მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის­თვის ამე­რი­კუ­ლი კომ­პა­ნია „გი­ლი­არ­დის“ თა­ნად­გო­მით და­წყე­ბუ­ლი C ჰე­პა­ტი­ტის ელი­მი­ნა­ცი­ის უნი­კა­ლუ­რი, უფა­სო სა­ხელ­მწი­ფო პროგ­რა­მა ჯერ კი­დევ გრძელ­დე­ბა. პა­ცი­ენ­ტე­ბი, ვინც გზა­დაგ­ზა ერ­თვე­ბი­ან პროგ­რა­მა­ში, თა­ვის გულ­შე­მატ­კივ­რებ­თან ერ­თად მო­უთ­მენ­ლად ელი­ან ვირუ­სის სა­ბო­ლო­ოდ და­მარ­ცხე­ბას. მთა­ვა­რია, თი­თო­ე­ულ­მა მათ­გან­მა სწო­რად და­იც­ვას ექი­მის მი­თი­თე­ბა და ცხოვ­რე­ბის წე­სიც მკურ­ნა­ლო­ბას შე­უ­სა­ბა­მოს. და კი­დევ, მთა­ვა­რია, თუნ­დაც მსოფ­ლიო პან­დე­მი­ის ფონ­ზე, არ და­გა­ვი­წყდეთ, რომ C ჰე­პა­ტი­ტი საკ­მა­ოდ ვე­რა­გი ვირუ­სია - „კო­ვიდ-19“-ის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ხან­გრძლი­ვად მიმ­დი­ნა­რე­ობს ჩუ­მად, უსიმპტო­მოდ, ხოლო როცა რა­ღაც კუ­თხით თავს იჩენს, ხში­რად მკურ­ნა­ლო­ბაც დაგ­ვი­ა­ნე­ბუ­ლია ხოლ­მე, ამი­ტომ მისი დრო­უ­ლი აღ­მო­ჩე­ნა და შემ­დგომ - მკურ­ნა­ლო­ბა, თქვე­ნი გან­კურ­ნე­ბი­სა და სი­ცო­ცხლის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბის ტოლ­ფა­სია.

იცო­დე, C ჰე­პა­ტი­ტი არ იც­დის! - სწო­რედ ამ სლო­გა­ნით გა­ნაგ­რძო­ბენ პა­ცი­ენ­ტთა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი, და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლი­სა და სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ჯან­მრთე­ლო­ბის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტრის მხარ­და­ჭე­რით, C ჰე­პა­ტი­ტის პრე­ვენ­ცი­ის კამ­პა­ნი­ას. გარ­და იმი­სა, რომ ინ­ტერ­ნეტ-სივ­რცი­სა თუ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის თა­ნად­გო­მით ავ­რცე­ლე­ბენ ელი­მი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მი­სა და C ჰე­პა­ტი­ტის სა­ინ­ფორ­მა­ციო კამ­პა­ნი­ას, ასე­ვე, ყვე­ლა კო­ვიდ­რე­გუ­ლა­ცი­ის დაც­ვით, შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად, სტუმ­რო­ბენ სა­ქარ­თვე­ლოს სხვა­დას­ხვა რე­გი­ონს და იმა­ვე ინ­ფორ­მა­ცი­ას და ვირუს­თან ბრძო­ლის სა­კუ­თარ გა­მოც­დი­ლე­ბას პი­რის­პირ უზი­ა­რე­ბენ მო­სახ­ლე­ო­ბის ჯგუ­ფებს.

ამას წი­ნათ, სამ­ცხე-ჯა­ვა­ხეთ­ში, კერ­ძოდ - ახალ­ცი­ხე­ში, რამ­დე­ნი­მე დღით მე­გობ­რებ­თან გახ­ლდით სტუმ­რად. ერთ-ერთ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, სხვა ადა­მი­ა­ნე­ბიც იყ­ვნენ ჩვენ­თან ერ­თად და კო­ვიდ­პან­დე­მი­ა­ზე და­ი­წყეს სა­უ­ბა­რი. მე კი ჩემი ინ­ტერ­ვი­უ­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, C ჰე­პა­ტი­ტის პრე­ვენ­ცი­ის კამ­პა­ნი­ა­საც გა­დავ­წვდი და მათ ვკი­თხე, რა იცოდ­ნენ C ვირუს­ზე. აღ­მოჩ­ნდა, რომ იცოდ­ნენ, უფრო ზუს­ტად, ორმა მათ­გან­მა იცო­და, რომ ვირუ­სის მა­ტა­რე­ბე­ლი იყო. სა­უ­ბა­რი რომ გა­ვუ­ბი და გა­მოვ­კი­თხე, რო­გორ შე­ი­ტყვეს, ვირუ­სი რომ ჰქონ­დათ, რა იცოდ­ნენ მას­ზე, იმ­კურ­ნა­ლეს თუ არა და ასე შემ­დეგ, ცო­ტა­თი კი იუ­ხერ­ხუ­ლეს, მაგ­რამ რად­გან ერ­თმა­ნეთს ძა­ლი­ან კარ­გად იც­ნობ­დნენ და ერ­თმა­ნე­თის ვირუ­სის ამ­ბა­ვიც იცოდ­ნენ, თან კი­დევ, ერთ-ერთს იმ შეხ­ვედ­რამ­დე მეც ვიც­ნობ­დი, უფრო თა­ვი­სუფ­ლად ალა­პა­რაკ­დნენ. ვთხო­ვე, თქვენს ამ­ბავს დავ­წერ-მეთ­ქი. ბევ­რი იფიქ­რეს და დამ­თან­ხმდნენ, თუმ­ცა, რო­გორც ხში­რად ხდე­ბა, მთხო­ვეს, გვა­რი არ და­წე­როო.

მე­რაბ დ. 48 წლის:

- ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში, მო­ნაც­ვლე­ო­ბით - ხან ნარ­კო­ტოკს ვი­ღებ­დი, ხან ალ­კოჰო­ლურ სას­მელს. უმ­ძი­მე­სი დღე­ე­ბიც მქო­ნია, ჭა­ობ­ში რომ იძი­რე­ბი და ამა­საც ვე­ღარ ხვდე­ბი. C ჰე­პა­ტიტ­ზე ბევ­რი არა­ფე­რი ვი­ცო­დი, გარ­და იმი­სა, რომ ღვიძ­ლის საკ­მა­ოდ მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბა იყო. ისიც ვი­ცო­დი, რომ ჩემი მე­გობ­რე­ბის 98 %-ს ჰქონ­და და სა­ვა­რა­უ­დოდ, მეც მექ­ნე­ბო­და. 27 წლის ვი­ყა­ვი, ნარ­კო­ტი­კის თა­ვის და­ნე­ბე­ბა რომ გა­დავ­წყვი­ტე და ექიმ­თან მი­ვე­დი. სას­წრა­ფოდ ჰე­პა­ტი­ტებ­ზე შე­მა­მოწ­მეს. ნამ­დვი­ლად არ გამ­კვირ­ვე­ბია, ვირუ­სი რომ აღ­მო­მაჩ­ნდა, არც შოკ­ში ჩავ­ვარ­დნილ­ვარ, არც შემ­ში­ნე­ბია. გა­მაფრ­თხი­ლეს, არ და­მე­ლია, მაგ­რამ სულ ტყუ­ი­ლად - ზუს­ტად ისე გან­ვაგ­რძე ცხოვ­რე­ბა, რო­გორც მა­ნამ­დე ვცხოვ­რობ­დი... ნე­ბის­ყო­ფა არ მეყო...

- C ჰე­პა­ტი­ტის მკურ­ნა­ლო­ბა­ზე არ გი­ფიქ­რია?

- რო­დე­საც და­მი­დას­ტურ­და, მა­შინ ვერც ვი­ოც­ნე­ბებ­დი, რად­გან ინ­ტერ­ფე­რო­ნით მკურ­ნა­ლო­ბა დიდ ხარ­ჯებ­თან იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. თუმ­ცა, რო­დე­საც გა­მოჩ­ნდა C ჰე­პა­ტი­ტის უფა­სო მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ექ­ტი, გა­დავ­წყვი­ტე, გა­მერ­კვია, რა მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მქონ­და ღვიძ­ლი - მე ხომ ისიც არ ვი­ცო­დი, ვირუ­სის რა რა­ო­დე­ნო­ბა მქონ­და სის­ხლში და რა მას­შტა­ბით იყო ღვიძ­ლი და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი?! უკვე ოჯა­ხი მყავ­და და, ალ­ბათ, ამა­ნაც მი­ბიძ­გა. მი­უ­ხე­და­ვად ოჯა­ხის წევ­რე­ბი­სა და ახ­ლობ­ლე­ბის საყ­ვე­დუ­რე­ბი­სა, ში­გა­და­შიგ გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის პე­რი­ოდ­შიც ვსვამ­დი ლუდს. მე­ჩხუ­ბე­ბოდ­ნენ, რას არ მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, მაგ­რამ ვპირ­დე­ბო­დი, მკურ­ნა­ლო­ბას რომ და­ვი­წყებ, მერე წვეთს არ დავ­ლევ-მეთ­ქი. ძა­ლი­ან კი გა­ვოც­დი, მაგ­რამ გა­მოკ­ვლე­ვამ მიჩ­ვე­ნა, რომ ღვიძ­ლის და­ზი­ა­ნე­ბის ხა­რის­ხი საკ­მა­ოდ და­ბა­ლი მქონ­და და... მოკ­ლედ, ამან გა­მა­თა­მა­მა. ახლა იშ­ვი­ა­თად ვსვამ და იქ­ნებ აღარც დავ­ლიო... ვნა­ხოთ. სი­გა­რეტს კი თავი და­ვა­ნე­ბე, ისიც - ფილ­ტვე­ბის გამო... მა­წუ­ხებს. ვნა­ხოთ, რა­ღაც ხნის შემ­დეგ ვფიქ­რობ, კი­დევ გა­და­ვი­მოწ­მო ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა, მათ შო­რის - ღვიძ­ლი­საც და თუ უა­რე­სო­ბის­კენ წა­ვი­და სი­ტუ­ა­ცია, აუ­ცი­ლებ­ლად და­ვი­წყებ მკურ­ნა­ლო­ბას.

მაკა ზ. 54 წლის:

- წლე­ბის წინ სრუ­ლი­ად მო­უ­ლოდ­ნე­ლად, ოპე­რა­ცი­ის წინ, სის­ხლის ანა­ლიზ­ში C ჰე­პა­ტი­ტის ვირუ­სი აღ­მო­მაჩ­ნდა. ეს იყო უდი­დე­სი შოკი, რო­მელ­მაც ოპე­რა­ცი­ის 16-წლი­ა­ნი ში­შიც კი გა­და­ფა­რა. ჩემს ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ში სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლად ეს და­ა­ვა­დე­ბა ნარ­კო­მა­ნი­ას­თან, ლო­თო­ბა­სა და მსგავს უარ­ყო­ფით ცხოვ­რე­ბის წეს­თან იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. პირ­ვე­ლად ის ვი­კი­თხე, მე - სა­ი­დან-მეთ­ქი?! ამ კი­თხვას მა­ში­ნაც და მას შემ­დე­გაც კონ­ტრკი­თხვით ვპა­სუ­ხობ: ხომ და­დი­ხარ სი­ლა­მა­ზის სა­ლონ­ში და სტო­მა­ტო­ლოგ­თან? ფაქ­ტია, რომ დავ­დი­ო­დი. აქე­დან და­ვი­წყე გაც­ნო­ბი­ე­რე­ბა, რომ რო­გო­რი ცხოვ­რე­ბის წე­სი­თაც უნდა ცხოვ­რობ­დე, ამ და­ა­ვა­დე­ბი­სა­გან თავს ვე­რა­ვინ და­ი­ცავს! შო­კის მი­უ­ხე­და­ვად, ამ ფაქ­ტის და­მალ­ვა არც მი­ფიქ­რია. პი­რი­ქით, ვინც მო­სა­ლოდ­ნელ ოპე­რა­ცი­ა­ზე შე­მე­კი­თხე­ბო­და, მა­შინ­ვე ამ თავ­ზარ­დამ­ცემ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე ვუ­წყებ­დი ლა­პა­რაკს. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით დე­და­ჩე­მის გავ­ლე­ნის ქვეშ მო­ვე­ქე­ცი, რად­გან ერ­თად ვცხოვ­რობთ და ყო­ფი­ლი მე­დი­ცი­ნის მუ­შა­კი­ცაა. უმ­კაც­რეს დი­ე­ტა­ზე გა­და­მიყ­ვა­ნა და ამან, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, და­მა­კომ­პლექ­სა კი­დეც. და­ა­ვა­დე­ბა­ზე სა­უ­ბა­რი შევ­წყვი­ტე და სხვა­საც რომ ეთ­ქვა, C ჰე­პა­ტი­ტი მაქ­ვსო, სა­კუ­თარ და­ა­ვა­დე­ბას არაფ­რით ვამ­ხელ­დი. C ჰე­პა­ტიტ­ზე კი მხო­ლოდ ის ვი­ცო­დი, რომ ვე­რა­გი და­ა­ვა­დე­ბა იყო და - ღვიძ­ლის ცი­რო­ზის წი­ნა­პი­რო­ბა, უკურ­ნე­ბე­ლი სენი, რო­მე­ლიც შე­ზღუ­დულ კვე­ბას სა­ჭი­რო­ებ­და.

დე­და­ჩე­მის ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბით მკაცრ დი­ე­ტა­ზე ვი­ყა­ვი, თა­ნაც სის­ხლში შაქ­რის შემ­ცვე­ლო­ბაც მერ­ყე­ობ­და. ყვე­ლაფ­რის შე­დე­გად 7 კი­ლოგ­რა­მი და­ვი­კე­ლი. სა­მო­სი არ მრგებ­და, გა­რეგ­ნო­ბა შე­მეც­ვა­ლა და ძა­ლი­ან დეპ­რე­სი­უ­ლი გავ­ხდი. სტუმ­რა­დაც კი არ­სად დავ­დი­ო­დი... ერთ დღეს აღ­მო­ვა­ჩი­ნე, რომ შვი­ლიშ­ვი­ლებ­თან ჩა­ხუ­ტე­ბა­საც ვე­რი­დე­ბო­დი. ცხოვ­რე­ბა­ში თავს უსარ­გებ­ლოდ და უფუნ­ქცი­ოდ გრძნობ­დი, თით­ქოს ცხოვ­რე­ბას ფასი და­ე­კარ­გა... ამან სა­ერ­თოდ გა­მა­გი­ჟა, ნერ­ვებ­მა მიმ­ტყუ­ნა თუ რა­ღაც ამ­დაგ­ვა­რი და­მე­მარ­თა... თა­ვის მოკ­ვლა გა­დავ­წყვი­ტე, მაგ­რამ დე­და­ჩემ­მა მო­მის­წრო...

მერე კი, რად­გან ცო­ცხა­ლი გა­დავ­რჩი, რა­ღა­ცე­ბი გა­და­ვა­ფა­სე და გა­დავ­წყვი­ტე, უფრო კარ­გად გა­მეც­ნო ჩემი „მტე­რი“ - და­ა­ვა­დე­ბა, რო­მელ­მაც აქამ­დე მი­მიყ­ვა­ნა. ინ­გლი­სუ­რი კარ­გად ვიცი და ინ­ტერ­ნეტ­ში ბევ­რი რამ წა­ვი­კი­თხე, მა­შინ მივ­ხვდი, რომ ფე­ხებ­სა და ხე­ლებ­ზე ჩემი სის­ხლცაქ­ცე­ვე­ბიც სწო­რედ ვირუ­სის დამ­სა­ხუ­რე­ბა იყო და კი­დევ ბევ­რი რამ. მერე, თით­ქოს გა­მო­წე­რი­ლი­ვით, სა­პატ­რი­არ­ქოს ტე­ლე­ვი­ზი­ით მო­ძღვრის სა­უ­ბა­რიც მო­ვის­მი­ნე თვით­მკვლე­ლო­ბა­ზე და გა­მი­ხარ­და, რომ ეს სა­ში­ნე­ლე­ბა ვერ გან­ვა­ხორ­ცი­ე­ლე... და ელი­მი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მა­მაც მო­მის­წრო... მოკ­ლედ, იმ­დე­ნი რამ გა­ვი­გე, რომ C ჰე­პა­ტი­ტით ცხოვ­რე­ბა არ მთავ­რდე­ბა, გა­დავ­წყვი­ტე, გა­მე­რის­კა და ახა­ლი წამ­ლით მკურ­ნა­ლო­ბა და­მე­წყო. ერთხანს მა­ინც ვით­რიე ფეხი... ახალ­ცი­ხე პა­ტა­რა ქა­ლა­ქია, ყვე­ლა ყვე­ლას იც­ნობს და... მაგ­რამ შვი­ლე­ბის მხარ­და­ჭე­რით და შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბის გამო მა­ინც წა­ვე­დი კლი­ნი­კა­ში, მაგ­რამ არა აქ, არა­მედ - თბი­ლის­ში. დღეს ბედ­ნი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი ვარ - სრუ­ლი­ად გან­ვი­კურ­ნე. არც ისე ყო­ფი­ლა საქ­მე, რო­გორც მე­გო­ნა - ყვე­ლა­ფე­რი მშვე­ნივ­რად გა­და­ვი­ტა­ნე. სამ თვეს ვმკურ­ნა­ლობ­დი და უკვე ორი წე­ლი­წა­დია, ვი­მოწ­მებ. ყვე­ლა­ფე­რი რიგ­ზე მაქვს. მთა­ვა­რია, იმე­დი არ და­კარ­გო და და­ი­ჯე­რო, რომ შენი სი­ცო­ცხლე ჯერ კი­დევ ძვირ­ფა­სია შენი ოჯა­ხი­სათ­ვის და... შენ­თვი­საც. ამი­ტომ, ყვე­ლას ვე­ტყვი, რომ ნუ და­ე­ლო­დე­ბი­ან ოპე­რა­ცი­ის გა­კე­თე­ბას და სტრესს ნუ და­ი­მა­ტე­ბენ. აუ­ცი­ლებ­ლად მი­დით და გა­არ­კვი­ეთ, შემ­თხვე­ვით, ხომ არ გაქვთ ეს ვირუ­სი, რომ მერე ჩემ­სა­ვით იმა­ზეც არ იდარ­დოთ, შვილს ან შვი­ლიშ­ვილს ხომ არა­ფე­რი გა­დავ­დეო. თუნ­დაც აღ­მო­გაჩ­ნდეთ, ელი­მი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მა სრუ­ლი­ად უსაფრ­თხოა და მკურ­ნა­ლო­ბა­საც უკუჩ­ვე­ნე­ბა თით­ქმის არ აქვს. ამას გე­უბ­ნე­ბით მე - ადა­მი­ა­ნი, ვინც ეს მკურ­ნა­ლო­ბა ჩა­ი­ტა­რა. და კი­დევ, ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ამ მკურ­ნა­ლო­ბა­ში სა­ერ­თოდ არ გე­ხარ­ჯე­ბათ თან­ხა - ალ­ბათ, თქვენც ხვდე­ბით, რომ ეს უდი­დე­სი ბედ­ნი­ე­რე­ბაა.

ავ­ტო­რი: ირმა ხარ­ში­ლა­ძე