პრო­ფე­სი­ით ფი­ლო­ლო­გია და ბევ­რი საყ­ვა­რე­ლი ავ­ტო­რი ჰყავს. ამ­ბობს, რომ ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­უ­რი მკი­თხვე­ლი სტუ­დენ­ტო­ბის დროს იყო. მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რის შე­დევ­რებ­საც სწო­რედ იმ წლებ­ში გა­ეც­ნო. ყვე­ლა­ზე მე­ტად რო­მა­ნე­ბი იტა­ცებ­და - შე­ეძ­ლო, სა­სიყ­ვა­რუ­ლო თავ­გა­და­სავ­ლე­ბი და­უს­რუ­ლებ­ლად ეკი­თხა. მი­აჩ­ნია, რომ ეს ასა­კის ბრა­ლი იყო. უყ­ვარს პო­ე­ზია, მაგ­რამ ლექ­სებს ზე­პი­რად ვერ იმახ­სოვ­რებს. გა­ნიც­დის, რომ ბოლო დროს წიგ­ნის­თვის დრო­ის გა­მო­ნახ­ვას ვე­ღარ ახერ­ხებს. "ერუ­დი­ტის" სტუ­მა­რი "ისი-პა­რის" პიარ-მე­ნე­ჯე­რი, ხა­ტია შა­მუ­გია გახ­ლავთ.

- ხა­ტია, შეხ­ვედ­რა­ზე თით­ქოს თავს იკა­ვებ­დი...

- მე და დე­და­ჩე­მი ამ რუბ­რი­კის ერ­თგუ­ლი მკი­თხვე­ლე­ბი ვართ. რომ ვერ გი­პა­სუ­ხო? რაღა და­გი­მა­ლო და, გან­ვიც­დი.

- სა­ნერ­ვი­უ­ლო არა­ფე­რია. მსმე­ნია, რომ წიგ­ნე­ბის კი­თხვა გიყ­ვარს.

- წიგ­ნის კი­თხვა ყო­ველ­თვის დიდ სი­ა­მოვ­ნე­ბას მა­ნი­ჭებს. ძა­ლი­ან მომ­წონს, ბოლო დროს ჟურ­ნა­ლე­ბი წიგ­ნებ­თან ერ­თად რომ იყი­დე­ბა. მად­ლო­ბა ამ იდე­ის ავ­ტორს. ცოდ­ნის შე­ძე­ნის თვალ­საზ­რი­სით ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე ნა­ყო­ფი­ე­რი აბი­ტუ­რი­ენ­ტო­ბი­სა და სტუ­დენ­ტო­ბის წლე­ბი იყო. ქარ­თულ­ში არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი რე­პე­ტი­ტო­რი მყავ­და. მან ჩემ­ზე დიდი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნა. მე და მაია ასა­თი­ა­ნი ერ­თად ვემ­ზა­დე­ბო­დით.

- ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი თა­მა­შე­ბი გი­ზი­დავს?

- ძა­ლი­ან მომ­წონს "რა? სად? რო­დის?" და "ვის უნდა 20 ათა­სი?" (იმე­დი მაქვს, ამ გა­და­ცე­მას ეთერ­ში ისევ და­აბ­რუ­ნე­ბენ). ეს გა­და­ცე­მე­ბი არ უნდა გა­მო­ტო­ვო. მი­ხა­რია, რომ ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ამ­დე­ნი ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლი ცხოვ­რობს.

- წიგ­ნი თუ მო­გი­პა­რავს?

- (იცი­ნის) არა, არ დამ­ჭირ­ვე­ბია.

- რო­მელ ლი­ტე­რა­ტუ­რულ პერ­სო­ნაჟ­თან იმე­გობ­რებ­დი?

- კონ­სტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დი­ას მეფე გი­ორ­გის­თან ვი­მე­გობ­რებ­დი. გრძნო­ბის კა­ცია. დღეს გრძნო­ბის კა­ცე­ბი ძა­ლი­ან ცო­ტა­ნი არი­ან. სიყ­ვა­რუ­ლის­თვის სი­სუ­ლე­ლის ჩამ­დე­ნი ბევ­რი არ მე­გუ­ლე­ბა. ასეთ მა­მა­კა­ცებს ვა­ფა­სებ. მის მო­ნო­ლოგს გულ­გრი­ლად ვერ ვკი­თხუ­ლობ, თვალ­ზე ყო­ველ­თვის ცრემ­ლი მად­გე­ბა.

- კი­თხვარ­ზე გა­და­ვი­დეთ?

- ვა­ი­მე დედა! ძა­ლი­ან ვღე­ლავ.

- ეს სა­ხელ­გან­თქმუ­ლი დი­ზა­ი­ნე­რი წიგ­ნე­ბის დიდი სიყ­ვა­რუ­ლით არის ცნო­ბი­ლი. მის ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში 30 ათას­ზე მეტი წიგ­ნია. წიგ­ნის მოყ­ვა­რუ­ლებს ის სი­ურპრიზს უმ­ზა­დებს, - სუ­ნა­მოს წიგ­ნის სურ­ნე­ლით...

- (მა­წყვე­ტი­ნებს) ვიცი! ვიცი! ეს დი­ზა­ი­ნე­რი კარლ ლა­გერ­ფილ­დი გახ­ლავთ. ამ­ჟა­მად შა­ნე­ლის სა­მო­დე­ლო სახ­ლში მუ­შა­ობს და "კოკო შა­ნე­ლის" სა­ხე­ლით რა ტან­საც­მე­ლიც გა­მო­დის, ყვე­ლა­ფე­რი კარლ ლა­გერ­ფილ­დის შექ­მნი­ლია. გარ­და ამი­სა, თა­ვი­სი სა­ხე­ლო­ბის პარ­ფი­უ­მე­რი­ის ხაზი აქვს და დიდი ბიბ­ლი­ო­თე­კაც, სა­დაც მკი­თხვე­ლე­ბი მი­დი­ან და სა­სურ­ველ ლი­ტე­რა­ტუ­რას ეც­ნო­ბი­ან. მისი სუ­ნა­მოს ფლა­კონ­საც წიგ­ნის ფორ­მა ექ­ნე­ბა.

- რა ჰქვია ევ­როს ხურ­და ფულს?

- ევ­რო­ცენ­ტი.

- მოგ­ზა­უ­რე­ბი ძველ­თა­გან­ვე ცდი­ლობ­დნენ, რომ სას­მე­ლი წყა­ლი ვერ­ცხლის ჭურ­ჭელ­ში შე­ე­ნა­ხათ. რა­ტომ?

- წყალს ტემ­პე­რა­ტუ­რა რომ შე­ე­ნარ­ჩუ­ნე­ბი­ნა.

- ცდე­ბი, წყლის გა­უვ­ნებ­ლე­ბის მიზ­ნით ინა­ხავ­დნენ (ვერ­ცხლი ბევრ მავ­ნე მიკ­რობს კლავს). რო­მე­ლი ელე­მენ­ტია ყვე­ლა­ზე მსუ­ბუ­ქი - რკი­ნა, ჟანგბა­დი თუ წყალ­ბა­დი?

- (ფიქ­რობს) წყალ­ბა­დი, არა?

- დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ხარ?

- ვა­ღი­ა­რებ, სწო­რი პა­სუ­ხი არ ვიცი. ინ­ტუ­ი­ცია მკარ­ნა­ხობს, რომ წყალ­ბა­დი იქ­ნე­ბა.

- გა­მო­ი­ცა­ნი, კარ­გი ინ­ტუ­ი­ცია გქო­ნია. 1898 წელს ინ­გლი­სელ­მა მწე­რალ­მა მორ­გან რო­ბერტსონ­მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა თა­ვი­სი ნა­წარ­მო­ე­ბი - "ამა­ო­ე­ბა", რო­მე­ლიც მალე ყვე­ლამ მი­ი­ვი­წყა. წლე­ბის შემ­დეგ მწე­რა­ლი მოხ­ვდა "ტა­იმ­სის" პირ­ველ გვერ­დზე. სტა­ტი­ა­ში ის მოხ­სე­ნი­ე­ბუ­ლი იყო, რო­გორც ნა­თელ­მხილ­ვე­ლი და ბო­რო­ტი გე­ნია. რა აღ­წე­რა "ამა­ო­ე­ბა­ში" რო­ბერტსონ­მა?

- მე უი­ლი­ამ თე­კე­რე­ის "ამა­ო­ე­ბის ბა­ზა­რი" მაქვს წა­კი­თხუ­ლი. რო­ბერტსონ­ზე ვე­რა­ფერს გე­ტყვი.

- მი­გა­ნიშ­ნებ, მან ერთ-ერთი დიდი ტრა­გე­დია იწი­ნას­წარ­მე­ტყვე­ლა, რო­მე­ლიც "ამა­ო­ე­ბის" გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბი­დან 14 წლის შემ­დეგ მოხ­და.

- ვერ ვხვდე­ბი, რო­მელ ტრა­გე­დი­ა­ზეა ლა­პა­რა­კი?

- "ტი­ტა­ნი­კის" ტრა­გე­დი­ა­ზე. ვინ არის ფარ­დო­ბი­თო­ბის თე­ო­რი­ის ავ­ტო­რი?

- აინშტა­ი­ნი.

- როცა ის 72 წლის გახ­და, ამ დღის აღ­სა­ნიშ­ნა­ვად ფოტო გა­და­უ­ღეს. რა გა­ა­კე­თა მან კადრში მოხ­ვედ­რი­სას?

- ენა გა­მო­ყო. ეს ცნო­ბი­ლი ფო­ტოა.

- "სულ უბ­რა­ლო სო­ფელს მა­შინ გა­უ­ვარ­დე­ბა სა­ხე­ლი, თუ იქ დიდი ვაჟ­კა­ცი და­ი­ბა­და". რო­მე­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბის ეპი­ლოგ­ში წერს ამ სი­ტყვებს მი­ხე­ილ ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლი?

- (ფიქ­რობს) "არ­სე­ნა მა­რაბ­დელ­ში".

- რა ერ­ქვა ოთა­რა­ანთ ქვრივს?

- (პა­უ­ზის შემ­დეგ) არ­ჩი­ლი, გი­ორ­გი, კესო, ვი­საც ოთა­რა­ანთ ქვრი­ვი უყ­ვარ­და, პეტ­რე ერ­ქვა...

- პრო­ფე­სი­ით ფი­ლო­ლო­გი ხარ, ამ კი­თხვა­ზე უნდა მი­პა­სუ­ხო. ოთა­რა­ანთ ქვრი­ვი რომ უყ­ვარ­და, იმ კაცს კი სო­სია ერ­ქვა.

- ოთა­რა­ანთ ქვრივს სა­ხე­ლი სა­ერ­თოდ არ ჰქონ­და, და­ვი­ბე­ნი.

- ვის მი­მარ­თავს ლადო ასა­თი­ა­ნი სი­ტყვე­ბით: "თქვენს საფ­ლა­ვებ­თან მოს­ვლა და მუხ­ლის მოდ­რე­კა მო­მინ­და"?

- ბრძო­ლით გა­უ­მა­ძღარ არაგ­ვე­ლებს. ეს ლექ­სი ზე­პი­რად მახ­სოვს.

- XV სა­უ­კუ­ნე­ში შედ­გე­ნილ რუ­კა­ზე იქ­ნე­ბო­და თუ არა აღ­ნიშ­ნუ­ლი ამე­რი­კა და ავ­სტრა­ლია?

- არ იქ­ნე­ბო­და.

- რო­გორ მოკ­ვდა ლუ­არ­საბ თათ­ქა­რი­ძე?

- მუც­ლის გვრე­მის­გან. ძა­ლი­ან ბევ­რი საჭ­მე­ლი მი­ირ­თვა და მი­იც­ვა­ლა.

- "სრულ­ყო­ფი­ლე­ბის ნუ გე­ში­ნი­ათ, თქვენ ის ოდ­ნა­ვა­დაც არ გე­მუქ­რე­ბათ". ვინ არის ამ ცნო­ბი­ლი გა­მო­ნათ­ქვა­მის ავ­ტო­რი?

- არ ვიცი.

- სალ­ვა­დორ დალი. ეს ცნო­ბი­ლი ფრან­გი დი­ზა­ი­ნე­რი 1883 წლის 19 აგ­ვის­ტოს და­ი­ბა­და. უსახ­სრო­ბის გამო უდედ­მა­მო ბავ­შვთა სახ­ლში იზ­რდე­ბო­და. 88 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. მისი შე­მო­სა­ვა­ლი წე­ლი­წად­ში 160 მი­ლი­ონ დო­ლარს შე­ად­გენ­და. მან მო­დას და­უ­ტო­ვა ჯაჭ­ვის­სა­ხე­ლუ­რი­ა­ნი ხელ­ჩან­თა, მოკ­ლე ვარ­ცხნი­ლო­ბა, გა­რუ­ჯუ­ლი კა­ნით სი­ა­რუ­ლი, დიდი სათ­ვა­ლე, შავი ფერი გა­ხა­და აქ­ტუ­ა­ლუ­რი...

- და ეს დი­ზა­ი­ნე­რი გახ­ლდათ კოკო შა­ნე­ლი. მისი ბი­ოგ­რა­ფია ზე­პი­რად ვიცი. ახ­ლაც კომ­პა­ნი­ა­ში ამ სახ­ლის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი გვყავს სტუმ­რად.

- შე­ვა­მოწ­მებ, შა­ნე­ლის გა­მო­ნათ­ქვა­მე­ბიც თუ იცი ზე­პი­რად: "20 წლამ­დე ქალს აქვს სახე, რო­მე­ლიც ბუ­ნე­ბამ უბო­ძა"...

- (მა­წყვე­ტი­ნებს) "ხოლო 50 წლამ­დე კი სახე, რო­მელ­საც იმ­სა­ხუ­რებს".

- ამ მდი­ნა­რე­ზე 4 ევ­რო­პუ­ლი ქვეყ­ნის დე­და­ქა­ლა­ქი მდე­ბა­რე­ობს.

- (მა­წყვე­ტი­ნებს) კარ­გი, რა, ეს გე­ოგ­რა­ფია რამ გა­გახ­სე­ნა?

- დას­მულ კი­თხვა­ზე პა­სუ­ხი არ გაქვს?

- უნდა დავ­ფიქ­რდე.

- მი­გა­ნიშ­ნებ, ეს ქა­ლა­ქე­ბია: ვენა, ბუ­და­პეშ­ტი, ბრა­ტის­ლა­ვა, ბელგრა­დი.

- მივ­ხვდი, მდი­ნა­რე დუ­ნა­ი­ზეა ლა­პა­რა­კი.

- კლას­ში 35 მოს­წავ­ლეა, შე­იძ­ლე­ბა თუ არა, რომ თი­თო­ე­უ­ლი მათ­გა­ნის გვა­რი გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ქარ­თუ­ლი ასო­ე­ბით და­ი­წყოს?

- არა.

- სა­ხელ­მწი­ფო ტო­გო­ში თუ მა­მა­კა­ცი ქალს კომ­პლი­მენტს ეტყვის, რა ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა ეკის­რე­ბა მის წი­ნა­შე?

- ცო­ლად უნდ მო­იყ­ვა­ნოს?

- გა­მო­ი­ცა­ნი.

- ვა! ლო­გი­კუ­რი აზ­როვ­ნე­ბა სად გა­მო­მად­გა?!

- რო­მელ ქარ­თულ ფილმშია გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი გრი­გოლ ორ­ბე­ლი­ა­ნის მუ­ხამ­ბა­ზი "გინდ მე­ძი­ნოს, მა­ინც სულ­ში მი­ზი­ხარ"?

- "ქეთო და კო­ტე­ში".

- ვისი პი­ე­სის მი­ხედ­ვით არის ეს ფილ­მი გა­და­ღე­ბუ­ლი?

- ავ­ქსენ­ტი ცა­გა­რე­ლის "ხა­ნუ­მას" მი­ხედ­ვით.

- "ამი­ე­რი­დან სა­ქარ­თვე­ლოს ხალ­ხი სუ­ვე­რე­ნულ უფ­ლე­ბა­თა მა­ტა­რე­ბე­ლია და სა­ქარ­თვე­ლო - სრუ­ლუფ­ლე­ბო­ვა­ნი, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ხელ­მწი­ფო". ვინ წარ­მოთ­ქვა ეს სი­ტყვე­ბი 1918 წლის 26 მა­ისს?

- ნოე ჟორ­და­ნი­ამ.

- იგი 1886 წელს გა­და­ა­ყე­ნეს ქუ­თა­ი­სის გუ­ბერ­ნი­ის თა­ვა­დაზ­ნა­ურ­თა მარშლის თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან, ხოლო 1887 წელს სტავ­რო­პოლ­ში მოკ­ლეს. მისი მკვლე­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი რუ­სე­თის იმ­პე­რი­ამ ბრი­ლი­ან­ტის ჯვრით და­ა­ჯილ­დო­ვა. ვინ იყო ცა­რიზ­მის­თვის სა­ში­ში ქარ­თვე­ლი მოღ­ვა­წე?

- ვერ ვიხ­სე­ნებ.

- მი­გა­ნიშ­ნებ, ის 2007 წელს სა­ქარ­თვე­ლოს ეკ­ლე­სი­ამ წმინ­და­ნად შე­რა­ცხა. ხოლო აკა­კი წე­რე­თელ­მა "გან­თი­ა­დი" უძღვნა.

- დი­მიტ­რი ყი­ფი­ა­ნი.

- ევ­როს გა­მოშ­ვე­ბას ლა­მის სკან­და­ლი მოჰ­ყვა. რა შეც­დო­მა იყო დაშ­ვე­ბუ­ლი კუ­პი­უ­რე­ბის თავ­და­პირ­ველ ვა­რი­ანტზე გა­მო­სა­ხულ ევ­რო­პის რუ­კა­ზე?

- ზუს­ტად ვერ გე­ტყვი, რო­მე­ლი­მე ქვე­ყა­ნა არ იყო?

- გერ­მა­ნია შუ­ა­ზე იყო გა­ყო­ფი­ლი. დიდი ბრი­ტა­ნე­თი­სა და ჩრდი­ლო­ეთ ირ­ლან­დი­ის შე­ერ­თე­ბუ­ლი სა­მე­ფოს ის­ტო­რი­ა­ში ვინ იყო პირ­ვე­ლი ქალი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი?

- მარ­გა­რეტ ტეტ­ჩე­რი.

- რო­გორ იწყე­ბა "ვე­ფხის­ტყა­ო­სა­ნი"?

- "იყო არა­ბეთს როს­ტე­ვან, მეფე ღმრთი­სა­გან სვი­ა­ნი..."

- ხა­ტია, და­ფიქ­რდი.

- ა! მა­პა­ტიე, მე­ო­რე თა­ვი­დან და­ვი­წყე. "რო­მელ­მან შექ­მნა სამ­ყა­რო ძა­ლი­თა მით ძლი­ე­რი­თა,/ ზე­გარ­დმო არ­სნი სუ­ლი­თა ყვნა ზე­ცით მო­ნა­ბე­რი­თა,/ მან კაც­თა მოგ­ვცა ქვე­ყა­ნა, გვაქვს უთ­ვა­ლა­ვი ფე­რი­თა,/ მის­გან არს ყოვ­ლი ხელ­მწი­ფე სა­ხი­თა მის მი­ე­რი­თა."

- ვის უწო­დე­ბენ "ვალ­სე­ბის მე­ფეს"?

- მენ­დელ­სონს.

- ის "სა­ქორ­წი­ნო მარ­შის" ავ­ტო­რია. "ვალ­სე­ბის მე­ფეს" შტრა­უსს უწო­დებ­დნენ. რო­მელ ქა­ლაქ­ში ტარ­დე­ბა ამე­რი­კის კი­ნო­ა­კა­დე­მი­ის უმაღ­ლე­სი ჯილ­დოს - "ოს­კა­რე­ბით" და­ჯილ­დო­ე­ბის ცე­რე­მო­ნია?

- ლოს-ან­ჯე­ლეს­ში.

- "უხერ­ხუ­ლია - შენ...

- (მა­წყვე­ტი­ნებს) "...შენ გერ­ქვას ცოლი -/ შენ უნდა ცის­ფერ ღრუ­ბელ­თან იწვე./ აჰა, დამ­ბა­ჩა და სვე­ლი თოვ­ლი!../ მე შენს მე­უღ­ლეს დუ­ელ­ში ვიწ­ვევ"... ამ ლექ­სის ავ­ტო­რი ტა­რი­ელ ჭან­ტუ­რი­აა.

- ეს ინ­გლი­სე­ლი მწე­რა­ლი ქალი I მსოფ­ლიო ომის დროს მო­წყა­ლე­ბის დად მუ­შა­ობ­და. მას დე­ტექ­ტი­უ­რი ჟან­რის 60-მდე ნა­წარ­მო­ე­ბი აქვს შექ­მნი­ლი. და­ა­სა­ხე­ლე რო­მელ მწე­რალ­ზეა ლა­პა­რა­კი.

- მი­ნიშ­ნე­ბას ვერ მე­ტყვი?

- მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის მთა­ვა­რი გმი­რი ერ­კი­ულ პუ­ა­როა.

- კარ­გი მი­ნიშ­ნე­ბაა, აგა­ტა კრის­ტი ყო­ფი­ლა.

- ვინ არის ყვე­ლა­ზე ხან­დაზ­მუ­ლი კა­რი­ე­რის მქო­ნე რე­ჟი­სო­რი, რო­მე­ლიც დღე­საც ცო­ცხა­ლია. პირ­ვე­ლი მუნ­ჯი ფილ­მი 1931 წელს გა­და­ი­ღო, ბოლო - 37-ე ფილ­მი კი 2004 წელს. პორ­ტუ­გა­ლი­ე­ლია.

- ბო­ლოს გა­და­ღე­ბულ ფილ­მს რა ჰქვია, ვერ მე­ტყვი?

- "მე­ხუ­თე იმ­პე­რია".

- მა­ნუ­ელ დე ოლი­ვე­ი­რა.

- და­ბო­ლოს, და­ას­რუ­ლე ჰი­უ­გოს ცნო­ბი­ლი გა­მო­ნათ­ქვა­მი: "მა­მა­კაცს უნდა შე­ეძ­ლოს ქალს და­ე­მორ­ჩი­ლოს, რომ შემ­დეგ მას­ზე...

- "...რომ შემ­დეგ მას­ზე ბა­ტო­ნო­ბის უფ­ლე­ბა მო­ი­პო­ვოს".

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)