"მძიმე ოპერაცია გავიკეთე... ნარკოზიდან მამა გაბრიელის თვალებმა გამომაღვიძა..." - თვითნასწავლი ხელოვანის საოცარი ნამუშევრები
ედიშერ მაჩალაძე ხეზე ჭრისა და კვეთის ოსტატია. მისი ნამუშევრები საქართველოს მასშტაბით ბევრგან არის გაფანტული. ის ხისგან ქმნის როგორც ხატებს, ხატის პერანგებს და სარიტუალო ნივთებს, ასევე სხვადასხვა საოცარ საგნებს, რაც მნახველის ყურადღებას მაშინვე იპყრობს. ცოტა ხნის წინ, მისი ნახელავი - მაკნატუნები მეც ვნახე, ძალიან მომეწონა და სწორედ ეს გახდა შემდგომ მასთან გასაუბრების მიზეზიც...
"ვმუშაობ კოლეჯში "სპექტრი“, ჩვენი დირექტორის იდეა იყო გაგვეკეთებინა მაკნატუნები - თითოეულის სიმაღლე მეტრ-ნახევარია. რატომღაც დიდი დაინტერესება გამოიწვია, არადა, ამჯერად საახალწლოდ და სასინჯად გავაკეთეთ. მასალად ფიჭვი გამოვიყენე. ახლა ვფიქრობ, რომ ცაცხვისგან ჯობს მათი დამზადება, უფრო მსუბუქი დასამუშავებელი მასალაა“, - გვეუბნება ედიშერ მაჩალაძე, რომელსაც მიაჩნია, რომ თვითნასწავლი ხელოვანია.
ბავშვობიდან კი ხატავდა, მაგრამ იმის გამო, რომ ძალიან პატარა დაობლდა, მშობლები არ ახსოვს და უმეტესად ბებია, ბიძა და ბიცოლა ზრდიდნენ, მათ იმერეთიდან დედაქალაქში მისი მარტო გამოშვება ვერ გარისკეს, რადგანად, ედიშერზე პასუხისმგებლობა ჰქონდათ აღებული.
"ასე რომ, ვერ მოხერხდა სწავლა თუნდაც თოიძის სამხატვრო სასწავლებელში რომ გამეგრძელებინა. მერე არ ვიცი, როგორ მოხდა, მაგრამ ქუთაისის პოლიტექნიკური სასწავლებელი ავეჯის სპეციალობით დავამთავრე. ქუთაისის ავეჯის კომბინატის ექსპერიმენტულ საამქროში ძალიან ცოტა ხანს ვიმუშავე, სადაც მხატვრული დამუშავებით ავეჯს ამზადებდნენ... მერე ბიზნესის სფეროში წავედი, მაგრამ 2000 წელს ჩემი ხელით რაღაცების კეთება მომინდა და ერთი ცალი საჭრეთლით, სხვა არაფერი მქონდა, წმინდა ნინოს ჯვარი გავაკეთე. შემდეგ ხარის თავს შევეჭიდე, რომელიც ახლაც ბუხარზე მაქვს დადგმული. მოკლედ, ყველაფერი ასე დაიწყო...
მოგვიანებით ნამუშევრები ჩემმა მოძღვარმა დეკანოზმა ანდრია ნაცვლიშვილმა ნახა და სწორედ მან მიბიძგა, რომ ეს საქმე გამეგრძელებინა. ამან პრაქტიკულად გადამაწყვეტინა ის, რომ ბიზნესიდან მთლიანად წამოვედი. "აფრიკაში" ვიყიდე ნაკვეთი და იქ ჩავსახლდი. დავიწყე ჩემს ეზო-კარში ფუსფუსი, მუშაობა“, - გვიყვება ბატონი ედიშერი, რომელმაც ჯვარცმა არაერთი ეკლესიისთვის შექმნა. პირველი ჯვარცმა, კუკიაზე, მთავარანგელოზ გაბრიელის ტაძარისთვის იყო. იქ თან პირველი სტიქაროსანი გახლდათ და ნამუშევარი მოძღვრის ლოცვა-კურთხევით დაამზადა. შემდეგ იყო ანალოგიები და ასე დაიწყო და დაიწყო...
გარდა ხატებისა და ჯვარცმისა, აკეთებს პანოებს, სხვადასხვა საინტერესო ნივთებს, მაგალითად, საოცარ ნარდს, რომელზეც "ვეფხისტყაოსნის“ პერსონაჟებია ამოკვეთილი.
"კი, მაგიდა-ნარდები შევქმენი, კომბინირებული, სადაც ნარდიც არის და ჭადრაკიც, თუმცა ჩვეულებრივი ხელის ნარდებიც მაქვს დამზადებული. ბევრს "ვეფხისტყაოსნის“ პერსონაჟების გამოსახულებით მოსწონს.
- ბევრნაირი ხე არსებობს, ყველას ამუშავებთ და "უშინაურდებით“?
- კი, ხე ბევრნაირია, მაგრამ ის, რომელიც ადვილად მუშავდება, წლები რომ გადის, თავის ფორმას კარგავს. საიმდო მასალებია - ცაცხვი, ნეკერჩხალი, კაკალი. მისგან შექმნილი ყველა ნივთი გადასარევია. ცაცხვი კი, როგორც გითხარით, ჩემი ჩანაფიქრის განხორციელების საშუალებას მაძლევს.
- ხე რა ინფორმაციას გაწვდით, ანუ რას გიყვებათ მასალა, რომელზეც მუშაობთ?
- თვითონ გაძლევს იდეას ამა თუ იმ კუნძიდან, ფიცრიდან, ხის ნაჭრიდან რა გამოვა. თვითონ ხე ყვება ამბავს იმაზე, რაც მისგან უნდა შეიქმნას... უცნაურია, მაგრამ ასეა...
- ვაზის მერქნისგან თუ გაგიკეთებიათ რამე?
- როგორ არა, საინტერესოა მასზე მუშაობაც. ვენახი მაქვს, როცა ვაზი ბერდება, მოჭრა მიწევს და მისგან ჯვარიც დამიმზადებია და ბევრი სხვა რამაც. ემოციურად კი ეს ყველაფერი რაღაც განსაკუთრებულ შეგრძნებას იწვევს. მუშაობისას თითქოს საოცრება ხდება... ხელში აიღებ, იდეაც გაქვს, რა უნდა შექმნა, მაგრამ იმედი არა, რომ რამე გამოვა, ეჭვის თვალით უყურებ და ბოლოს გასაოცარ შედეგს იღებ. ღმერთი, უფალი იძლევა მისი დასრულების და სრულქმნის საშუალებას...
- როგორც ვნახე, მამა გაბრიელის ხატიც გაქვთ შექმნილი.
- 4 წლის წინ მძიმე ოპერაცია გავიკეთე. ამისთვის, წინასწარ ვემზადებოდი, მეშინოდა და მამა გაბრიელის ცხედართან, მცხეთაში, სამთავროს დედათა მონასტერში დავდიოდი. ვლოცულობდი და შემწეობას ვთხოვდი. მანამდე კი ერთმა ექიმმა დამირეკა და მითხრა, რომ მამა გაბრიელის ხატი სურდა, რომ მე შემექმნა. ისიც ავად იყო და დამოკიდებული იყო უფალსა და მამა გაბრიელის შემწეობაზე. მაგრამ ეს ადამიანი მალევე გაქრა, დამეკარგა, აღარ გამოჩნდა. ამასობაში ოპერაცია გავიკეთე, მამა გაბრიელის ცხედართან რომ დავდიოდი, არ ვიცი, როგორ აისახა ჩემს მეხსიერებაზე ეს და ნარკოზიდან მისმა თვალებმა გამომაღვიძა... მერე როგორც კი ტელეფონის ჩართვის უფლება მომცეს, ვინც პირველი დამირეკა, ის ექიმი იყო, რომელიც მამა გაბრიელის ხატს მიკვეთავდა. იმან სულ არ იცოდა, მე სად ვიყავი იმ წუთას და რა მჭირდა. რას შვრები? როდის გავაკეთებთ ხატსო? - მკითხა. არ ვიცოდი, რას ვიზამდი, ჯერ საავადმყოფოში ვიწექი, მაგრამ მაშინვე ვუპასუხე, აუცილებლად გავაკეთებ-მეთქი. მოკლედ, ძალიან მალე, ისე, რომ იარაღის ხელში აღების, სიმძიმის აწევის, ზედმეტი მოძრაობის უფლება რომ არ მქონდა, როგორ, რანაირად, მაგრამ გავაკეთე. მამა გაბრიელის იმ ხატს ზუსტად ის მეტყველი თვალები აქვს, რომელიც პალატაში გამომეცხადა.
როგორც გითხარით, ჩემი ნამუშევარი ბევრ ეკლესიაშია, სამებაში ანდრია პირვეწოდებულის ტრიპტიხია სამმეტრ-ნახევრიანი და ა.შ.
ჯვარცმა და ხატები უფრო მარხვის დღეებში გამომდის...
- სახელოსნო თქვენს ეზოში გაქვთ?
- კი, იქვეა, სადაც ვმუშაობ და არ ვჩერდები, რადგანაც მოსწონთ ჩემი ნამუშევრები... 2 შვილი და სამი შვილიშვილი მყავს, მათგან 10 წლის გიორგი ამ საქმის მიმართ ყველაზე მეტ დაინტერესებას იჩენს, მეც ხელს ვუწყობ.
- თქვენი საახალწლო სურვილები რა არის?
- ღვთის წყალობით მთელი მსოფლიო და ქვეყანა ჯანმრთელი მინდა, რომ იყოს, საქმის კეთების ხალისი რომ გვქონდეს... ჩემს ეზოში პატარა სამლოცველოს გაკეთება მინდა, რომელიც ასევე ხის იქნება და შემდეგ წელს ამ საქმეს სერიოზულად უნდა შევეჭიდო. ბედნიერი წელი გვქონდეს ყველას!