოჯანმრთელების შემდეგ გოგონა მუსიკამ იმდენად გაიტაცა, რომ უცნაური ნიჭით დაჯილდოებულ ბავშვად მიიჩნევდნენ. ათი წლის ასაკში უკვე მთლიანად შეისწავლა ოპერა "კარმენი" და რადიოგადაცემის დროს "მეტროპოლიტენ ოპერის" დადგმებში შეცდომების აღმოჩენაც შეეძლო. დედამ ქალიშვილს თავისი ნიჭის განვითარებაში შეუწყო ხელი.

თერთმეტი წლის ასაკში, როცა მარია "მეტროპოლიტენ ოპერაში" სახელგანთქმულ ლილი პანს უსმენდა, დას ჩასჩურჩულა: "ოდესმე მასზე დიდი ვარსკვლავი გავხდები". მარიას ასეთი ბავშვური დაჟინება იმითაც იყო გამოწვეული, რომ დედის რჩეულად ყოველთვის უფროსი და - ჯეკი ითვლებოდა. ის, მარიას აზრით, ლამაზი, ჭკვიანი და კომუნიკაბელური გოგონა იყო, თავის თავს კი - მსუქან, უშნო, მოუქნელ და საკუთარ თავში ჩაკეტილ ბავშვად აღიქვამდა.

აღმასვლა

13 წლის მარიამ მანჰეტენის საშუალო სკოლის მერვე კლასი დახურა და ამით მისი ფორმალური განათლება დასრულდა. სწორედ ამ დროისთვის მისი მშობლები დაშორდნენ. განქორწინების შემდეგ მისის კალოგეროპულოსი ქალიშვილებთან ერთად მშობლებთან, ათონში დაბრუნდა. ენერგიულმა დედამ ყველა ოჯახური კავშირი გამოიყენა საიმისოდ, რომ უმცროსი გოგონა სამეფო მუსიკალურ კონვერვატორიაში მოეწყო. იქ მხოლოდ 16 წლის ასაკიდან იღებდნენ. მარიას მოუხდა ეცრუა და თავი უფრო დიდად გაესაღებინა, რაშიც საკუთარი გარეგნობაც დაეხმარა. ტყუილი შეუმჩნეველი დარჩა და მან წარსულში სახელგანთქმული ესპანელი სოპრანოს, ელვირა დე იდალგოს კლასში დაიწყო სწავლა. მოგვიანებით კალასი მას დიდი სითბოთი იგონებდა: "ჩემს აღზრდასა და ჩამოყალიბებას ხელოვნებაში ელვირა დე იდალგოს ვუმადლი".

16 წლის ასაკში მარიამ კონსერვატორიის გამოსაშვები კონკურსის პირველი პრიზი დაიმსახურა. ახლა უკვე საკუთარი ხმის წყალობით გამოიმუშავებდა ფულს.

1940 წელს საბერძნეთი გერმანიას ჰქონდა ოკუპირებული. ოჯახს, რომელშიც ორი გოგონა თავს ამერიკელად მიიჩნევდა და ინგლისურად უკეთ ლაპარაკობდა, ვიდრე ბერძნულად, საკუთარ მოვალეობად მიაჩნდა, ფაშისტების მიერ ჩამოგდებული თვითმფრინავებიდან ცოცხლად გადარჩენილი ინგლისელი მფრინავები გადაემალა.

ერთხელ, როცა მარიას მფრინავებისთვის სხვენში გაზეთში გახვეული პურის ნაჭრები და ორი ფორთოხალი მიჰქონდა, კარის გაღებისთანავე ცხვირში მძაფრი, გერმანული ოდეკოლონის სუნი ეცა. Halt! - დაუყვირეს სიბნელიდან. გოგონა უკან გამობრუნდა, კიბეზე ჩამოირბინა, საკვები კი საფეხურებზე დაებნა. მაშინვე ავტომატის ჯერიც გაისმა. მარია პირველი სართულის ბნელი დერეფნისკენ გაიქცა. მის თავზე ტყვიების ტალღამ გადაიარა. ბათქაშის მოზრდილი ნაჭერი სახეში მოხვდა, ფეხი რაღაცას წამოჰკრა და დაეცა. მარია შიშისა და უძლურებისგან ატირდა. ამ მომენტში, დერეფნის ჩამონგრეული კედლიდან მკრთალი ოქროსფერი ნათება შენიშნა, რომელიც ადრეულ ბავშვობაში კარგად ჩაიბეჭდა მის მეხსიერებაში. მარიას ისევ მედეა გამოეცხადა, ხელი გაუწოდა და უთხრა: "ნუ გეშინია, შვილო"... მარიას ადგომაშიც დაეხმარა. "მე შენს თავს სიკვდილს არ დავუთმობ. გამომყევი" და ამგვარად, ზეციურმა მფარველმა ის მეორედ იხსნა სიკვდილისგან. ჯარისკაცები კიდევ დიდხანს ეძებდნენ გოგონას გრძელ დერეფანში, მაგრამ გვერდითი გასასვლელი ვერ აღმოაჩინეს.

მიუხედავად ომისგან გამოწვეული საფრთხისა და სირთულეებისა, კალასი სწავლას განაგრძობდა. კონსერვატორია წარმატებით დაასრულა და 1941 წელს, ათონის საოპერო სცენაზე მისი დებიუტიც შედგა. ის ასრულებდა სანტუცის პარტიას მასკანის ოპერაში - "სოფლის ღირსება".

სამი წლის შემდეგ კალასი ნიუ-იორკში დაბრუნდა. მისი ერთადერთი მიზანი სახელის მოხვეჭა იყო. იქ მამასაც შეხვდა, მაგრამ მასთან ცხოვრება ვერ შეძლო, რადგან დედინაცვალი მის მუსიკალურ მოწოდებას ეწინააღმდეგებოდა. მარია მონაცვლეობით, ქალაქიდან ქალაქში გადადიოდა, მაგრამ არ უმართლებდა. აშშ-ში დადგენილი წესის მიხედვით, როლზე მხოლოდ ისეთ ვოკალისტებს იწვევდნენ, რომლებიც ევროპის დიდ საოპერო თეატრებში უკვე წარმატებული კარიერით სარგებლობდნენ. სამი წლის ამაო მცდელობების შემდეგ, როგორც იქნა, "მეტროპოლიტენ ოპერაში" "მადამ ბატერფლაის" პარტიის შესასრულებლად მიიწვიეს. კალასი იგონებდა, რომ შინაგანი ხმა ურჩევდა, უარი ეთქვა ამ როლზე. თან, თვითკრიტიკულადაც ამბობდა, რომ მაშინ ძალიან მსუქანი იყო და ეს როლი მისთვის არ იყო განკუთვნილი. იმავდროულად, რომელიღაც იტალიელი იმპრესარიო ვერონის თეატრში დებიუტსაც სთავაზობდა, პონკელის ოპერაში - "ჯოკონდა". მარია ამ შემოთავაზებას სიხარულით დათანხმდა. 1947 წლის 2 აგვისტოს, რომეოსა და ჯულიეტას ქალაქში წარმატებით გამოვიდა. მისმა დიდი დიაპაზონის (ორ-ნახევარი ოქტავა) ხმამ იტალიელი მუსიკის მოყვარულები გააოგნა.

ერთხელ, როცა თეატრის ძველი პრიმადონა ავად გახდა, კალასს გამოსაცდელად კოლორატურული (მელოდიის შემკობა ტექნიკურად ვირტუოზული პასაჟებით) პარტია შესთავაზეს, ბელინის ოპერიდან - "პურიტანები". კალასმა, რომელიც თავის მხრივ ფენომენურ მეხსიერებას ფლობდა, მორიგ ჯერზე შეძრა მუსიკალური სამყარო. მან ხუთ დღეში უბადლოდ შეისწავლა როლი.

მომღერლის კარიერა შეუფერხებლად აღმასვლას განიცდიდა. განებივრებულმა იტალიურმა პუბლიკამ ის აღიარა და ამიტომაც, კალასმა გადაწყვიტა, ეს ქვეყანა თავის სახლად გაეხადა. იქ თავგამოდებული თაყვანისმცემლებიც გაუჩნდნენ. ერთ-ერთი მათგანი იტალიელი მრეწველი, ბატისტა მენეგინი (მარიაზე 27 წლით უფროსი) იყო. ამ მილიონერმა და ოპერის ფანატმა გოგონა ყურადღებითა და აღტაცებით გაანებივრა. ემოციური ბუნების ქალი მას იმპულსურად გაჰყვა ცოლად. გაცნობიდან ერთი წლის თავზე, 1949 წლის 21 აპრილს წყვილმა იქორწინა. საქმროს საკუთარ ოჯახთან წინააღმდეგობის რთული ეტაპის გადალახვა მოუხდა. მისი ახლობლები მიიჩნევდნენ, რომ ანგარებიანი ამერიკელი ქალი ფულს დახარბდა. კალასმა და მენეგინიმ ჯვარი კათოლიკური წესით დაიწერეს (თუმცა, მარია ბერძნულ ორთოდოქსულ ეკლესიას მიეკუთვნებოდა; შემდგომ ამან განქორწინებაში სირთულეები წარმოშვა). მეუღლე მისი მენეჯერი და კომპანიონი გახდა.

1952 წელს კალასის დიდებამ უმაღლეს წერტილს მიაღწია. მან ლონდონის "კოვენტ-გარდენში" "ნორმა" იმღერა. ამას მოჰყვა მისი მიღება "ლა სკალას" საოპერო დასში.

1953 წლის გაზაფხულზე კალასი, ოპერა "მედეას" პრემიერამდე ერთი კვირით ადრე ჩავიდა მილანში. მას მთავარი პარტია უნდა ემღერა. კერუბინის ნახევრად მივიწყებული ოპერა დიდხანს არ სრულდებოდა იმის გამო, რომ მედეას პარტია დაწერილი იყო უსაზღვრო შესაძლებლობების მქონე სოპრანოსთვის. წესით, იმ დროს ქალაქი აყვავებული უნდა ყოფილიყო, მაგრამ საპირისპიროდ - ძალიან რუხად გამოიყურებოდა. მომღერლის განწყობაც ამინდს შეესაბამებოდა. ის როლზე ფიქრობდა, როლისთვის ემზადებოდა. კოლხეთის მეფის ქალიშვილს, ჯადოქარ მედეას ტრაგიკული ბედი ჰქონდა. მან ხომ საკუთარი ცხოვრება მამაც არგონავტს, იაზონს მიუძღვნა და ყველაფერი გაიღო ვნების გამო. თუმცა, თავისი კერპების ერთგული დარჩა. მედეამ ვერ შეძლო დარდი ვინმესთვის გაეზიარებინა და დრაკონებზე შებმულ ეტლზე ამხედრებული, არარაობაში გაუჩინარდა.

მარიამ ღამე შფოთვაში გაატარა. ქალაქი ჭექა-ქუხილმა მოიცვა. ელვამ სიბნელის კედელი გაარღვია და ცაზე ცეცხლოვანი ციალი დაიწყო. მალე ზეცა მეწამული ფერით შეიღება. ის იყო, თითქოს გამთენიისას ძილი მოერია, რომ ოთახის შორეული კუთხე ნაცნობმა ოქროსფერმა ნათებამ გაჭრა. ისევ ათასობით მოციმციმე ნაპერწკალი დაიძრა ჭერისკენ და მბრუნავი მანათობელი წრიდან მისი მფარველი, მედეა გამოვიდა: "მე შენ დიდებას დაგპირდი და მთელი ეს წლები გიფარავდი.

გამოგიტყდები, რომ ჩემი მიზანი მხოლოდ სიკეთე არ ყოფილა. მინდოდა, ადამიანებამდე მიგეტანა ჩემი განცდები. დღეს მოგიწევს გადაწყვეტილების მიღება - მზად ხარ თუ არა ამისთვის? იფიქრე იმაზე, რომ ჩემი ტკივილი და სასოწარკვეთა სამუდამოდ შენს ცხოვწრებაში გადმოვა. თანახმა ხარ?" მარია წამითაც არ დაფიქრებულა და უპასუხა, რომ თანახმა იყო. მედეა მისკენ დაიხარა და შუბლზე აკოცა, - ისე, როგორც მიცვალებულებს კოცნიან.

ჟურნალი ”გზა”

(გამოდის ხუთშაბათობით)