ქორწილი სტუმრების გარეშე, დამალული მამაკაცები... - ომით დაღლილები ანუ როგორ არიდებენ თავს უკრაინელები სამხედრო მობილიზაციას: "არასდროს მჭერია ხელში იარაღი"
იმ დღეს, უკრაინაში ამინდის პროგნოზის მიხედვით, წვიმა და ჭექა-ქუხილი იყო გამოცხადებული. ამის გამო, სერგეისა და ტანიას ქორწილი, რომელიც ზღვის სანაპიროზე იყო დაგეგმილი ჩაშლის პირას აღმოჩნდა. ადგილზე მისულ ნეფე-პატარძალს იმაზე ნაკლები სტუმარი დახვდათ, ვიდრე ელოდნენ: სკამების ნახევარი ცარიელი დარჩა. თუმცა მიზეზი უამინდობა არ ყოფილა. ნათესავებმა და მეგობრებმა ახალდაქორწინებულებს ბოდიში მოუხადეს, რადგან მათი იქ ყოფნა სერიოზულ რისკებთან იყო დაკავშირებული. შესაძლოა ისინი ქორწილიდან პირდაპირ სამხედრო აღრიცხვისა და გაწვევის ოფისებში აღმოჩენილიყვნენ.
უკრაინის ქალაქების ქუჩებში მსგავსი პატრულირება უკვე ნაცნობ სანახაობად იქცა. ომში შეიარაღებული ძალების ბევრი ჯარისკაცი დაიღუპა, დაიჭრა ან უბრალოდ ბრძოლით დაიღალა. ამიტომ ხელისუფლებამ დაიწყო უფრო აქტიური მობილიზება: ჯარს ხალხი სჭირდება.
- მაისში უკრაინამ მიიღო ახალი კანონი, რომლის მიხედვითაც, 25-დან 60 წლამდე ასაკის ყველა მამაკაცმა თავისი მონაცემები ელექტრონულ მონაცემთა ბაზაში უნდა შეიტანოს, რათა ნებისმიერ დროს გამოიძახონ სამხედრო აღრიცხვისა და გაწვევის ოფისში.
მათ ვისაც არ სურთ ჯარში სამსახური, იძულებულები არიან დაიმალონ. ტანია ჩუმად ამბობს, რომ ესმის, რატომ არ სურთ მის მეგობრებსა და მათ ოჯახებს ბრძოლა.
მამამისი ფრონტის ხაზზე ოქტომბერში გარდაიცვალა, ავდიევკასთვის სასტიკი ბრძოლების დროს. ახლა კი მისი ობოლი ქალიშვილი შიშობს, რომ იგივე ბედი შეიძლება ელოდეს მის ახალგაზრდა ქმარს.
"მე არ მინდა ამის მეორედ გავლა,” - ამბობს პატარძალი.
ომის დაწყების შემდეგ, ყველა უკრაინელს ჰყავს ფრონტზე დაღუპული ნათესავები, მეგობრები ან ნაცნობები. გარდა ამისა, ომიდან გამუდმებით მოდის ცუდი ამბები, რომ მტრის რაოდენობა მნიშვნელოვნად აღემატება უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს.
მაქსიმი, რომელიც ახალგაზრდა წყვილს 15 წელი იცნობდა, ჟურნალისტს ტელეფონით საუბრისას ეუბნება, რომ მისი ათზე მეტი მეგობარი და ნაცნობი უკვე დაიღუპა. "უკრაინაში მილიონზე მეტი პოლიციელია, რატომ უნდა ვიბრძოლოთ ჩვენ და არა მათ?" - კითხულობს სტუმარი, რომელიც ქორწილს არ დაესწრო.
მაქსიმს პატარა ქალიშვილი და ცოლი ჰყავს, რომელიც შვიდი თვის ორსულია. ნანობს, რომ მეგობრების ქორწილის გამოტოვება მოუწია, მაგრამ ეშინია, რომ შესაძლოა, პატრულმა დაიჭიროს. მათი განსაკუთრებით ოდესაში ეშინიათ: პატრულს ჩამოჰყავს ხალხი ავტობუსებიდან, აკავებენ მატარებლის სადგურებზე.
ისინი ვინც გაწვევას ემალებიან მათთვის საზოგადოებრივი ტრანსპორტი მიუწვდომელ ფუფუნებად იქცა, ისევე როგორც რესტორნები, სუპერმარკეტები ან, მაგალითად, ფეხბურთის თამაში მეგობრებთან ერთად შაბათ-კვირას პარკში.
"ვგრძნობ, თითქოს ციხეში ვარ", - აღიარებს მაქსიმი.
სამშაბათ დილით, ოდესის მთავარ რკინიგზის სადგურზე სამხედრო აღრიცხვის ათამდე ოფიცერი გამოცხადდა, მათ გამოცდილი საზღვაო ვეტერანი ანატოლი და მისი უმცროსი კოლეგა ალექსეის ხელმძღვანელობდნენ. ისინი დადიოდნენ დარბაზში და აჩერებდნენ მობილიზაციის ასაკის მამაკაცებს, რათა შეემოწმებინათ, რეგისტრირებული იყვნენ თუ არა მონაცემთა ბაზაში.
მათი უმეტესობა, ვინც ოფიცრებმა შეამოწმეს, ან ძალიან ახალგაზრდა იყო, ან რაიმე სახის შეღავათები ჰქონდათ. რამდენიმე საათის შემდეგ ანატოლიმ აღიარა, რომ შესაძლებელი იყო, რომ გაწვევისთვის შესაფერისი კაცები უბრალოდ დაემალნენ.
სამხედრო აღრიცხვის ოფისში იმ დღეს ოთახში მხოლოდ ერთი კაცი იჯდა და ელოდა როდის მიაქცევდნენ ყურადღებას. ჟურნალისტის კითხვაზე ნებაყოფლობით მივიდა თუ არა, უპასუხა, რომ დილით დააკავეს და მისი სურვილის საწინააღმდეგოდ განყოფილებაში მიიყვანეს.
ცენტრის ერთ-ერთმა თანამშრომელმა, ვლადმა აღიარა, რომ ბოლო დღეებში მოხალისეები საკუთარი ნებით თითქმის არ მისულან.
ის არ მალავს ზიზღს მათ მიმართ ვინც მობილიზაციას გაურბის. "რა შემიძლია ვთქვა მათზე გინების გარეშე? მე მათ კაცებადაც არ ვთვლი. რას ელიან? მტრები რომ შემოვლენ მათ სახლებში, გააუპატიურებენ მათ ქალებს და დახოცავენ შვილებს“.
კაცები, რომლებმაც გადაწყვიტეს, რომ ჯარში არ წავიდნენ, პრაქტიკულად არავის ენდობიან. ისინი არ ენდობიან სამხედრო აღრიცხვისა და გაწვევის ოფიცრებს, რომელთაგან ზოგიერთი ქრთამს იღებდა წვევამდელების ქვეყნიდან გაქცევაში დასახმარებლად. ასევე ეჭვი ეპარებათ, რომ ფრონტზე გაგზავნამდე სათანადო მომზადებას გაივლიან.
ვოვა ოდესაში ცხოვრობს, ცოლთან და შვიდი წლის ქალიშვილთან ერთად. მისი თქმით, შვილის გარეშე არასოდეს გადის გარეთ, რადგან შეიძლება დაიჭირონ და სამხედრო აღრიცხვისა და გაწვევის ოფისში იძულებით გაგზავნონ.
ამბობს, რომ გასულ წელს სამხედროებმა ის ავტობუსიდან იარაღის მუქარით ჩამოიყვანეს და განყოფილებაში წაიყვანეს. მან დაარწმუნა ოფიცრები, სახლში საბუთების ასაღებად გაეშვათ, მაგრამ უკან აღარ დაბრუნებულა.
”მე არ ვარ სამხედრო კაცი, არასდროს მჭერია ხელში იარაღი, არ მგონია, რომ მისი გამოყენება შევძლო ფრონტის ხაზზე,” - ამბობს ის.
იმის ასახსნელად თუ რატომ ერიდებიან მობილიზაციას, მიზეზები ბევრი აქვთ: ოჯახი, რომელსაც დახმარება სჭირდება, ავადმყოფობა...
მაგრამ ამ მიზეზები მიღმა ყოველთვის ერთი და იგივე შიში იმალება, რომ მობილიზაციიდან რამდენიმე კვირაში ისინი ფრონტის ხაზზე ქვემეხის საკვები აღმოჩნდებიან.
მათთან საუბარში ყოველთვის იგრძნობა გარკვეული წინააღმდეგობა: მათ სურთ უკრაინის გამარჯვება, მაგრამ ისე, რომ ეს მათი მონაწილეობის გარეშე მოხდეს.
”მე ვამაყობ იმ ბიჭებით, რომლებმაც გაბედულად გადაწყვიტეს ფრონტზე წასვლა”, - ამბობს ვოვა. ”ისინი მართლაც საუკეთესო ხალხია ჩვენს ქვეყანაში.”
კიევის მახლობლად მდებარე ტყეში საწვრთნელი ბანაკის ხელმძღვანელი გენადი სინცოვი ახლა ნიჩბით სანგარს თხრის, ამბობს, რომ შეიძლება მისი სამუშაო უჩვეულოდ ჩანდეს, მაგრამ ის ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც სროლის ცოდნა. თავად სინცოვი მოხალისეა. ის პასუხისმგებელია სავალდებულო 34-დღიან სასწავლო პროგრამაზე, რომელიც ყველა წვევამდელმა უნდა გაიაროს სამხედრო ნაწილებში გაგზავნამდე.
ვარჯიშებს შორის შესვენების დროს სინცოვის წვევამდელები სხედან, ეწევიან, ხუმრობენ. 40-დან 50 წლამდე ასაკის მამაკაცთა საკმაოდ მრავალფეროვანი ჯგუფი შედგება: ფერმერებისგან, საწყობის მენეჯერისა და სამშენებლო მუშაკებისგან, რომლებმაც აღიარეს, რომ რეალურად ურჩევნიათ ახლა სადმე სხვაგან იყვნენ. მაგრამ არ სურდათ ომის დარჩენილი პერიოდი მუდმივად მიმალვაში ყოფილიყვნენ.