14
მარტიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
არსებობენ ადამიანები, რომელთა მხოლოდ სახელის წარმოთქმაა საჭირო, რომ ირგვლივ მყოფები მიხვდნენ, ვისზეა საუბარი. სწორედ ასეა ამ შემთხვევაში, იტყვი ვერიკოს და ყველას განუმეორებელი ქართველი მსახიობი წარმოუდგება თვალწინ - ვერიკო ანჯაფარიძე, რომელიც ეპოქის უდიდეს ტრაგიკოსადაა მიჩნეული.
მარტო ის რად ღირს, რომ ბრიტანეთის ხელოვნების აკადემიამ ვერიკო ანჯაფარიძე მსოფლიოს საუკეთესო ქალ მსახიობთა ათეულში დაასახელა. როგორც ჰყვებიან ქალს, რომელიც პროფესიაში უდიდესი პროფესიონალიზმითა და მაქსიმალიზმით გამოირჩეოდა, რეალურ ცხოვრებაში საოცარი უბრალოება, თავმდაბლობა და ხალასი იუმორი ახასიათებდა. მის ცხოვრებას ბევრ ტრაგიკულ ფაქტთან ერთად მხიარული ეპიზოდებიც უხვად ახლდა.
უცნობი დაბადების თარიღი
ბურუსითაა მოცული ლეგენდარული მსახიობის დაბადების თარიღი. ოფიციალური ინფორმაციით ვერიკო ანჯაფარიძე 1900 წლის 23 სექტემბერს დაიბადა ქუთაისში. თუმცა, ამ ფაქტს ეჭვქვეშ აყენებს ერთი ეპიზოდი ნათელა ურუშაძის მონოგრაფიიდან "ვერიკო ანჯაფარიძე", სადაც ასეთ ისტორიას ვკითხულობთ:
"მეოცე საუკუნის შემობრძანება ქუთაისის ინტელიგენციამ საღორიას ტყეში აღნიშნა, სტუმართა შორის ბრძანდებოდა აკაკი წერეთელი. უეცრად გამოჩნდა პატარა გოგონა. ასაკმა და მომხიბვლელობამ გოგონა ერთბაშად აქცია საზოგადოების ყურადღების ცენტრად.
დიდმა მგოსანმა ხელში აიყვანა იგი და საყოველთაო დასტურითა და სიხარულით ახალი საუკუნის კეთილ ფერიად გამოაცხადა: შენ უნდა ასახელო ჩვენი საყვარელი სამშობლო მეოცე საუკუნეში, კარგად დაიხსომე! ვინ იცოდა მაშინ, რომ ეს პატარა გოგონა ამ საუკუნის ლამის დამლევამდე ივლიდა ქართული თეატრის რთულ გზაზე და მთაწმინდაზე დაიდებდა სავანეს, როგორც უდიდესი მსახიობი-მოღვაწე"...
სოფიკო ჭიაურელი იხსენებდა, რომ ვერიკო ანჯაფარიძის გარდაცვალებიდან რამდენიმე წლის შემდეგ, როცა დედის ნივთებს ალაგებდა იპოვა ფოტო, სადაც ვერიკო ანჯაფარიძე მშობლებთან ერთად იყო ასახული, ფოტოზე კი წარწერა: 1898 წელი, ვერიკო 2 წლის".
ამ ინფორმაციის მიხედვით გამოდის, რომ ვერიკო ანჯაფარიძე 1898 წელს დაიბადა.
ვერიკო ანჯაფარიძე შვილებთან და დედასთან ერთად
დღემდე არაერთ ადამიანს ახსოვს ვერიკოს იუბილეები, რომლებიც ნამდვილ დღესასწაულს უდრიდა. განსაკუთრებული იყო მსახიობის 50 წლის იუბილე, როდესაც ფიქრის გორაზე მდებარე მათი სახლთან ვერიკო შემოსვეს "ვილისის" სახურავზე და ისე გაატარეს მთელი ქუჩა. გზად მსახიობს უამრავი ადამიანი დახვდა, მეზობლები აივნებიდან ყვავილებს ყრიდნენ, შემდეგ გაიარეს რუსთაველის გამზირი და მის საყვარელ მარჯანიშვილის თეატრთან დაასრულეს მსვლელობა, სადაც იუბილე გაიმართა.
წარუმატებელი პლასტიკური ოპერაცია
სოფიკო ჭიაურელი იუმორით იხსენებდა ვერიკო ანჯაფარიძის პლასტიკური ოპერაციის ამბავს. იმ პერიოდში როდესაც ვერიკოს 70 წლის იუბილესთვის მიმდინარეობდა სამზადისი, სახელგანთქმულ პლასტიკურ ქირურგს ვახტანგ ხურციძეს (წოპეს) შეუთავაზებია ვერიკოსთვის სახის გადაჭიმვის ოპერაციის გაკეთება. ვერიკოს წინადადება მიუღია ერთი პირობით - ოპერაცია ადგილობრივი ანესთეზიით, დაძინების გარეშე ჩატარებულიყო. ვერიკო მთელი ოპერაციის განმავლობაში იჯდა სავარძელში და ეწეოდა სიგარეტს..
"ოპერაციის შემდეგ გადაახვიეს დედაჩემი და წამოვიყვანეთ სახლში, დაწვა. ჩემს შვილს სანდროს ჩემთან ერთად სძინავს, დილით ადგებოდა თუ არა შერბოდა დედასთან. აუცილებად აკოცებდა ბებიამისს და გამოვიდოდა. დილით შედის ბავშვი ოთახში და მოდის ტირილით: დედიკო, დედიკო, ბებიას მაგივრად ფანტომასი წევსო. მართლაც, რომ შევედი ოთახში კინაღამ გავგიჟდი! გადახვეული, სახე ბურთივით დაჭიმული, თვალები არ ჩანს, სადღაც ღრმულები.. დავამშვიდე სანდრიკა, სამ-ოთხ დღეში ეს დაცხრა ყველაფერი, მაგრამ უნდა გითხრათ რომ ორჯერ მეტი ნაოჭი გაუჩნდა ვერიკოს" - იხსენებდა სოფიკო ჭიაურელი.
პენსიონერი ვერიკო ანჯაფარიძე
იუმორი ახლავს მსახიობის პენსიაში გასვლის ამბავსაც. სამოცი წლის ვერიკოსთვის ერთ-ერთ ნაცნობს უთქვამს, თუ გავიდოდა პენსიაში გადასახადებისგან გათავისუფლდებოდა და სხვადასხვა შეღავათებით ისარგებლებდა. მსახიობს ეს აზრი მოსწონებია, მისულა მარჯანიშვილის თეატრში და დაუწერია განცხადება. რამდენიმე დღის შემდეგ, როცა სახლში მიუტანეს პენსიონერის წიგნაკი, ვერიკოს გადაუშლია, წაუკითხავს და ძალიან გაბრაზებულა. მაშინვე დაუხევია და თეატრში ხელახლა დაუწერია განცხადება უკან დაბრუნების თხოვნით. ლეგენდარული მსახიობი, რა თქმა უნდა მაშინვე დააბრუნეს მარჯანიშვილის თეატრში...
ვერიკო ანჯაფარიძე 1987 წელს გარდაიცვალა ინსულტით. ის მთაწმინდის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში დაკრძალეს. მსახიობის დაკრძალვიდან ორმოცი დღის შემდეგ, როდესაც სოფიკო დედის ნივთებს ალაგებდა, იპოვა კონვერტი, რომელსაც ნაცნობი კალიგრაფიით ეწერა - სოფიკოს. ეს ვერიკოს ანდერძი აღმოჩნდა, რომლის შესრულებაც უკვე გვიანი იყო...
”თუ დამბლა დამეცემა, გაფიცებ ყველას - მამისა დაძმის ხსოვნას, შენი შვილების სიცოცხლეს - ნუ გამიმეტებ ტანჯვისთვის. სულ ერთია, სიცოცხლისკენ რომ მომაბრუნონ, მაინც ხეიბარი დავრჩები - ეს კი მე არ დამიმსახურებია! ძალით ნუ წამიყვან საავადმყოფოში. აქ, საკუთარ საწოლში, უფრო ადვილი იქნება სიკვდილი. არადა, რამდენი ხანია მინდა, ჩემი ვაჟის გვერდით განვისვენო. სწორედ ამისთვის არსებობს ძლიერი დასაძინებელი საშუალება - უნდა გაკეთდეს ინექცია, ერთი პატარა ნემსი! გეცოდინება, რომ ამით მომგვრი სიმშვიდეს. მხოლოდ ამას გთხოვ!" - წერდა ვერიკო ანდერძში...
მოამზადა ზაურ მირიანაშვილმა
ფოტოები: ეროვნული ფოტომატიანე; მფლობელები - დამანა მდივნიშვილი, ლეილა კიკნაველიძე, ხელოვნების სასახლე, ქეთი ანჯაფარიძე, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა
