სა­ყო­ველ­თა­ოდ ცნო­ბი­ლი საბ­ჭო­თა მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნის, კრემ­ლის "რუხი კარ­დი­ნა­ლის" - ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას მე­ქალ­თა­ნე­ო­ბა­ზე ხმე­ბი ჯერ კი­დევ მა­შინ ვრცელ­დე­ბო­და, რო­დე­საც "პენ­სნე­ი­ა­ნი კა­ცის" ში­შით ხმა­მაღ­ლა ლა­პა­რაკ­საც კი ვე­რა­ვინ ბე­დავ­და და არა­თუ თით­ზე ჩა­მო­სათ­ვლელ ნონ­კონ­ფორ­მის­ტებს, არა­მედ საბ­ჭო­ე­თის მორ­ჩილ ობი­ვა­ტე­ლებ­საც კი, შავი "ემა­დი­ნე­ბის" სა­ბუ­რა­ვე­ბის ღა­მე­ულ ღრჭი­ალ­ზე ძილი უკრთე­ბო­დათ.

სხვა­თა შო­რის, ერთ-ერ­თმა ამე­რი­კელ­მა ის­ტო­რი­კოს­მა, რო­მე­ლიც ამ რამ­დე­ნი­მე თვის წინ გვსტუმ­რობ­და თბი­ლის­ში, ამა­ზე ფრი­ად გო­ნე­ბა­მახ­ვი­ლუ­რად იხუმ­რა: "ბე­რი­ას იმ­თა­ვით­ვე უყ­ვარ­და ლა­მა­ზი ქა­ლე­ბი, ლა­მაზ ქა­ლებს კი მხო­ლოდ მა­შინ­ღა შე­უყ­ვარ­დათ ის, როცა ძა­ლა­უფ­ლე­ბა იგდო ხელთ". რო­გორც ყო­ველ­თვის, ამ ხუმ­რო­ბა­შიც მწა­რე სი­მარ­თლე გა­მოსჭვი­ვის - ლავ­რენ­ტი ბე­რია ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში სუ­ლაც არ გა­მო­ირ­ჩე­ო­და დონ­ჟუ­ა­ნო­ბით, თუმ­ცა მეხ­სი­ე­რე­ბა და ჟინი მა­ში­ნაც ჰქონ­და და როცა "პენ­სნე­ი­ან კა­ცად" იქცა, გა­იხ­სე­ნა თით­ქმის ყვე­ლა ქალი, ვინც კი ოდეს­მე მოს­წონ­და.

საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დან­გრე­ვის შემ­დეგ, რუ­სეთ­შიც და და­სავ­ლეთ­შიც უამ­რავ­ჯერ და­ი­წე­რა ბე­რი­ას ვნე­ბე­ბის შე­სა­ხებ, მაგ­რამ ამ სა­კი­თხთან და­კავ­ში­რე­ბით ჭორ-მარ­თლის გარ­კვე­ვა არა­ვის უც­დია. არა­და, ბე­რია და მისი ქა­ლე­ბი ბა­ნა­ლუ­რი თემა სუ­ლაც არაა - კრემ­ლის სხვა მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნე­ბის­გან "პენ­სნე­ი­ან კაცს" ყვე­ლა­ზე მე­ტად სუს­ტი სქე­სის მი­მართ გა­და­მე­ტე­ბუ­ლი ინ­ტე­რე­სი გა­მო­არ­ჩევ­და; ამი­ტო­მაც, მისი პი­როვ­ნუ­ლი პორ­ტრე­ტი­სათ­ვის ამ შტრი­ხის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

რო­გორც ბე­რი­ას თა­ნა­მედ­რო­ვე­ნი იხ­სე­ნე­ბენ, "პენ­სნე­ი­ა­ნი კაცი" ამა თუ იმ ქა­ლი­სად­მი სიმ­პა­თი­ას არა­სო­დეს მა­ლავ­და და სა­წად­ლის მი­საღ­წე­ვად არა­ფერს ერი­დე­ბო­და. მარ­თა­ლი რომ ით­ქვას, ამ მხრივ ზედ­მე­ტი გარ­ჯაც არ სჭირ­დე­ბო­და - ქა­ლე­ბი მისი მი­ზან­სწრა­ფუ­ლი და მტკი­ცე ხა­სი­ა­თით იხიბ­ლე­ბოდ­ნენ.

ცნო­ბი­ლი რუსი მწერ­ლის, ფა­ზილ ის­კან­დე­რის მო­თხრო­ბა­ში - "ო, მა­რატ!", რომ­ლის მი­ხედ­ვით მერე ფილ­მიც გა­და­ი­ღეს, ერ­თგვა­რი ირო­ნი­ი­თაა გად­მო­ცე­მუ­ლი, თუ რო­გორ დამ­ღუპ­ვე­ლად იმოქ­მე­და მთა­ვარ გმირ­ზე იმის თვალ­ნათ­ლივ და­ნახ­ვამ, რომ მას და ბე­რი­ას ერთი და იგი­ვე ქალი აინ­ტე­რე­სებ­დათ: და­უღ­ლე­ლი მე­ქალ­თა­ნე მა­რა­ტი უეც­რად პე­სი­მისტ იმ­პო­ტენ­ტად გა­და­იქ­ცა. სხვა­თა შო­რის, ეს სავ­სე­ბით რე­ა­ლუ­რი და სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქ­ტია, რა­საც ის­ტო­რი­უ­ლი ფსი­ქო­ლო­გია შე­ის­წავ­ლის.

შე­საძ­ლე­ბე­ლია ვი­ფიქ­როთ, რომ მა­რა­ტის (უფრო სწო­რად - მისი პრო­ტო­ტი­პის) უე­ცა­რი ცვლი­ლე­ბა "პენ­სნე­ი­ა­ნი კა­ცის" პი­როვ­ნუ­ლი ში­შის შე­დე­გი იყო; მაგ­რამ ისევ იმ ამე­რი­კელ ის­ტო­რი­კოსს თუ და­ვე­სეს­ხე­ბით, მე­ქალ­თა­ნე­ო­ბა თა­ვის­თა­ვად, მი­ზან­სწრა­ფუ­ლო­ბა­სა და ხა­სი­ა­თის სიმ­ტკი­ცეს­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი და ასეთ პი­როვ­ნე­ბებს შიში ნაკ­ლე­ბად აწუ­ხებთ. ყვე­ლაფ­რის თა­ვი­და­თა­ვი მა­ინც ისაა, რომ ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას ქმე­დე­ბა­ში ყო­ველ­თვის აშ­კა­რად გა­მოსჭვი­ო­და ერთი რამ - ის ქა­ლებს ზე­რე­ლედ არ უყუ­რებ­და და არც წუ­თი­ე­რი სი­ა­მოვ­ნე­ბის­თვის იყე­ნებ­და.

აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას საყ­ვარ­ლე­ბი, ამ სი­ტყვის ტრა­დი­ცი­უ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბით, არ ჰყო­ლია - მას ჰყავ­და არა­ო­ფი­ცი­ა­ლუ­რი ცო­ლე­ბი, რომ­ლებ­საც კარ­ჩა­კე­ტი­ლი ცხოვ­რე­ბა ევა­ლე­ბო­დათ და ბე­რი­ას გარ­და, სხვა პარტნი­ო­რებ­ზე ოც­ნე­ბაც არ შე­ეძ­ლოთ. ბუ­ნებ­რი­ვია, თუკი რო­მე­ლი­მე მათ­გა­ნი "პენ­სნე­ი­ა­ნი კა­ცის" ამ მო­თხოვ­ნებს და­არ­ღვევ­და, სი­ცო­ცხლეს გა­მო­ემ­შვი­დო­ბე­ბო­და.

"ლავ­რენ­ტის თა­ვი­სი ბო­ბო­ქა­რი ცხოვ­რე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში უამ­რა­ვი ქალი უყ­ვარ­და; რა­ო­დენ გა­საკ­ვი­რიც უნდა იყოს, თით­ქმის ყვე­ლას მი­მართ თა­ვი­სე­ბუ­რად ერ­თგუ­ლი იყო", - აღ­ნიშ­ნავ­და სა­ყო­ველ­თა­ოდ ცნო­ბი­ლი ჩე­ჩე­ნი დი­სი­დენ­ტი აბ­დუ­რაჰ­მან ავ­ტორ­ხა­ნო­ვი. ასე­ვე სა­ინ­ტე­რე­სოა ისიც, რომ თა­ვის ქა­ლებს ბე­რია აბორ­ტის გა­კე­თე­ბას სას­ტი­კად უკ­რძა­ლავ­და, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ არც ერთი უკა­ნო­ნო შვი­ლის­თვის გვა­რი არ მი­უ­ცია და არც ზედ­მე­ტი ყუ­რა­დღე­ბა გა­მო­უ­ჩე­ნია. სხვა­თა შო­რის, ამით ისარ­გებ­ლეს სხვა­დას­ხვა ჯუ­რის ავან­ტი­უ­რის­ტებ­მა და გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 90-იანი წლე­ბის ბო­ლო­დან რუ­სეთ­ში "პენ­სნე­ი­ა­ნი კა­ცის" ათა­სო­ბით "უკა­ნო­ნო შთა­მო­მა­ვა­ლი" გა­მოჩ­ნდა, რომ­ლე­ბიც სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რი ამ­ბე­ბის შე­თხზვით ფუ­ლის შოვ­ნას ცდი­ლობ­დნენ.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ რო­გორც მო­სა­ლოდ­ნე­ლი იყო, რუ­სეთ­ში ბე­რი­ას შთა­მო­მავ­ლე­ბის გა­მო­ჩე­ნა არ გაჰ­კვირ­ვე­ბი­ათ. ამ სა­კი­თხით სე­რი­ო­ზუ­ლი ის­ტო­რი­კო­სე­ბიც და­ინ­ტე­რეს­დნენ; მათი მტკი­ცე­ბით, საკ­მა­ოდ ბევ­რი ფაქ­ტი მარ­თლაც სა­ყუ­რა­დღე­ბოა და საბ­ჭო­თა პე­რი­ო­დის მკვლევ­რე­ბის­თვის ფას­და­უ­დე­ბელ ცნო­ბებ­საც შე­ი­ცავს.

მა­გა­ლი­თად, 1999 წელს, რუ­სულ გა­ზეთ "არ­გუ­მენ­ტი ი ფაქ­ტი"-ში გა­მოქ­ვეყ­ნდა სენ­სა­ცი­უ­რი მა­სა­ლა იმის თა­ო­ბა­ზე, რომ II მსოფ­ლიო ომის და­სა­წყის­ში, როცა სამ­ხრეთ სა­ქარ­თვე­ლო­დან (კერ­ძოდ - ბოლ­ნი­სი­დან) გერ­მა­ნე­ლე­ბის გა­სახ­ლე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღეს, ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ამ გა­სა­სახ­ლე­ბელ­თა სი­ა­ში ვინ­მე ერნა ქინდლის სა­ხე­ლი ჯერ წი­თე­ლი ფან­ქრით შე­მო­ხა­ზა, მერე სრუ­ლი­ად სა­ი­დუმ­ლოდ, ბრძა­ნე­ბა გას­ცა - ხსე­ნე­ბუ­ლი პირი ციმ­ბი­რის ნაც­ვლად, პოდ­მოს­კო­ვი­ე­ში, ერთ-ერთ "და­ხუ­რულ ქა­ლაქ­ში" (მა­შინ ასე იხ­სე­ნი­ებ­დნენ ისეთ ქა­ლა­ქებს, რომ­ლებ­შიც ზე­სა­ი­დუმ­ლო სტრა­ტე­გი­უ­ლი ობი­ექ­ტე­ბი იყო გან­ლა­გე­ბუ­ლი), სა­ბავ­შვო ბა­ღის უბ­რა­ლო მას­წავ­ლებ­ლად გა­ეშ­ვათ - ცხა­დია, მი­წერ-მო­წე­რი­სა და გა­და­ად­გი­ლე­ბის უფ­ლე­ბე­ბის მკაც­რი შე­ზღუდ­ვით.

გერ­მა­ნელ­თა გა­სახ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მგე­ბელ­მა პი­რებ­მა, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, უყოყ­მა­ნოდ აღას­რუ­ლეს ბრძა­ნე­ბა. ერნა ქინდლი 29 წლის ბოლ­ნი­სე­ლი, დე­დით აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი და მა­მით გერ­მა­ნე­ლი, ენით აუ­წე­რე­ლი სი­ლა­მა­ზის, ახალ­გა­თხო­ვი­ლი ქალი აღ­მოჩ­ნდა. ის და­კა­ვე­ბის დღეს­ვე გა­დაგ­ზავ­ნეს მოს­კოვ­ში, ხოლო მისი მე­უღ­ლე - ვინ­მე პაულ მი­უ­ლე­რი ციმ­ბირ­ში გა­და­კარ­გეს. "წი­თე­ლარ­მი­ე­ლებ­მა ყვე­ლა ჩვენ­გა­ნი ნავ­თლუ­ღის სად­გურ­ზე მიგ­ვრე­კეს. იქ კი უკვე ეშე­ლო­ნი გვე­ლო­და.

თი­თო­ე­ულ ვა­გონ­თან ჯა­რის­კა­ცი იდგა, ხელ­ში სია ეკა­ვა და გვა­რებს ხმა­მაღ­ლა კი­თხუ­ლობ­და... მე და ჩემს მე­უღ­ლეს მე­სა­მე ვა­გონ­ში ას­ვლა გვი­წევ­და. ჯერ პა­უ­ლი ავი­და და ხელი გა­მო­მი­წო­და, მაგ­რამ ამ დროს, აქე­დან და იქი­დან ორი მა­ღალ­ჩი­ნო­სა­ნი სამ­ხედ­რო ამო­მიდ­გა. მათ სა­ხე­ლი მკი­თხეს და შემ­დეგ კი მიბ­რძა­ნეს: "გა­მოგ­ვყე­ვით! თქვენ აქ არა­ფე­რი გე­საქ­მე­ბათ!" და წა­მიყ­ვა­ნეს. ჩემს მე­უღ­ლეს ვა­გო­ნი­დან ჩა­მოხ­ტო­მა სურ­და, მაგ­რამ ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მის­ცეს", - იხ­სე­ნებ­და შემ­დეგ ერნა ქინდლი - იგი­ვე ირი­ნა ნემ­ცო­ვა ჟურ­ნა­ლის­ტთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში.

ახალ­გაზ­რდა ქალი მა­ღალ­ჩი­ნო­სან­მა სამ­ხედ­რო­ებ­მა სამ სა­მო­ქა­ლა­ქო­ტან­საც­მლი­ან პირს გა­და­ა­ბა­რეს, მათ კი და­ხუ­რუ­ლი სამ­თავ­რო­ბო ვა­გო­ნით მოს­კოვ­ში ჩა­იყ­ვა­ნეს. "არც კი ვი­ცო­დი, სად მივ­დი­ო­დი, მაგ­რამ კი­თხვა­საც ვე­ღარ ვბე­დავ­დი... თან­მხლებ­მა პი­რებ­მა მკაც­რად გა­მაფრ­თხი­ლეს, რომ გაქ­ცე­ვა არც მე­ცა­და - ტუ­ა­ლეტ­ში შეს­ვლი­სა­საც კი კარი ჩა­უ­კე­ტა­ვი უნდა და­მე­ტო­ვე­ბი­ნა", - გა­იხ­სე­ნა ერნა ქინდლმა.

იგი ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას ერთ-ერთ კონ­სპი­რა­ცი­ულ ბი­ნა­ში შე­ახ­ვედ­რეს: "მე უწინ მას პი­რა­დად არ ვიც­ნობ­დი, მაგ­რამ რომ შემ­ხვდა, შე­მახ­სე­ნა - ერ­თმა­ნეთს თბი­ლის­ში, ოპე­რის თე­ატ­რში შევ­ხვედ­რი­ვარ­თო... ოპე­რა­ში იმ დღეს მე და პა­უ­ლი ვი­ყა­ვით და როცა ხალ­ხი აჩურ­ჩულ­და, ბე­რია მო­ვი­დაო, მახ­სოვს, შე­ვე­ცა­დე, და­მე­ნა­ხა... იმ დღეს მისი მზე­რა კი და­ვი­ჭი­რე, მაგ­რამ მეტი არა­ფე­რი მომ­ხდა­რა, თვა­ლი სწრა­ფად ავა­რი­დე", - აღ­ნიშ­ნავ­და ერნა ქინდლი. სწო­რედ ეს გახ­და იმის მი­ზე­ზი, რომ ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას ქა­ლის შე­სა­ხებ ყვე­ლა­ფე­რი და­ედ­გი­ნა და რო­დე­საც დრო დად­გე­ბო­და, თა­ვის­თან და­ე­ბა­რე­ბი­ნა.

"არ­გუ­მენ­ტი ი ფაქ­ტი"-ში გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბულ ინ­ტერ­ვი­უ­ში გერ­მა­ნე­ლი ქალი დე­ტა­ლუ­რად ჰყვე­ბო­და, თუ რაზე ესა­უბ­რა ბე­რია მას შეხ­ვედ­რი­სას: "მას ჰქონ­და დახ­ვე­წი­ლი მა­ნე­რე­ბი და თა­მა­მად იქ­ცე­ო­და. მი­თხრა, რომ და­ნახ­ვის­თა­ნა­ვე მო­ვე­წო­ნე და ამი­ტო­მაც სურ­და, ციმ­ბირ­ში გა­და­სახ­ლე­ბი­სა­გან ვეხ­სნე... მე­ლა­პა­რა­კე­ბო­და იმა­ზე, რაც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და და უეც­რად ვიგ­რძე­ნი, რომ პი­როვ­ნუ­ლად თით­ქოს აღარც კი ვარ­სე­ბობ­დი - ლავ­რენ­ტი ჩემს აზ­რებს კი­თხუ­ლობ­და და მე უბ­რა­ლო წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გა­წე­ვის უნა­რიც აღარ მქონ­და", - ამ­გვა­რი სა­უბ­რე­ბის შემ­დეგ, ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ამ ქალ­თან სა­წა­დელს მალე მი­აღ­წია და ერნა ქინდლი და­ორ­სულ­და. ამის შემ­დეგ ბე­რი­ამ მას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა თით­ქმის სულ გა­წყვი­ტა, თან სას­ტი­კად აუკ­რძა­ლა აბორ­ტის გა­კე­თე­ბა და მომ­ხდა­რის გახ­მა­უ­რე­ბა.

ერნა ქინდლს სამ­შო­ბი­ა­რო­ში მი­უ­ტა­ნეს ახა­ლი პას­პორ­ტი ირი­ნა ნემ­ცო­ვას სა­ხელ­ზე, თუმ­ცა­ღა თა­ვი­სუ­ფა­ლი გა­და­ად­გი­ლე­ბის უფ­ლე­ბა არ მი­უ­ცი­ათ. მას ვა­ჟიშ­ვი­ლი ეყო­ლა და სა­ხე­ლად პავ­ლე და­არ­ქვა. ბიჭი ათი წლი­სა იქ­ნე­ბო­და, როცა მისი ბი­ო­ლო­გი­უ­რი მამა და­ი­ჭი­რეს და დახ­ვრი­ტეს: "ერთ დღეს სკო­ლი­დან მო­ვე­დი და ვხე­დავ - დედა ოთახ­ში ზის და ტი­რის. რა მო­გი­ვი­და-მეთ­ქი, ვკი­თხე და - მა­მა­შე­ნი და­ი­ღუ­პაო. ადრე ნათ­ქვა­მი ჰქონ­და, რომ მამა ციმ­ბირ­ში იყო გა­და­სახ­ლე­ბუ­ლი და ვი­ფიქ­რე, ალ­ბათ ცნო­ბა თუ მი­ი­ღო-მეთ­ქი", - გა­ნუ­ცხა­და რუ­სულ გა­ზეთს პავ­ლე ნემ­ცოვ­მა წლე­ბის შემ­დეგ. მან მხო­ლოდ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დან­გრე­ვის მე­რე­ღა შე­ი­ტყო დე­დი­სა­გან სი­მარ­თლე.

მე­ო­რე ამ­ბა­ვი კი, რო­მე­ლიც არა­ნაკ­ლებ სა­ინ­ტე­რე­სოა, ბე­რი­ას ახალ­გაზ­რდო­ბის დრო­ინ­დელ გა­ტა­ცე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა: 1919 წელს, რო­დე­საც ბა­თუმ­ში რე­ვო­ლუ­ცი­ო­ნე­რობ­და, ლავ­რენ­ტიმ ერთი ლაზი გო­გო­ნა - ასიე ჯი­ვე­ლე­ქ­ოღ­ლი გა­იც­ნო. თა­ვი­დან ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად მი­დი­ო­და, მაგ­რამ მერე გო­გოს მშობ­ლე­ბი წი­ნა­აღ­მდეგ­ნი წა­ვიდ­ნენ - ქა­ლიშ­ვილს ქრის­ტი­ანს არ გა­ვა­ტან­თო. ასი­ე­მაც მათ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას ვე­ღა­რა­ფე­რი და­უ­პი­რის­პი­რა და იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, ახალ­გაზ­რდა ბე­რი­ას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა შე­ე­წყვი­ტა.

რაღა თქმა უნდა, ლავ­რენ­ტიმ ეს არად ჩა­აგ­დო და შე­ე­ცა­და, ასი­ეს გული კვლა­ვაც მო­ე­გო. სხვა­თა შო­რის, ამის გა­კე­თე­ბა არ გას­ჭირ­ვე­ბია, რად­გან ქა­ლიშ­ვილს მის­და­მი გრძნო­ბა არც გა­ნე­ლე­ბო­და. ერთი სი­ტყვით, ბე­რი­ამ ერთ-ერთი თა­ვი­სი ლაზი ძმო­ბი­ლის დახ­მა­რე­ბით, გოგო მო­ი­ტა­ცა და ფე­რი­ის მთა­ზე გა­და­მა­ლა. მე­ო­რე დი­ლით ადრე, მე­ცხრე ცაზე მყოფ ახალ­გაზ­რდებს ინ­გლი­სუ­რი სამ­ხედ­რო პო­ლი­ცია და­ად­გა (იმ დროს ბა­თუმს ბრი­ტა­ნუ­ლი ად­მი­ნის­ტრა­ცია მარ­თავ­და) და ორი­ვე­ნი და­ა­პა­ტიმ­რა. ასიე, რო­გორც ოს­მა­ლე­თის იმ­პე­რი­ის ქვე­შევ­რდო­მი, მა­ლე­ვე გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს და მა­მას ჩა­ა­ბა­რეს, ლავ­რენ­ტი კი ცი­ხე­ში ჩას­ვეს.

მას შემ­დეგ, კარ­გა ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბე­რი­ას ასი­ეს შე­სა­ხებ აღა­რა­ფე­რი სმე­ნო­და, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ყველ­გან და­ე­ძებ­და. 1951 წელს, რო­დე­საც სა­ქარ­თვე­ლოს საბ­ჭო­თა რეს­პუბ­ლი­კი­დან ოს­მა­ლე­თის ყო­ფილ ქვე­შევ­რდო­მებს ასახ­ლებ­დნენ და ბე­რი­ას წი­ნა­აღ­მდეგ ინ­ტრი­გებს ხლარ­თავ­დნენ, "პენ­სნე­ი­ან კაცს" სო­ხუ­მის რა­ი­ო­ნი­დან გა­სა­სახ­ლე­ბე­ლი "თურ­ქე­ბის" სია შე­უ­ტა­ნეს, რო­მელ­შიც ასიე ჯი­ვე­ლე­ქ­ოღ­ლიც იყო აღ­ნიშ­ნუ­ლი.

ლავ­რენ­ტიმ მისი სა­ხე­ლი და გვა­რიც წი­თე­ლი ფან­ქრით შე­მო­ხა­ზა და ბრძა­ნე­ბაც გას­ცა - ეშე­ლო­ნი­დან ჩა­მოხ­სე­ნი­თო. არა­და, მა­ტა­რე­ბე­ლი უკვე დაძ­რუ­ლი იყო და სა­დღაც კას­პი­ის­პი­რა ვე­ლებ­ზე მიქ­რო­და. ის ჩე­კის­ტებ­მა ას­ტრა­ხან­თან შე­ა­ჩე­რეს, ქალი გად­მოს­ვეს და მოს­კოვ­ში ჩა­იყ­ვა­ნეს. იმ დროს ასიე 50 წლი­სა იყო. ქმარ-შვი­ლი არ ჰყავ­და და და­ობ­ლე­ბულ ძმის­შვილს ზრდი­და. ქალი ვერც წარ­მო­იდ­გენ­და, თუ ძველ სიყ­ვა­რულს კი­დევ შეხ­ვდე­ბო­და. ბე­რი­ას ამ­ბა­ვი, ცხა­დია, კარ­გად იცო­და, მაგ­რამ მას­ზე ოც­ნე­ბა­საც ვერ ბე­დავ­და.

ასიე და ლავ­რენ­ტი ერ­თმა­ნეთს, რო­გორც წესი, კონ­სპი­რა­ცი­ულ ბი­ნა­ში შეხ­ვდნენ და ქალი გა­ნაც­ვიფ­რა იმან, რომ მტკი­ცე ხა­სი­ა­თით სა­ყო­ველ­თა­ოდ ცნო­ბილ მა­ღალ­ჩი­ნო­სანს თვალ­ზე ცრემ­ლი უბრწყი­ნავ­და. მან კარ­გა ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხმის ამო­ღე­ბაც კი ვე­ღარ მო­ა­ხერ­ხა, მერე ძალა მო­იკ­რი­ბა და ასი­ეს უთხრა: "შენ­სა­ვით ჯერ არც ერთი ქალი არ მყვა­რე­ბია... ვწუხ­ვარ, რომ ბედ­მა ამ­დე­ნი ხნით დაგ­ვა­შო­რა ერ­თმა­ნეთს, მაგ­რამ ისევ ძვე­ლე­ბუ­რად მიყ­ვარ­ხარ..." ქალ­მა პა­სუ­ხი არ გას­ცა. ის პოდ­მოს­კო­ვი­ე­ში, ბე­რი­ას ერთ-ერთ აგა­რაკ­ზე დარ­ჩა. იქ მა­ნამ­დე ცხოვ­რობ­და, სა­ნამ "პენ­სნე­ი­ან კაცს" და­ი­ჭერ­დნენ, მერე კი საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­გან ნე­ბარ­თვა აიღო და თურ­ქეთ­ში გა­და­სახ­ლდა.

ასი­ემ ღრმა მო­ხუ­ცე­ბუ­ლო­ბამ­დე იცო­ცხლა და 1988 წლის ოქ­ტომ­ბერ­ში, როცა საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ძლი­ე­რე­ბას უკვე წყა­ლი ჰქონ­და შემ­დგა­რი, ერთ-ერთი რუ­სუ­ლი გა­ზე­თის ჟურ­ნა­ლისტს, რო­მე­ლიც იმ დროს თურ­ქეთ­ში მოგ­ზა­უ­რობ­და, ვრცე­ლი ინ­ტერ­ვიუ მის­ცა. "ლავ­რენ­ტი ბე­რია სა­ოც­რად ვაჟ­კა­ცუ­რი კაცი იყო. მის პო­ლი­ტი­კურ შე­ხე­დუ­ლე­ბებ­ზე ვე­რა­ფერს გე­ტყვით, მაგ­რამ სიყ­ვა­რუ­ლი კი სა­ო­ცა­რი იცო­და და ამა­ში, სამ­წუ­ხა­როდ, მე გვი­ან დავ­რწმუნ­დი", - უთხრა ჟურ­ნა­ლისტს ქალ­მა.

"ამ მო­ხუც ქალს ტრა­პი­ზო­ნის მახ­ლობ­ლად, ერთ პა­ტა­რა სო­ფელ­ში შევ­ხვდი. მას ეტყო­ბო­და, რომ ძვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი დღე­საც არ გა­ნე­ლე­ბო­და და ამი­ტომ, ბე­რი­ა­ზე ობი­ექ­ტუ­რად სა­უ­ბა­რი მა­ინც გა­უ­ჭირ­და", - ასე მთავ­რდე­ბო­და სტა­ტია, რო­მე­ლიც ასიე ჯი­ვე­ლე­ქ­ოღ­ლის ამ­ბავს მოგ­ვი­თხრობ­და. იმ დროს, ამ მა­სა­ლას რუ­სეთ­ში გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა არ მოჰ­ყო­ლია. ათი­ო­დე წლის შემ­დეგ, ასიე ჯი­ვე­ლე­ქ­ოღ­ლის ძმის­შვილს, თურ­ქეთ­ში ყოფ­ნი­სას, მეც შევ­ხვდი, მაგ­რამ მის­გან ახა­ლი ვე­რა­ფე­რი შე­ვი­ტყვე.

ბე­რი­ას სა­სიყ­ვა­რუ­ლო თავ­გა­და­სავ­ლე­ბი, რა თქმა უნდა, ამ ორი შემ­თხვე­ვით სუ­ლაც არ ამო­ი­წუ­რე­ბა, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, "პენ­სნე­ი­ა­ნი კა­ცის" ბუ­ნე­ბის ამო­საც­ნო­ბად ესეც კმა­რა - ლავ­რენ­ტი ბე­რია სა­ოც­რად მი­ზან­სწრა­ფუ­ლი და მტკი­ცე პი­როვ­ნე­ბა იყო, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მთე­ლი თა­ვი­სი შეგ­ნე­ბუ­ლი ცხოვ­რე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, კო­მუ­ნიზ­მის იდე­ა­ლებს ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და.

მი­ხე­ილ ლა­ბა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"