მეოცე საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე იდუმალ ამბავზე მოგიყვებით, როდესაც ტურისტების ჯგუფი ჩრდილოეთ ურალის მთებში დაიღუპა. ამ ამბიდან 2024 წლის 2 თებერვალს 65 წელი გადის. ამ ხნის განმავლობაში არაერთი გამოძიება ჩატარდა, ათობით ექსპედიცია გაგზავნეს ტრაგედიის ადგილზე, არსებობს მომხდარის 75-ზე მეტი ვერსია, მაგრამ ჯგუფის ლიდერის სახელობის დიატლოვის უღელტეხილი საიდუმლო აქამდე ამოუხსნელია.
ცხრა ახალგაზრდის გარდაცვალების შესახებ გამოძიება 2019 წელს განახლდა, თუმცა კიდევ ერთხელ დადასტურდა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული თეორია. ამიტომ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ გარდაცვლილების ახლობლებმა რა ვითარებაში დაკარგეს საყვარელი ადამიანები.
რა მოხდა 1959 წელს დიატლოვის უღელტეხილზე
1959 წლის იანვრის ბოლოს, ურალის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სტუდენტების ჯგუფი, 23 წლის იგორ დიატლოვის ხელმძღვანელობით, რომელიც რამდენიმე წლის მანძილზე სამთო ტურიზმით იყო გატაცებული, ჩრდილოეთ ურალის მთებში გაემგზავრა.
ცხრა ახალგაზრდიდან შვიდი ვაჟი იყო, ორი გოგონა. მათ ფეხით დაახლოებით 300 კილომეტრიანი მარშრუტი უნდა გაევლოთ, ასულიყვნენ მთის ორ მწვერვალზე და ჩამოსულებს სოფელ ვიჟაიდან დეპეშა უნდა გაეგზავნათ ლაშქრობის დასრულების შესახებ. თუმცა არც დანიშნულ დღეს და არც მომდევნო დღეებში მათგან შეტყობინება არ შემოსულა.
რამდენიმედღიანი ლოდინის შემდეგ მაშველთა სამძებრო ჯგუფი სტუდენტების მარშრუტზე დაიძრა. მალე პირველივე მთის ფერდობზე თოვლით დაფარული კარავი აღმოაჩინეს, დაახლოებით კილომეტრნახევარში კი ორი დაღუპული სტუდენტის ცხედარი. ცოტა მოგვიანებით, კიდევ სამი ადამიანის ცხედარი, მათ შორის ჯგუფის ლიდერი იგორ დიატლოვი. ბოლო ოთხი ცხედარი კი მხოლოდ გაზაფხულზე აღმოაჩინეს, როცა მთებში თოვლი დადნა.
ყველა გარდაცვლილი ტურისტი უცნაურ პოზაში იყო, ნახევრად შიშველი, მოტეხილობებით და გულ-მკერდის მძიმე დაზიანებით. ერთ-ერთ გოგონას ენა და თავის ქალა არ ჰქონდა. ასეთი დაზიანებები ვერ იქნებოდა დამახასიათებელი ინციდენტისთვის, რომელსაც ოფიციალურმა გამოძიებამ "ბუნებრივი ძალები" უწოდა.
მოგვიანებით საქმეს გრიფით საიდუმლო დაადეს და 1970-იან წლებამდე გამოძიების შესახებ ახალი ინფორმაცია არ გამოქვეყნებულა. თუმცა საზოგადოებისა და მედიის ინტერესი ამ მოვლენის მიმართ ყოველწლიურად იზრდებოდა, ვრცელდებოდა მრავალი ჭორი, ლეგენდა და მითი.
რატომ დაიწყო გამოძიება იმ საქმეზე, რომელიც, სავარაუდოდ, არასოდეს გაიხსნება?
მრავალი წლის განმავლობაში მკვლევარები საგონებელში იყვნენ იმის გამო, თუ რა მოხდა 1956 წლის 2 თებერვალს დიატლოვის უღელტეხილზე. ამ დროის განმავლობაში 75-ზე მეტი განსხვავებული თეორია წამოაყენეს, მისტიკურიდან-კრიმინალურამდე, რომელთაგან არცერთს არ ჰქონია სერიოზული მტკიცებულება.
2019 წლის თებერვალში, დიატლოვის უღელტეხილზე სტუდენტების გარდაცვალების საქმეზე გამოძიება კიდევ ერთხელ განახლდა. ტრაგედიის ადგილზე კვლავ გაგზავნეს კომისია, რომელშიც იყვნენ მეცნიერები, კრიმინალისტები და სასამართლო ექსპერტები.
სვერდლოვსკის ოლქის პროკურატურის წარმომადგენლის თქმით, საქმის გამოძიება მსხვერპლთა ნათესავების, მედიის წარმომადგენლებისა და საზოგადოების მრავალრიცხოვანი მოთხოვნის გამო განახლდა, რომლებიც ეჭვობდნენ, რომ წინა გამოძიების დროს მათთვის რაღაც დამალული დარჩა. ითხოვენ დიატლოვის ჯგუფის გარდაცვალების ნამდვილი მიზეზის დადგენას.
თუმცა, გამოძიებამ გაითვალისწინა მხოლოდ ვერსიები, რომლებიც შემოიფარგლება მხოლოდ ბუნებრივი მოვლენებით. ითქვა, რომ კრიმინალური ვერსიების სასარგებლოდ არ არსებობს ადგილზე ნანახი თუნდაც ირიბი მტკიცებულება.
საბოლოო ჯამში, გამოძიებამ დაასკვნა, რომ ტრაგედიის მიზეზი საკმაოდ იშვიათი ტიპის ზვავი იყო, რომელსაც "თოვლის დაფა" ჰქვია. მისი დამახასიათებელი თვისებაა მძიმე ყინულის ფილის გამოყოფა და ფერდობზე მაღალი სიჩქარით დაშვება.
კომისიის ცნობით, სწორედ ეს გახდა ტურისტების დაზიანებებისა და შემდგომი გარდაცვალების მიზეზი. მათ კარვის გაშლისას „თოვლის დაფის“ დამჭერი თოვლის ფენა დააზიანეს და თავი სასიკვდილოდ გაწირეს.
გამოძიების დასრულების შემდეგ, პროკურატურის წარმომადგენლებმა მოაწყვეს პრესკონფერენცია, სადაც გამოიტანეს 400-მდე საქაღალდე, სადაც ორიგინალი დოკუმენტითა და საქმის მასალებით იყო.
შვეიცარიელი მეცნიერების კვლევა, რომელიც ცვლის შეხედულებას ტრაგედიის გამომწვევ მიზეზებზე
ორი წლის შემდეგ, ორი შვეიცარიელი მეცნიერი იოჰან გაუმე და ალექსანდრე პუზრინი ტრაგედიის ადგილს ეწვივნენ. მათი თქმით, იპოვეს მტკიცებულება, რომლის მიხედვითაც შესაძლოა ტრაგედიის ადგილას მართლაც დაშვებულიყო „თოვლის დაფები“. მათ გამოაქვეყნეს თავიანთი კვლევა ამ თეორიის მეცნიერული ახსნით ჟურნალში Communications Earth & Environment.
მეცნიერებმა აღნიშნეს, რომ ზვავის თეორია მრავალი წლის განმავლობაში იყო საქმის მასალებში, მაგრამ ადამიანების ნაწილი კვლავ სკეპტიკურად იყო განწყობილი, რადგან ის ეწინააღმდეგებოდა ზვავისთვის დამახასიათებელ ბევრ ნიშანს და ვერ ხსნიდა სტუდენტების გვამებზე უცნაური დაზიანებების არსებობას. თუმცა, „თოვლის დაფის“ ჩამოვარდნის შემთხვევაში, რომელიც შესაძლოა ქარისა და ფერდობზე თოვლის დაგროვების გამო მართლაც ყოფილიყო, ეს წინააღმდეგობები გასაგები ხდება.
თეორიულად, "თოვლის დაფა" ტურისტების ძილის დროს დაეშვა, რამაც მათ სერიოზული, თუმცა არა სასიკვდილო დაზიანებები მიაყენა. ამის შემდეგ მათ შეძლეს სწრაფად დაეტოვებინათ კარავი, თუმცა ჩაცმისთვის დრო არ ჰქონდათ. შემდეგ კი, მინუს ოცგრადუსიან ყინვაში დარჩენისას, ისინი სწრაფად დაიღუპებოდნენ ჰიპოთერმიისგან, რაც შეესაბამება გვამების გაკვეთის შედეგებს.
შვეიცარიელმა მეცნიერები ამბობენ: "ჩვენ არ ვამტკიცებთ, რომ ამოვხსენით დიატლოვის უღელტეხილის საიდუმლო, მაგრამ ჩვენ გთავაზობთ მეცნიერულ ახსნას ზვავის ჰიპოთეზის დამაჯერებლობისთვის“.
თავიანთი თეორიის შესამოწმებლად, მათ შექმნეს სიმულაცია, რათა ეჩვენებინათ, თუ როგორ დაარტყამდა "თოვლის დაფა" ბანაკის მაცხოვრებლებს, რამაც სერიოზული დაზიანებები გამოიწვია, მაგრამ მათ ჰქონდათ დრო რათა სწრაფად გაქცეულიყვნენ კარვიდან.
და ამ მტკიცებულებითაც კი, დიატლოვის უღელტეხილის საქმე, სავარაუდოდ, ვერასოდეს ამოიხსნება სრულად. თუმცა, ეს მეცნიერული ახსნა ემსახურება როგორც დამაჯერებელ და ლოგიკურ კონტრარგუმენტს მრავალი შეთქმულების თეორიის საპირისპიროდ, რადგან ეს დამაინტრიგებელი საიდუმლო ამბავი, დღემდე დიდ ინტერესს იწვევს ადამიანებში.
წაიკითხეთ ასევე: