ექიმი მამისა და პედაგოგი დედის ოჯახში გაიზარდა. სვანეთის მთებში ბალახიც მოუთიბავს და მიწაზეც უმუშავია. სანადირო იარაღიც მოუპარავს მამისთვის, ფრინველზე რომ ენადირა და მესტიის მთავარ გზატკეცილზეც გამოპარულა ველოსიპედით, ასფალტზე სიარულის სიამოვნება რომ შეეგრძნო. სიამოვნებას წიგნების კითხვითაც იღებდა. მეორე კლასში სკოლის სახელმძღვანელოს ქვეშ მხატვრულ ლიტერატურას მალავდა, დედა რომ არ გაბრაზებულიყო. სკოლის პერიოდში არქეოლოგიამ გაიტაცა, ჟურნალისტიკაშიც სცადა ბედი, შემდეგ იყო არასამთავრობო ორგანიზაცია, სახალხო დამცველის თანამდებობა. დღეს სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრი გახლავთ. სოზარ სუბარს დღეს ცხოვრებისეულ გამოცდილებაზე ვესაუბრეთ.
- სვანეთში დავიბადე და გავიზარდე, სკოლაც იქ დავამთავრე. მესტიის რაიონში, სოფელ ჭუბერში. დედა სკოლის პედაგოგი იყო, მამა - სოფლის მთავარი ექიმი. ოღონდ მთავარი პირობითად ერქვა, რადგან ხუთშტატიან საავადმყოფოში მამა ერთადერთი ექიმი იყო. მეზობელ სოფლებშიც კი, სადაც საავადმყოფოებიც იყო და ექიმებიც ჰყავდათ, მამას ეძახდნენ. ამბობდნენ, მისი ერთი სიტყვაც საკმარისია განკურნებისთვის, წამალი არ სჭირდება პაციენტსო. არ ყოფილა შემთხვევა, მისი დასმული დაიგნოზი არასწორი აღმოჩენილიყო. ხელის დადებით სვამდა დიაგნოზს. სიყვარულიც დაიმსახურა. რომ გარდაიცვალა, მერე ვიგრძენი, რამხელა პატივს სცემდა სოფელი. 30 წელი გავიდა მას მერე, რაც მამა აღარ არის და დღემდე ავთოს შვილი ვარ სვანეთში და არა ყოფილი სახალხო დამცველი ან მინისტრი. დედა, როგორც გითხარით, პედაგოგი გახლდათ, სპორტსმენი. მის მიერ დამყარებული რეკორდი სიმაღლეში ხტომაში დღემდე ახსოვთ სვანებს.
- განსაკუთრებული დარიგება თუ გახსენდებათ მშობლების მხრიდან?
- მამაჩემის პატიოსნებაზე ლეგენდები დადიოდა. 24 საათი მუშაობდა, ღამით ძილი არ იცოდა. ქრთამის გაგონება კი არა, ვინმეს ორი ლიტრი თაფლი რომ მოეტანა მადლობის ნიშნად, ამას განიცდიდა. როცა სახლში არ ყოფილა და მადლიერ პაციენტებს ნობათი დაუტოვებიათ, აუცილებლად მოჰყვებოდა ერთთვიანი სკანდალი ოჯახში, როგორ გავბედეთ და როგორ დავიტოვეთ. ყველაზე დიდი რამ, რაც მამამ დამიტოვა, ის სიყვარული და სახელი იყო, რომელზეც ზემოთ გესაუბრებოდით. ესეც თუ შევძელი მე ჩემი შვილებისთვის, უფლის მადლიერი ვიქნები.
- ყველაზე მეტად რომელი საჩუქარი დაგამახსოვრდათ მამისგან?
- პირველი ველოსიპედი. მანამდე პედლებიანი მანქანა მყავდა. ჩემი სოფელი ცენტრალური, მესტიის გზიდან რვა კილომეტრითაა მოშორებული. ასფალტი მარტო ცენტრალურ გზაზე იყო. მამამ დამიჭირა ერთხელ ცენტრალურ გზაზე ველოსიპედით, ასფალტიანი გზის სიამოვნება მინდოდა შემეგრძნო. არადა, საკმაოდ სახიფათო გზაა. ძალიან გამიბრაზდა. უცნაურია, მაგრამ კითხვასაც მიკრძალავდნენ ზოგჯერ. მათემატიკის წიგნის ქვეშ მხატვრული ლიტერატურა მქონდა დამალული და ჩუმად ვკითხულობდი. დედას უნდოდა, მეტი დრო სასკოლო პროგრამისთვის დამეთმო.
- წიგნების კითხვა ვინ შეგაყვარათ?
- სანამ კითხვას ვისწავლიდი, დედა მიკითხავდა. მერე უკვე ჩემით დავიწყე. მეორე კლასში ავადმყოფობის გამო ორი კვირა საწოლში გავატარე და სწორედ ამ პერიოდში დავიწყე კითხვა აქტიურად... კიდევ ნადირობა მიყვარდა. სანადირო იარაღი გვქონდა სახლში, ვიპარავდი და ჩუმად მივდიოდი. ამაზეც მიბრაზდებოდნენ, რა თქმა უნდა. მიმალავდნენ იარაღს, ეგონათ ვერ ვიპოვიდი. ზუსტად ვიცოდი, სად ინახავდნენ. როცა სახლში არავინ იყო, ვიპარავდი და ვნადირობდი ფრინველზე.
- სკოლაში კარგად სწავლობდით?
- საკმაოდ. იყო საგნები, რომლებზეც მაინცდამაინც არ ვგიჟდებოდი. ძირითადად ჰუმანიტარულ საგნებს ვიმახსოვრებდი კარგად. ზოგადად, ფანტასტიკურ სკოლაში ვსწავლობდი, ერთ-ერთ გამორჩეულ სკოლაში იმ პერიოდის საქართველოში. ჩვენი სკოლიდან ყოველწლიურად 5-10 ბავშვი ყოველგვარი რეპეტიტორების გარეშე ირიცხებოდა უმაღლეს სასწავლებლებში.