მშობ­ლე­ბი, ვისი შვი­ლიც პირ­ვე­ლად მი­დის სკო­ლა­ში, ფიქ­რო­ბენ, რო­გორ შე­აჩ­ვი­ონ ისი­ნი სკო­ლის რე­ჟიმს. რო­გორ შე­ე­გუ­ე­ბა ბავ­შვი პე­და­გო­გებს და თა­ნაკ­ლა­სე­ლებს. რა მო­ე­თხო­ვე­ბა მას თა­ვის ასაკ­ში, რისი ცოდ­ნაა სა­ჭი­რო, ან რო­გორ მო­ვამ­ზა­დოთ ცვლი­ლე­ბე­ბის­თვის, თქვენს კი­თხვებს ფსი­ქო­ლო­გი, ნინო სხირტლა­ძე პა­სუ­ხობს.

გა­მოგ­ზავ­ნი­ლი კი­თხვე­ბი

ლალი:

ბავ­შვს არ უვ­ლია სა­ბავ­შვო ბაღ­ში, მა­ინ­ტე­რე­სებს, რა კრი­ტე­რი­უ­მე­ბით უნდა შე­ფას­დეს ბავ­შვი ან რა ტეს­ტით შე­იძ­ლე­ბა შე­მოწ­მდეს მისი მზა­ო­ბა სკო­ლის­თვის?

-ბავ­შვის სკო­ლი­სათ­ვის მზა­ო­ბას რამ­დე­ნი­მე ას­პექ­ტი აქვს. ერთი მხა­რე ეს არის ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი უნა­რე­ბი: მა­გა­ლი­თად რამ­დე­ნად შე­უძ­ლია დაძ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სას­წავ­ლო სა­გა­ნი შე­მეც­ნე­ბი­თი თვალ­საზ­რი­სით. მე­ო­რე მხა­რეა ნე­ბე­ლო­ბი­თი მხა­რე, ანუ რამ­დე­ნად შე­უძ­ლია ბავ­შვს შე­ე­გუ­ოს გაკ­ვე­თი­ლის რე­ჟიმს. ეს გუ­ლის­ხმობს გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ერთ ად­გილ­ზე ჯდო­მას ანუ გარ­კვე­ულ სის­ტე­მას, ჩარ­ჩოს. ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი ახალ ადა­მი­ა­ნებ­თან. ეს არის სრუ­ლი­ად ახა­ლი გა­რე­მო, სა­დაც მეტი მო­თხოვ­ნე­ბია, რო­მელ­საც ჩვე­უ­ლებ­რივ ბავ­შვე­ბი მიჩ­ვე­უ­ლე­ბი არ არი­ან. ის რომ ბაღ­ში და­დის პა­ტა­რა ასაკ­ში, ეს თა­ვის­თა­ვად გარ­კვე­ულ უნარ-ჩვე­ვებს მას­ში ან­ვით­რებს და მზა­ო­ბას ქმნის. თვი­თონ მშო­ბელს შე­უძ­ლია და­აკ­ვირ­დეს აი ამ სამი პერ­სპექ­ტი­ვი­დან ბავ­შვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს და თუ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად სპე­ცი­ფი­კუ­რი შემ­თხვე­ვა არ არის თვი­თონ მი­ი­ღოს ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა.

თი­ნი­კო:

ჩემ­მა შვილ­მა ან­ბა­ნის ყვე­ლა ასობ­გე­რა იცის, მაგ­რამ ვერა­ნა­ი­რად ვერ ვას­წავ­ლე გა­დაბ­მუ­ლად კი­თხვა, 6 წლის არის უკვე და ძა­ლი­ან ვნერ­ვი­უ­ლობ.

-თავ­და­პირ­ვე­ლად ბავ­შვე­ბი ხში­რად იწყე­ბენ კი­თხვას ნა­წილ-ნა­წილ, შემ­დეგ ხდე­ბა მარ­ცვლე­ბად გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა, შემ­დეგ სი­ტყვე­ბად გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა. თუმ­ცა ამ შემ­თხვე­ვა­ში, მა­ინც და­სა­კონ­კრე­ტე­ბე­ლია, რა სირ­თუ­ლის პრობ­ლე­მაა, რამ­დე­ნი ხა­ნია რაც სწავ­ლა და­ი­წყო. თუ გან­სა­კუთ­რე­ბულ სირ­თუ­ლეს ხე­დავთ, რო­მე­ლიც რე­ა­ლუ­რად სწავ­ლის პრო­ცეს­ში ბავ­შვის­თვის ხე­ლის შემ­შლე­ლია, მა­შინ ჯო­ბია სპე­ცი­ა­ლისტს მი­მარ­თოთ. ასე­თი ზო­გა­დი რჩე­ვა, არ იქ­ნე­ბა ამ შემ­თხვე­ვა­ში მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი. თუმ­ცა თვი­თონ ფაქ­ტი: ჯერ ასო­ე­ბით და­წყე­ბა და შემ­დეგ გამ­თლი­ა­ნე­ბა, ეს არის მი­მარ­თუ­ლე­ბა, რომ­ლი­თაც მი­დის ხოლ­მე კი­თხვის პრო­ცე­სის და­უფ­ლე­ბა.

მა­ი­კო:

რა შემ­თხვე­ვა­ში მივ­ცეთ ბავ­შვს თა­ვი­სუფ­ლე­ბა სწავ­ლა­ში, რა მე­თო­დი უფრო ამარ­თლებს, რომ წიგ­ნის კი­თხვა შე­ვაყ­ვა­როთ?

-ის რომ რა­ღაც შე­ვაყ­ვა­როთ, არ უნდა იყოს ძალ­და­ტა­ნე­ბი­თი ან დას­ჯი­თი ფორ­მით; ეს ზე­წო­ლად არ უნდა გა­ნიც­დე­ბო­დეს. კი­თხვა და სწავ­ლა არის პრო­ცე­სი, რო­მელ­შიც ბავ­შვმა უნდა აღ­მო­ა­ჩი­ნოს სი­ა­მოვ­ნე­ბა; მას შე­მეც­ნე­ბი­თი ინ­ტე­რე­სი უნდა გა­უღ­ვივ­დეს. ამი­ტომ მშობ­ლის მიდ­გო­მა უმ­ჯო­ბე­სია, მაქ­სი­მა­ლუ­რად კე­თილ­გან­წყო­ბი­ლი იყოს და არა ძალ­და­ტა­ნე­ბი­თი. თუ მკი­თხვე­ლი მე­თოდ­ში ამას გუ­ლის­ხმობს, ეს რჩე­ვა შე­მიძ­ლია მივ­ცე.

ემი­ლი:

რო­გორ შე­ვაჩ­ვიო ბავ­შვი სკო­ლის რე­ჟიმს, რომ სწავ­ლის პრო­ცე­სი შე­ვაყ­ვა­რო?

-შეჩ­ვე­ვის ფაქ­ტო­რი გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლია, იგი­ვე სკო­ლებ­ში სწავ­ლე­ბის პრო­ცე­სის აგე­ბი­სა­საც: თავ­და­პირ­ვე­ლად დატ­ვირ­თვა არც ისე დი­დია - მოკ­ლე გაკ­ვე­თი­ლე­ბია და გარ­კვე­ულ­წი­ლად, ასე თან­და­თა­ნო­ბით ბავ­შვი სწავ­ლას ეჩ­ვე­ვა. თუ მე­ცა­დი­ნე­ო­ბას გუ­ლის­ხმობს მკი­თხვე­ლი, ამ შემ­თხვე­ვა­ში სწავ­ლის პირ­ველ კლა­სებ­ში, რა თქმა უნდა, გა­ცი­ლე­ბით უფრო მეტი ჩარ­თუ­ლო­ბაა მშობ­ლის­გან სა­ჭი­რო, რად­გან ბავ­შვს თვით­კონ­ტრო­ლი ნაკ­ლე­ბად აქვს. შემ­დეგ გა­რე­დან ამ სი­ტუ­ა­ცი­ის მარ­თვა თან­და­თან უნდა შემ­ცირ­დეს. ანუ ალ­ბათ ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რად მარ­თე­ბუ­ლი არ იქ­ნე­ბა, თუ მშო­ბე­ლი ამას არ ით­ვა­ლის­წი­ნებს. მშო­ბე­ლი უნდა ეცა­დოს, რომ თან­და­თან ბავ­შვზე გა­და­ვი­დეს მთა­ვა­რი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა, სხვა­დას­ხვა საგ­ნის მომ­ზა­დე­ბი­სას.

მშო­ბე­ლი:

რო­გორ ვუშ­ვე­ლოთ ბავ­შვის გო­ნე­ბა­გა­ფან­ტუ­ლო­ბას?

-გო­ნე­ბა­გა­ფან­ტუ­ლო­ბა ზო­გა­დი მდგო­მა­რე­ო­ბაა და ასე რე­ცეპ­ტის მი­წო­დე­ბა, რო­გორც წესი არ არის მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი. აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა ვი­ცო­დეთ რა სირ­თუ­ლე იგუ­ლის­ხმე­ბა ამა­ში, ან კონ­კრე­ტუ­ლად რაში უშ­ლის ეს ბავ­შვს ხელს. თუ ამ გო­ნე­ბა­გა­ფან­ტუ­ლო­ბა­ში იგუ­ლის­ხმე­ბა ყუ­რა­დღე­ბის ხში­რი გა­და­ნაც­ვლე­ბა­დო­ბა, მო­უს­ვენ­რო­ბა და ა.შ. - ეს არის გარ­კვე­უ­ლი ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა და თუ ეს ძა­ლი­ან უშ­ლის ხელს ყო­ველ­დღი­ურ სას­კო­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში, ან სწავ­ლა­ში ჩემი აზ­რით კარ­გი იქ­ნე­ბა თუ სპე­ცი­ა­ლისტს მი­მარ­თა­ვენ და უფრო კონ­კრე­ტულ რჩე­ვებს მი­ი­ღე­ბენ; აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­ი­გონ რო­გორ და­ეხ­მა­რონ ბავ­შვს და რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა სი­ტუ­ა­ცი­ის გა­მოს­წო­რე­ბა.

ქე­თე­ვა­ნი:

რა სი­ტყვით ბავ­შვის სკო­ლა­ში გა­ხან­გრძლი­ვე­ბულ ჯგუფ­ში სწავ­ლა­ზე. რამ­დე­ნად სა­სარ­გებ­ლო და ეფექ­ტუ­რია.

-გა­აჩ­ნია, ეს გა­ხან­გრძლი­ვე­ბუ­ლი სწავ­ლე­ბა რო­გო­რი ხა­რის­ხი­თაა, ანუ რამ­დე­ნა­დაა ბავ­შვი ჩარ­თუ­ლი ამა­ში, რო­გორ არის სი­ტუ­ა­ცია ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი. ერთი ზო­გა­დი პრინ­ცი­პი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ალ­ბათ არ არ­სე­ბობს; გა­აჩ­ნია სი­ტუ­ა­ცი­ას. დღეს ცხოვ­რე­ბის რე­ჟი­მი ისე­თია, რომ მშობ­ლი­სათ­ვის ბავ­შვის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბულ ჯგუფ­ში მიყ­ვა­ნა ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და კარ­გი გა­მო­სა­ვა­ლია; სა­მუ­შა­ოს რე­ჟიმს არ უშ­ლის ხელს ამ დროს ბავ­შვიც არ რჩე­ბა ყუ­რა­დღე­ბის გა­რე­შე. თუმ­ცა მშო­ბე­ლი ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში, უნდა და­აკ­ვირ­დეს კონ­კრე­ტუ­ლი სკო­ლის სი­ტუ­ა­ცი­ას, გა­რე­მო­ე­ბებს და ისე მი­ი­ღოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა, ეფექ­ტუ­რია და ღირს თუ არა ბავ­შვის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბულ ჯგუფ­ში მიყ­ვა­ნა.

მშო­ბე­ლი:

ჩემი შვი­ლი უკვე 6 წლის არის, მაგ­რამ ძა­ლი­ან უჭ­რის კონ­ცენ­ტრა­ცია როცა რა­ი­მეს ვას­წავ­ლი, რა ფაქ­ტო­რე­ბია ამის გა­მომ­წვე­ვი და რო­გორ შე­ვუ­წყო ხელი მის სწო­რად გან­ვი­თა­რე­ბას?

-გა­აჩ­ნია რა ასა­კის ბავ­შვს თხოვთ ხან­გრძლი­ვად კონ­ცენ­ტრა­ცი­ას, ან ის და­ვა­ლე­ბა, რო­მელ­საც ვა­წო­დებთ მის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს ხომ არ აღე­მა­ტე­ბა. მე­ო­რე მხრივ, ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რა­დაც გან­სხვავ­დე­ბი­ან ბავ­შვე­ბი: არი­ან ბავ­შვე­ბი, რო­მელ­თაც მარ­თლა სირ­თუ­ლე აქვთ ზო­გა­დად და ყუ­რა­დღე­ბის სწრა­ფი გა­და­ნაც­ვლე­ბა­დო­ბა ახა­სი­ა­თებთ. ისევ გა­ვი­მე­ო­რებ და ვი­ტყვი, რომ თუ ეს ბავ­შვის­თვის საკ­მა­ოდ ხე­ლის­შემ­შლე­ლია, მი­მარ­თონ სპე­ცი­ა­ლისტს და მი­ი­ღონ კონ­კრე­ტუ­ლი შე­ფა­სე­ბა და შემ­დეგ და­გეგ­მონ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა ამას­თან გამ­კლა­ვე­ბა.

- გა­მარ­თლე­ბუ­ლია თუ არა პირ­ვე­ლი კლა­სი­დან ბავ­შვის დატ­ვირ­თვა სხვადსხვა საგ­ნე­ბით და სპორ­ტით?

-სხვა­დას­ხვა საგ­ნე­ბით დატ­ვირ­თვა­ში, ალ­ბათ იგუ­ლის­ხმე­ბა სკო­ლის გა­რე­შე კი­დევ ბევ­რი სხვა აქ­ტი­ვო­ბის მი­წო­დე­ბა. ეს თუ ბავ­შვს არ უტო­ვებს თა­ვი­სუ­ფალ დროს, გარ­კვე­ულ­წი­ლად ჰქონ­დეს თა­მა­შის დრო და სივ­რცე ეს ნაკ­ლე­ბად მი­ზან­შე­წო­ნი­ლია. ხში­რად ბავ­შვე­ბის გრა­ფი­კი გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა რთუ­ლად: ანუ სას­კო­ლო რე­ჟი­მი­დან გა­და­დი­ან ისევ სხვა მას­წავ­ლებ­ლებ­თან, მერე ისევ გაკ­ვე­თი­ლე­ბია სა­მე­ცა­დი­ნო და სა­ერ­თოდ არ რჩე­ბათ რე­ლაქ­სა­ცი­ის დრო. ასე­თი რე­ჟი­მით ბავ­შვის პირ­ვე­ლი კლა­სი­დან­ვე დატ­ვირ­თვა არ არის მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი. სპორ­ტი გარ­კვე­ულ­წი­ლად სხვა ტი­პის აქ­ტი­ვო­ბაა; აქ ბავ­შვი ფი­ზი­კუ­რად ერ­თვე­ბა, ზო­გი­ერთ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ხა­ლი­სოა და ა.შ. თუმ­ცა ეს მა­ინც რე­ჟი­მია და გარ­კვე­უ­ლი ჩარ­ჩოა, რო­მელ­შიც ბავ­შვია. სწავ­ლის გარ­და, თუნ­დაც სულ სპორ­ტით იყოს დატ­ვირ­თუ­ლი, თუ ბავ­შვს სივ­რცე და დრო არ რჩე­ბა თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის, რათა ის აკე­თოს რაც უნდა, არ არის კარ­გი და ჯო­ბია ეს და­გეგ­მვი­სას გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნოთ.

- რო­გორ ვას­წავ­ლოთ ბავ­შვს და­ძა­ლე­ბის და დას­ჯის გა­რე­შე?

-აქ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რო­გორ უდ­გე­ბა მშო­ბე­ლი მე­ცა­დი­ნე­ო­ბის სა­კითხს. სტრე­სის შემ­ცვლე­ლია ზო­გა­დად ყო­ველ­დღი­უ­რო­ბა და მშო­ბელს ხში­რად არ აქვს ნე­ბის­ყო­ფა, რომ მე­თო­დე­ბი შეც­ვა­ლოს, რათა ისე მი­უდ­გეს რომ ბავ­შვიც არ იყოს მე­ცა­დი­ნე­ო­ბი­სას და­ძა­ბუ­ლი; ხში­რად ძა­ლი­ან მკაც­რად უდ­გე­ბი­ან ხოლ­მე ამ თვალ­საზ­რი­სით მშობ­ლე­ბი, ძა­ლი­ან ბევ­რს ითხო­ვენ და საკ­მა­ოდ არა­ე­ფექ­ტურ გზებს მი­მარ­თა­ვენ. ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ სირ­ბი­ლე იყოს ამ მიდ­გო­მებ­ში; თუმ­ცა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია რომ გარ­კვე­უ­ლი რე­ჟი­მი არ­სე­ბობ­დეს. მე­ო­რე მხრივ ისიც გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია, რომ არ იყოს მუდ­მი­ვად ძალ­და­ტა­ნე­ბა­ზე და ზე­წო­ლა­ზე ეს ურ­თი­ერ­თო­ბა, რათა სწავ­ლის პრო­ცე­სი ცალ­სა­ხად არ იყოს და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი რა­ღაც უსი­ა­მოვ­ნე­ბას­თან, სტრეს­თან და ცუდ გან­წყო­ბას­თან. ანუ მა­ინც მშობ­ლის პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბაა, რომ და­სა­წყის ეტა­პებ­ზე ეს და­ა­რე­გუ­ლი­როს.

სოფო:

-რას ურ­ჩევ­დით მარ­ტო­ხე­ლა დე­დებს, რომ­ლე­ბიც სა­ღა­მომ­დე სამ­სა­ხურ­ში არი­ან და სახ­ლში დამ­ხმა­რე არ ჰყავთ, რო­გორ შე­ვუ­წყოთ ბავ­შვს სწავ­ლა­ში ხელი. რო­გორ მო­ვა­ხერ­ხოთ დრო­ის გა­და­ნა­წი­ლე­ბა.

თა­ვის­თა­ვად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია დრო­ის რა­ო­დე­ნო­ბაც, მაგ­რამ არა გა­დამ­წყვე­ტი. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რო­გო­რი ხა­რის­ხი­საა, თუნ­დაც ის მცი­რე პე­რი­ო­დი, რა­საც მშო­ბე­ლი ბავ­შვთან ერ­თად ატა­რებს. ანუ მშო­ბე­ლი ხში­რად სახ­ლში რომ ბრუნ­დე­ბა, ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რად კვლავ სამ­სა­ხუ­რის სი­ტუ­ა­ცი­ა­შია და ნაკ­ლე­ბად ურ­თი­ერ­თობს ბავ­შვთან, იზი­ა­რებს მის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბას, მის ემო­ცი­ებს და ა.შ. მთა­ვა­რია არა ურ­თი­ერ­თო­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, არა­მედ ხა­რის­ხი. თუ ბავ­შვი თუნ­დაც ერთი სა­ა­თის მან­ძილ­ზე თვლის, რომ მშო­ბე­ლი მი­სით არის და­კა­ვე­ბუ­ლი, ჩარ­თუ­ლია მის საქ­მე­ებ­ში და აინ­ტე­რე­სებს მისი ცხოვ­რე­ბა - ეს თა­ვის­თა­ვად, აკომ­პე­სი­რებს დრო­ის ფაქ­ტორს, იმ დროს, რო­მელ­საც ბავ­შვი მშობ­ლის გა­რე­შე ატა­რებს.

იხი­ლეთ ვი­დეო