თურ­ქეთ­ში,14 მა­ისს გა­მარ­თულ საპ­რე­ზი­დენ­ტო არ­ჩევ­ნებ­ში 50%-იანი ბა­რი­ე­რი ვერ­ცერ­თმა კან­დი­დატ­მა ვერ გა­და­ლა­ხა, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ ქვე­ყა­ნა­ში, 28 მა­ისს, არ­ჩევ­ნე­ბის მე­ო­რე ტური გა­ი­მარ­თე­ბა. HaberTurk-ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, წი­ნას­წა­რი მო­ნა­ცე­მე­ბით, არ­ჩევ­ნებ­ში მოქ­მედ­მა პრე­ზი­დენ­ტმა რე­ჯეფ თაიფ ერ­დო­ღან­მა ხმე­ბის 49.39 პრო­ცენ­ტი მი­ი­ღო, მის­მა მთა­ვარ­მა კონ­კუ­რენ­ტმა ოპო­ზი­ცი­უ­რი "სა­ხალ­ხო ალი­ან­სი­დან“, ქე­მალ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუმ კი - 44.97%. არ­ჩევ­ნე­ბის სა­ბო­ლოო შე­დე­გე­ბი რამ­დე­ნი­მე დღე­ში გა­მო­ცხად­დე­ბა.

თურ­ქე­თის მე­დი­ის თა­ნახ­მად, სა­არ­ჩევ­ნო კამ­პა­ნი­ის მსვლე­ლო­ბი­სას, ერ­დო­ღა­ნი მუდ­მი­ვად იმე­ო­რებ­და, რომ სწო­რედ ეს არ­ჩევ­ნე­ბი გა­და­წყვეტს თურ­ქე­თის ბედს "არა მხო­ლოდ მო­მა­ვა­ლი 5 წლის, არა­მედ ნა­ხე­ვა­რი სა­უ­კუ­ნის გან­მავ­ლო­ბა­ში“ და რომ ხალ­ხმა არ­ჩე­ვა­ნი "ორ სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბულ მენ­ტა­ლი­ტეტს, გან­სხვა­ვე­ბულ მიდ­გო­მებს შო­რის“ უნდა გა­ა­კე­თოს, რო­მელ­თა­გან ერთი, პრე­ზი­დენ­ტის თქმით - "და­სავ­ლე­თის ინ­სტრუქ­ცი­ე­ბით“ მოქ­მე­დებს.

ერ­დო­ღა­ნის მთა­ვარ კონ­კუ­რენტს, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ალი­ან­სის“ საპ­რე­ზი­დენ­ტო კან­დი­დატს, 74 წლის ქე­მალ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს თურ­ქეთ­ში ევო­ლუ­ცი­ურ ლი­დე­რად მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ.

სა­ხალ­ხო რეს­პუბ­ლი­კუ­რი პარ­ტი­ის“ ლი­დე­რი, ქე­მალ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუ პრო­ფე­სი­ით ეკო­ნო­მის­ტია. 1990-იან წლებ­ში მუ­შა­ობ­და თურ­ქე­თის ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტრო­ში და კო­რუფ­ცი­ას­თან მებ­რძო­ლის იმი­ჯი და­იმ­კვიდ­რა სო­ცი­ა­ლუ­რი დაც­ვის სამ­სა­ხუ­რის ხელ­მძღვა­ნე­ლის პოსტზე მუ­შა­ო­ბი­სას. 2002 წელს ის უკვე პარ­ლა­მენ­ტის წევ­რი გახ­და.

ასევე დაგაინტერესებთ

08:43 / 14-05-2023

თურქეთი გარდამტეხი ცვლილების ზღვარზე? - ვინ არის ერდოღანის მთავარი კონკურენტი "ქემალ განდი", კაცი სიყვარულის ემოციით, რომელსაც "ევოლუციურ ლიდერს" უწოდებენ

"სა­ხალ­ხო რეს­პუბ­ლი­კურ პარ­ტი­ას“ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუ სა­თა­ვე­ში 2010 წელს ჩა­უდ­გა და ძი­რე­უ­ლი რე­ფორ­მე­ბი წა­მო­ი­წყო. მისი პარ­ტია თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის დამ­ფუძ­ნებ­ლის, მუს­ტა­ფა ქე­მალ ათა­თურ­ქის სე­კუ­ლა­რუ­ლი ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბის მიმ­დე­ვა­რია.

ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს არა­ერ­თი პო­ლი­ტი­კუ­რი ბრძო­ლის გა­და­ტა­ნა მო­უხ­და და რამ­დე­ნი­მე­ჯერ გახ­და ფი­ზი­კუ­რი თავ­დას­ხმის სა­მიზ­ნეც, მათ შო­რის - "ის­ლა­მუ­რი სა­ხელ­მწი­ფოს“ მხრი­დან.

თურ­ქე­თის არ­ჩევ­ნე­ბის შე­დე­გებს ambebi.ge-სთან სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი, GIPA-ს პრო­ფე­სო­რი გი­ორ­გი კო­ბე­რი­ძე აფა­სებს:

"თურ­ქე­თის ხმელ­თა­შუა და ეგე­ო­სის ზღვის­პი­რა ქა­ლა­ქე­ბი, ზო­გა­დად, მხარს უჭე­რენ ოპო­ზი­ცი­ურ კან­დი­დატს, რაც არა­ხა­ლია, ეს ტენ­დენ­ცია თურ­ქე­თის პო­ლი­ტი­კა­ში ად­რეც არ­სე­ბობ­და და ახ­ლაც გა­მე­ორ­და. ამას­თა­ნა­ვე, გა­მო­იკ­ვე­თა ის ძვე­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ტენ­დენ­ცი­აც, რომ ან­კა­რა, სტამ­ბო­ლი და იზ­მი­რი - სამი ყვე­ლა­ზე დიდი ქა­ლა­ქი კვლავ ოპო­ზი­ცი­უ­რი კან­დი­და­ტე­ბის ბას­ტი­ო­ნია. ამის მი­ზე­ზი არის ის, რომ დიდ ქა­ლა­ქებ­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლია სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო ცხოვ­რე­ბა, კარ­გად მუ­შა­ობს ფი­ნან­სუ­რი ინ­სტი­ტუ­ცი­ე­ბი, მნიშ­ვე­ნე­ლო­ვა­ნია ასე­ვე ტუ­რის­ტუ­ლი სექ­ტო­რიც, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ ბევრ უცხო­ელს ხვდე­ბი­ან. ამას ემა­ტე­ბა ისიც, რომ ამ ქა­ლა­ქებ­ში უფრო მდი­და­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი ცხოვ­რო­ბენ და მეტს მოგ­ზა­უ­რო­ბენ. რაც ახლა ჩვენ ვი­ხი­ლეთ, ეს იყო გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდი ოდე­ნო­ბით ხალ­ხის გა­მო­ცხა­დე­ბა სა­არ­ჩევ­ნო ყუ­თებ­თან, - რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი ამომ­რჩევ­ლის 88% გა­მო­ცხად­და, რაც ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე დიდი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია და იმა­ზე მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ თურ­ქეთ­ში მო­სახ­ლე­ო­ბის საკ­მა­ოდ დიდი რა­ო­დე­ნო­ბა ერ­დო­ღა­ნის მმარ­თვე­ლო­ბით და­ი­ღა­ლა. ასე­თი რთუ­ლი არ­ჩევ­ნე­ბი ერ­დო­ღანს ამ 20 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ ჰქო­ნია, მის სა­არ­ჩევ­ნო ის­ტო­რი­ა­ში არას­დროს ყო­ფი­ლა ის, რომ მას, პრაქ­ტი­კუ­ლად, ყვე­ლა დიდი ქა­ლა­ქი წა­ე­გო, გარ­და ბურ­სა­სი... ეს იმა­ზეც მი­უ­თი­თებს, რომ ერ­დო­ღა­ნის ამომ­რჩე­ვე­ლი, ძი­რი­თა­დად, არა ურ­ბა­ნულ, არა­მედ სა­სოფ­ლო და­სახ­ლე­ბებ­ში, პრო­ვინ­ცი­ებ­ში მა­ცხოვ­რე­ბე­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბაა, ვის­თვი­საც ერ­დო­ღა­ნის რე­ლი­გი­უ­რი პო­ლი­ტი­კა გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, გან­სხვა­ვე­ბით, ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი­სა, რო­მე­ლიც კარ­გად გა­მოკ­ვე­თი­ლი სე­კუ­ლა­რუ­ლი ლი­დე­რია და რო­მელ­საც მხარს უჭე­რენ არა მარ­ტო დიდი ქა­ლა­ქის მა­ცხოვ­რებ­ლე­ბი, არა­მედ ქურ­თე­ბიც. ამის მი­ზე­ზი ის არის, რომ ქურ­თებს ერ­დო­ღა­ნის ხის­ტი პო­ლი­ტი­კა არ მოს­წონთ. ამ ყვე­ლა­ფერს ერთი სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქ­ტო­რიც ემა­ტე­ბა - ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუ არ არის თუქ­რეთ­ში გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი რე­ლი­გი­ის მიმ­დე­ვა­რი (არც სუ­ნი­ტია, არც - ში­ი­ტი), ის ალე­ვია, რო­მე­ლიც პა­ტა­რა რე­ლი­გი­უ­რი ჯგუ­ფია, ალე­ვი­ტე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი თურ­ქეთ­ში რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი ათა­სია, ანუ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუ, მი­უ­ხე­და­ვად მისი რე­ლი­გი­უ­რი კუთ­ვნი­ლე­ბი­სა, თურ­ქი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან­მა ნა­წილ­მა მი­ი­ღო პო­ტენ­ცი­ურ პრე­ზი­დენ­ტად, რად­გა­ნაც მათ­თვის სე­კუ­ლა­რიზ­მი, რო­მე­ლიც თან მოჰ­ყვე­ბა ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს პო­ლი­ტი­კურ ცხოვ­რე­ბას, უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, ვიდ­რე რე­ლი­გი­უ­რი კუთ­ვნე­ბუ­ლო­ბა.“

რო­გორც პო­ლი­ტო­ლო­გი ამ­ბობს, ძნე­ლია იმის პროგ­ნო­ზი­რე­ბა, რით დას­რულ­დე­ბა არ­ჩევ­ნე­ბის მე­ო­რე ტური, მა­ნამ­დე კი ერ­დო­ღა­ნი­სა და ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს პო­ლი­ტი­კუ­რი კურ­სის გან­სხვა­ვე­ბუ­ლო­ბა­ზე ამახ­ვი­ლებს ყუ­რა­დღე­ბას.

"იმის პროგ­ნო­ზი­რე­ბა, რომ მე­ო­რე ტურ­ში ერ­დო­ღა­ნი გა­ი­მარ­ჯვებს, ვფიქ­რობ, შე­უძ­ლე­ბე­ლია, რად­გა­ნაც არ ვი­ცით, რო­გორ იმოქ­მე­დებს თურ­ქი მო­სახ­ლე­ო­ბა. მე­ო­რეს მხრივ, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ის, რომ ერ­დო­ღა­ნის "სა­მარ­თლი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის პარ­ტი­ამ“ ახლა და­ახ­ლო­ე­ბით 8%-ით ნაკ­ლე­ბი აიღო, ვიდ­რე წინა არ­ჩევ­ნებ­ზე, ხოლო "სა­ხალ­ხო რეს­პუბ­ლი­კურ­მა“ პარ­ტი­ამ 3%-ით მეტი, ვიდ­რე წინა არ­ჩევ­ნებ­ზე. პრაქ­ტი­კუ­ლად, შე­იც­ვა­ლა დი­ნა­მი­კა. პრე­ზი­დენ­ტმა სუ­ლაც 1%-ით რომ მო­ი­გოს, კი­თხვა არ უნდა, რომ ის ლე­გი­ტი­მუ­რი იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ზო­გა­დად, მისი პო­ზი­ცი­ე­ბი და­სუს­ტე­ბუ­ლია და იმ­დე­ნად, რომ მისი სა­ში­ნაო და სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა ასე­თი თა­მა­მი შე­იძ­ლე­ბა ვე­ღარ იყოს, მის­კენ ასი თვა­ლი და ყური იქ­ნე­ბა მი­პყრო­ბი­ლი, ვიდ­რე ეს აქამ­დე იყო. თურ­ქეთ­ში საპ­რე­ზი­დენ­ტო მმარ­თვე­ლო­ბაა და ამ წუ­თას პარ­ლა­მენტს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა არ ენი­ჭე­ბა. საქ­მე იმა­შია, რომ მი­წისძვრით და­ზა­რა­ლე­ბულ­მა რა­ი­ო­ნებ­მა ერ­დო­ღანს და­უ­ჭი­რეს მხა­რი. ჯარი ბუ­ნებ­რი­ვად ნე­იტ­რა­ლუ­რია და ერ­დო­ღა­ნის ზე­გავ­ლე­ნე­ბის გამო იქ, რა თქმა უნდა, სე­კუ­ლა­რე­ბის პო­ზი­ცია და­სუს­ტდა, მაგ­რამ არც იმ­დე­ნად, რომ სე­კუ­ლა­რუ­ლი მხარ­და­ჭე­რა ჯა­რი­დან გამ­ქრა­ლი­ყოს...

ამ ორ კან­დი­დატს შო­რის ბევრ რა­მე­შია და­პი­რის­პი­რე­ბა - ეკო­ნო­მი­კა­ში, სო­ცი­ა­ლურ სფე­რო­ში, სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა­სა და სხვა. სა­გა­რე­ო­ში პო­ლი­ტი­კა­ში ერ­დო­ღა­ნის­თვის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ბა­ლან­სის პო­ლი­ტი­კა, და­სავ­ლე­თის შე­კა­ვე­ბა ისე, რომ ამ პრო­ცეს­ში იგი ჩი­ნეთ­სა და რუ­სეთს კარს უღებს, მზად არის ირან­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის­თვი­საც. ერ­დო­ღანს მი­აჩ­ნია, რომ და­სავ­ლე­თის შე­კა­ვე­ბის პრო­ცეს­ში რუ­სე­თის გა­მო­ყე­ნე­ბა კარ­გი იდე­აა - ეს არის მთე­ლი მისი კურ­სი. ასე­ვე, ინფლა­ცი­ის სა­კი­თხია მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი, ვი­ნა­ი­დან მათ ეკო­ნო­მი­კუ­რად სა­ერ­თოდ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი პო­ლი­ტი­კა აქვთ. მა­გა­ლი­თად, ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს მი­აჩ­ნია, რომ მაქ­სი­მა­ლუ­რად უნდა მო­ი­ზი­დოს ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბი და და­ახ­ლოვ­დეს და­სავ­ლეთ­თან, რათა და­სავ­ლუ­რი ფული შე­მო­ვი­დეს, ხოლო ერ­დო­ღანს თვითკმა­რი ეკო­ნო­მი­კის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის სურ­ვი­ლი აქვს, რო­მე­ლიც ძი­რი­თა­დად თურ­ქე­თის წარ­მო­ე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე იქ­ნე­ბა ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი. ეს, პრაქ­ტი­კუ­ლად, შე­უძ­ლე­ბე­ლია და შე­საძ­ლე­ბე­ლია პირ­და­პირ თუ ირი­ბად ჩი­ნეთ­ზე და რუ­სეთ­ზე ჩა­მო­კი­დე­ბას გუ­ლის­ხმობ­დეს. მათი სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კაც გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია, მა­გა­ლი­თად, ქე­მალ ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს ევ­რო­კავ­შირ­ში გა­წევ­რე­ბის დიდი ინ­ტე­რე­სი აქვს მა­შინ, რო­დე­საც ერ­დო­ღანს ამა­ზე გათ­ვლა აღარ აქვს. სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ალ­ბათ ერთ-ერთი მთა­ვა­რი წყალ­გამ­ყო­ფია სე­კუ­ლა­რიზ­მი - ერ­დო­ღა­ნის მხარ­დამ­ჭე­რე­ბი არი­ან გა­მოკ­ვე­თი­ლი რე­ლი­გი­უ­რი ჯგუ­ფე­ბი, ხოლო სე­კუ­ლა­რე­ბი ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს მხარ­დამ­ჭე­რე­ბი.

ზო­გა­დად, თურ­ქე­თი ყვე­ლა ძა­ლას თა­ვის სა­სი­კე­თოდ იყე­ნებს, ერ­დო­ღა­ნის პო­ლი­ტი­კა რომ ცვა­ლე­ბა­დია, ჩვენ ვი­ხი­ლეთ - ის რუ­სეთ­თან პე­რი­ო­დუ­ლად თბილ ურ­თი­ერ­თო­ბას ატა­რებ­და, პე­რი­ო­დუ­ლად - უპი­რის­პირ­დე­ბო­და, ამი­ტომ ვერ ვი­ტყვი, რომ ის ვინ­მეს მო­კავ­ში­რეა, რაც უა­რე­სი შე­იძ­ლე­ბა იყოს, ვიდ­რე ვინ­მეს მო­კავ­ში­რე­ო­ბა. თურ­ქე­თი არის ერთ-ერთი უმ­თავ­რე­სი წამ­ყვა­ნი ძალა, რო­გორც უკი­დუ­რეს აღ­მო­სავ­ლეთ ევ­რო­პა­ში, ასე­ვე უკი­დუ­რეს და­სავ­ლეთ აზი­ა­ში, შე­სა­ბა­მი­სად, მისი გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი წონა ძა­ლი­ან დი­დია და თუ კი ის იქ­ნე­ბა დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი, ზე­გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი და პროგ­რე­სუ­ლი, რა თქმა უნდა, პირ­ველ რიგ­ში რე­გი­ონს წა­ად­გე­ბა და ნა­ტო­შიც აღარ იქ­ნე­ბა თურ­ქუ­ლი ახი­რე­ბე­ბი ერ­თგვა­რი აქი­ლევ­სის ქუს­ლი.

აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რომ და­სავ­ლე­თი ამ არ­ჩევ­ნებს დიდი ყუ­რა­დღე­ბით უყუ­რებს, ვი­ნა­ი­დან თურ­ქე­თის ყოფ­ნა ნა­ტო­ში, ევ­რო­კავ­ში­რის კან­დი­და­ტად, ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის ერთ-ერთ მთა­ვარ მო­თა­მა­შედ ავ­ტოკ­რა­ტი­უ­ლი რე­ჟი­მის პი­რო­ბებ­ში, ბევ­რად უა­რე­სი იქ­ნე­ბო­და, ვიდ­რე დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პი­რო­ბებ­ში. ამ შემ­თხვე­ვა­ში ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუ, ცხა­დია, და­სავ­ლე­თის­თვის უფრო მი­სა­ღე­ბი კან­დი­და­ტია და შე­იძ­ლე­ბა ჩვენ­თვი­საც უკე­თე­სი იყოს, რად­გა­ნაც რე­გი­ონ­ში სტა­ბი­ლუ­რო­ბა და დე­მოკ­რა­ტია სა­ქარ­თვე­ლოს ინ­ტე­რე­სიც არის. სხვა­თა შო­რის, ქი­ლიჩ­და­რ­ოღ­ლუს ერთ-ერთი მთა­ვა­რი სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კუ­რი კურ­სი, რაც მან გა­ა­ცხა­და, ეს არის მშვი­დო­ბა თურ­ქე­თის ყვე­ლა მე­ზო­ბელ­თან".