- რა­ტომ აეკ - ი და არა "პა­ნა­თი­ნა­ი­კო­სი" ან "ოლიმ­პი­ა­კო­სია"? - ვე­კი­თხე­ბი ჩემს ბერ­ძენ მას­პინ­ძელს - ჩემი დე­ი­დაშ­ვი­ლის მე­უღ­ლეს, რო­მე­ლიც გა­სულ თვეს ათენ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას გა­ვი­ცა­ნი. - "ამას არ ირ­ჩევ, ეს ბე­დის­წე­რაა", - მპა­სუ­ხობს დი­მიტ­რი­ოს (დი­მიტ­რი) გე­რონ­დუ­და­სი ღი­მი­ლით. მე ამას ხუმ­რო­ბად ვი­ღებ, თუმ­ცა რო­გორც ამ­ბო­ბენ, ყო­ველ ხუმ­რო­ბა­ში არის სი­მარ­თლის მარ­ცვა­ლი.

ის უფრო სე­რი­ო­ზუ­ლად აგ­რძე­ლებს სა­უ­ბარს და მე­უბ­ნე­ბა, რომ აეკ - ი მის ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ ფი­ლო­სო­ფი­ას­თან ყვე­ლა­ზე ახ­ლოს დგას, რაც უპირ­ვე­ლე­სად იმა­ში გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა, რომ ბრძო­ლას ყო­ველ­თვის აქვს აზრი.

ჩემი სა­ბერ­ძნეთ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბა და­ემ­თხვა ზუს­ტად იმ პე­რი­ოდს, რო­დე­საც ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ ევ­რო­პის ჩემ­პი­ო­ნა­ტის საგ­ზუ­რის ბედი თბი­ლის­ში, სა­ქარ­თვე­ლო-სა­ბერ­ძნე­თის და­პი­რის­პი­რე­ბა­ში გა­ირ­კვე­ო­და. ბერ­ძნე­ბი, ვი­საც ვე­სა­უბ­რე, სრუ­ლი­ად დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლე­ბი იყ­ვნენ თა­ვი­ანთ წარ­მა­ტე­ბა­ში, თუმ­ცა აღ­ნიშ­ნავ­დნენ, ძა­ლი­ან კარ­გი ნაკ­რე­ბი გყავთ და ეს მარ­ტი­ვად არ გა­მოგ­ვი­ვაო...

იგი­ვე აზ­რზე იყო დი­მიტ­რიც, რო­მე­ლიც დღეს ამ­ბობს, რომ მისი ქვეყ­ნის ნაკ­რე­ბის წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბა გარ­კვე­ულ­წი­ლად ამ ერ­თგვა­რი არ­ხე­ი­ნი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბი­თაც იყო გა­მოწ­ვე­უ­ლი, თან ჩვე­ნი ყო­ვე­ლი სა­უბ­რი­სას აცხა­დებს, რომ იღ­ბა­ლი 26 მარტს სა­ქარ­თვე­ლოს მხა­რეს იყო... მე არ ვდა­ვობ, კი, ბა­ტო­ნო, ვი­ყოთ ყვე­ლა­ზე იღ­ბლი­ა­ნე­ბი, მე­ტიც, თა­ნახ­მა ვარ იღ­ბლის წყა­ლო­ბით, ევ­რო­პის მთა­ვა­რი სა­ფეხ­ბურ­თო შე­ჯიბ­რის ჯგუ­ფუ­რი ეტა­პი­და­ნაც გა­ვაღ­წი­ოთ...

დი­მიტ­რის დამ­სა­ხუ­რე­ბით ათენ­ში ჩა­სუ­ლე­ბი პირ­ვე­ლად, სა­დაც აღ­მოვ­ჩნდით, სწო­რედ აეკ-ის ახა­ლა­შე­ნე­ბუ­ლი სტა­დი­ო­ნი იყო, რო­მე­ლიც კლუ­ბის ქო­მა­გე­ბის და ზო­გა­დად, პონ­ტო­ე­ლი ბერ­ძნე­ბის დიდი სი­ა­მა­ყეა.

- წელს, 13 აპ­რილს, აეკ - ს სა­უ­კუ­ნე უს­რულ­დე­ბა, ხომ და­წერ ჩვენს გუნ­დზე? - მკი­თხა დი­მიტ­რიმ მა­შინ­ვე, რაც გა­ირ­კვა, რომ მეც და ისიც ფეხ­ბურ­თის დიდი გულ­შე­მატ­კივ­რე­ბი ვი­ყა­ვით, რა თქმა უნდა, დავ­თან­ხმდი, თუმ­ცა ბერ­ძნულ გუნ­დზე წე­რას რო­გორ და­ვი­წყებ­დი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე საყ­ვა­რე­ლი ფეხ­ბურ­თე­ლის თე­მურ ქეც­ბა­ი­ას გა­რე­შე.

• "მე კარ­გად მახ­სოვს ქეც­ბა­ი­ას თა­მა­ში აეკ- ში, ის გა­მორ­ჩე­უ­ლი იყო მო­ე­დან­ზე"

ქარ­თვე­ლი ფეხ­ბურ­თე­ლი ათე­ნის "აეკ­ში" კვიპ­რო­სუ­ლი" ანორ­თო­სი­სი­დან" 1994 წელს გა­და­ვი­და და იქ 3 სე­ზო­ნი დაჰ­ყო. ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში, გუნ­დი სა­ბერ­ძნე­თის ჩემ­პი­ო­ნი გახ­და, "ქეც­ბა" კი - ფა­ნე­ბის კერ­პი.

"მე კარ­გად მახ­სოვს ქეც­ბა­ი­ას თა­მა­ში "აეკ­ში", ჩვენ­გან წა­ვი­და "ნი­უ­კასლში". ის გა­მორ­ჩე­უ­ლი იყო მო­ე­დან­ზე, თა­მა­შის ჟი­ნი­თა და თავ­და­დე­ბით დაგ­ვა­მახ­სოვ­რა თავი. უყუ­რებ­დი და დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი იყა­ვი, რომ ყვე­ლა­ფერს გა­ი­ღებ­და გა­მარ­ჯვე­ბის­თვის. სა­ი­მე­დო ფეხ­ბურ­თე­ლი იყო. ამი­ტო­მაც შე­ვიყ­ვა­რეთ ასე. მახ­სოვს, რო­გორ სწყინ­და წა­გე­ბა და რო­გორ უხა­რო­და გა­მარ­ჯვე­ბა. თვი­თონ ძალ­ზე დის­ციპ­ლი­ნი­რე­ბუ­ლი იყო, რო­გორც ამ­ბობ­დნენ, უდის­ციპ­ლი­ნო­ებს თურ­მე გა­სახ­დელ­ში სას­ტი­კად ეჩხუ­ბე­ბო­და. გუ­ლი­ა­ნი ფეხ­ბურ­თე­ლი იყო და ძა­ლი­ან გვიყ­ვარ­და... მო­ვი­კი­თხავ და მუ­დამ წარ­მა­ტე­ბას ვუ­სურ­ვებ..." - გვე­უბ­ნე­ბა დი­მიტ­რი.

• АЕК-ის ის­ტო­რია

რო­გორც გუნ­დის მუ­ზე­უმ­ში, ისე სტა­დი­ო­ნის ინ­ტე­რი­ერ­ზე ბევ­რს გა­ი­გებთ დევ­ნი­ლი პონ­ტო­ე­ლი ბერ­ძნე­ბის ის­ტო­რი­ა­სა და გა­დარ­ჩე­ნის­თვის ბრძო­ლა­ზე. რო­გორც დი­მიტ­რი ამ­ბობს, ეს კლუ­ბი ამ ბრძო­ლის ერ­თგვა­რი სიმ­ბო­ლოც არის და მე­მო­რი­ა­ლიც.

АЕК (ბერძ. ПАЕ Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως) - ბერ­ძნუ­ლი პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლუ­რი სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბი ქა­ლაქ ათე­ნი­დან, რო­მე­ლიც თა­მა­შობს სა­ბერ­ძნე­თის სუ­პერ­ლი­გა­ში. კლუ­ბის სა­ხე­ლი არის აბ­რე­ვი­ა­ტუ­რა, რო­მე­ლიც იშიფ­რე­ბა, რო­გორც "კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლის ათ­ლეტ­თა კავ­ში­რი". ჩა­მო­ყა­ლიბ­და 1924 წლის 13 აპ­რილს. კლუ­ბის სა­ში­ნაო სტა­დი­ო­ნი არის "აია სო­ფია". მის სა­ხელ­ში კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლის არ­სე­ბო­ბა აიხ­სნე­ბა იმით, რომ AEK-ი და­არ­სდა კონ­სტან­ტი­ნო­პოლ­სა და ზო­გა­დად, მცი­რე აზი­ი­დან დევ­ნი­ლი ბერ­ძნე­ბის მიერ, რომ­ლე­ბიც გა­ა­ძე­ვეს თურ­ქე­თი­დან ბერ­ძნულ-თურ­ქე­თის ომში (1919–1922) სა­ბერ­ძნე­თის და­მარ­ცხე­ბის შემ­დეგ.

1924 წლის 13 აპ­რილს კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლი­დან ბერ­ძე­ნი ლტოლ­ვი­ლე­ბის ჯგუ­ფი (მათ შო­რის იყ­ვნენ კლუ­ბე­ბის "პე­რი­სა" და "კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლის" სპორ­ტსმე­ნე­ბი) ათე­ნის ცენ­ტრში, სპორ­ტულ მა­ღა­ზია "ემი­ლი­ოს და მე­ნე­ლა­ოს­ში" შე­იკ­რი­ბა, მსჯე­ლო­ბის შემ­დეგ გა­და­წყდა, რომ და­ე­არ­სე­ბი­ნათ კლუ­ბი AEK - ი.

მათ შექ­მნეს არა მხო­ლოდ სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბი, არა­მედ ორ­გა­ნი­ზა­ცია, რომ­ლის მი­ზა­ნი იყო სპორ­ტუ­ლი და კულ­ტუ­რუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა ლტოლ­ვი­ლე­ბის­თვის, რომ­ლე­ბიც და­სახ­ლდნენ ათე­ნის ახალ გა­რე­უბ­ნებ­ში (ნეა ფი­ლა­დელ­ფია, ნეა იო­ნია, ნეა ქალ­კე­დო­ნი, ნეა სმირ­ნი).

კლუბ­მა პირ­ვე­ლი მატ­ჩი ად­გი­ლობ­რივ "აიაქსთან" გა­მარ­თა და ან­გა­რი­შით 2:0 მო­ი­გო.

1931 წელს "აეკ­მა" მო­ი­გო თა­ვი­სი პირ­ვე­ლი სა­ბერ­ძნე­თის თასი, რაც მას მერე, კი­დევ არა­ერ­თხელ მო­ი­პო­ვა.

ქვეყ­ნის ჩემ­პი­ო­ნი კი პირ­ვე­ლად 1968 წელს გახ­და და არის პირ­ვე­ლი ბერ­ძნუ­ლი სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბი, რო­მელ­მაც 1969 წელს ევ­რო­პის თა­სის მე­ო­თხე­დფი­ნა­ლამ­დე მი­აღ­წია. ის სულ 13-ჯერ იყო ქვეყ­ნის ჩემ­პი­ო­ნი, მათ შო­რის 2022-2023 წლე­ბის სე­ზონ­შიც.

1989 წელს AEK-მა მო­ი­გო Alpha Ethnics და სა­ბერ­ძნე­თის სუ­პერ­თა­სი.

1994-95 წლე­ბის სე­ზონ­ში AEK გახ­და პირ­ვე­ლი ბერ­ძნუ­ლი კლუ­ბი, რო­მელ­მაც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ი­ღო ჩემ­პი­ონ­თა ლი­გის ჯგუ­ფურ ეტაპ­ზე. საკ­ვა­ლი­ფი­კა­ციო რა­უნდში მან შოტ­ლან­დი­ის ჩემ­პი­ო­ნი "რე­ინ­ჯერ­სი" და­ა­მარ­ცხა.

კლუ­ბის ამ­ჟა­მინ­დე­ლი მფლო­ბე­ლია დი­მიტ­რის მე­ლი­სა­ნი­დი­სი - ქვეყ­ნის ერთ-ერთი წამ­ყვა­ნი ბიზ­ნეს­მე­ნი - სა­ზღვაო გა­და­ზიდ­ვე­ბი­სა და ნავ­თო­ბის მაგ­ნა­ტი. ის ბერ­ძე­ნი მე­წარ­მე­ე­ბის ტოპ ათე­ულ­შია და ყვე­ლა­ზე ცნო­ბი­ლია იმით, რომ არის ბერ­ძნუ­ლი სა­ფეხ­ბურ­თო გუნ­დის AEK Athens F.C. და ბერ­ძნუ­ლი ნავ­თო­ბკომ­პა­ნი­ის Aegean Oil-ის მფლო­ბე­ლი.

ის იყო AEK ათე­ნის სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბის 30-ე და 32-ე პრე­ზი­დენ­ტი 1992 წლი­დან 1993 წლამ­დე და 1994 წლი­დან 1995 წლამ­დე. ასე­ვე იყო კლუ­ბის პრე­ზი­დენ­ტი 1998-1999 წლებ­ში.

2013 წლის 7 ივ­ნისს, რო­დე­საც ფი­ნან­სუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის გამო, AEK -ი დაქ­ვე­ით­და სა­მოყ­ვა­რუ­ლო დი­ვი­ზი­ონ­ში, მე­ლი­სა­ნი­დი­სი კლუ­ბის მარ­თვას კვლავ აქ­ტი­უ­რად და­უბრნ­და, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი, სხვა გულ­შე­მატ­კივ­რებ­თან და ძველ მო­თა­მა­შე­ებ­თან ერ­თად, შექ­მნა არა­კო­მერ­ცი­უ­ლი ასო­ცი­ა­ცია "AEK-ის მე­გობ­რე­ბის კავ­ში­რი" (Enosi Filon AEK), რო­მელ­მაც ხელ­ში აიღო სა­ფეხ­ბურ­თო კლუ­ბის აქ­ცი­ე­ბის სა­კონ­ტრო­ლო პა­კე­ტი.

სტა­ტი­ის მომ­ზა­დე­ბი­სას ინ­ტერ­ნეტ­ში გა­დავ­წყდი მას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ერთ ამ­ბავს, თუ რო­გორ გა­და­ი­ხა­და მან კლუ­ბის გულ­შე­მატ­კივ­რის­თვის და­კის­რე­ბუ­ლი ჯა­რი­მა - 150 ევრო, ეს მოხ­და 2020 წელს, პან­დე­მი­ი­სას, რო­დე­საც აეკ-ის თავ­გა­დაკ­ლულ­მა ქო­მაგ­მა კა­რან­ტი­ნის წე­სე­ბი და­არ­ღვია და მშე­ნე­ბა­რე სტა­დი­ო­ნის და­სათ­ვა­ლი­ე­რებ­ლად შე­ი­პა­რა. ის და­ა­კა­ვა პო­ლი­ცი­ელ­მა, რო­მე­ლიც სამ­შე­ნებ­ლო მო­ე­დანს ამოწ­მებ­და. მე­ლი­სა­ნი­დის­მა შე­ი­ტყო რა გულ­შე­მატ­კივ­რის ამ­ბა­ვი, ჯა­რი­მაც გა­და­ი­ხა­და და გა­და­რე­ულ ფანს შემ­დე­გი სე­ზო­ნის აბო­ნე­მენ­ტიც აჩუ­ქა.

"მე იმ ფა­ნე­ბის რი­ცხვში ვარ, რო­მელ­შიც ეგ გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი... ჩვე­ნი ტრი­ბუ­ნა გვაქვს "აია სო­ფი­ა­ზე", რო­მე­ლიც ჩვენ გი­ჟურ მხარ­და­ჭე­რას უძ­ლებს... სიკ­ვდი­ლიც კი შეგ­ვიძ­ლია "აე­კის­თვის..." - იცი­ნის დი­მიტ­რი და ამას ად­ვი­ლად და­ი­ჯე­რებთ, თუ შე­ეს­წრე­ბით მის სამ­ზა­დისს საყ­ვა­რე­ლი გუნ­დის თა­მა­შის­თვის, მის ეკი­პი­რე­ბას... ნა­ხავთ არა­ერთ ატ­რი­ბუტს და სიმ­ბო­ლოს, რა­საც შინ ინა­ხავს...

რო­დე­საც სა­ქარ­თვე­ლო-სა­ბერ­ძნე­თის და­პი­რის­პი­რე­ბის ამ­ბა­ვი გა­ირ­კვა, შევ­თა­ვა­ზე, მოდი, დავ­ნაძ­ლევ­დეთ, რომ ქარ­თვე­ლე­ბი მო­ვი­გებთ-მეთ­ქი... ოღონდ ჩემი პი­რო­ბა იყო, რომ წა­გე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში "ოლიმ­პი­ა­კო­სის" ფორ­მას ჩა­იც­ვამ­და და აეკ-ის სტა­დი­ონ­თან ჩა­ივ­ლი­და...

- რას ამ­ბობ, მა­გათ ფორ­მას ხელ­თათ­მა­ნი­თაც ვერ მოვ­კი­დებ ხელს, მომ­წამ­ლავს! - მი­თხრა სი­ცი­ლით დი­მიტ­რიმ და ნაძ­ლევ­ზეც ასე ამა­ღე­ბი­ნა ხელი.

• 2023 წლის ტრა­გე­დია

2023 წელ ჩემ­პი­ონ­თა ლი­გის მე­სა­მე საკ­ვა­ლი­ფი­კა­ციო ეტა­პის მატ­ჩი სა­ბერ­ძნე­თის აეკ-სა და ზაგ­რე­ბის "დი­ნა­მოს“ შო­რის 8 აგ­ვის­ტოს ათენ­ში უნდა გა­მარ­თუ­ლი­ყო, მაგ­რამ უეფა-მ შეხ­ვედ­რა გა­და­დო. ამის მი­ზე­ზი კი წინა დღეს მომ­ხდა­რი ტრა­გე­დია გახ­და.

7 აგ­ვის­ტოს "აია სო­ფი­ას" მიმ­დე­ბა­რედ, უეფა-ს აკ­რძალ­ვის მი­უ­ხე­და­ვად, ზაგ­რე­ბუ­ლი გუნ­დის ფა­ნე­ბი სა­ბერ­ძნეთ­ში აღ­მოჩ­დნენ, "დი­ნა­მოს“ 150-200 გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი ქვე­ყა­ნა­ში ავ­ტო­ბუ­სე­ბი­თა და ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბით ჩა­ვი­და და სტა­დი­ონ­თან შეკ­რე­ბილ აეკ - ის გულ­შე­მატ­კივ­რებს და­ეს­ხა თავს. ორი­ვე მხრი­დან ის­როდ­ნენ პე­ტარ­დებს, თვით­ნა­კეთ აა­ლე­ბად მო­წყო­ბი­ლო­ბებ­სა და ქვებს. ჩხუ­ბი ძა­ლი­ან სას­ტი­კი გა­მოდ­გა, შე­დე­გად ბერ­ძნუ­ლი კლუ­ბის 22 წლის გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი გარ­და­იც­ვა­ლა. ახალ­გაზ­რდას აეკ-ის სტა­დი­ო­ნის მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე და­ნით რამ­დე­ნი­მე ჭრი­ლო­ბა მი­ა­ყე­ნეს. ექი­მებ­მა მისი გა­დარ­ჩე­ნა ვერ შეძ­ლეს.

სამ­მა ბერ­ძენ­მა და ხუთ­მა ხორ­ვატ­მა გულ­შე­მატ­კი­ვარ­მა მი­ი­ღეს ტრავ­მე­ბი და ისი­ნი სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მო­ა­თავ­სეს. 98 ადა­მი­ა­ნი და­ა­პა­ტიმ­რეს.

• "აია სო­ფია"

"აია სო­ფია", სა­ფეხ­ბურ­თო კლუბ AEK - ის სტა­დი­ო­ნია, კო­მერ­ცი­უ­ლი სა­ხელ­წო­დე­ბით OPAP Arena. AEK Arena - ასეც მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ სა­ერ­თა­შო­რი­სო მატ­ჩე­ბის­თვის. მა­ნამ­დე კლუბს თა­ვი­სი სტა­დი­ო­ნი არ ჰქონ­და და სა­ში­ნაო მატ­ჩებს მარ­თავ­და ათე­ნის ოლიმ­პი­ურ სტა­დი­ონ­ზე "Spyros Louis". ახა­ლი სტა­დი­ო­ნის აშე­ნე­ბის იდე­ის გან­ხილ­ვა 2007 წელს და­ი­წყო, მშე­ნებ­ლო­ბა კი 2017 წელს. პირ­ვე­ლი მატ­ჩი 2022 წლის ოქ­ტომ­ბერ­ში გა­ი­მარ­თა. 2023 წლის 27 მარტს სა­ბერ­ძნე­თის ნაკ­რებ­მა "აია სო­ფი­ას" სტა­დი­ონ­ზე უგო­ლო ფრე ითა­მა­შა ლიტ­ვის ნაკ­რებ­თან. 2024 წლის 29 მა­ისს კი "აია სო­ფი­ა­ზე" ამ სე­ზონს უე­ფას სა­კონ­ფე­რენ­ციო ლი­გის ფი­ნა­ლი გა­ი­მარ­თე­ბა.

სტა­დი­ო­ნის ტე­ვა­დო­ბა, სხვა­დას­ხვა წყა­როს მი­ხედ­ვით, არის 31100 -დან 32500 მა­ყუ­რებ­ლამ­დე. სტა­დი­ონს სა­ხე­ლი და­ერ­ქვა აია სო­ფი­ას ტაძ­რის პა­ტივ­სა­ცე­მად, რო­მე­ლიც ამ­ჟა­მინ­დელ სტამ­ბოლ­ში (ყო­ფილ კონ­სტან­ტი­ნო­პოლ­ში) მდე­ბა­რე­ობს. მიხ­ვდე­ბო­დით ალ­ბათ, რომ ეს სა­ხე­ლი და­ერ­ქვა სწო­რედ იმი­ტომ, რომ AEK-ი და­არ­სე­ბუ­ლია კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლი­დან დევ­ნი­ლი ემიგ­რან­ტე­ბის მიერ. აშ­კა­რად ნა­ხავთ, რომ სტა­დი­ო­ნის არ­ქი­ტექ­ტო­რებ­მა მისი პრო­ექ­ტი­სას გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეს ტაძ­რის არ­ქი­ტექ­ტუ­რა - რთუ­ლი კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი სის­ტე­მა, თა­ღო­ვა­ნი გა­და­ხურ­ვა, რო­მე­ლიც ოთხ მა­სი­ურ ბოძს ეყ­რდნო­ბა, ე.წ. ნა­ხე­ვარ­გუმ­ბა­თე­ბი...

"სტა­დი­ო­ნი დიდი ბრძო­ლე­ბის შემ­დეგ აშენ­და, უამ­რა­ვი პრობ­ლე­მის გა­და­ლახ­ვა გახ­და სა­ჭი­რო, რა­საც წლე­ბი დას­ჭირ­და, იყო დიდი და­პი­რის­პი­რე­ბა მი­წის ნაკ­ვეთ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, მად­ლო­ბა ღმერ­თს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი უკან მო­ვი­ტო­ვეთ და აი, ასე­თი ლა­მა­ზი სტა­დი­ო­ნი გვაქვს", - მე­უბ­ნე­ბა დი­მიტ­რი და მათ­ვა­ლი­ე­რე­ბი­ნებს სტა­დი­ო­ნის მშე­ნებ­ლო­ბი­სას გა­და­ღე­ბულ ფო­ტო­ებს.

"ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ ის ჩემს თვალ­წინ აშენ­და, და­ვეს­წა­რი მის გახ­სნა­საც, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან შთამ­ბეჭ­და­ვი იყო, თუმ­ცა ეს მო­ე­დან­ზე დი­დად არც და­მი­ნა­ხავს, რად­გან ქო­მა­გე­ბის ტრი­ბუ­ნა­ზე ყვე­ლა ისეთ ექ­სტაზ­ში ვი­ყა­ვით..., (იცი­ნის) მერე შინ ვუ­ყუ­რე ჩა­ნა­წერს... ეს ორ­თა­ვი­ა­ნი არ­წი­ვი კი ბი­ზან­ტი­ის და ჩვე­ნი გუნ­დის სიმ­ბო­ლოა", - ამ­ბობს ჩემი მას­პინ­ძე­ლი და მი­თი­თებს სტა­დი­ო­ნის შე­სას­ვლელ­თან აღ­მარ­თულ არ­წი­ვის უზარ­მა­ზარ ფი­გუ­რა­ზე.

ქარ­თვე­ლე­ბის­თვის ორ­თა­ვი­ა­ნი არ­წი­ვი, რო­გორც სიმ­ბო­ლო, დი­დად სა­სი­ა­მოვ­ნო სუ­ლაც არ არის, რად­გან ის ძი­რი­თა­დად ოკუ­პან­ტი რუ­სე­თის გერ­ბი­დან გვახ­სოვს, მაგ­რამ მისი ის­ტო­რია გა­ცი­ლე­ბით ძვე­ლია, ვიდ­რე თა­ვად რუ­სე­თის სა­ხელ­მწი­ფო­სი.

მას დღე­საც დრო­შებ­სა და გერ­ბებ­ზე არა­ერ­თი სა­ხელ­მწი­ფო გა­მო­სა­ხავს. ევ­რო­პის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე ეს სიმ­ბო­ლო პირ­ვე­ლად და­ახ­ლო­ე­ბით 1250 წელს გა­მოჩ­ნდა საღვთო რო­მის იმ­პე­რი­ა­ში (962-1806 წ.წ) ფრე­დე­რიკ მე­ო­რის მმარ­თვე­ლო­ბის დროს, მე - 13 სა­უ­კუ­ნის ბო­ლო­სათ­ვის კი გა­მო­ი­ყე­ნეს ბი­ზან­ტი­ა­ში (330-1453 წ.წ.), სა­დაც დრო­შებ­სა და გერ­ბებ­ზე გა­მო­სა­ხუ­ლი ორ­თა­ვი­ა­ნი არ­წი­ვი ნიშ­ნავ­და იმ­პე­რა­ტო­რის ორ­მაგ სუ­ვე­რე­ნი­ტეტს (სა­ე­რო და სა­ეკ­ლე­სიო) და ამავდრო­უ­ლად, იმ­პე­რა­ტორ­თა გავ­ლე­ნას ევ­რო­პა­სა და აზი­ა­ში.

- დი­მიტ­რი, სა­ბერ­ძნე­თის ნაკ­რე­ბი ევ­რო­პა­ზე არ იქ­ნე­ბა, ვის გულ­შე­მატ­კივ­რო­ბას აპი­რებ კონ­ტი­ნენ­ტის პირ­ვე­ლო­ბა­ზე? - ვე­კი­თხე­ბი ჩემს ბერ­ძენ სი­ძეს... - იცი­ნის და კი­თხვა­ზე კი­თხვით მპა­სუ­ხობს:

- ალ­ბათ ელი, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს გე­ტყვი?.. და რა­ტო­მაც არა? აბა, ვის ვუ­გულ­შე­მატ­კივ­რო თურ­ქებს თუ გერ­მა­ნე­ლებს? გა­მა­ხა­რებს თქვე­ნი წარ­მა­ტე­ბა, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში შენი დე­ი­დაშ­ვი­ლი მომ­კლავს... ხუმ­რო­ბას, რომ შე­ვეშ­ვათ, გე­ტყვით, რომ ქარ­თვე­ლებს ახალ­გაზ­რდუ­ლი და ძა­ლი­ან პერ­სპექ­ტი­უ­ლი გუნ­დი გყავთ, დიდ წარ­მა­ტე­ბას გი­სურ­ვებთ!