იყო დრო, რო­ცა ქა­ლე­ბი ათას­გ­ვარ ხერ­ხს მი­მარ­თავ­დ­ნენ, რომ მარ­მა­რი­ლო­სა­ვით თეთ­რი კა­ნი ჰქო­ნო­დათ. ბო­ლო წლებ­ში ეს ტენ­დენ­ცია შე­იც­ვა­ლა: მო­და­ში კარ­გად გა­რუ­ჯუ­ლი, შო­კო­ლა­დის­ფე­რი კა­ნი შე­მო­ვი­და და სა­ქარ­თ­ვე­ლო­შიც გა­რუჯ­ვის მა­ნია და­იწყო... ალ­ბათ თქვენც გყავთ სულ მცი­რე, ერ­თი ნაც­ნო­ბი მა­ინც, რო­მე­ლიც ზამ­თარ­შიც კი და­დის სო­ლა­რი­უმ­ში, რომ მუ­ქი ფე­რის კა­ნი ჰქონ­დეს, თუმ­ცა, სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი ამ­ტ­კი­ცე­ბენ, რომ უზო­მო გა­რუჯ­ვას არა­ერ­თი უარ­ყო­ფი­თი შე­დე­გი მო­აქვს ჩვე­ნი კა­ნის­თ­ვის. სწო­რედ ამ სა­კითხ­ზე ვთხო­ვეთ კო­მენ­ტა­რი დერ­მა­ტო­ლოგ-კოს­მე­ტო­ლოგ ალექ­სან­დ­რე ტყე­მა­ლა­ძეს:

- გა­რუჯ­ვის­კენ გა­და­ჭარ­ბე­ბულ ლტოლ­ვას იწ­ვევს ის კოს­მე­ტი­კუ­რი ეფექ­ტი, რო­მელ­საც ადა­მი­ანს გა­რუჯ­ვა აძ­ლევს: ის გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა უფ­რო მომ­ხიბ­ვ­ლე­ლად, უფ­რო ჯან­მ­რ­თე­ლად და ლა­მა­ზად. ისეთ ქვეყ­ნებ­ში, სა­დაც მზის ნაკ­ლე­ბო­ბაა, გა­რუ­ჯუ­ლი კა­ნი იმის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია, რომ ადა­მი­ა­ნი სა­დღაც კუ­რორ­ტ­ზე იყო და და­ის­ვე­ნა. თა­ნაც გა­რუჯ­ვა კა­ნის ბევრ დე­ფექტს ფა­რავს და მას უფ­რო მომ­ხიბ­ვ­ლელს ხდის, ვი­ზუ­ა­ლუ­რი თვალ­საზ­რი­სით. ყვე­ლა აღი­ა­რებს, რომ გა­რუ­ჯუ­ლი ადა­მი­ა­ნი უფ­რო კარ­გად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა. ამი­ტომ ადა­მი­ა­ნე­ბი ცდი­ლო­ბენ, კოს­მე­ტი­კუ­რი ეფექ­ტის გა­მო გა­ი­რუ­ჯონ. შე­იძ­ლე­ბა გა­რუჯ­ვი­სა­კენ გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მიდ­რე­კი­ლე­ბა მო­და­საც და­ვაბ­რა­ლოთ: იყო დრო, რო­ცა სი­თეთ­რე იყო მო­და­ში, ბო­ლო წლებ­ში კი - მუ­ქი კა­ნი შე­მო­ვი­და, თუმ­ცა, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში ადა­მი­ა­ნი თვი­თონ წყვეტს, რა უხ­დე­ბა და რა - არა.

- ბა­ტო­ნო ალექ­სან­დ­რე, რა უარ­ყო­ფი­თი შე­დე­გე­ბი მო­აქვს მზე­ზე ხში­რად ყოფ­ნას და გა­რუჯ­ვით ზედ­მეტ გა­ტა­ცე­ბას?

- კა­ნის გა­რუჯ­ვას თან ახ­ლავს და­ბე­რე­ბის პრო­ცე­სი. კა­ნი შრე­ბა და ასა­კობ­რი­ვი ცვლი­ლე­ბე­ბიც უფ­რო სწრა­ფად ვი­თარ­დე­ბა. თუ ადა­მი­ა­ნი მზე­ზე ხში­რად იმ­ყო­ფე­ბა, მი­სი კა­ნი უფ­რო ად­რე კარ­გავს ელას­ტი­კუ­რო­ბას და ახალ­გაზ­რ­დულ სი­ლა­მა­ზეს - ეს უკ­ვე დამ­ტ­კი­ცე­ბუ­ლია. ისე­დაც, თუ და­ვაკ­ვირ­დე­ბით, ის ად­გი­ლე­ბი, რო­მელ­საც მზე უფ­რო ხში­რად ხვდე­ბა, კერ­ძოდ - სა­ხე, ხე­ლე­ბი, ყე­ლი, უფ­რო ად­რე ნა­ოჭ­დე­ბა. კა­ნის ზე­დმე­ტი გა­რუჯ­ვა იწ­ვევს სა­ხე­ზე ნა­ო­ჭე­ბის, პიგ­მენ­ტე­ბი­სა და ლა­ქე­ბის გა­ჩე­ნას, ნა­ო­ჭე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბაც ხში­რად პირ­და­პირ­პ­რო­პორ­ცი­უ­ლია იმი­სა, თუ რამ­დე­ნი დრო გა­ა­ტა­რა ადა­მი­ან­მა მზე­ზე.

- და­ვუშ­ვათ, ადა­მი­ანს სურს, რომ აუცი­ლებ­ლად გა­ი­რუ­ჯოს. რო­დის და რო­გორ ჯო­ბია ამის მიღ­წე­ვა?

- მზე­ზე გას­ვ­ლა დი­ლის სა­ა­თებ­შია მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი - 11 სა­ათ­ამ­დე და სა­ღა­მოს - 6 სა­ა­თის შემ­დეგ, რო­ცა მზის სხი­ვე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა ნაკ­ლე­ბია და შე­სა­ბა­მი­სად, ნაკ­ლე­ბია შან­სი, რომ კა­ნი და­იწ­ვას. ძა­ლი­ან დი­დი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს, სად ირუ­ჯე­ბი: მზეც ყველ­გან არა­ერ­თ­გ­ვა­რო­ვა­ნია. დე­და­მი­წის ზო­გი­ერთ უბან­ში, მა­გა­ლი­თად, ავ­ს­ტ­რა­ლი­ა­ში, სა­დაც ატ­მოს­ფე­რო უფ­რო გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე და თხე­ლია და უფ­რო მე­ტი სხი­ვი აღ­წევს დე­და­მი­წამ­დე, კა­ნი უფ­რო ად­ვი­ლად იწ­ვე­ბა. ავ­ს­ტ­რა­ლი­ის მზეც კანს უფ­რო მე­ტად აზი­ა­ნებს, ვიდ­რე - ან­ტა­ლი­ი­სა. დად­გე­ნი­ლია, რომ ამ ქვე­ყა­ნა­ში მე­ლა­ნო­მის შემ­თხ­ვე­ვე­ბიც უფ­რო ხში­რია. რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა გა­ი­რუ­ჯოთ ისე, რომ თქვე­ნი კა­ნი ნაკ­ლე­ბად და­ზი­ან­დეს? - თუ მზი­სა­გან დამ­ცავ კრემს წა­ის­ვამთ, უფ­რო მე­ტია შან­სი, რომ არ და­იწ­ვათ. ახ­ლა ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლია ამ­გ­ვა­რი კრე­მე­ბი, თუმ­ცა, ისი­ნი რამ­დე­ნი­მე სა­ა­თით იცა­ვენ კანს. დაც­ვა რას ნიშ­ნავს? - მზის სხი­ვი ეცე­მა ჩვენს კანს, მაგ­რამ ვერ შე­დის კა­ნის სიღ­რ­მე­ში, ირეკ­ლე­ბა ან ჩერ­დე­ბა კა­ნის ზე­და­პირ­ზე და კა­ნის ღრმა შრე­ებს ვე­ღარ აზი­ა­ნებს. თუ ასეთ კრემს იყე­ნებთ, კა­ნი შე­და­რე­ბით და­ცუ­ლია.

- ვის­თ­ვის არ არის მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი კა­ნის გა­რუჯ­ვა?

- ადა­მი­ა­ნე­ბი გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბი­ან ერ­თ­მა­ნე­თი­სა­გან კა­ნი­სა და თმის ფე­რის მი­ხედ­ვით. თუ თქვენ გაქვთ ძალ­ზე ღია ფე­რის თმა და კა­ნი, რო­მე­ლიც ად­ვი­ლად იწ­ვე­ბა, გა­რუჯ­ვი­სას უფ­რო ფრთხი­ლად უნ­და იყოთ, მზე­ზე დიდ­ხანს არ უნ­და გა­ჩერ­დეთ და დამ­ცა­ვი კრე­მი აუცი­ლებ­ლად უნ­და გა­მო­ი­ყე­ნოთ. - მზეს უნ­და მო­ე­რი­დონ ისი­ნი, ვინც მა­ლე იწ­ვე­ბა, ქე­რა და ღია ფე­რის ხალ­ხი. ასე­თი ადა­მი­ა­ნი ზღვა­ზე რომ ჩა­დის, შე­იძ­ლე­ბა ჩრდილ­შიც კი და­იწ­ვას. ორ­სუ­ლი და მე­ძუ­ძუ­რი ქა­ლე­ბიც უნ­და მო­ე­რი­დონ მზე­ზე დიდ­ხანს ყოფ­ნას, იმი­ტომ, რომ მზე იმუ­ნი­ტეტ­ზეც ახ­დენს გარ­კ­ვე­ულ ზე­გავ­ლე­ნას. არ უნ­და და­გა­ვიწყ­დეთ დამ­ცა­ვი კრე­მის და­მა­ტე­ბაც: ის მხო­ლოდ 2-3 სა­ათს ძლებს, მე­რე კი ახა­ლი დო­ზა უნ­და წა­ის­ვათ. თა­ნაც, მა­ინ­ც­და­მა­ინც შუ­ადღის სა­ა­თებ­ში ნუ გა­ი­რუ­ჯე­ბით. ისი­ნი, ვი­საც მუ­ქი ფე­რის კა­ნი და თმა აქვთ, ასე ად­ვი­ლად არ იწ­ვე­ბი­ან. რაც შე­ე­ხე­ბა ალ­ბი­ნო­სებს, მათ­თ­ვის სა­ერ­თოდ არ შე­იძ­ლე­ბა გა­რუჯ­ვა და არც მზე­ზე გას­ვ­ლა.

- რა შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას სო­ლა­რი­უ­მე­ბის შე­სა­ხებ?

- იყო დრო, რო­ცა სო­ლა­რი­უ­მე­ბის გა­მო ზე­დმე­ტი პა­ნი­კა იყო ატე­ხი­ლი. სო­ლა­რი­უ­მი ფაქ­ტობ­რი­ვად, არის ხე­ლოვ­ნუ­რი მზის სხი­ვი, თუ აპა­რა­ტუ­რას კარ­გი ფირ­მა უშ­ვებს, სო­ლა­რი­უმ­ში არ­სე­ბუ­ლი ნა­თუ­რე­ბის გა­მოს­ხი­ვე­ბაც კარ­გია და პრო­ცე­დუ­რას გა­მოც­დი­ლი, სა­ი­მე­დო სპე­ცი­ა­ლის­ტი აკე­თებს, იქა­უ­რი სხი­ვე­ბი უფ­რო გა­ფილ­ტ­რუ­ლი და და­ცუ­ლიც კია, ვიდ­რე ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მზის სხი­ვე­ბი, მაგ­რამ გა­აჩ­ნია, რა ფირ­მა უშ­ვებს და რამ­დე­ნად აკონ­ტ­რო­ლე­ბენ სო­ლა­რი­უ­მის ნა­თუ­რებს. ხში­რია შემ­თხ­ვე­ვა, რო­ცა ეს ნა­თუ­რე­ბი სა­ეჭ­ვო წარ­მო­შო­ბი­საა და მა­თი შე­მად­გენ­ლო­ბაც სა­ეჭ­ვოა. თუ კონ­ტ­რო­ლი და­წეს­დე­ბა და სო­ლა­რი­უ­მებ­ში არ­სე­ბუ­ლი აპა­რა­ტუ­რა ყვე­ლა­ნა­ი­რად შე­მოწ­მე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა, მა­შინ მა­თი გა­მოს­ხი­ვე­ბა სა­ში­ში არ არის. რო­გორც უკ­ვე გი­თხა­რით, დი­დი სხვა­ო­ბა მზე­სა და სო­ლა­რი­უმს შო­რის არ არის. უზო­მო დო­ზა სო­ლა­რი­უმ­შიც ისე­ვე გა­მო­იწ­ვევს კა­ნის დამ­წ­ვ­რო­ბას, რო­გორც მზის გა­მოს­ხი­ვე­ბა. ასე რომ, ვერ ვიტყ­ვით, რომ სო­ლა­რი­უ­მი აუცი­ლებ­ლად არის მავ­ნე, თუ იქ კარ­გი აპა­რა­ტუ­რაა და გა­მოც­დი­ლი პერ­სო­ნა­ლი მუ­შა­ობს. ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხ­ვე­ვა­ში ჯო­ბია ცო­ტა ნაკ­ლე­ბად გა­ი­რუ­ჯო, ვიდ­რე ზედ­მე­ტი მო­გი­ვი­დეს, რომ კა­ნი არ და­იწ­ვა. სა­ერ­თოდ, პირ­ვე­ლი გა­რუჯ­ვა ყვე­ლა­ზე რთუ­ლია. ზღვა­შიც პირ­ვე­ლად ვინც ჩა­დის, ყვე­ლა იწ­ვე­ბა. სა­ერ­თოდ, პირ­ვე­ლი ხა­რის­ხის დამ­წ­ვ­რო­ბა იმ­დე­ნად სა­ში­ში არ არის, მაგ­რამ თუ უფ­რო ღრმა დამ­წ­ვ­რო­ბაა, მა­შინ უკ­ვე სა­ში­ში ხდე­ბა. გარ­და იმი­სა, რომ დამ­წ­ვ­რო­ბა ტკი­ვილ­სა და უსი­ა­მოვ­ნო შეგ­რ­ძ­ნე­ბას იწ­ვევს, კან­ზეც უარ­ყო­ფით კვალს ტო­ვებს.

- ბო­ლო წლებ­ში არა­ერ­თი ადა­მი­ა­ნი და­იწ­ვა სხვა­დას­ხ­ვა ნა­ხარ­შის გა­მო, მათ შო­რი­საა ლეღ­ვის ნა­ხარ­ში, რო­მელ­საც სწო­რედ გა­სა­რუ­ჯად ის­ვა­მენ...

- არ­სე­ბობს მცე­ნა­რე­ე­ბი­სა და წამ­ლე­ბის ისე­თი კა­ტე­გო­რია, რო­მე­ლიც კა­ნის გა­რუჯ­ვას აჩ­ქა­რებს. ისი­ნი ისეთ ქი­მი­ურ ნივ­თი­ე­რე­ბებს შე­ი­ცა­ვენ, რომ­ლე­ბიც ცვლი­ან კა­ნის მგრძნო­ბე­ლო­ბას მზის სხი­ვე­ბის მი­მართ და აჩ­ქა­რე­ბენ მზის ზე­მოქ­მე­დე­ბას კა­ნის ზე­და­პირ­ზე. ეს შე­იძ­ლე­ბა იყოს ლეღ­ვი, ან სხვა მცე­ნა­რე. არ­სე­ბობს მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც სპე­ცი­ა­ლუ­რად ინიშ­ნე­ბა ამა თუ იმ და­ა­ვა­დე­ბის დროს და ამ დროს ექი­მი აფ­რ­თხი­ლებს პა­ცი­ენტს, რომ მზეს მო­ე­რი­დოს, რად­გან მა­თი მი­ღე­ბა მზის სხი­ვე­ბი­სად­მი მგრძნო­ბე­ლო­ბის მო­მა­ტე­ბას იწ­ვევს. ამ დროს ადა­მი­ა­ნი მზე­ზე თუ გა­ვა, უფ­რო ად­ვი­ლად და­იწ­ვე­ბა. ზო­გი­ერ­თი და­ა­ვა­დე­ბის დროს ლეღ­ვის ნა­ხარ­ში სამ­კურ­ნა­ლოც კია, ძვე­ლად მას მკურ­ნა­ლო­ბის მიზ­ნით იყე­ნებ­დ­ნენ, მაგ­რამ ადა­მი­ან­მა უნ­და იცო­დეს დო­ზა - სად, რო­გორ და რა რა­ო­დე­ნო­ბით წა­ის­ვას. ამ­გ­ვა­რი ნა­ხარ­შე­ბის უბ­რა­ლოდ წას­მა და მზე­ზე გას­ვ­ლა და­უშ­ვე­ბე­ლია, მსგავ­სი საქ­ცი­ე­ლი ყო­ველ­თ­ვის გა­მო­იწ­ვევს სა­ვა­ლა­ლო შე­დე­გებს. აქ­ვე უნ­და ით­ქ­ვას, რომ ზოგ­ჯერ გა­რუჯ­ვას სამ­კურ­ნა­ლო­დაც იყე­ნე­ბენ. ჩვენ სპე­ცი­ა­ლუ­რად ვურ­ჩევთ ცხი­მი­ა­ნი კა­ნის მქო­ნე ხალ­ხს, რომ გა­ი­რუ­ჯონ, რად­გან ეს ცხი­მი­ა­ნო­ბას ამ­ცი­რებს. სა­ერ­თოდ, ცხი­მი­ა­ნო­ბა იწ­ვევს ფე­რიმ­ჭა­მე­ლებს, ანუ აკ­ნეს, რო­მე­ლიც ახალ­გაზ­რ­და ასაკ­ში უფ­რო ხში­რია. ასეთ პა­ცი­ენ­ტებს დერ­მა­ტო­ლო­გე­ბი ურ­ჩე­ვენ, რომ ზო­მი­ე­რად გა­ი­რუ­ჯონ იმი­ტომ, რომ ამის შე­დე­გად კან­ზე ცხი­მის გა­მო­ყო­ფა თით­ქ­მის ნა­ხევ­რ­დე­ბა და ამ ფონ­ზე გა­მო­ნა­ყა­რიც ქრე­ბა, ამი­ტომ მი­ზან­შე­წო­ნი­ლია, რომ სა­ხე, ზურ­გი და მკერ­დი გა­ი­რუ­ჯოს - ანუ ის ად­გი­ლე­ბი, სა­დაც პა­ცი­ენტს გა­მო­ნა­ყა­რი აქვს. ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას ამ დროს გა­რუჯ­ვა სჯო­ბია, მაგ­რამ ზო­მი­ე­რად.

- ალ­ბათ ძა­ლი­ან ცუ­დად იმოქ­მე­დებს ზედ­მე­ტი გა­რუჯ­ვა მშრალ კან­ზე.

- დი­ახ, რო­დე­საც კა­ნი მშრა­ლია, მზის სხი­ვე­ბი მას კი­დევ უფ­რო აშ­რობს. ამი­ტომ, გა­რუჯ­ვა მშრა­ლი კა­ნი­სათ­ვის მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი არ არის. გარ­და ამი­სა, ის მოქ­მე­დებს იმუ­ნი­ტეტ­ზეც და ამი­ტომ მზე­ზე დიდ­ხანს ყოფ­ნას არ ურ­ჩე­ვენ ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლებ­საც სუს­ტი იმუ­ნი­ტე­ტი აქვთ. მცი­რე დო­ზე­ბით, ზო­მი­ე­რად გა­რუჯ­ვა იმ­დე­ნად მავ­ნე არ არის, მაგ­რამ რო­დე­საც უზო­მო გა­რუჯ­ვა­ზეა ლა­პა­რა­კი, ამ დროს შე­იძ­ლე­ბა იმუ­ნი­ტე­ტი და­სუს­ტ­დეს და ადა­მი­ა­ნი უფ­რო ად­ვი­ლად გა­ცივ­დეს, უფ­რო ად­ვი­ლად მო­ე­რი­ოს ინ­ფექ­ცი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი და ა.შ... გა­რუჯ­ვა გარ­კ­ვე­უ­ლი დატ­ვირ­თ­ვაა ორ­გა­ნიზ­მის­თ­ვის, ეს რთუ­ლი ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი და ბი­ო­ქი­მი­უ­რი პრო­ცე­სია, რო­მე­ლიც ორ­გა­ნიზ­მ­ზე მოქ­მე­დებს და შე­იძ­ლე­ბა ბევ­რი სხვა ში­ნა­გა­ნი ცვლი­ლე­ბაც გა­მო­იწ­ვი­ოს.

- ესე იგი, "ოქ­როს შუ­ა­ლე­დის" დაც­ვა ამ შემ­თხ­ვე­ვა­შიც აუცი­ლე­ბე­ლია?

- რა­საკ­ვირ­ვე­ლია. ულ­ტ­რა­ი­ის­ფე­რი სხი­ვე­ბის ზედ­მე­ტი მი­ღე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა: ეს ის სხი­ვია, რო­მე­ლიც გა­რუჯ­ვას იწ­ვევს, მაგ­რამ ამა­ვე დროს ძა­ლი­ან აზი­ა­ნებს კა­ნის უჯ­რე­დებს. თუ ადა­მი­ანს არ ანაღ­ვ­ლებს რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ი­ყუ­რე­ბო­დეს 20-30 წლის შემ­დეგ, შე­იძ­ლე­ბა გა­რის­კოს და მუდ­მი­ვად გა­ი­რუ­ჯოს. კა­ნის და­ბე­რე­ბის პრო­ცე­სი ასე ჩქა­რი არ არის, მაგ­რამ თუ 50, ან 60 წლის ორ ადა­მი­ანს შე­ა­და­რებ, რო­მელ­თა­გა­ნაც ერ­თი ხში­რად ირუ­ჯე­ბო­და, მე­ო­რე კი - არა, მათ შო­რის გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბას აშ­კა­რად იგ­რ­ძ­ნობთ. აქე­და­ნაც შე­იძ­ლე­ბა მარ­ტი­ვი დას­კ­ვ­ნა გა­კეთ­დეს - მზე კა­ნის და­ბე­რე­ბი­სა და ნა­ო­ჭე­ბის გა­ჩე­ნას სე­რი­ო­ზუ­ლად აჩ­ქა­რებს.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)