ბიზ­ნეს­მენ ლე­ვან ვა­სა­ძის სი­მამ­რი - რა­მაზ დურ­გლიშ­ვი­ლი პრო­ფე­სი­ით არ­ქი­ტექ­ტო­რია. სწო­რედ მისი დაპ­რო­ექ­ტე­ბუ­ლია კი­კეთ­ში წმინ­და ექ­ვთი­მე ღვთის­კა­ცის სა­ხე­ლო­ბის ტა­ძა­რი, პატ­რი­არ­ქის სა­ზა­ფხუ­ლო რე­ზი­დენ­ცია, ია­კობ გო­გე­ბაშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის სას­წავ­ლე­ბე­ლი...

- კი­კეთ­ში ბავ­შვო­ბა­ში, ოჯახ­თან ერ­თად ვის­ვე­ნებ­დი, მერე სახ­ლი შე­ვი­ძი­ნე. იმ ად­გილ­ზე, სა­დაც ახლა ეკ­ლე­სი­აა, კო­მუ­ნის­ტე­ბის მმარ­თვე­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში აბა­ნო იყო, რო­მე­ლიც იმ ად­გილს სას­ტი­კად არ უხ­დე­ბო­და. რამ­დენ­ჯე­რაც კი შევ­ჩერ­დე­ბო­დი, ვფიქ­რობ­დი: აქა­უ­რო­ბას ყვე­ლა­ზე მე­ტად ტა­ძა­რი და­ამ­შვე­ნებს-მეთ­ქი. ერთ დღეს ლე­ვან­მა რომ მი­თხრა, ტაძ­რის აშე­ნე­ბას ვა­პი­რე­ბო, გა­მი­ხარ­და.

- ად­გი­ლი თქვენ ურ­ჩი­ეთ?

- წინა პე­რი­ო­დის სა­უბ­რებ­ში თუ მქონ­და ნათ­ქვა­მი, არ მახ­სოვს, მაგ­რამ იმ წუთ­ში არ მით­ქვამს, - აუ­ცი­ლებ­ლად ამ ად­გილ­ზე ავა­შე­ნოთ-მეთ­ქი. ტა­ძა­რი ბუ­ნე­ბას­თან ისეა შერ­წყმუ­ლი, რომ მნახ­ველ­ზე დიდ შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბას ტო­ვებს.

- თქვენ ხართ კი­კეთ­ში პატ­რი­არ­ქის რე­ზი­დენ­ცი­ის მთა­ვა­რი არ­ქი­ტექ­ტო­რი.

- დიახ, სამ­შე­ნებ­ლო კომ­პა­ნია "კარ­კას­თან" ერ­თად ვი­მუ­შა­ვე. ლე­ვა­ნის იდეა იყო, კი­კეთ­ში პატ­რი­არ­ქის­თვის სა­ზა­ფხუ­ლო რე­ზი­დენ­ცია და­მეპ­რო­ექ­ტე­ბი­ნა.

- როცა მისი უწ­მინ­დე­სო­ბა კი­კეთ­შია, სტუმ­რობთ ხოლ­მე?

- დაგ­ვი­ძა­ხებს ხოლ­მე და შევ­დი­ვართ. ეს საკ­მა­ოდ ხში­რად ხდე­ბა. ძა­ლი­ან დიდი ადა­მი­ა­ნია, ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში უშუ­ა­ლოა, იუ­მო­რის სა­ო­ცა­რი გრძნო­ბა აქვს; რომ გე­ლა­პა­რა­კე­ბა, ხვდე­ბი, მის ყო­ველ სი­ტყვა­ში დიდი სიბ­რძნეა და და­ფიქ­რე­ბა სჭირ­დე­ბა.

- იქ­ნებ რო­მე­ლი­მე კონ­კრე­ტუ­ლი ამ­ბა­ვი გა­იხ­სე­ნოთ...

- ერთხელ და­მი­ძა­ხა, გა­ვე­დი და სა­მა­ჯუ­რი მა­ჩუ­ქა. მას­თან ან­სამ­ბლ "ბა­სი­ა­ნის" სო­ლის­ტი იმ­ყო­ფე­ბო­და, პატ­რი­არ­ქის სა­გა­ლო­ბე­ლი ნო­ტებ­ზე გა­დაჰ­ქონ­დათ. ცოტა ხანს ვი­ლა­პა­რა­კეთ. რო­გორც არ­ქი­ტექ­ტო­რი, შე­მა­ქო: კარ­გი ნა­მუ­შე­ვა­რი გა­მო­გი­ვი­დაო. თან, იქვე დას­ძი­ნა, სახ­ლში რომ შევ­დი­ვარ, ყვე­ლა­ფერს ჩემი გე­მოვ­ნე­ბის მი­ხედ­ვით ვა­წყობ, აქ კი არა­ფე­რი გა­და­მი­ად­გი­ლე­ბი­აო. ჩემ­თვის ამ სი­ტყვე­ბის მოს­მე­ნა დიდი პა­ტი­ვია. იმ პე­რი­ოდ­ში სნო­ში ვახ­ტანგ გორ­გას­ლის ძეგლი უნდა და­ედ­გათ. ღო­ნის­ძი­ე­ბის დე­ტა­ლებ­ზე სა­ლა­პა­რა­კოდ მის უწ­მინ­დე­სო­ბას­თან რე­ჟი­სო­რი ავთო ვარ­სი­მაშ­ვი­ლი მო­ვი­და. მსჯე­ლობ­დნენ. მათ და­ტო­ვე­ბას ვა­პი­რებ­დი, მაგ­რამ უწ­მინ­დეს­მა მთხო­ვა, ნუ წახ­ვა­ლო. როცა სნო­ში პატ­რი­არ­ქი ჩა­დის, მთე­ლი მთა იქ იყ­რის თავს. ამ ამ­ბავს თა­ვად შე­ვეს­წა­რი; მის ეზო­ში იმ­დე­ნი ხალ­ხია, ნემ­სი არ ჩა­ვარ­დე­ბა. ბავ­შვე­ბი მოჰ­ყავთ და ლო­ცავს. ბუ­ნებ­რი­ვია, ძეგლის გახ­სნა­საც ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი და­ეს­წრე­ბო­და. ისი­ნი ლა­პა­რა­კობ­დნენ, რომ უმ­ხედ­რო ცხენს უნდა გა­ევ­ლო, წრე და­ერ­ტყა და ისევ თა­ვის ად­გილ­ზე დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო. იდე­ა­ში, ეს გორ­გას­ლის ცხე­ნი იყო. მერე თა­ვი­სი სახ­ლი­დან პატ­რი­არ­ქი უნდა გა­მობ­რძა­ნე­ბუ­ლი­ყო... ჩემ­თვის ჩა­ვი­ლა­პა­რა­კე, - ცხე­ნი გაწ­ვრთნი­ლია-მეთ­ქი? პატ­რი­არ­ქს გა­ე­ცი­ნა. მერე ვი­კი­თხე: პრე­ზი­დენ­ტი სა­ა­კაშ­ვი­ლი იქ­ნე­ბა-მეთ­ქი? - ღო­ნის­ძი­ე­ბას და­ეს­წრე­ბაო, - და­მი­დას­ტუ­რეს. - ცხენ­ზე არ ამ­ხედ­რდეს, არ გა­ა­ჭე­ნოს, თო­რემ და­რი­ა­ლის ხე­ო­ბის­კენ თუ გა­ი­ტა­ცა, რუ­სეთ­ში წა­იყ­ვანს-მეთ­ქი...

- ვიდ­რე ლე­ვან ვა­სა­ძე თქვე­ნი სიძე გახ­დე­ბო­და, მის ოჯახ­თან მე­გობ­რობ­დით, არა?

- ვერ ვი­ტყვი, რომ ვმე­გობ­რობ­დით, მაგ­რამ მის ოჯახს კარ­გად ვიც­ნობ­დი. კი­კე­თე­ლე­ბი არი­ან. მახ­სოვს, ლე­ვა­ნი უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში რომ აბა­რებ­და, მა­თე­მა­ტი­კა­ში ჩემი მე­გო­ბა­რი - კოტე მი­ქა­ნა­ძე ამე­ცა­დი­ნებ­და. კოტე ამ­ბობ­და: რა ნი­ჭი­ე­რი ბი­ჭია, ასეთ ბავ­შვთან მე­ცა­დი­ნე­ო­ბა ერთი სი­ა­მოვ­ნე­ბაა, ყვე­ლა­ფერს ახ­სნის­თა­ნა­ვე ხვდე­ბაო. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, როცა მას­თან მო­სამ­ზა­დებ­ლად ჩემი ქა­ლიშ­ვი­ლი მი­ვიყ­ვა­ნე, მი­თხრა, - მა­თე­მა­ტი­კას თავი და­ა­ნე­ბეთ, არ იცი­სო.

- მათი სიყ­ვა­რუ­ლის ამ­ბა­ვი რო­გორ და­ი­წყო?

- სი­მარ­თლე გი­თხრათ, ეს არ შე­მიმ­ჩნე­ვია. პა­ტა­რა გოგო და ბიჭი ერ­თმა­ნეთს ეპ­რან­ჭე­ბი­ან, რა ვიცი, რო­გორც იწყე­ბა ხოლ­მე. ლე­ვა­ნი წე­სი­ე­რი ყმაწ­ვი­ლი იყო, ძა­ლი­ან კარ­გი მე­გობ­რე­ბი ჰყავ­და და დღე­საც ასეა.

- მო­მა­ვალ­მა სა­სი­ძომ ქა­ლიშ­ვი­ლის ხელი გთხო­ვათ?

- როცა ოჯა­ხის შექ­მნა გა­და­წყვი­ტეს, რა თქმა უნდა, მო­ვი­და. რა უფ­ლე­ბა მქონ­და, და­მე­შა­ლა ან რა­ტომ უნდა და­მე­შა­ლა? ლე­ვან­მა ამე­რი­კა­ში ის­წავ­ლა, იქი­დან რომ დაბ­რუნ­და, მერე სამ­სა­ხუ­რი მოს­კოვ­ში და­ი­წყო. სა­ნამ მოს­კოვ­ში გა­ემ­გზავ­რე­ბო­და, მო­ვი­და და კა­ცუ­რად და­მე­ლა­პა­რა­კა.

- ღე­ლავ­და?

- არა, ღელ­ვა არ შე­მიმ­ჩნე­ვია. მისი წი­ნა­და­დე­ბა უცხო არც ჩემ­თვის იყო. დავ­სხე­დით და და­ვი­ლა­პა­რა­კეთ.

- ნი­ნო­სა და ლე­ვანს ქორ­წი­ლი ჰქონ­დათ?

- ჩემ­თან შეხ­ვედ­რის შემ­დეგ, ლე­ვა­ნი მოს­კოვ­ში წა­ვი­და, ნი­ნომ მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ჩა­ა­კი­თხა. ქორ­წი­ლი გვი­ან ჰქონ­დათ ანუ მა­შინ, როცა უკვე შვი­ლი ჰყავ­დათ; ჯვა­რიც მა­შინ და­ი­წე­რეს. არ მე­გო­ნა, ნინო მრა­ვალ­შვი­ლი­ა­ნი დედა თუ გახ­დე­ბო­და.

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი ოჯა­ხია...

- ტრა­ბახ­ში ნუ ჩა­მო­მარ­თმევთ და ასეა! ძა­ლი­ან კარ­გად აღ­ზრდი­ლი შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი მყავს. უფ­რო­სი ბიჭი უკვე 16 წლის არის. ბავ­შვი, რო­მე­ლიც სი­კე­თე­ში იზ­რდე­ბა, ცუდს არ ხე­დავს, გარ­შე­მო ყვე­ლას­გან პა­ტი­ვის­ცე­მას, დიდ სიყ­ვა­რულს გრძნობს, რწმე­ნა­ში იზ­რდე­ბა, თა­ვა­დაც უფ­რო­სებს ემ­სგავ­სე­ბა. ბევ­რი ბავ­შვი ვერ იტყვის, - ჩვენ­თან სტუმ­რად პატ­რი­არ­ქი მობ­რძან­დაო. ჩემი ბავ­შვო­ბი­დან მეხ­სი­ე­რე­ბას ერთი ეპი­ზო­დი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად შე­მორ­ჩა: კა­თო­ლი­კოს მელ­ქი­სე­დეკ III-ს დი­დუ­ბის ეკ­ლე­სი­ას­თან რე­ზი­დენ­ცია ჰქონ­და (მა­შინ მეც იქვე ვცხოვ­რობ­დი). რე­ზი­დენ­ცი­ა­ში მისი ნა­თე­სა­ვი, რუსი მო­ნა­ზო­ნი ქალ­ბა­ტო­ნი ცხოვ­რობ­და. ერთ დღეს კა­თო­ლი­კო­სი ფარ­დე­ბი­ა­ნი "ზი­მით" მო­ვი­და. ვი­დე­ქი და ვუ­ყუ­რებ­დი. ეტყო­ბა, გაკ­ვირ­ვე­ბა შე­მამ­ჩნია და მძღოლს უთხრა, ბავ­შვი მან­ქა­ნა­ში ჩავ­სვათ და გა­ვა­სე­ირ­ნო­თო. ის წუ­თე­ბი მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა მე­მახ­სოვ­რე­ბა.

- კი­კეთ­ში ია­კობ გო­გე­ბაშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის სკო­ლის საქ­მი­ა­ნო­ბა­შიც ხომ არ ხართ ჩაბ­მუ­ლი?

- არა, მე მხო­ლოდ შე­ნო­ბა და­ვაპ­რო­ექ­ტე. ლე­ვანს ამ სკო­ლის გახ­სნა­ში გი­ორ­გი მარ­გვე­ლაშ­ვი­ლი და­ეხ­მა­რა.

- პრე­ზი­დენ­ტთან თქვენც მე­გობ­რობთ?

- ამ ბოლო დროს ერ­თმა­ნეთს ისე ხში­რად, ლე­ვა­ნი და გი­ორ­გიც ვე­ღარ ნა­ხუ­ლო­ბენ.

- ბა­ტო­ნო რა­მაზ, ამ­ჟა­მად რაზე მუ­შა­ობთ?

- მოს­კოვ­ში არ­სე­ბობს "სტრა­ტე­გი­უ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტი" და მისი მთა­ვა­რი არ­ქი­ტექ­ტო­რი ვარ. იქ რამ­დე­ნი­მე სახ­ლი და ობი­ექ­ტი ჩემი პრო­ექ­ტის მი­ხედ­ვით აშენ­და, მათ შო­რის - ლე­ვა­ნი­სა და ჩემი ქა­ლიშ­ვი­ლის სახ­ლიც. და­ვაპ­რო­ექ­ტე დსთ-ის ქვეყ­ნე­ბის ახალ­გაზ­რდა მოღ­ვა­წე­თა ქა­ლა­ქი, რო­მე­ლიც 30 ჰექ­ტარ­ზე უნდა გა­შენ­დეს. პრე­ზენ­ტა­ცია ერე­ვან­ში გვქონ­და. თუმ­ცა პრო­ექ­ტი დრო­ე­ბით გა­ჩე­რე­ბუ­ლია.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა თქვე­ნი აზრი პრო­ექტთან - "პა­ნო­რა­მა თბი­ლი­სი" და­კავ­ში­რე­ბით. ამ პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა მარ­თე­ბუ­ლად მი­გაჩ­ნი­ათ?

- ამ პრო­ექტს დე­ტა­ლუ­რად არ გავ­ცნო­ბი­ვარ. არ­ქი­ტექ­ტუ­რის ხა­რის­ხი ცუდი არ იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ... თბი­ლისს ის ერთი სა­ბა­გი­როც არ უხ­დე­ბა, რო­მე­ლიც უკვე გა­კე­თე­ბუ­ლია. ნა­რი­ყა­ლა­ზე ავ­ტო­მო­ბი­ლით ას­ვლაც შეიძ­ლება და ფე­ხი­თაც. კა­ლა­უ­ბა­ნი ულა­მა­ზე­სია, ეს ად­გი­ლი უნდა გა­ი­ა­რო და არა - ზე­მო­დან გად­მო­ხე­დო. ქა­ლაქ­ზე ზე­მო­დან გად­მო­ხედ­ვა თუ გინ­და, მთაწ­მინ­და­ზე უნდა ახ­ვი­დე. ძველ უბანს მოვ­ლა სჭირ­დე­ბა. თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ედ­ნი­დან მე­რი­ას რომ გას­ცდე­ბი, უკა­ნა მხა­რეს ყვე­ლა­ფე­რი მო­სავ­ლე­ლია, მი­სა­ხე­დია. არა­ბე­ბის პო­ზი­ცია არ ვიცი, მაგ­რამ ჩემ­თვის ე.წ. "ხრუშ­ჩოვ­კე­ბის პრო­ექ­ტი" უფრო მიმ­ზიდ­ვე­ლია. ვიცი, ამას რუ­სეთ­ში რო­გორ აკე­თე­ბენ: აშე­ნე­ბენ კორ­პუსს, რო­მელ­შიც 3 "ხრუშ­ჩოვ­კის" კორ­პუ­სის ხალ­ხი ეტე­ვა და იქ ასახ­ლე­ბენ. იმ ძველ ნა­გე­ბო­ბებს ან­გრე­ვენ, რად­გან გა­და­კე­თე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. მათ ად­გილ­ზე აშე­ნე­ბენ 2 სახ­ლს, რო­მელ­შიც 6 სახ­ლი­დან გა­დაჰ­ყავთ მო­სახ­ლე­ო­ბა და ასე მიჰ­ყვე­ბი­ან. რა თქმა უნდა, ბი­ნე­ბის ნა­წი­ლი იყი­დე­ბა. ამ პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა და მხარ­და­ჭე­რა უფრო ჭკვი­ა­ნუ­რი იქ­ნე­ბო­და, მაგ­რამ მა­ნამ­დე ის არის გა­სარ­კვე­ვი, არა­ბებს რა ინ­ტე­რე­სი აქვთ. მათ თუ და­ნარ­ჩენ ბი­ნებ­ში არა­ბე­ბის ჩა­მო­სახ­ლე­ბა უნ­დათ, ეს სხვა საქ­მეა. რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა, თბი­ლი­სის ზღვა­ზე ჩი­ნე­ლე­ბის ქა­ლა­ქი გა­შენ­დეს?!

- ამა­ში რა საფრ­თხეს ხე­დავთ?

- არა­ვის წი­ნა­აღ­მდე­გი არ ვარ, ჩი­ნე­ლებს უდი­დე­სი კულ­ტუ­რა აქვთ, მაგ­რამ სწრა­ფად რომ მრავ­ლდე­ბი­ან, ეგეც ხომ ვი­ცით? ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჩვე­ნის­თა­ნა მცი­რე­რი­ცხო­ვა­ნი ერის­თვის საფრ­თხის შემ­ცვე­ლია, მით უმე­ტეს, თუ გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ იმა­საც, რომ ქვე­ყა­ნა­ში მძი­მე დე­მოგ­რა­ფი­უ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბაა.

- ბა­ტო­ნი ლე­ვა­ნი გა­მო­ვი­და წი­ნა­და­დე­ბით, სა­ზღვრის­პი­რა და­ცა­რი­ე­ლე­ბულ მთი­ან რა­ი­ო­ნებ­ში მსუ­ბუ­ქი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის ბრალ­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი და­ა­სახ­ლონ. ამ იდე­ას ემ­ხრო­ბით?

- ეს იდეა ძა­ლი­ან მომ­წონს. მსუ­ბუ­ქი და­ნა­შა­უ­ლი ვინც ჩა­ი­დი­ნა, მის ცი­ხე­ში ჯდო­მას აზრი აქვს? წა­ვი­დეს მთა­ში, მე­ცხო­ვე­ლე­ო­ბას მიჰ­ყოს ხელი, ქვე­ყა­ნას გა­მო­ად­გეს. ლე­ვანს დიდი გუნ­დი ჰყავს, იდე­ებს გა­ნი­ხი­ლა­ვენ, მსჯე­ლო­ბენ და მერე ბა­ტონ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­თან, ხან - ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვილ­თან ერ­თად გა­ნი­ხი­ლა­ვენ.

- პრე­ზი­დენ­ტთან?

- რა თქმა უნდა, პრე­ზი­დენ­ტთა­ნაც! ადრე გი­ორ­გის­თან შეხ­ვედ­რა უფრო ხში­რად გვქონ­და, მაგ­რამ მას მერე, რაც პრე­ზი­დენ­ტი გახ­და, იმ­დე­ნი დრო აღარ აქვს. მას ჩემი მე­უღ­ლე უფრო ხში­რად ნა­ხუ­ლობს.

- თქვე­ნი მე­უღ­ლე რას საქ­მი­ა­ნობს?

- პო­ლი­ტი­კო­სი არ არის, მაგ­რამ "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" აქ­ტი­უ­რი მხარ­დამ­ჭე­რია. თა­ნა­მო­აზ­რე­ე­ბი ადრე ხში­რად იკ­რი­ბე­ბოდ­ნენ, პე­რი­ო­დუ­ლად ახ­ლაც რომ შე­იკ­რი­ბონ, ცუდი არ იქ­ნე­ბა. ხომ იცით, ზოგ­ჯერ მთავ­რო­ბას კონ­ტრო­ლი უნდა.

- ზოგ­ჯერ - არა, მთავ­რო­ბა ხალ­ხმა სულ უნდა აკონ­ტრო­ლოს...

- გე­თან­ხმე­ბით, ხალ­ხმა მთავ­რო­ბა უნდა აკონ­ტრო­ლოს, მაგ­რამ "ნა­ცი­ო­ნა­ლებს" ხმა არ აქვთ ამო­სა­ღე­ბი. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში ისე­თი ტრი­უმ­ფით, რო­გორც "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" მო­ვი­და, სხვა არც ერთი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა არ მო­სუ­ლა და ასე სა­მარ­ცხვი­ნოდ არ უნდა წა­სუ­ლიყ­ვნენ.

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)