28
მარტიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
საბჭოთა სახელმწიფომ ის და მისი მეგობრები ტერორისტებად გამოაცხადა... მოქალაქეთა დიდი ნაწილისთვის მიუღებელი აღმოჩნდა მათი "ტერორისტობა" და რომანტიკული სახელით მონათლეს - "თვითმფრინავის ბიჭები". ეს სახელი დამკვიდრდა კიდეც, არა იმიტომ, რომ საბჭოთა კავშირიდან გაქცევის და თავის დაღწევის სურვილმა ეს ახალგაზრდები თვითმფრინავის გატაცების მცდელობამდე მიიყვანა, უფრო იმიტომ, რომ თითოეული მათგანისთვის არსებობდა ზეაღმატებული სამყარო, რომლისკენ ლტოლვაც შინაგან მდგომარეობად ჰქონდათ ქცეული. ეს განცდა კი რაღაცით ჰგავდა ფრენას...
სოსო წერეთელი "თვითმფრინავის ბიჭი" იყო... თუმცა მანამდე, ვიდრე ამ საბედისწერო სახელით გაიცნობდა მსოფლიო, მის სამშობლოში, რომლის სატკივარიც თავის არისტოკრატიულ წარმოშობასთან ერთად მემკვიდრეობით ჰქონდა მიღებული, იცოდნენ, რომ იზრდებოდა არაჩვეულებრივად კარგი ახალგაზრდა. მის გარეგნულ დახვეწილობას ჰარმონიულად ავსებდა შინაგანი სიფაქიზე, ინტელექტი, აზროვნების საინტერესო სტილი... და თუ ვინმეზე შეიძლებოდა თქმულიყო, საჯიშე ბიჭიაო, ეს ნამდვილად იყო სოსო წერეთელი.
მსოფლიო მნიშვნელობის მეცნიერის, კოტე წერეთლის ვაჟს დედა სულ ახსენებდა, - ისე არსად მოიქცე, მამის სახელი შეარცხვინოო. არც სჭირდებოდა გაფრთხილება, მასში უკვე იყო აღზრდილი არისტოკრატი, რომელიც არასოდეს შერყვნიდა თავის მეტყველებას უცენზურო სიტყვებით, არასოდეს დაარღვევდა ზნეობისა და ღირსების პრინციპებს... თვითმყოფადი და საინტერესო მხატვარი იყო. იმ ტრაგიკულ მოვლენას რომ არ შეწირვოდა, დღეს ალბათ მსოფლიოში ეცოდინებოდათ მისი შემოქმედება...
პირველი გამოფენა 1989 წელს მოუწყვეს (მეორე - სულ ახლახან, 26 მაისს გაიხსნა "თიბისი" გალერეაში), მას მერე, რაც 9 აპრილის მოვლენებმა გაათკეცებული ძალით მოაწყურა თავისუფლება საქართველოს... გამოფენის გახსნაზე უთქვამს ხელოვნებათმცოდნე ვახტანგ ბერიძეს სოსოს დედისთვის - მსოფლიო მაქვს შემოვლილი, არაერთი მხატვარი მინახავს, მაგრამ რომელიმეს 25 წლის ასაკში ამდენი მოესწროს, არ შემხვედრიაო... ქალბატონი ლეილა ბრეგვაძე-წერეთელი ცდილობდა, სოსო ღირსეულ კაცად აღეზარდა. მეტს და მეტს სთხოვდა შვილს - თითქოს ქვეცნობიერად ვიცოდი, დრო ბევრი არ ექნებოდაო...
მის სახლში ახლა მემორიალური სახლ-მუზეუმია. ქალბატონი ლეილა იხსენებს:
- ორი წლის რომ შესრულდა, მისი დაბადების დღეზე კოტეს მეგობრები მოვიდნენ, ცნობილი მეცნიერები. სიტყვა ბროს ტიტოზე ჩამოვარდა, იუგოსლავიაზე ლაპარაკობდნენ. უცებ სოსიკო არ ჩაება საუბარში?! თამაზ გამყრელიძემ: რა პოლიტიკურად ზრდით ბავშვსო, - გაიცინა. პოლიტიკურად კი არ მზრდიან, რომ ვთამაშობდი, თან რადიოს ვუსმენდიო, - "ახსნა" სოსიკომ.
ყველაფერს ღრუბელივით ისრუტავდა. მახსოვს, სარეცხს ვფენდი, ხელი მაღლა მქონდა აწეული. გვერდით მომიდგა, ხელი გაჭიმა და - ლენინმა თქვა, სწავლა, სწავლა და სწავლაო... ერთხელ სტუმარი გვეწვია, ლამაზი შავი კაბა, შლაპა და ვუალი ემოსა... სოსიკომ მომახარა, - ანა კარენინა მოვიდაო!
სამწლინახევრისამ დაიწყო ხატვა. 4-5 წლისას უკვე ჰქონდა გამოფენა მუშტაიდის ბაღში. გამოფენილი იყო მისი დახატული ერეკლე მეფე, ფიროსმანი, რუსთაველი... იქვე ვიდექი და მესმოდა, ერთმა ქალმა მეორეს უთხრა, ალბათ მშობლები უხატავენო. მესამე შეეწინააღმდეგა, მოცარტი სამი წლისა თხზავდა მუსიკასო. სოსიკოს "დამცველს" ვუთხარი - მე ვარ ამ ბავშვის დედა-მეთქი...
"მე ვარ სოსო წერეთლის დედა" - ეს ფრაზა არაერთხელ გაუმეორებია ქალბატონ ლეილას, უთქვამს სიხარულით, სიამაყით, ტკივილით, დარდით...
მასწავლებლები აღფრთოვანებული იყვნენ სოსოს განათლებით. იცოდა ინგლისური, ფრანგული, გერმანული, რუსული, ბოლოს იტალიურსაც სწავლობდა. სოსო უკვე ცოცხალი აღარ იყო, კოტე წერეთლის თანამშრომელმა ქალბატონ ლეილას უთხრა, სოსომ სირიული ისწავლა თავისითო.
რომელ ოლიმპიადაზეც გავიდა, ყველგან პირველი ხარისხის დიპლომი მიიღო... ერთ-ერთ ოლიმპიადას ესწრებოდნენ კონსტანტინე გამსახურდია და ბესო ჟღენტი. სოსო წერეთლის ნამუშევარი რომ უნახავთ, ვინაობა უკითხავთ. იმ საღამოს წერეთლებთან ბესო ჟღენტმა დარეკა, - ბატონო კოტე, ეს რა შვილი გყოლიათ, კონსტანტინე გამსახურდია აღფრთოვანებულიაო!
- ვცდილობდი, რაც შეიძლება მეტი მეჩვენებინა სოსიკოსთვის, მოსკოვში წავიყვანე, ყველა კონცერტსა და გამოფენაზე ვატარებდი... არ დამავიწყდება, მე, სოსიკომ და ეკა მამალაძემ (ჩემი ბიძაშვილია ნანი ბრეგვაძე, ეკა სოსოზე ორი წლით უმცროსი იყო) ღამე გავათენეთ, რომ დილით მუზეუმში შევსულიყავით და ევროპიდან ექსპონირებული "მონა ლიზა" გვენახა. ბავშვები ძალიან გაწვალდნენ, მაგრამ დილით დარბაზში რომ შევედით და სოსო ამ შედევრის წინ გაჩერდა, ისე მოინუსხა, ფეხი ვერ გადადგა. მეცხრე კლასში იყო, მოსკოვში მოუსმენია ლექცია კომპოზიტორ გერშვინზე. სკოლის დამთავრებისას მასზე საოცარი თავისუფალი თემა დაწერა.
მარტო ნიჭიერებით არ იყო გამორჩეული. სკოლაში ფანჯარა რომ გატყდებოდა, თვითონ იბრალებდა - აბა, იმას მამა არ ჰყავს, იმას უჭირს და ცოდოაო... ჩვენც არ ვართ მილიონერებიო, ეტყოდა დედა... სოსო გაიღიმებდა. ერჩივნა, სხვის ნაცვლად გადაეხადა, ოღონდ სხვა არ დაჩაგრულიყო... ამაზე არ ელაპარაკებოდნენ, მაგრამ სხვიტორელ წერეთელს ერეკლე მეფის პირდაპირი შთამომავლის, ციციშვილის სისხლი ერია - სოსო პატარა კახის მეცხრე თაობა იყო. ის, რაც კოდირებული იყო - მზრუნველობა სხვაზე, ვერ აღმოიფხვრებოდა.
არასოდეს უთქვამს ტყუილი. მეორე კურსამდე სიგარეტიც არ მოუწევია. მერე მამასთან გაუმხელია, კურსზე ყველა ეწევა და დედამ მომცეს ნება, რომ მოვწიოო.
