- წა­მო­დი, წა­მო­დი, და­უ­ჯე­რე­ბე­ლი ამ­ბა­ვი ხდე­ბა, ნამ­დვი­ლი კარ­კა­და­ნი ჰყავთ ჩა­მოყ­ვა­ნი­ლი! - სპორ­ტის სა­სახ­ლის მახ­ლობ­ლად ჩა­მომ­სხდა­რი პა­ტა­რა თე­ი­რა­ნე­ლი ბი­ჭე­ბი, რო­მელ­თაც სკო­ლა­ში ნას­წავ­ლი მი­თი­უ­რი პერ­სო­ნა­ჟის სა­ნა­ხა­ვად მათ დრო­ში - 1973 წელს უხ­მობ­დნენ, თა­ნა­ტო­ლის და­ძა­ხილ­ზე აჩ­ქარ­დნენ და სა­ჭი­დაო დარ­ბა­ზის­კენ გა­იქ­ცნენ, - ვა­ი­და, კარ­კა­და­ნი ვერ ვი­ხი­ლო­თო...

ბი­ჭე­ბი კი არა, მთე­ლი სპორ­ტუ­ლი სამ­ყა­რო, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი საბ­რძო­ლო ხე­ლოვ­ნე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი გა­ოგ­ნე­ბუ­ლე­ბი იყ­ვნენ. ზოგი ერ­თმა­ნეთ­საც ჩქმეტ­და, - სიზ­მარ­ში ხომ არ ვარ­თო. საქ­მე იმა­ში იყო, რომ ქარ­თველ­მა ფა­ლა­ვან­მა იმ­ჟა­მინ­დე­ლი საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი­დან ლე­ვან თე­დი­აშ­ვილ­მა თა­ვი­სუ­ფალ ჭი­და­ო­ბა­ში ჯერ ერთი მე­ო­რის მი­ყო­ლე­ბით გა­აკ­რა ხა­ლი­ჩა­ზე მთე­ლი მსოფ­ლი­ო­დან ჩა­მო­სუ­ლი მო­ჭი­და­ვე­ე­ბი და ოქ­როს მე­დალს და­ე­უფ­ლა, მერე კი უც­ნა­უ­რი რამ მოხ­და, რა­მაც ნა­ხე­ვა­რი თე­ი­რა­ნი შეძ­რა.

გე­ნა­დი რუს­ლი­ა­დე­ვი, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის სამ­ბოს ნაკ­რე­ბის წევ­რი შე­უძ­ლოდ გახ­და, ტურ­ნირ­ზე გას­ვლას ვე­ღარ ახერ­ხებ­და. სპორ­ტსმე­ნის არ­მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში ქულა ნულ­დე­ბო­და, მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, სამ­ბო საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში პო­პუ­ლა­რუ­ლი სპორ­ტი იყო და თი­ე­რა­ნი­დან ქუ­ლის გა­რე­შე წა­მოს­ვლა, კომ­პარ­ტი­ის მა­ღა­ლი რან­გის ჩი­ნოს­ნე­ბის­თვის შე­უ­რა­ცხყო­ფას უტოლ­დე­ბო­და. თა­ნაც, ეს ის­ტო­რი­ა­ში სამ­ბოს პირ­ვე­ლი მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნა­ტი იყო. ვახ­ტანგ ბა­ლა­ვა­ძემ (ლე­ვა­ნის მწვრთნე­ლი) და იო­ნოვ­მა (სამ­ბოს ნაკ­რე­ბის მწვრთნე­ლი) ყვე­ლას­თვის მო­უ­ლოდ­ნე­ლად სამ­ბო­ში სა­ჭირ­და­ოდ ლე­ვა­ნის გაყ­ვა­ნა გა­და­წყვი­ტეს... ბოლო-ბოლო 0 ქუ­ლას მა­ინც არ და­ი­წერ­დნენ. თუმ­ცა ზორ­ბა კა­ხელ­მა სამ­ბის­ტებს ნამ­დვი­ლი მას­ტერ-კლა­სი ჩა­უ­ტა­რა და მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნის ტი­ტუ­ლი მო­ი­პო­ვა.

კარ­კა­და­ნი - სპარ­სუ­ლი მი­თო­ლო­გი­უ­რი პერ­სო­ნა­ჟი, უზარ­მა­ზა­რი მარ­ტორ­ქაა. მისი ზომა და სიძ­ლი­ე­რე სპარ­სეთ­ში, არა­ბეთ­სა და აფ­რი­კის ზო­გი­ერ­თი ქვეყ­ნის მო­სახ­ლე­ო­ბას ში­შის ზარს სცემ­და. მი­თე­ბის თა­ნახ­მათ, მას იმ­ხე­ლა რქა ჰქონ­და, რომ სპი­ლო­საც კი აკუ­წავ­დაო.

ასევე დაგაინტერესებთ

19:15 / 09-05-2019

"ყვავილებიანი ნივთების შექმნა შვილის დაღუპვის მერე დავიწყე..." - ულამაზესი ნამუშევრები, რომელსაც ლევან თედიაშვილის მეუღლე ქმნის

12:04 / 19-05-2023

"თამაზი კი წამკრავს ხოლმე გვერდში ხელს, როცა რამის თქმას დავაპირებ, მაგრამ ლუკა რომ ჭიდაობდა, იმ დროს ვერ მოასწრო და დამცდა გინება..." - მოჭიდავე, რომლის კომენტატორობა "ასწორებს"

ზუს­ტად, რო­გორც კარ­კა­დან­მა, თე­დი­აშ­ვილ­მა სპი­ლო­ე­ბი­ვით წა­მო­აც­ვა ჯერ თა­ვი­სუ­ფა­ლი სტი­ლით მო­ჭი­და­ვე­ე­ბი, შემ­დეგ კი - სამ­ბის­ტე­ბიც. ის დღე ის­ტო­რი­ა­ში ოქ­როს ასო­ე­ბით ჩა­ი­წე­რა, ირან­ში კი დიდი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში და­ი­მახ­სოვ­რეს არა­მი­წი­ე­რი ფი­ზი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბის მქო­ნე ლე­ვა­ნი, რო­მელ­მაც ბრწყინ­ვა­ლე გა­მოს­ვლით, თა­ვად შა­ჰის გუ­ლიც მო­ი­გო. (იხი­ლეთ სტა­ტია)

60-იან წლებ­ში, სა­გა­რე­ჯო­ელ­მა, მე-6 კლა­სელ­მა ლე­ვან თე­დი­აშ­ვილ­მა, ცნო­ბი­ლი ქარ­თვე­ლი ფა­ლავ­ნის არ­სენ მე­კო­კიშ­ვი­ლის ბი­ძაშ­ვი­ლის, ვანო მე­კო­კიშ­ვი­ლის ჭი­და­ო­ბის სექ­ცი­ის კა­რე­ბი მო­რი­დე­ბით შეხ­სნა. ბე­ჯით, ნი­ჭი­ერ, მოქ­ნილ­სა და ფი­ზი­კუ­რად ძლი­ერ ბიჭს აშ­კა­რად დიდი პო­ტენ­ცი­ა­ლი ჰქონ­და. მე­კო­კიშ­ვილ­მა პა­ტა­რა ტა­ლან­ტი მა­ლე­ვე შე­ნიშ­ნა და მისი პა­ტარ-პა­ტა­რა რე­გი­ო­ნა­ლურ შე­ჯიბ­რე­ბე­ზე გაყ­ვა­ნა და­ი­წყო, რა­საც მოჰ­ყვა პირ­ვე­ლი გა­მარ­ჯვე­ბე­ბი. გან­სა­კუთ­რე­ბით წარ­მა­ტე­ბუ­ლი აღ­მოჩ­ნდა კა­კა­ბეთ­ში ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი ჩემ­პი­ო­ნა­ტი, სა­დაც ლე­ვა­ნი ლე­გენ­და­რულ­მა ვახ­ტანგ ბა­ლა­ვა­ძემ შე­ნიშ­ნა და 1966 წლი­დან უკვე მან და­ი­წყო მო­მა­ვა­ლი ლე­გენ­დის "გა­მო­ძერ­წვა“.

ბა­ლა­ვა­ძე არ იყო ერ­თა­დერ­თი, ვინც პა­ტა­რა ლე­ვა­ნით აღ­ფრთო­ვან­და. თა­ვა­დაც დიდ­მა ფა­ლა­ვან­მა არ­სენ მე­კო­კიშ­ვილ­მა, პირ­და­პი­რი გა­გე­ბით, იგ­რძნო თე­დი­აშ­ვი­ლის გე­ნი­ა­ლუ­რო­ბა. ლე­ვა­ნი მათი ურ­თი­ერ­თო­ბი­დან ერთ ეპი­ზოდს იხ­სე­ნებს:

"არ­სენ მე­კო­კიშ­ვილ­მა ცეკა - ს პირ­ველ მდი­ვან­თან, მჟა­ვა­ნა­ძეს­თან შე­მიყ­ვა­ნა და ეუბ­ნე­ბა, - ეს ჩემი შემ­ცვლე­ლი­აო. გულ­ში ვი­გი­ნე­ბი, - ვა­ი­მე, ეს რა ტყუ­ი­ლე­ბი სცოდ­ნია - მეთ­ქი... და­მა­ხა­სი­ა­თა მხე­ცად, ჩემ­პი­ონ­თა ჩემ­პი­ო­ნად. ამ შეხ­ვედ­რა­ზე სხვა ბი­ჭებ­საც მო­ვუ­ყე­ვი, არა­ვის სჯე­რო­და, რომ რე­ა­ლუ­რი ის­ტო­რია იყო, მა­ტყუ­ა­რას მე­ძახ­დნენ".

თე­დი­აშ­ვი­ლი ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან­ვე ჭი­და­ო­ბით შე­პყრო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნი იყო. კო­ჭებ­ში­ვე ეტყო­ბო­და, რომ ამ სპორ­ტში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის მი­სა­ღე­ბად კი არა, გა­მე­ფე­ბის­თვის იყო მო­სუ­ლი. სა­ა­ხალ­წლო არ­და­დე­გებ­ზეც კი დარ­ბაზ­ში გარ­ბო­და, სჯე­რო­და, რომ წარ­მა­ტე­ბას ასე და­ი­ბე­დებ­და.

და­ი­ბე­და კი­დეც...

ჯერ იყო და ზე­დი­ზედ ორ­ჯერ მო­ი­გო საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ახალ­გაზ­რდუ­ლი პირ­ვე­ლო­ბა, შემ­დეგ კი 1971 წლის მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნატ­ზე გა­ემ­გზავ­რა. მა­შინ პირ­ვე­ლად წარ­სდგა ფარ­თო აუ­დი­ტო­რი­ის წი­ნა­შე და რაღა თქმა უნდა, ოქ­როს­თვის იბ­რძო­ლა და გა­ი­მარ­ჯვა. ლე­ვა­ნით იმ­დე­ნად აღ­ფრთო­ვან­დნენ, რომ ბევ­რი ფიქ­რის გა­რე­შე, სა­ქარ­თვე­ლოს 1971 წლის სა­უ­კე­თე­სო სპორ­ტსმე­ნის წო­დე­ბაც მი­ა­ნი­ჭეს.

• პე­ტერ­სო­ნე­ბის რის­ხვა და ჩაშ­ლი­ლი რე­ვან­ში

მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნა­ტი­დან 1 წლის შემ­დეგ, 1972 წელს მი­უნ­ხენ­ში ზა­ფხუ­ლის ოლიმ­პი­უ­რი თა­მა­შე­ბი გა­ი­მარ­თა. მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო სპორ­ტსმე­ნე­ბი სა­ნუკ­ვარ ჯილ­დო­ზე - ოლიმ­პი­უ­რი მედ­ლე­ბის­თვის იბ­რძოდ­ნენ... თა­ვი­სუ­ფა­ლი სტი­ლით მო­ჭი­და­ვე­ე­ბის­თვის ყვე­ლა­ზე დიდი გა­მოწ­ვე­ვა თე­დი­აშ­ვი­ლი იყო, რო­მე­ლიც 82 კგ კა­ტე­გო­რი­ა­ში სო­ფი­ას ტრი­უმ­ფის გა­მე­ო­რე­ბას აპი­რებ­და. ლე­ვანს 5 მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე შეხ­ვდა, რომ­ლე­ბიც უპ­რობ­ლე­მოდ და­ჩაგ­რა, მათ­გან ერთ-ერთი კი ცნო­ბი­ლი ამე­რი­კე­ლი ჯონ პე­ტერ­სო­ნი იყო, რო­მე­ლიც ვერ­ცხლს და­ე­უფ­ლა. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ იმ­ჟა­მად ჭი­და­ო­ბის ქუ­ლე­ბის სის­ტე­მა გან­სხვავ­დე­ბო­და და ფა­ლავ­ნე­ბი დაგ­რო­ვე­ბუ­ლი ქუ­ლე­ბით იგებ­დნენ ტურ­ნირს. თე­დი­აშ­ვილ­მა კი იმ­დე­ნი ქულა და­აგ­რო­ვა, რომ ოქ­როს მე­და­ლი შე­ჯიბ­რე­ბის დამ­თავ­რე­ბამ­დე ერთი დღით ადრე გა­ი­ნაღ­და.

მე­ო­რე-მე­სა­მე ად­გი­ლე­ბის­თვის და­პი­რის­პი­რე­ბას, ვა­სილ იორ­გა­სა და ჯონ პე­ტერ­სონს შო­რის, ჩვე­ნე­ბუ­რი ტრი­ბუ­ნე­ბი­დან უყუ­რებ­და და თან გერ­მა­ნულ ლუდს სვამ­და... აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ერთი წო­ნი­თი კა­ტე­გო­რი­ით ზე­მოთ, 90 კგ-ში ოქ­როს მე­და­ლი ჯო­ნის ძმამ, ბენ (ბენ­ჟა­მინ) პე­ტერ­სონ­მა მო­ი­პო­ვა.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ლე­ვა­ნი არ იყო ერ­თა­დერ­თი ქარ­თვე­ლი, რო­მელ­მაც მი­უნ­ხენ­ში ას­პა­რე­ზო­ბა ოქ­როს მედ­ლით და­ას­რუ­ლა. ყვე­ლა დრო­ის სა­უ­კე­თე­სო ქარ­თველ­მა სპორ­ტსმენ­მა ვიქ­ტორ სა­ნე­ევ­მა ოლიმ­პი­ა­და­ზე თა­ვის მე­ო­რე ოქრო მო­ი­პო­ვა და სიკ­ვდილ­საც გა­და­ურ­ჩა. (იხი­ლეთ სტა­ტია)

მომ­დევ­ნო ოლიმ­პი­ა­დამ­დე ლე­ვან­მა ყვე­ლა გა­მარ­თულ მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნატ­ზე გა­ი­მარ­ჯვა. მათ შო­რის სტამ­ბო­ლის პირ­ვე­ლო­ბა­ზე, როცა ჭი­და­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში, ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი რე­კორ­დი და­ამ­ყა­რა - მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე სულ რა­ღაც 3 წამ­ში და­ა­მარ­ცხა.

თე­დი­აშ­ვი­ლის შე­ჩე­რე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლი ხდე­ბო­და. მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ებს მი­წი­ე­რი ფი­ზი­კუ­რი მომ­ზა­დე­ბა და ნიჭი აღარ ჰყოფ­ნი­დათ. კაც­მა არ იცო­და, რა უნდა და­ე­პი­რის­პი­რე­ბი­ნათ ლე­ვა­ნის­თვის. ლე­გენ­და­რუ­ლი გერ­მა­ნე­ლი ჰორსტ შტოტტ­მე­ის­ტე­რი 1975 წლის მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნა­ტის ფი­ნალ­ში ლე­ვანს შეხ­ვდა და გა­მა­ნად­გუ­რე­ბე­ლი ან­გა­რი­შით (12:2) და­მარ­ცხდა. ინ­ტერ­ვი­უ­ში კი გა­ნა­ცხა­და:

"ამ წო­ნა­ში მსოფ­ლი­ო­ში უძ­ლი­ე­რე­სი ვარ, ნო­მერ პირ­ვე­ლი. თე­დი­აშ­ვილს არ ვთვლი, მას­თან გა­მარ­ჯვე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია...“

ერთი წლის შემ­დეგ, 1976 წელს მონ­რე­ალ­ში ოლიმ­პი­ა­და იმარ­თე­ბო­და. ლე­ვან­მა თა­მა­სა მო­რიგ ჯერ­ზე ას­წია და ამ­ჯე­რად არა 82 კგ-ში, არა­მედ 90 კგ-ში გა­და­წყვი­ტა ას­პა­რე­ზო­ბა. ფი­ნა­ლამ­დე უპ­რობ­ლე­მოდ გა­ვი­და, იქ კი ჩვენ­თვის კარ­გად ნაც­ნო­ბი ჯონ პე­ტერ­სო­ნის ძმა, ბენი ელო­და, რო­მელ­საც ერთი სული ჰქონ­და 4 წლის წინ და­მარ­ცხე­ბუ­ლი ძმის გამო რე­ვან­ში აეღო და თა­ვის მე­ო­რე ოლიმ­პი­უ­რი ოქრო მო­ე­პო­ვე­ბი­ნა. უნდა ვა­ღი­ა­როთ, ბენი გა­აფრ­თე­ბუ­ლად იბ­რძო­და და ღირ­სე­ულ წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას უწევ­და ჩვე­ნე­ბურს, თა­ნაც დარ­ბა­ზი მისი გულ­შე­მატ­კივ­რე­ბით იყო სავ­სე, თუმ­ცა, სა­ბო­ლო­ოდ, თე­დი­აშ­ვილ­მა მა­ინც და­ა­მარ­ცხა და ვერ­ცხლის გზას გა­უ­ყე­ნა.

ოქ­როს­თან ერ­თად, ლე­ვანს კი­დევ ერთი აღი­ა­რე­ბა ელო­და - ის მონ­რე­ა­ლის ოლიმ­პი­ა­დის სა­უ­კე­თე­სო მო­ჭი­და­ვედ და­ა­სა­ხე­ლეს.

"თა­ნა­მედ­რო­ვე სპორ­ტსმე­ნის ეტა­ლო­ნი, ყვე­ლა­ზე დიდი და სრულ­ყო­ფი­ლი“ - წერ­და თე­დი­აშ­ვილ­ზე "მონ­რე­ალ სთა­რი“, რომ­ლის მი­მომ­ხილ­ველ­მაც ლე­ვანს "დიდი ტედი" შე­არ­ქვა.

ლე­ვან­მა შემ­დეგ წლებ­ში კი­დევ გა­მო­იც­ვა­ლა წო­ნი­თი კა­ტე­გო­რია და ამ­ჯე­რად 100 კგ-ში ევ­რო­პის სა­უ­კე­თე­სო ფა­ლა­ვა­ნი გახ­და, ხოლო 1978 წელს მე­ხი­კო­ში პირ­ვე­ლად კა­რი­ე­რა­ში ვერ­ცხლს დას­ჯერ­და.

მოს­კო­ვის ოლიმ­პი­ა­დის შე­სარ­ჩევ­ში კი ის მოხ­და, რა­საც ქარ­თვე­ლი სპორ­ტსმე­ნე­ბი იმ პე­რი­ოდ­ში უხ­ვად აწყდე­ბოდ­ნენ - მა­საც პო­ლი­ტი­კამ გა­და­ურ­ბი­ნა გზა­ზე... მოკ­ლედ, რომ ვთქვათ, მე­სა­მე ოლიმ­პი­ა­დის საგ­ზუ­რი თე­დი­აშ­ვილ­მა ვერ მო­ი­პო­ვა. რო­გორც ცნო­ბი­ლი მო­ჭი­და­ვე გუ­რამ სა­ღა­რა­ძე იხ­სე­ნებ­და, - ლე­ვანს მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად წა­ა­გე­ბი­ნეს ოლიმ­პი­ა­და­ზე მოხ­ვედ­რის­თვის სა­ჭი­რო ბრძო­ლა და ამით ხელი შე­უ­შა­ლეს მე­სა­მე ოლიმ­პი­უ­რი ოქ­როს მო­პო­ვე­ბა­შიო... ამის შემ­დეგ თე­დი­აშ­ვილ­მა კა­რი­ე­რა მა­ლე­ვე და­ას­რუ­ლა.

• "ჯა­რის­კა­ცის მამა"

მა­მის ამ­პლუ­ა­ში ლე­ვან­მა თა­ვის შვი­ლებს, ვა­ხო­სა და ბე­სოს ბავ­შვო­ბი­დან ჩა­უ­ნერ­გა მებ­რძო­ლის სუ­ლის­კვე­თე­ბა და აზი­ა­რა სპორ­ტს. მისი მე­უღ­ლე ნანა მჭედ­ლიშ­ვი­ლი იხ­სე­ნებს:

" კარ­გი სრო­ლა იცო­და სა­მი­ვემ. ბი­ჭე­ბი პა­ტა­რა­ო­ბი­დან­ვე სწავ­ლობ­დნენ ცურ­ვას, სრო­ლას, ცხე­ნით ჯი­რითს“.

ასე­ვე ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან ას­წავ­ლი­და ერ­თმა­ნე­თის ძმურ გა­ტა­ნას, დაც­ვა­სა და ერ­თმა­ნეთ­ზე ზრუნ­ვას. ბესო თე­დი­აშ­ვი­ლი ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ერთ ის­ტო­რი­ას იხ­სე­ნებს:

"მახ­სოვს, ნულ კლას­ში ვი­ყა­ვი, სკო­ლა­ში ვი­ღა­ცამ წა­მო­მარ­ტყა, მა­მა­ჩემ­თან მი­ვე­დი, მო­ვუ­ყე­ვი, მი­თხრა, და­უ­ძა­ხე შენს ძმა­სო... დაგ­ვა­ყე­ნა ორი­ვე და გან­გვი­ცხა­და, - ხვალ ორი­ვე­ნი წახ­ვალთ სკო­ლა­ში, ან მო­აგ­ვა­რებთ ამ ამ­ბავს, ან გვარს გა­და­გი­კე­თებთ და იქ­ნე­ბით მჭედ­ლიშ­ვი­ლე­ბიო, ანუ დე­დის გვარ­ზე გა­და­გიყ­ვან­თო... მახ­სოვს, სულ ამ­ბობ­და, არა­სო­დეს მე­ნა­ხოს შვი­ლე­ბი შე­ში­ნე­ბუ­ლიო..."

ლე­ვანს წინ უდი­დე­სი ტრა­გე­დია ელო­და, ამ­ბო­ბენ, "ღმერ­თი ყვე­ლა­ზე რთულ გა­მოც­დებს თა­ვის სა­უ­კე­თე­სო მებ­რძო­ლებს უწყობს..."

1993 წელს აფხა­ზე­თის ომში ვახო მო­ხა­ლი­სედ წა­ვი­და სამ­შობ­ლოს და­სა­ცა­ვად. რა თქმა უნდა, უბ­რძოლ­ვე­ლად ლე­ვა­ნიც ვერ გა­ჩერ­დე­ბო­და, ისიც ფრონ­ტის ხა­ზის­კენ, შვილ­თან ერ­თად, გა­ე­მარ­თა.

სექ­ტემ­ბერ­ში ბა­ბუ­შე­რა­ში მტერ­მა თვითმფრი­ნა­ვი აა­ფეთ­ქა. და­შა­ვე­ბუ­ლე­ბის და დაჭ­რი­ლე­ბის გა­მოყ­ვა­ნა გახ­და სა­ჭი­რო. აე­რო­პორტზე შე­ტე­ვა გრძელ­დე­ბო­და, სე­პა­რა­ტის­ტულ­მა ჯა­რებ­მა და მათ­მა მო­კავ­ში­რე­ებ­მა არ­ტი­ლე­რია გა­მო­ი­ყე­ნეს, რა დრო­საც აფეთ­ქე­ბუ­ლი ჭურ­ვის ერთ-ერთი ნა­წი­ლი 19 წლის ვა­ხოს მოხ­ვდა. ეს ყვე­ლა­ფე­რი მა­მის თვალ­წინ ხდე­ბო­და, სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში სწო­რედ ლე­ვან­მა წა­იყ­ვა­ნა, თუმ­ცა სის­ხლდე­ნა იმ­დე­ნად ძლი­ე­რი იყო, მა­მას შვი­ლი ხე­ლებ­ში ჩა­აკ­ვდა...

ლე­ვან თე­დი­აშ­ვი­ლი:

"როცა ვახ­ტან­გი აფხა­ზეთ­ში გა­ემ­გზავ­რა, მეც ჩავ­ჯე­ქი თვითმფრი­ნავ­ში და მას­თან ერ­თად წა­ვე­დი. ჩემი შვი­ლი ომში მი­დი­ო­და და მე სახ­ლში დავ­რჩე­ბო­დი?! მამა, სად მო­დი­ხა­რო? შენ­თვის ნას­როლ ერთ ტყვი­ას მა­ინც გა­და­ვე­ფა­რე­ბი-მეთ­ქი. ასეც მქონ­და ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი, მაგ­რამ როცა ბა­ბუ­შე­რის აე­როდ­რო­მი და­ი­ბომ­ბა და თვითმფრი­ნა­ვი აფეთ­ქდა, ვე­რა­ფე­რი ვუშ­ვე­ლე... სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ჩემს ხელ­ში და­ლია სული... მტერს არ ვუ­სურ­ვებ ამის გან­ცდას, ძა­ლი­ან რთუ­ლი გზა მაქვს გავ­ლი­ლი".

შვი­ლის ტრა­გე­დი­ამ მა­მა­ზე მძი­მედ იმოქ­მე­და. ჯან­მრთე­ლო­ბა შე­ერ­ყა, ცოტა ჩა­ი­კე­ტა, მაგ­რამ არ გა­ტყდა... ახ­ლობ­ლე­ბის თქმით, ის ჭი­და­ო­ბი­სა და მოს­წრე­ბუ­ლი სი­ტყვა-პა­სუ­ხის კაცი იყო ყო­ველ­თვის - ხა­ლი­სი­ა­ნი და გულ­ღია.

წუხს, - დღეს წე­სე­ბი ისე შე­იც­ვა­ლა, რომ ჭი­და­ო­ბა აღარ არის ისე­თი მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი, რო­გო­რიც უწინ იყოო.

"ახ­ლან­დელ მსა­ჯებ­საც ზედ­მე­ტი მოს­დით ხოლ­მე. დღე­საც გვყავს კარ­გი მო­ჭი­და­ვე­ე­ბი, მაგ­რამ ქარ­თველ­მა ფა­ლა­ვან­მა გა­დაგ­დე­ბა თუ არ გა­ა­კე­თა, გარე და შუა ფეხი, ცე­რუ­ლი თუ არ გა­ა­კე­თა, აღარ არის სა­ნა­ხა­ობ­რი­ვი ჭი­და­ო­ბა, და­გე­ძი­ნე­ბა!.." - ამ­ბობს დიდი ფა­ლა­ვა­ნი.

ლე­გენ­და­რულ­მა მო­ჭი­და­ვემ, კა­რი­ე­რის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზეც მო­სინ­ჯა ძალა და მა­ყუ­რე­ბე­ლი გო­გია კენ­კიშ­ვი­ლის გმი­რი­თაც მო­ნუს­ხა გი­ორ­გი შენ­გე­ლა­ი­ას ფილმში "ხა­რე­ბა და გო­გია". ამ ცოტა ხნის წინ კი 73 წლის თე­დი­აშ­ვილ­მა მო­რიგ გა­მარ­ჯვე­ბას მი­აღ­წია - Tribeca-ს მე­ო­ცე, სა­ი­უ­ბი­ლეო კი­ნო­ფეს­ტი­ვალ­ზე სა­უ­კე­თე­სო მსა­ხი­ო­ბად და­ა­სა­ხე­ლეს!

"ტრა­ი­ბე­კას" ყო­ველ­წლი­ურ კი­ნო­ფეს­ტი­ვალ­ზე, რო­მე­ლიც 2002 წელს და­ა­არ­სეს რო­ბერტ დე ნი­რომ, ჯეინ რო­ზენ­ტალ­მა და კრე­იგ ჰატ­კოფ­მა, ლე­ვან კო­ღუ­აშ­ვი­ლის ფილ­მი "მე­ო­თხე ბრა­ი­ტო­ნი" სამი მთა­ვა­რი ჯილ­დოს მფლო­ბე­ლი გახ­და - სა­უ­კე­თე­სო ფილ­მი, სცე­ნა­რი და მსა­ხი­ო­ბი. ლე­ვან თე­დი­აშ­ვი­ლის გმი­რი ფილ­მის მთა­ვა­რი პერ­სო­ნა­ჟია - ყო­ფი­ლი მო­ჭი­და­ვე, რო­მე­ლიც ბრა­ი­ტონ­ში ვა­ლებ­ში ჩაფ­ლუ­ლი შვი­ლის და­სახ­მა­რებ­ლად ჩა­დის. "მე­ო­თხე ბრა­ი­ტონ­ში" მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ გი­ორ­გი ტა­ბი­ძე, ნა­დეჟ­და მი­ხალ­კო­ვა და კახი კავ­სა­ძე, რომ­ლის­თვი­საც ეს როლი უკა­ნას­კნე­ლი აღ­მოჩ­ნდა... აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ფილ­მი სა­ქარ­თვე­ლო­დან "ოს­კა­რე­ბის" და­ჯილ­დო­ე­ბა­ზეა წარ­დგე­ნი­ლი.

ლე­ვა­ნი დღეს მშობ­ლი­ურ სა­გა­რე­ჯო­ში ცხოვ­რობს. ჟურ­ნა­ლის­ტებს დი­დად არ სწყა­ლობს, თუმ­ცა ამ კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­უ­ლი წარ­მა­ტე­ბის შემ­დეგ გა­ზეთ­მა "კვი­რის პა­ლიტ­რამ" მო­ა­ხერ­ხა მას­თან ინ­ტერ­ვი­უს ჩა­წე­რა, რო­მელ­შიც კი­თხვა­ზე: - 73 წლის ხართ. როცა გან­ვლილ ცხოვ­რე­ბას გა­და­ხე­დავთ, კარ­გი უფრო მეტი გახ­სენ­დე­ბათ, თუ ცუდი? - პა­სუ­ხობს:

"კარ­გიც იყო და ცუ­დიც. ცუ­დის და­ვი­წყე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა, შეც­დო­მა უნდა აღი­ა­რო, ბო­დი­შის მოხ­და უნდა შე­გეძ­ლოს! შევ­ცვლი­დი თუ არა რა­მეს? რა თქმა უნდა! ბო­დი­შიც მო­მიხ­დია იმის­თვის, რის შეც­ვლა­საც ვი­სურ­ვებ­დი..." იხი­ლეთ ინ­ტერ­ვიუ სრუ­ლად

• ლე­ვან თე­დი­აშ­ვი­ლი 1948 წლის 15 მარტს, სა­გა­რე­ჯო­ში და­ი­ბა­და.
• არის ოლიმ­პი­უ­რი თა­მა­შე­ბის 2-გზის ჩემ­პი­ო­ნი (1972, 1976) თა­ვი­სუ­ფალ ჭი­და­ო­ბა­ში, მსოფ­ლი­ოს 4-გზის (1971, 1973, 1974, 1975) და ევ­რო­პის 3-გზის ჩემ­პი­ო­ნი (1974, 1976, 1978). მსოფ­ლიო თა­სის მფლო­ბე­ლი (1973). ასე­ვე მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნი სამ­ბო­ში (1973).
• სა­ქარ­თვე­ლოს წლის სა­უ­კე­თე­სო სპორ­ტსმე­ნი (1971, 1973, 1974).
• 1987 წელს გა­მო­ვი­და რე­ჟი­სორ გი­ორ­გი შენ­გე­ლა­ი­ას ფილ­მი "ხა­რე­ბა და გო­გია“, რო­მელ­შიც მთა­ვარ რო­ლებს ლე­ვან თე­დი­აშ­ვი­ლი და ვე­ლო­სი­პე­დის­ტი ომარ ფხა­კა­ძე ას­რუ­ლე­ბენ.
• სა­ქარ­თვე­ლოს სპორ­ტულ ჟურ­ნა­ლის­ტთა ასო­ცი­ა­ცი­ის მიერ 1999 წელს ორ­გა­ნი­ზე­ბულ გა­მო­კი­თხვა­ში XX სა­უ­კუ­ნის მე­სა­მე სა­უ­კე­თე­სო სპორ­ტსმე­ნად და­სა­ხელ­და (მძლე­ო­სან ვიქ­ტორ სა­ნე­ე­ვის და ბერ­ძნულ-რო­მა­უ­ლი სტი­ლით მო­ჭი­და­ვე გივი კარ­ტო­ზი­ას შემ­დეგ) და ბრინ­ჯა­ოს პრი­ზი გა­და­ე­ცა.
• ლე­ვან თე­დი­აშ­ვი­ლი ერ­თა­დერ­თი მო­ჭი­და­ვეა, რო­მელ­მაც ჩემ­პი­ო­ნის ტი­ტუ­ლი სამ სხვა­დას­ხვა წო­ნით კა­ტე­გო­რი­ა­ში მო­ი­პო­ვა: 82 და 90კგ წო­ნებ­ში ოლიმ­პი­ა­და და მსოფ­ლიო პირ­ვე­ლო­ბე­ბი მო­ი­გო, 100კგ წო­ნით კა­ტე­გო­რი­ა­ში კი ევ­რო­პის ჩემ­პი­ო­ნის ტი­ტუ­ლი.

ავ­ტო­რი: ანრი კურ­ტა­ნი­ძე