ღმერთთან ახლოს - ადგილი, სადაც ლოდების სამფლობელოა

"მე აქ ვრჩები!" წამოვიძახე ისე ხმამაღლა, რომ საფარას მონასტერში ჯვრისწერის ცერემონიის მომლოდინე საზოგადოებას გაეცინა.

- ხო, აქ ვრჩები! - გავიმეორე, ხარბად ჩავისუნთქე სუფთა ჰაერი და სახე მწვანე ტოტებში მონავარდე ნიავს მივუშვირე.

- "შენ, სარო არ გინახავს. ვერ შეგპირდები ასეთ სიმწვანეს, მაგრამ დამიჯერე, იქ საოცრება გელოდება", - მითხრა მარიმ და მეც მორჩილად გავყევი.

ვიცი, რასაც ამბობს, ყოველთვის მართალია. მანქანაში ჩავჯექით და ასეთი მწვანეში ჩაფლული ადგილიდან სოფელ საროსკენ წავედით, სადაც კიდევ ერთი ისტორიული სოფელი გველოდა.

სოფელში, ოღროჩოღრო გზებს ავყევით. დასახლებაში შევედით. გავჩერდით. "მონასტერთან მანქანით ვერ მივალთ, აი, პირდაპირ გავყვებით და მოვუხვევთ მარცხნივ", - თქვა მარიმ... სიტყვის დასრულებას არც დაველოდე და წავედი.

ამ ბაწარივით დაგრეხილ ბილიკზე, თითქოს განსაკუთრებული არაფერია საქონლის სუნით გაჟღენთილი ჰაერისა და ბატებით და ინდაურებით სავსე სოფლის ორღობის გარდა... (ბატებმა ცოტა შემაშინეს)

მივყვები მარის მიერ ნასწავლ გზას. ყველაზე მიუვალი, მივიწყებული სოფლის შთაბეჭდილებას რომ ტოვებს და უცებ ვხედავ, სივრცეში, მზის კაშკაშა სხივებში მოკრძალებით მდგარ პატარა ეკლესიას. ეკლესიის იქეთ, ეზოს თუ დავაკვირდებით, სავარაუდოდ, ან დიდი დაღმართი იწყება, ან ქარაფის კიდეზე აღმოჩნდები...

ამასობაში, რამდენიმე ნაბიჯიც და პატარა ტაძრის ჩრდილში ორი შაოსანი ქალი შევნიშნე... მონაზვნები!..., რა კარგი კადრია, გავიფიქრე და ფოტოაპარატი მოვიმარჯვე, მაგრამ ჩემი განზრახვა უკანვე წავიღე, რადგან შემრცხვა... დავინახე, რომ შემამჩნიეს.

ერთი, ჩემი დანახვის შემდეგ წამოდგა და კელიისკენ წავიდა... გულწრფელად გეტყვით, ცოტა შემეშინდა. ვინანე კიდეც, მეგობრებს რომ არ დაველოდე...

მონაზონმა, რომელიც იქვე დარჩა, კეთილი თვალებით გამიღიმა. მეც გავუღიმე და ტაძრის კარისკენ ავუჩქარე ნაბიჯი, კარი დაკეტილი დამხვდა.

კელიიდან კიდევ ერთი მონაზონი გამოვიდა.

- გინდა შესვლა? - მკითხა, მაგრამ პასუხს არ დაელოდა ისე გამიღო ტაძრის კარი.

-მე მარტო არ ვარ. ჩემი მეგობრები მოდიან. უბრალოდ, მე ვიჩქარე .. რატომ დავიწყე თავის მართლება, არ ვიცი.

მონაზონს გაეღიმა.

ტაძარში შევედი, ცოტა ხნით მოვილოცე და სწორედ ისეთ ქარაფებს მივადექი, როგორიც ტაძრამდე მისასვლელ გზაზე წარმოვიდგინე. ამასობაში ჩემი თანამგზავრებიც მოვიდნენ...

ჩვენ, ყველა ერთად აღმოჩნდით ჩვენი ქვეყნის ისტორიის ცადაზიდულ საძირკველზე ... ჩვენ გავხდით ისტორიის ერთი საიდუმლოს მაზიარებლები, რომელიც სრულად ჯერ კიდევ არ გაგვიცნობიერებია. ვიდექით სამცხე-ჯავახეთის სამი ციხე-სიმაგრის ბებერ მხრებზე და ბავშვური აღტაცებით გადავყურებდით ფრთაგაშლილ, მოშიშვლებულ კლდეებს, თვალუწვდენელ ხეობას და გვიხაროდა, რომ ჩვენ ამ სილამაზის სტუმრები ვიყავით.

ისტორიული ძეგლების შესახებ ინფორმაციის გაზიარება თავად დედა ანასტასიამ ითავა. სარო და მისი შემოგარენი ერთ დროს მნიშვნელოვანი პოლიტიკურ-ეკონომიკური პუნქტი იყო. ამას ადასტურებს ციხესიმაგრეთა კომპლექსი - (ქვეუბნის, "ზედა, ანუ საყდრის ციხე და "ახალი ციხე, ანუ კოშკი).

საროს სამი ციხე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე II ათასწლეულით თარიღდება და ციხე-ქალაქად არის ცნობილი. საკულტო და თავდაცვითი ნაგებობა დანგრეულია, მათ შორის ადგილობრივების მიერ. უკავია დაახლოებით 3 ჰექტრამდე ტერიტორია.

ციხეებს თავისი დანიშნულება ჰქონდა - თითოეული მათგანი აკონტროლებდა გარკვეულ უბანს. მტერი უპირველესად წყალს უკეტავდა ციხე-ქალაქს. დასალევი წყლის პრობლემა რომ არ შეჰქმნოდათ, ციხეები გვირაბით უკავშირდებოდნენ მტკვარს.

მთავარანგელოზის ეკლესია

საროს XI-XII სს-ების მთავარანგელოზის ეკლესია მოზრდილი ორნავიანი ტაძარია. სამხრეთის ნავის უფასადო კიდეში ტრაპეზის ქვა და ემბაზია შემონახული. ასეთი ეკლესია საქართველოში სულ რამდენიმეა.

მთავარანგელოზის ტაძარი იმდენად უნიკალური ქვის ნაგებობაა, რომ მისი მოხატვა თავის დროზე, როგორც ჩანს, არც უფიქრიათ. როგორც დედა ანასტასიამ გვიამბო, ტაძარი ბოლოს 20 წლის წინ გადაიხურა. საბჭოთა პერიოდში ტაძარი სასწაულებრივად გადაურჩა დანგრევას. ერთ წელს, ხორბლის ძალიან დიდი მოსავალი მოსულა. სად წაეღოთ ხორბალი ვეღარ მოუფიქრებიათ და ტაძარში შემოუტანიათ. ასე იქცა ეს ისტორიული ძეგლი ბეღლად.

თუმცა რომ არა ეს შემთხვევა, დღეს ჩვენ ისევე ვიდგებოდთ ნანგრევებზე, როგორც ამ საუკუნეების მანძილზე დაბრძენებულ ლოდებზე ვდგავართ.

XVI საუკუნის მესხური სახლი

სახლი სანახევროდ მიწაშია ჩაფლული, გააჩნია სრულფასოვანი კედლები და ბუხრები, საძინებლები და ბოსელი

სახურავი აწყობილია კარგად დამუშავებული მორებით, რაც მეტყველებს იმაზე, რომ ძველად ეს მხარე გაუვალი ტყეებით იყო დაფარული, რომლებიც უმოწყალოდ გაიჩეხა XIX საუკუნეში.

სურათზე ჩანს რიტუალური დედაბოძი გამოსახული ბორჯღალით. თურქობის დროს კუთხე ასე ინარჩუნებდა ეროვნულ იდენტურობას. მთლიანობაში სახლი შედგება 3 ოთახისგან.

წამოსვლისას დედა ანასტასიამ მაღლა აიხედა. აი, ნახეთ არწივი გამოვიდა, ორ წელიწადში ერთხელ გამოდიან არწივები - თქვა მშვიდი ხმით და კელიაში მიგვიპატიჟა, სადაც მონაზვნებს ტრაპეზი გაემზადებინათ.

ყველა ადამიანს აქვს რაღაც ისეთი, რასაც ვერასდროს გამოხატავს სხვასთან. ყველას გვაქვს ჩვენი საიდუმლო და ოცნება, რომელიც მხოლოდ ღმერთმა იცის. ტკივილი, სიხარული და სევდაც, რომელიც მხოლოდ ჩვენია. ამ ადგილებში მოხვედრის შემდეგ, იგრძნობთ საოცარ შვებას, სიმსუბუქეს ყველაფრისგან, რაც ამ სიმაღლეზე მხრებით, გულით და სულით ამოგიტანიათ.

აქ, საროს დედათა მონასტერთან არსებული ბავშვთა სკოლას აქვს მწირი ბიბლიოთეკა... ხუთი მონაზონი პატარა ბაშვების განათლებაზე ზრუნავს. ისინი შემოწირულობით და ხელნაკეთი და ნაქსოვი ნივთების გაყიდვით აღებული თანხით არსებობენ.

ამ პატარა ჩანაწერის წაკითხვის შემდეგ, თუ გაგიჩნდებათ სურვილი ეწვიოთ ამ ადგილს, უკვე გეცოდინებათ სად მიდიხართ...

ეს არის ადგილი, სადაც ქვები ღაღადებენ და დედა ანასტასია გულთბილად გიმასპინძლდება.

ეს არის ადგილი, თუ ჯერ არ გინახავს, მაშინ საქართველო არ გცოდნია...

ნანა ჩხაიძე

AMBEBI.GE