სხვა­დას­ხვა დროს ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბი სხვა­დას­ხვა მას­შტა­ბით იყ­ვნენ (და არი­ან) ჩარ­თუ­ლი სა­ერ­თა­შო­რი­სო სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ებ­ში: კო­სო­ვო­ში, ერაყ­ში, ავ­ღა­ნეთ­ში, მა­ლი­სა თუ ცენ­ტრა­ლუ­რი აფ­რი­კის რეს­პუბ­ლი­კა­ში. ამ­ჟა­მად, ქარ­თუ­ლი სამ­ხედ­რო კონ­ტინ­გენ­ტი ჩარ­თუ­ლია მხო­ლოდ ორ სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ა­ში: ნა­ტოს ეგი­დით ავ­ღა­ნეთ­ში მიმ­დი­ნა­რე "მტკი­ცე მხარ­და­ჭე­რის მი­სი­ა­ში" და ევ­რო­კავ­ში­რის ეგი­დით მიმ­დი­ნა­რე საწ­ვრთნელ მი­სი­ა­ში (EUTM-მალი).

სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტე­ბის თქმით, ჩვენს ოფიც­რებ­სა და ჯა­რის­კა­ცებს, პრო­ფე­სი­უ­ლი და კა­რი­ე­რუ­ლი ზრდა მარ­თლაც სჭირ­დე­ბათ. რო­დე­საც რე­ა­ლურ საბ­რძო­ლო პი­რო­ბებ­ში უხ­დე­ბათ სამ­ხედ­რო და­ვა­ლე­ბე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა, ასე­თი მი­სი­ე­ბი ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია.

ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბი სა­ერ­თა­შო­რი­სო მი­სი­ებ­ში

სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი 1999 წლი­დან აქ­ტი­ურ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას იღებს სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ებ­ში (ბალ­კა­ნე­თი, სპარ­სე­თის ყურე, ავ­ღა­ნე­თი).

1999 წლი­დან კო­სო­ვოს სამ­შვი­დო­ბო ოპე­რა­ცი­ა­ში პირ­ვე­ლი ქარ­თუ­ლი სამ­შვი­დო­ბო ოცე­უ­ლი (34 სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე) იღებ­და მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას ქ. მა­მუ­შა­ში გან­ლა­გე­ბუ­ლი თურ­ქუ­ლი ბა­ტა­ლი­ო­ნის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში. 2003 წლი­დან კი, ერთი ქარ­თუ­ლი ასე­უ­ლი (150 სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე) ქ. პრიზ­რენ­ში, გერ­მა­ნუ­ლი ბრი­გა­დის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში ას­რუ­ლებ­და მი­სი­ას. 2008 წლის მარ­ტში ქარ­თულ­მა სამ­შვი­დო­ბო კონ­ტი­გენ­ტმა მთლი­ა­ნად და­ტო­ვა ბალ­კა­ნე­თი.

2003 წელს, სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ის შე­სას­რუ­ლებ­ლად, ქარ­თუ­ლი სა­ინ­ჟინ­რო ოცე­უ­ლი, სა­მე­დი­ცი­ნო ჯგუ­ფი (70 სამ­ხედ­რო სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნა­ლი) ერაყ­ში, ქა­ლაქ ტირ­კი­ტში გა­ემ­გზავ­რა.

კო­ა­ლი­ცი­უ­რი ჯა­რე­ბის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში, 2004 წელს მი­სი­ა­ში მო­ნა­წი­ლე სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე­თა რა­ო­დე­ნო­ბა 300 კა­ცამ­დე გა­ი­ზარ­და, ხოლო 2005 წლი­დან კი, მი­სი­ის შეს­რუ­ლე­ბა, 850-მა ჯა­რის­კაც­მა გა­ნაგ­რძო. 2007 წლის ივ­ლი­სი­დან სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის ინი­ცი­ა­ტი­ვი­თა და სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ორ­გა­ნოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით, ერაყ­ში სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ით ქა­ლაქ ალ კუ­ტში (ვა­სი­ტის პრო­ვინ­ცია) III ქვე­ი­თი ბრი­გა­დის 2000 სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე იმ­ყო­ფე­ბო­და.

ავ­ღა­ნეთ­ში, სა­ერ­თა­შო­რი­სო მი­სი­ა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის მი­სა­ღე­ბად პირ­ვე­ლად ქარ­თუ­ლი კონ­ტინ­გენ­ტი 2004 წელს გა­იგ­ზავ­ნა.

"აი­სა­ფის" (სა­ერ­თა­შო­რი­სო უსაფრ­თხო­ე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის ძა­ლე­ბი) სამ­შვი­დო­ბო ოპე­რა­ცი­ა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის მი­სა­ღე­ბად გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი ქვე­ით­თა ოცე­უ­ლი (50 სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე) 2004 წელს გა­იგ­ზავ­ნა. ოცე­უ­ლი მი­სი­ას გერ­მა­ნუ­ლი კონ­ტი­გენ­ტის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში ას­რუ­ლებ­და. მათი ამო­ცა­ნა ავ­ღა­ნეთ­ში საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა იყო.

2009 წლის ნო­ემ­ბე­რი­დან 2012 წლის იან­ვრამ­დე ქ. ქა­ბულ­ში, რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი სარ­დლო­ბის შტაბ-ბი­ნა­ში მდე­ბა­რე ბა­ზა­ზე ქარ­თუ­ლი სამ­შვი­დო­ბო ასე­უ­ლი მი­სი­ას ფრან­გუ­ლი კონ­ტინ­გენ­ტის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში ას­რუ­ლებ­და...

2014 წლის მარ­ტი­დან ოცე­უ­ლი ამე­რი­კუ­ლი კონ­ტინ­გენ­ტის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა­ში გა­და­ვი­და. თი­თო­ე­ულ­მა ოცე­ულ­მა სამ­შვი­დო­ბო ოპე­რა­ცი­ის მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი წვრთნე­ბი სა­ჩხე­რის სამ­თო მომ­ზა­დე­ბის სკო­ლა­ში, ნატო-ს სტან­დარ­ტე­ბის სრუ­ლი დაც­ვით გა­ი­ა­რა. წვრთნე­ბის დროს სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი ამ­ბო­ხე­ბულ­თა სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ოპე­რა­ცი­ე­ბის­თვის სა­გან­გე­ბოდ მო­ემ­ზად­ნენ. ყან­და­ა­რის პრო­ვინ­ცი­ა­ში კი ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო ინ­სტრუქ­ტო­რე­ბი სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ას ფრან­გუ­ლი კონ­ტი­გენ­ტის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში, 2011 წლის აპ­რი­ლი­დან 2012 წლის ივ­ნი­სამ­დე ას­რუ­ლებ­დნენ.

2010 წლის აპ­რი­ლი­დან, ავ­ღა­ნე­თის სამ­ხრე­თით მდე­ბა­რე ჰელ­მან­დის პრო­ვინ­ცი­ა­ში, სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის მე-3 ქვე­ი­თი ბრი­გა­დის 31-ე მსუ­ბუ­ქი ქვე­ი­თი ბა­ტა­ლი­ო­ნი გა­იგ­ზავ­ნა, რო­მე­ლიც აშშ-ის სამ­ხედ­რო ძა­ლე­ბის მხარ­და­ჭე­რით, სრუ­ლი სპექტრის ოპე­რა­ცი­ებს ახორ­ცი­ე­ლებ­და...

2012 წლის ოქ­ტომ­ბერ­ში, ავ­ღა­ნეთ­ში, და­მა­ტე­ბით გა­იგ­ზავ­ნა კი­დევ ერთი ბა­ტა­ლი­ო­ნი. შე­სა­ბა­მი­სად, ავ­ღა­ნეთ­ში ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბამ 1600-ს მი­აღ­წია... 2015 წელს "აი­სა­ფის" მი­სი­ის ფორ­მა­ტი შე­იც­ვა­ლა და მტკი­ცე მხარ­და­ჭე­რის მი­სი­ით გაგ­რძელ­და. ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბის ამო­ცა­ნას ტე­რო­რიზ­მთან ბრძო­ლა, პრო­ვინ­ცი­ის სა­მოქ­მე­დო არე­ალ­ში მო­სახ­ლე­ო­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბის მიზ­ნით პატ­რუ­ლი­რე­ბა და მოძ­რა­ვი სა­კონ­ტრო­ლო სა­გუ­შა­გო­ე­ბის მო­წყო­ბა წარ­მო­ად­გენ­და.

2014 წლის 15 დე­კემ­ბრი­დან, მე-4 ბრი­გა­დის ნაკ­რე­ბი ასე­უ­ლი გა­ემ­გზავ­რა მა­ზარ-ი- შა­რი­ფის პრო­ვინ­ცი­ა­ში, რო­მელ­მაც მი­სია გერ­მა­ნუ­ლი კონ­ტი­გენ­ტის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა­ში შე­ას­რუ­ლა და რო­ტა­ცი­ის წე­სით ჩა­ა­ნაც­ვლეს 32-ე ქვე­ი­თი ბა­ტა­ლი­ო­ნის A, 32-ე ქვე­ი­თი ბა­ტა­ლი­ო­ნის B და მე-2 ბრი­გა­დის ნაკ­რებ­მა ასე­უ­ლებ­მა.

სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ი­სათ­ვის ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბი ექ­ვსი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ინ­ტენ­სი­ურ მომ­ზა­დე­ბას გა­დი­ან. სწავ­ლე­ბას ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის სა­ზღვაო ქვე­ი­თი ჯა­რე­ბის ინ­სტრუქ­ტორ­თა ჯგუ­ფი ხელ­მძღვა­ნე­ლობს. ქარ­თუ­ლი კონ­ტინ­გენ­ტი ამო­ცა­ნა­ზე ორი­ენ­ტი­რე­ბულ სწავ­ლე­ბას გერ­მა­ნი­ის ქა­ლაქ ჰო­ჰენ­ფელსში ერთი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში გა­დის, სა­დაც ბა­ტა­ლი­ო­ნის მომ­ზა­დე­ბის დო­ნის შე­ფა­სე­ბა ხდე­ბა.

ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბის მომ­ზა­დე­ბის დონე და მათი მზად­ყოფ­ნა კონ­კრე­ტუ­ლი ამო­ცა­ნე­ბის შე­სას­რუ­ლებ­ლად ყო­ველ­თვის მა­ღალ შე­ფა­სე­ბას იმ­სა­ხუ­რებს სა­ერ­თა­შო­რი­სო ძა­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის­გან, თუმ­ცა, ქარ­თუ­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბის კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის ამაღ­ლე­ბას­თან ერ­თად, მის ზრდას­თან ერ­თად, იზ­რდე­ბო­და სამ­ხედ­რო და­ნა­კარ­გე­ბიც. ბოლო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, (2015 წლის დე­კემ­ბე­რი) 2010-2015 წლებ­ში ავ­ღა­ნეთ­ში 200-მდე ქარ­თვე­ლი მე­ო­მა­რი და­იჭ­რა, 31 ჯა­რის­კა­ცი კი და­ი­ღუ­პა; ერაყ­ში და­ი­ღუ­პა 5 სამ­ხედ­რო (ნა­ტო­სა და ევ­რო­კავ­ში­რის შე­სა­ხებ სა­ინ­ფორ­მა­ციო ცენ­ტრი, 2015).

მო­ხა­ლი­სე­ე­ბი და კერ­ძო კონ­ტრაქ­ტო­რი სამ­ხედ­რო­ე­ბი

სამ­შვი­დო­ბო მი­სი­ე­ბის კვალ­დაკ­ვალ, ქარ­თვე­ლე­ბი, რო­გორც მო­ხა­ლი­სე­ე­ბი, ასე­ვე, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­ქარ­თვე­ლოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­ში მსა­ხუ­რობ­დნენ, სხვა­დას­ხვა დროს, სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზე­ბით არა­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბულ კონ­ფლიქ­ტში იყ­ვნენ და არი­ან ჩაბ­მუ­ლი). მათ შო­რის, უკ­რა­ი­ნა­ში, სი­რი­ა­სა და კონ­გოს დე­მოკ­რა­ტი­ულ რეს­პუბ­ლი­კა­ში.

2014 წლი­დან, უკ­რა­ი­ნა­ში სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბის და­წყე­ბის­თა­ნა­ვე, ად­გი­ლობ­რივ შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­ში, არა­ერ­თი ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო მო­ხა­ლი­სედ ჩა­ე­წე­რა. არ­სე­ბუ­ლი ცნო­ბე­ბით, უკ­რა­ი­ნა­ში 20-მდე ქარ­თვე­ლი და­ი­ღუ­პა. არი­ან ისე­თე­ბიც, ვინც უკ­რა­ი­ნა­ში სე­პა­რა­ტის­ტე­ბის მხა­რეს იბ­რძვის.

რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე იბ­რძო­და სი­რი­ა­ში ტე­რო­რის­ტე­ბის მხა­რეს. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ე.წ. ის­ლა­მუ­რის სა­ხელ­მწი­ფოს რი­გებ­ში ბრძო­ლას პან­კი­სის 26 მკვიდ­რი შე­ე­წი­რა. გა­მორ­ჩე­უ­ლად ხმა­უ­რი­ა­ნი იყო, პან­კი­სე­ლი თარ­ხან ბა­თი­რაშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც "წი­თუ­რი გე­ნერ­ლის" მეტ­სა­ხე­ლით იყო ცნო­ბი­ლი... მას შემ­დეგ, რაც სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით, უკა­ნო­ნო შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ფორ­მი­რე­ბებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა დას­ჯა­დი გახ­და, ვი­თა­რე­ბა შე­და­რე­ბით შე­იც­ვა­ლა.

რამ­დე­ნი­მე დღის წინ ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ კონ­გოს დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი რეს­პუბ­ლი­კის აღ­მო­სავ­ლეთ ნა­წილ­ში, ორმა "მი 24-ის" ტი­პის დამ­რტყმელ­მა შვე­ულმფრენ­მა ავა­რია გა­ნი­ცა­და. გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ ჩა­მოგ­დე­ბუ­ლი შვე­ულმფრე­ნე­ბის ეკი­პა­ჟებ­ში ბე­ლო­რუ­სე­ბი და ქარ­თვე­ლე­ბი იყ­ვნენ... არ­სე­ბობს კი­თხვა, რო­დის, რო­გორ და რამ­დე­ნი ქარ­თვე­ლი სამ­ხედ­რო დაფ­რი­ნავს აფ­რი­კულ ცაში და რო­გორ მოხ­ვდნენ ისი­ნი იქ?.. ყვე­ლა მათ­გა­ნი სხვა­დას­ხვა დროს, პი­რა­დად და­უ­კავ­შირ­და კონ­გოს სამ­ხედ­რო სა­ჰა­ე­რო ძა­ლებს, რო­მელ­თაც კარ­გად მომ­ზა­დე­ბუ­ლი კად­რე­ბი სჭირ­დე­ბო­დათ, ქარ­თველ მფრი­ნა­ვებს კი, - სამ­სა­ხუ­რი... ქარ­თვე­ლი მფრი­ნა­ვე­ბი კონ­გოს დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი რეს­პუბ­ლი­კის ცაზე 2010 წლი­დან დაფ­რი­ნა­ვენ. მა­შინ­დელ­მა თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრომ, სამ­ხედ­რო მფრი­ნა­ვე­ბი და ტექ­ნი­კო­სე­ბი სხვა­დას­ხვა დროს სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზით გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლა, მა­თაც ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი სამ­სა­ხუ­რი იპო­ვეს... ერთ-ერთი მათ­გა­ნის - სამ­ხედ­რო მფრი­ნა­ვის მა­ი­ორ ვე­ფხვია მსხვი­ლი­ძის თქმით, მას მუდ­მი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბა აქვს იქ დარ­ჩე­ნილ ქარ­თვე­ლებ­თან. "იქ არის გა­ე­როს ეგი­დით მყო­ფი ჯა­რიც, რო­მე­ლიც ად­გი­ლობ­რივ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა­ში ეხ­მა­რე­ბა. გა­ე­როს ჯა­რის კონ­ტრაქ­ტო­რე­ბი არი­ან უკ­რა­ი­ნე­ლე­ბი, პა­კის­ტა­ნე­ლე­ბი, ტან­ზა­ნი­ე­ლე­ბი, ინ­დუ­სე­ბი... შე­საძ­ლოა, სხვა ქვეყ­ნის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბიც იყ­ვნენ... იქ გა­ვი­ცა­ნით სამ­ხედ­რო­ე­ბი, რომ­ლებ­საც მომ­ზა­დე­ბა თბი­ლი­სის სა­ა­ვი­ა­ციო ქარ­ხა­ნა­ში ჰქონ­დათ გავ­ლი­ლი. ერთი მათ­გა­ნი, გე­ნე­რა­ლი, დე­და­ქა­ლაქ­ში ბა­ზის მე­თა­უ­რი იყო, მე­ო­რე - სა­ჰა­ე­რო ძა­ლე­ბის სარ­და­ლი...", - ამ­ბობს ვე­ფხია მსხვი­ლი­ძე.

უფრო მეტ კონ­კრე­ტულ დე­ტა­ლებ­ზე სა­უბ­რის­გან თავს ვი­კა­ვებთ, თუმ­ცა, აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აღ­ვნიშ­ნოთ, რომ პი­ლო­ტის მომ­ზა­დე­ბა მი­ლი­ო­ნე­ბი ჯდე­ბა, სამ­ხედ­რო მფრი­ნა­ვე­ბის მომ­ზა­დე­ბა კი - ბევ­რი მი­ლი­ო­ნი...

ლალი პა­პას­კი­რი

AMBEBI.GE