ფერადკანიანი ტომი, ქერა თმით: რატომ აქვთ განსხვავებული გარეგნობა სოლომონის კუნძულების მაცხოვრებლებს და რა არის მათზე ცნობილი - "არ უყვართ სტუმრები"

მსოფლიოს მოსახლეობის მხოლოდ 2% აქვს ბუნებრივად ქერა თმა, მათი დიდი ნაწილი კი ჩრდილოეთ ევროპაში ცხოვრობს. თუმცა, მსოფლიო რუკაზე არის კიდევ ერთი ადგილი, სადაც ქერათმიანი ხალხი ცხოვრობს. სოლომონის კუნძულებზე მუქკანიან ადგილობრივთა 5-10 პროცენტს ქერა თმა აქვს. მეცნიერები ამ ფენომენს დიდხანს იკვლევდნენ.

მათ არ უყვართ სტუმრები

სოლომონის კუნძულების მცხოვრებლებს ისტორიულად ნაკლები ურთიერთობა ჰქონდათ ევროპელებთან. ცნობილია, რომ ამ კუნძულებზე პირველად უცხო ადამიანები 3 ათასი წლის წინ ჩავიდნენ და ისინი პაპუელები იყვნენ. დაახლოებით 2 ათასი წლის შემდეგ კი კუნძულს პოლინეზიელებმა მიაკითხეს. სოლომონის კუნძული ევროპელებმა მხოლოდ მე-16 საუკუნეში აღმოაჩინეს და ადგილს სახელი ბიბლიური გმირის სოლომონის პატივსაცემად დაარქვეს. ესპანეთს უნდოდა, რომ კუნძული თავის კოლონიად ექცია, თუმცა იქ ჩასული ადამიანები ადგილობრივებმა დახოცეს.

მომდევნო საუკუნეებშიც ვერ მოიკიდეს ფეხი ევროპელებმა, მიზეზი ისევ კუნძულებზე მცხოვრები მოსახლეობის არასტუმართმოყვარეობა გახდა. უცხოეთიდან ჩასულ ვაჭრებსა და მისიონერებს, როგორც წესი, ისინი თავიდან იშორებდნენ.

სოლომონის კუნძულები მე-18 საუკუნეში მეორედ აღმოაჩინეს - ამჯერად ინგლისელებმა. მიუხედავად იმისა, რომ ორი საუკუნე იყო გასული კუნძულის მცხოვრებლებსა და ევროპელებს შორის ურთიერთობა ისევ არ განვითარდა. მხოლოდ მეოცე საუკუნის ბოლოს მოახერხა და ბრიტანეთმა სოლომონის კუნძულები თავის კოლონიად გამოაცხადა. ადგილზე კი პლანტაციების გაშენება დაიწყო - ადგილობრივი მოსახლეობა იძულებული გახდა, რომ დაეთმო.

მეორე მსოფლიო ომის დროს სოლომონის კუნძულები იაპონიამ დაიპყრო, თუმცა ომში გამარჯვების შემდეგ იქ ისევ ბრიტანელები გამოჩნდნენ. სოლომონის კუნძულებმა დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა 1978 წელს მოიპოვა და ახლა ის დამოუკიდებელი სახელმწიფოა.

და მაინც, რატომ აქვს სოლომონის კუნძულებზე მცხოვრებ ყოველ მეათე, ან თუნდაც მეხუთე ადამიანს ხვეული, ქერა თქმა?

იდუმალი არაევროპული გენი

დიდი ხნის განმავლობაში ითვლებოდა, რომ მსგავსი ფენოტიპი განპირობებული იყო კუნძულის მცხოვრებლებზე მზის ხანგრძლივი ზემოქმედებითა და ზღვით. არსებობდა კიდევ ერთი თეორია, რომ სოლომონის კუნძულების მცხოვრებლებმა მემკვიდრეობით მიიღეს ქერა თმა ევროპელი ვაჭრებისა და მკვლევარებისგან, მაგრამ კუნძულის ისტორიიდან გამომდინარე, ეს ვერსია დაუჯერებლად ჟღერდა.

ბოლო ათი წლის განმავლობაში, მეცნიერებმა ამ ფენომენის შესწავლას დიდი დრო მოანდომეს. კვლევაზე ჩატარებული სტატია სამეცნიერო ჟურნალ Science-ში გამოაქვეყნეს.

როგორც აღმოჩნდა, არსებობს გენი, რომელიც პასუხისმგებელია სოლომონის კუნძულების ძირძველი მოსახლეობის ქერა თმაზე. უფრო მეტიც, სამეცნიერო საზოგადოების გასაკვირად, ეს არ არის იგივე გენი, რომელიც ჩრდილოეთ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრებ ქერა ადამიანებს აქვთ.

საუბარია TYRP-1 გენზე. ის ზოგჯერ ცხოველებშიც გვხვდება და სწორედ ამ გენის წყალობით იბადებიან ალბინოსები.

სოლომონის კუნძულებზე TYRP-1 გენის აღმოჩენამ მეცნიერები გააოცა. ეს აღმოჩენა ნიშნავს, რომ ქერა თმა ადამიანებში დამოუკიდებლად წარმოიშვა, როგორც ევროპაში, ასევე სოლომონის კუნძულებზე და ეს ორი პროცესი ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მოხდა.

ჯერჯერობით, მკვლევარებს არ შეუძლიათ თქვან, საიდან გაჩნდა TYRP-1 სოლომონის კუნძულებზე და არა დედამიწის სხვა ნაწილებში.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ამ გენს შესაძლოა სხვა ფუნქცია არც ჰქონდეს, გარდა თმის პიგმენტაციის ცვლილებისა. თუმცა, თავად TYRP-1 გენის შემდგომი შესწავლა, როგორც სტატიის ავტორები იმედოვნებენ, მეცნიერებას დაეხმარება ნათელი მოჰფინოს გენეტიკურ საფუძველს, რომელიც პასუხისმგებელია დედამიწაზე ადამიანების გარეგნობის განსხვავებებსა და მსგავსებაზე.

ეს აღმოჩენა მთლიანად ცვლის მეცნიერთა წარმოდგენას იმის შესახებ, თუ როგორ არის გენეტიკურად განსაზღვრული ფენოტიპები ადამიანის სხვადასხვა პოპულაციაში. მარტივად რომ ვთქვათ, ადამიანთა სხვადასხვა პოპულაციაში, პლანეტის სხვადასხვა ნაწილში, გარეგნობის იდენტური მახასიათებლები სულაც არ არის განპირობებული მსგავსი გენებით.