სა­პარ­ლა­მენ­ტო უმ­რავ­ლე­სო­ბის წევ­რი ლე­ვან ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბას ის­ტო­რი­ულს უწო­დებს, რომ­ლი­თაც პრე­ზი­დენტს გარ­კვე­უ­ლი უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბე­ბი ჩა­მო­ერ­თვა და ასე­ვე, პარ­ლა­მენ­ტის დე­და­ქა­ლაქ­ში გად­მო­ტა­ნა გახ­და შე­საძ­ლე­ბე­ლი. დე­პუ­ტა­ტი ბო­ლოდ­რო­ინ­დელ პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებს აფა­სებს და ამ­ბობს, რომ "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ­მა მოძ­რა­ო­ბამ" 19 აპ­რილს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას უნდა და­უმ­ტკი­ცოს, რომ ბრძო­ლი­სუ­ნა­რი­ა­ნია, მაგ­რამ ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რო­ბით ამის გა­კე­თე­ბა გა­უ­ჭირ­დე­ბა...

- თა­მა­მად შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ გა­სუ­ლი კვი­რა სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის ის­ტო­რი­უ­ლი იყო. რო­გორც იქნა, გან­ხორ­ცი­ელ­და ის სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბი, რომ­ლებ­საც ქარ­თვე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა წლე­ბია ელო­დე­ბა. ეს იყო დიდი გა­მარ­ჯვე­ბა, რად­გან სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენტს არ აქვს უფ­ლე­ბა, არ ჰკი­თხოს ხალ­ხის მიერ არ­ჩე­ულ პარ­ლა­მენტს, რო­გო­რი უნდა იყოს მთავ­რო­ბა. ყვე­ლა კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი ექ­სპერ­ტი, ვე­ნე­ცი­ის კო­მი­სია, ამე­რი­კის სა­გა­რეო საქ­მე­თა დე­პარ­ტა­მენ­ტი, საქ­მე­ში ჩა­ხე­დუ­ლი ყვე­ლა პო­ლი­ტი­კუ­რი პირი და უწყე­ბა სა­მარ­ცხვი­ნო ფაქ­ტად მი­იჩ­ნევ­და, რომ პრე­ზი­დენტს, მისი სურ­ვი­ლის შემ­თხვე­ვა­ში, ხალ­ხის ნე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ, მთავ­რო­ბის და­თხოვ­ნა შე­ეძ­ლო.

სა­ქარ­თვე­ლოს კონ­სტი­ტუ­ცი­ა­ში ეს უსა­მარ­თლო ჩა­ნა­წე­რი იყო, მაგ­რამ კმა­ყო­ფი­ლი იყ­ვნენ "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბი" და სხვი­სი აზრი მათ­თვის არა­ფერს ნიშ­ნავ­და. ყვე­ლა­ზე ვერ ვი­ტყვი, მაგ­რამ რამ­დე­ნი­მე "ნა­ცი­ო­ნალს" ეს­მო­და, რომ უმ­სგავ­სო­ბა იყო და ამ­ბობ­დნენ, ოქ­ტომ­ბერ­ში საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბი რომ გა­ი­მარ­თე­ბა, შევ­ცვლი­თო. ეს ფაქ­ტი არ ადარ­დებ­და მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილს, რად­გან მა­შინ პარ­ლა­მენ­ტი მისი იყო და ოპო­ზი­ცი­აც კი არ ჰყავ­და. უცხო თვა­ლის მო­სა­ტყუ­ებ­ლად თა­ვად შექ­მნეს რა­ღაც ოპო­ზი­ცი­ის­მაგ­ვა­რი, სა­დაც რამ­დე­ნი­მე ღირ­სე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნიც კი იყო გა­წევ­რე­ბუ­ლი, მაგ­რამ რე­ა­ლურ ძა­ლას არას­დროს წარ­მო­ად­გენ­დნენ... კონ­სტი­ტუ­ცი­ით იყო და­კა­ნო­ნე­ბუ­ლი, რომ ერთი კაცი თუ მო­ინ­დო­მებ­და, შე­ეძ­ლო, დიქ­ტა­ტო­რი გამ­ხდა­რი­ყო. ანუ ყვე­ლა­ფე­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლი გახ­ლდათ იმა­ზე, მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი იკად­რებ­და, ან გა­ბე­დავ­და თუ არა.

- გა­მო­დის, რომ პრე­ზი­დენ­ტი გა­ნი­ა­რა­ღე­ბუ­ლია?

- თქვენ იხუმ­რეთ და, ასეა. ამ უფ­ლე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას უმ­ცი­რე­სო­ბა ლა­მის მუხ­ლებ­ზე და­ცე­მუ­ლი გვეხ­ვე­წე­ბო­და, მაგ­რამ პრინ­ცი­პუ­ლად არ დავ­თმეთ. მად­ლო­ბა უმ­ცი­რე­სო­ბის იმ წევ­რებს, რომ­ლებ­მაც ამას მხა­რი და­უ­ჭი­რეს. გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კი, ჩი­ო­რა თაქთა­ქიშ­ვი­ლი და რამ­დე­ნი­მე მათ­ნა­ი­რი ამ სხდო­მას არ და­ეს­წრნენ, რად­გან მათ საკ­მა­რი­სი პო­ლი­ტი­კუ­რი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა არ აქვთ. თუმ­ცა, ამ "დიდი პი­როვ­ნე­ბე­ბის" გა­რე­შეც გა­ვე­დით ფონს და სა­ქარ­თვე­ლომ კი­დევ ერთი პო­ლი­ტი­კუ­რი კლა­სი აჩ­ვე­ნა: ჩვენ არ­ჩევ­ნე­ბი ისე ჩა­ვა­ტა­რეთ, რომ სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი არ მომ­ხდა­რა და ახლა კონ­სტი­ტუ­ცია შევ­ცვა­ლეთ. სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბას ის­ტო­რი­ულს ვუ­წო­დებ. ვაჩ­ვე­ნეთ ევ­რო­პას, რომ ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლად ვმოქ­მე­დებთ და კომ­პრო­მი­სის პოვ­ნას ვცდი­ლობთ. ეს არის პო­ლი­ტი­კა. ვაჟ­კა­ცუ­რი ხმით და და­ბე­რი­ლი ვე­ნე­ბით ლა­პა­რა­კი იმა­ზე, "რაც უნდა ავი მამ­კერ­ძონ, ბილ­წთ არ შა­ვეკ­ვრი ზა­ვი­თა", უად­გი­ლოა, რად­გან ზნე­ობ­რი­ვი სა­უბ­რე­ბი და პო­ლი­ტი­კუ­რი დის­კუ­სია სხვა­დას­ხვა რამ არის. სა­ქარ­თვე­ლო­ში რო­მე­ლი ძა­ლაც უნდა იყოს უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში, არ უნდა თქვას, ზნე­ო­ბის გან­სა­ხი­ე­რე­ბა ვარო...

- რას გუ­ლის­ხმობთ?

- იმას, რომ პო­ლი­ტი­კურ ძა­ლას ლა­ვი­რე­ბა უნდა შე­ეძ­ლოს. სი­მარ­თლე ჩვენს მხა­რეს არის, მაგ­რამ სა­კონ­სტი­ტუ­ციო ცვლი­ლე­ბე­ბი მხო­ლოდ უმ­რავ­ლე­სო­ბას რომ მიგ­ვე­ღო, სწო­რი არ იქ­ნე­ბო­და, რად­გან ორ­პარ­ტი­უ­ლი ძა­ლე­ბით მიღ­წე­უ­ლი გა­მარ­ჯვე­ბა ბევ­რად უფრო შთამ­ბეჭ­და­ვია და ამი­ე­რი­დან, ქვე­ყა­ნა­ში მა­ღა­ლი კი არა, ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი, ლა­მა­ზი და საყ­ვა­რე­ლი კა­ციც რომ გახ­დეს პრე­ზი­დენ­ტი, ასე­თი უფ­ლე­ბე­ბი მა­ინც არ ექ­ნე­ბა.

- არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე წარ­მო­გედ­გი­ნათ, რომ "ნა­ცი­ო­ნა­ლებ­თან" ასეთ სა­კი­თხზე თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბო­და?

- ხში­რად მი­ფიქ­რია ამა­ზე, მა­შინ ეს უფრო ოც­ნე­ბა იყო, მაგ­რამ პარ­ლა­მენ­ტის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის­თვის თა­ვის დრო­ზე ზუ­რაბ ჟვა­ნი­ამ, შემ­დეგ კი ნინო ბურ­ჯა­ნა­ძემ მარ­თლაც ბევ­რი რამ გა­ა­კე­თეს. და­ვით ბაქ­რა­ძე­მაც ნა­ყო­ფი­ე­რად იმუ­შა­ვა და თა­ვა­დაც პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის მქო­ნე პო­ლი­ტი­კურ ფი­გუ­რად ჩა­მო­ყა­ლიბ­და. მას შემ­დეგ, რაც პირ­ველ ოქ­ტომ­ბერს ერ­თმა­ნე­თი არ დავ­ხო­ცეთ, მივ­ხვდი, თან­და­თან წინ მი­ვი­წევთ.

- საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ზეც გკი­თხავთ, რამ­დე­ნად აქვს შან­სი მოქ­მედ პრე­ზი­დენტს, რო­მე­ლიც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ერთი ნა­წი­ლის მხარ­და­ჭე­რით სარ­გებ­ლობს?

- საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე აპ­რილ­ში არ­ჩევ­ნე­ბი თბი­ლი­სის ერთ ოლ­ქსა და იმე­რე­თის რამ­დე­ნი­მე რა­ი­ონ­ში გა­ი­მარ­თე­ბა. მი­ღე­ბუ­ლი შე­დე­გე­ბით გა­მოჩ­ნდე­ბა ძალ­თა გან­ლა­გე­ბა. თუ ამ არ­ჩევ­ნებ­ში "ოც­ნე­ბის" კან­დი­და­ტებ­მა და­მა­ჯე­რებ­ლად გა­ი­მარ­ჯვეს, ჩვე­ნი გუნ­დი­დან ვინც უნდა იყოს მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის მე­ტო­ქე, პრე­ზი­დენ­ტი და­მარ­ცხდე­ბა. სხვას "ოც­ნე­ბის" კან­დი­და­ტის წი­ნა­აღ­მდეგ შან­სი, უბ­რა­ლოდ, არ ექ­ნე­ბა. ჯერ­ჯე­რო­ბით გა­ურ­კვე­ვე­ლია, ვინ იქ­ნე­ბა "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" კან­დი­და­ტი, მაგ­რამ კონ­კუ­რენ­ტუ­ნა­რი­ან­ზე შე­ვა­ჩე­რებთ არ­ჩე­ვანს, რო­მე­ლიც და­წყე­ბულ ცვლი­ლე­ბებს ბო­ლომ­დე წარ­მა­ტე­ბით მი­იყ­ვანს.

- რა მოხ­დე­ბა, თუ "ნა­ცი­ო­ნა­ლურ­მა მოძ­რა­ო­ბამ" პრე­ზი­დენ­ტო­ბის კან­დი­და­ტად ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი წა­მო­ა­ყე­ნა?

- ამის შე­სა­ხებ მო­ვის­მი­ნე, მაგ­რამ ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი არის კო­მი­კუ­რი ფი­გუ­რა. რომ არა მე­დია, ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი კარ­გა ხნის წინ იქ­ნე­ბო­და და­ვი­წყე­ბუ­ლი. შე­საძ­ლოა, მან ოდეს­მე რამე იცო­და, მაგ­რამ ახლა მრჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ათამ­დე თვლაც და­ა­ვი­წყდა.

19 აპ­რილს "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბი" მას­შტა­ბუ­რი აქ­ცი­ის გა­მარ­თვას აპი­რე­ბენ და ახ­ლა­ვე შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ მხო­ლოდ სამი კაცი იქ­ნე­ბა, ერთი ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლი და მე­ო­რე-მე­სა­მე მამა-შვი­ლი - გა­ბაშ­ვი­ლი. ჩემ­თვის მი­ტინ­გის გა­მარ­თვის მო­ტი­ვი გა­უ­გე­ბა­რია, მაგ­რამ მა­ინც მი­ვე­სალ­მე­ბი, თუნ­დაც იმი­ტომ, რომ დროა, პო­ლი­ტი­კუ­რი ბრძო­ლა ის­წავ­ლონ. ისე კი, ცოტა უფრო რე­ა­ლუ­რი წარ­მოდ­გე­ნა რომ ჰქონ­დეთ პო­ლი­ტი­კა­ზე, ამ საქ­მეს სხვას მი­ან­დობ­დნენ.

- მა­გა­ლი­თად?

- თუნ­დაც და­ვით ბაქ­რა­ძეს. მი­მაჩ­ნია, რომ მას პარ­ლა­მენტს გა­რე­თაც შე­უძ­ლია პო­ლი­ტი­კუ­რი საქ­მი­ა­ნო­ბა.... თუ 19 აპ­რილს 50-ათას­კა­ცი­ა­ნი მი­ტინ­გი მა­ინც ვერ იკის­რეს, ეს მათ პო­ლი­ტი­კურ აღ­სას­რულს ნიშ­ნავს, რად­გან მა­შინ, რო­დე­საც ჩვენს ოპო­ზი­ცი­ას "მკვდარს" ეძახ­დნენ, 100 ათა­სი კაცი გა­მოგ­ვყავ­და... ეს დღე მათ­თვის მარ­თლაც გარ­დამ­ტე­ხია და ასე­თი საქ­მის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რად ვანო მე­რა­ბიშ­ვი­ლის და­ნიშ­ვნა მე­ტის­მე­ტია. სა­ა­კაშ­ვი­ლი ამ­დე­ნი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მხო­ლოდ იმი­ტომ ავი­ტა­ნეთ, რომ გო­ნებ­რი­ვად 7 ათა­სი მე­რა­ბიშ­ვი­ლი იყო. მათი ნე­ბაა, მე­რა­ბიშ­ვილს პო­ლი­ტი­კურ ბრძო­ლას არა­ვინ უკ­რძა­ლავს, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო მის­ნა­ი­რი კა­ცის გო­ნებ­რი­ვი გა­ქა­ნე­ბის ქვე­ყა­ნა არას­დროს იქ­ნე­ბა. კი ბა­ტო­ნო, ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში ალ­ბათ ყუ­რა­დღე­ბი­ა­ნი და თბი­ლი კა­ცია, ვიცი, რომ თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის­თვის და­ბა­დე­ბის დღის მი­ლოც­ვა არ ავი­წყდე­ბო­და, მაგ­რამ ამით სა­ხელ­მწი­ფო მას­შტა­ბის აზ­როვ­ნე­ბა არ იზო­მე­ბა. თბი­ლი იყო თა­ვი­სი მე­უღ­ლის მი­მარ­თაც, რო­დე­საც მის და­ნა­შა­ულს და­ა­ფა­რა ხელი. მისი პი­როვ­ნუ­ლი სით­ბო ქვე­ყა­ნას არა­ფერ­ში გა­მოს­დგო­მია და რო­დე­საც მის "გან­სა­კუთ­რე­ბულ თვი­სე­ბებ­ზე" ლა­პა­რა­კო­ბენ, გირ­გვლი­ა­ნის ოჯახ­საც ჰკი­თხონ აზრი... ვანო ცუდ კა­ცად დიდ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა, რო­მე­ლიც მას მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილ­მა აჩუ­ქა მო­ნო­ბის­თვის. მო­ნო­ბაა, რო­დე­საც პრე­ზი­დენ­ტი პრე­მი­ერ-მი­ნისტრს დე­დას აგი­ნებს და ის თავს უქ­ნევს, დიახ, ბა­ტო­ნო!. იქ­ნებ, ამიხ­სნან "ნა­ცი­ო­ნა­ლებ­მა" ურ­თი­ერ­თო­ბის ასე­თი ფორ­მის ფე­ნო­მე­ნი, სა­ა­კაშ­ვი­ლი ხომ ამის მი­ხედ­ვით არ­ჩევ­და კად­რებს. ვი­საც შე­ა­გი­ნა და პა­სუ­ხი მი­ი­ღო, სას­წავ­ლებ­ლად გა­უშ­ვეს... ასე რომ, ნუ და­ი­ბოღ­მე­ბი­ან, გვა­ცა­ლონ მუ­შა­ო­ბა, ბევ­რი რამ გა­კეთ­და და უამ­რა­ვი ცვლი­ლე­ბა გვაქვს გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლე­ბე­ლი.

- კონ­კრე­ტუ­ლად სად, რო­მელ სფე­რო­ში იგ­რძნო­ბა ცვლი­ლე­ბე­ბის და­წყე­ბა, ბა­ტო­ნო ლე­ვან?

- გე­თან­ხმე­ბით, ცხოვ­რე­ბის პი­რო­ბე­ბი არ გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლა, მაგ­რამ რამ­დე­ნი­მე რე­გი­ონ­ში საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ე­ბი მიმ­დი­ნა­რე­ობს და ხალ­ხი არ­სე­ბულ რე­ა­ლო­ბას აპ­რო­ტეს­ტებს, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ პრო­ტეს­ტის გა­მო­სა­ხა­ტა­ვად გა­რე­მო შე­იც­ვა­ლა. ვინ­მეს ახ­სოვს მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დროს, რო­მე­ლი­მე სა­წარ­მოს მუ­შებს შრო­მის პი­რო­ბე­ბი ამ ფორ­მით და­ეგ­მოთ? პო­ლი­ცია მა­შინ­ვე ცხვირ-პირს და­უმტვრევ­და და პლუს ყვე­ლას გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლებ­დნენ... დიახ, ტა­რი­ფე­ბი იმ ოდე­ნო­ბით ვერ შემ­ცირ­და, რამ­დე­ნის იმე­დიც იყო, მაგ­რამ მა­ინც შემ­ცირ­და და ეს პრო­ცე­სი გაგ­რძელ­დე­ბა, რად­გან "შაჰდე­ნი­ზი" ფარ­თოვ­დე­ბა. და­წყე­ბუ­ლია ბიზ­ნე­სის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის პრო­ცე­სიც. ინ­ვეს­ტო­რე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­მოს­ვლას არ ჩქა­რობ­დნენ, რად­გან "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბი" ყვე­ლას აფრ­თხი­ლებ­დნენ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში დავ­ბრუნ­დე­ბი­თო. ამას კი იმ ელ­ჩე­ბი­სა და სხვა დიპ­ლო­მა­ტე­ბის დახ­მა­რე­ბით აკე­თებ­დნენ, რო­მელ­თაც მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი დიდ­ხანს ინარ­ჩუ­ნებ­და. ამ პე­რი­ოდ­ში ყვე­ლას აინ­ტე­რე­სებ­და, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ომი და­ი­წყე­ბო­და თუ კო­ა­ბი­ტა­ცია. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, კო­ა­ბი­ტა­ცია შედ­გა და სა­სი­კე­თო ძვრე­ბიც და­ი­წყო.

- ახალ­ქა­ლაქ­ში სომ­ხუ­რი ენის­თვის რე­გი­ო­ნუ­ლი ენის სტა­ტუ­სის მი­ნი­ჭე­ბას ითხო­ვენ, რა­შიც "რეს­პუბ­ლი­კე­ლე­ბის" ინ­ტე­რე­სი გა­მო­იკ­ვე­თა. რამ­დე­ნად ახ­ლოს არის ეს სი­მარ­თლეს­თან?

- დიახ, იქა­ურ­მა "რეს­პუბ­ლი­კე­ლებ­მა" და­ა­ყე­ნეს ეს სა­კი­თხი, ოღონდ არა პარ­ლა­მენ­ტში, არა­მედ ად­გი­ლობ­რივ თვით­მმარ­თვე­ლო­ბა­ში. ამა­ში და­სა­მა­ლი არა­ფე­რია, რად­გან უკვე წლე­ბია, მთე­ლი რე­გი­ო­ნი ამას ითხოვს. სა­ქარ­თვე­ლოს ევ­რო­საბ­ჭოს წი­ნა­შე აქვს აღე­ბუ­ლი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა, რომ მცი­რე ენებს რე­გი­ო­ნუ­ლი ენის სტა­ტუ­სი მი­ა­ნი­ჭოს. სა­კი­თხი გან­ხილ­ვის სა­გა­ნი ნამ­დვი­ლად არის, ოღონდ ახლა არ დგას დღის წეს­რიგ­ში.

- თუ დღის წეს­რიგ­ში დად­გა, რო­გო­რი იქ­ნე­ბა თქვე­ნი პო­ზი­ცია?

- იცით, სომ­ხურ ენას, იმ რე­გი­ონ­ში რე­გი­ო­ნუ­ლი კი არა, სა­ხელ­მწი­ფო ენის ფუნ­ქცია აქვს, რად­გან იქ ქარ­თუ­ლი არა­ვინ იცის. სა­ხელ­მწი­ფო ენის შეს­წავ­ლის მდგო­მა­რე­ო­ბა კი დრა­მა­ტუ­ლად მძი­მეა. "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბი" ვი­თომ მო­სა­ლოდ­ნელ საფრ­თხე­ზე რომ ბევ­რს ლა­პა­რა­კო­ბენ, მათი მმარ­თვე­ლო­ბის დროს ეთ­ნი­კუ­რი უმ­ცი­რე­სო­ბის­თვის ქარ­თუ­ლი ენის სწავ­ლე­ბა­ში კო­ლო­სა­ლუ­რი თან­ხა იხარ­ჯე­ბო­და, მაგ­რამ არა­ფე­რი გა­კე­თე­ბუ­ლა და მათ რომ ნა­მუ­სი ჰქონ­დეთ, ჩვენ კი არ უნდა გვაკ­რი­ტი­კებ­დნენ, ყვე­ლა გა­ნათ­ლე­ბის მი­ნის­ტრის დას­ჯას უნდა ითხოვ­დნენ, რო­მელ­თაც ეს საქ­მე ება­რა. გზე­ბის გაყ­ვა­ნა და ფა­სა­დე­ბის შე­ღებ­ვა ად­ვი­ლია, მაგ­რამ შენს მო­ქა­ლა­ქეს სა­ხელ­მწი­ფო ენა ას­წავ­ლო - ძნე­ლი. დღეს და ხვალ არა, მაგ­რამ ეს ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი ევ­რო­პის­კენ მი­მა­ვალ გზა­ზე აუ­ცი­ლებ­ლად შე­სას­რუ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა და მა­შინ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­გა­ნაც არ იქ­ნე­ბა ასე­თი მიდ­გო­მა, არი­ქა, სომ­ხებ­მა ეს მო­ი­თხო­ვეს და სა­ქარ­თვე­ლო ინ­გრე­ვაო. ეს ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა 1998 წელს მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვილ­მა აიღო ევ­რო­საბ­ჭოს წი­ნა­შე და სუ­ლაც არ მი­მაჩ­ნია, რომ მა­შინ მიშა არას­წო­რად მო­იქ­ცა, რად­გან, ადრე თუ გვი­ან ამის გა­კე­თე­ბა მა­ინც მოგ­ვი­წევ­და. უბ­რა­ლოდ, სა­სა­ცი­ლო ის არის, რომ ახლა "ნა­ცი­ო­ნა­ლებ­მა" ეს თემა ჩვენ წი­ნა­აღ­მდეგ შე­მო­აბ­რუ­ნეს, აი, რას აკე­თებს ეს მთავ­რო­ბაო... თუ სა­ხელ­მწი­ფო ინ­ტე­რე­სებს სწო­რად და­ვი­ცავთ, რე­გი­ო­ნუ­ლი ენის სტა­ტუ­სის მი­ნი­ჭე­ბით ქვე­ყა­ნა არ და­იშ­ლე­ბა. ჯერ­ჯე­რო­ბით ამა­ზე ლა­პა­რა­კი ნა­ად­რე­ვია და არც პარ­ლა­მენ­ტში შე­მო­სუ­ლა მსგავ­სი სა­კი­თხი გან­სა­ხილ­ვე­ლად.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "რე­ი­ტინ­გი"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)

ასე­ვე იხი­ლეთ: "ივა­ნიშ­ვი­ლის ად­გი­ლი პო­ლი­ტი­კა­ში არ არის" - ბერ­ძე­ნიშ­ვილს ივა­ნიშ­ვი­ლი მე­რა­ბიშ­ვილ­ში სამ­ჯერ აე­რია