"ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დი ახალ­გაზ­რდა, მო­უმ­წი­ფე­ბე­ლი უჯრე­დია, რო­მელ­საც აქვს თვით­გა­ნახ­ლე­ბის უნა­რი და ამავდრო­უ­ლად შე­უძ­ლია სხვა­დას­ხვა სა­ხის უჯრე­დე­ბად (მა­გა­ლი­თად, კა­ნის, ძვლის, სის­ხლის, ხრტი­ლის, კუნ­თის, ღვიძ­ლის, ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის) დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბა და მომ­წი­ფე­ბა. ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ქსო­ვი­ლე­ბი­სა და ორ­გა­ნო­ე­ბის მუდ­მივ აღ­დგე­ნა-თვით­გა­ნახ­ლე­ბას უზ­რუნ­ველ­ყო­ფენ. ამ­გვა­რად, ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დი ორ­გა­ნიზ­მის უწყვე­ტი რე­გე­ნე­რა­ცი­ის წყა­როა", - აღ­ნიშ­ნავს გოჩა შა­თი­რიშ­ვი­ლი, ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის ბანკ ჯე­ო­ქორ­დის სა­მე­დი­ცი­ნო დი­რექ­ტო­რი, მარ­და­ლე­იშ­ვი­ლის სა­მე­დი­ცი­ნო ცენ­ტრის უჯრე­დუ­ლი თე­რა­პი­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლი, ლუ­ბე­კის სა­მე­დი­ცი­ნო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის (გერ­მა­ნია) მე­დი­ცი­ნის დოქ­ტო­რი.

"ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის ბანკს მისი და­არ­სე­ბის დღი­დან, 2006 წლის ივ­ლი­სი­დან ვხელ­მძღვა­ნე­ლობ. ამ­ჟა­მად ჩვე­ნი ბან­კი ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის მსოფ­ლიო ასო­ცი­ა­ცი­ის აქ­ტი­უ­რი წევ­რია, რო­მე­ლიც მსოფ­ლი­ოს ყვე­ლა მნიშ­ვნე­ლო­ვან ბანკს აერ­თი­ა­ნებს და რო­მელ­საც ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის კვლე­ვის პი­ო­ნე­რი და მსოფ­ლიო ლი­დე­რი ჯოან კურცბერ­გი ხელ­მძღვა­ნე­ლობს. ვმო­ნა­წი­ლე­ობთ მის მსოფ­ლიო თუ ევ­რო­პულ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში, პი­რა­დად მე ვარ ორი კო­მი­ტე­ტის წევ­რი. ასო­ცი­ა­ცი­ას­თან აქ­ტი­უ­რად ვი­თა­ნამ­შრომ­ლეთ ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის ბან­კე­ბის გა­იდ­ლა­ი­ნის შექ­მნა­ში. ვართ ასე­ვე ამე­რი­კის სის­ხლის ბან­კე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ის წევ­რი და პე­რი­ნა­ტა­ლუ­რი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის (აშშ) წევ­რე­ბი. ჯე­ო­ქორ­დი მო­ნა­წი­ლე­ობს მსოფ­ლიო სა­მეც­ნი­ე­რო-სა­მე­დი­ცი­ნო კონ­გრე­სებ­ში ევ­რო­პა­სა თუ აშშ-ში, სა­დაც არა­ერ­თხელ წარ­მოგ­ვიდ­გე­ნია ჩვე­ნი კვლე­ვე­ბის შე­დე­გე­ბი. ჯე­ო­ქორდს აქვს ISO აკ­რე­დი­ტა­ცია“, - გან­მარ­ტავს რეს­პონ­დენ­ტი.

მისი თქმით, ჭიპ­ლა­რის სის­ხლი მდი­და­რია ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბით. ჭიპ­ლა­რის სის­ხლი ეს ის სის­ხლია, რო­მე­ლიც ჭიპ­ლა­რის ვე­ნა­ში და პლა­ცენ­ტა­ში (მომ­ყოლ­ში) რჩე­ბა ბავ­შვის და­ბა­დე­ბის და ჭიპ­ლა­რის გა­დაკ­ვანძვის შემ­დეგ. შე­საძ­ლე­ბე­ლია ამ სის­ხლის შეგ­რო­ვე­ბა. ჩვე­უ­ლებ­რივ, მისი მო­ცუ­ლო­ბა 20-200 მლ-მდე მერ­ყე­ობს. შე­იძ­ლე­ბა ამ უჯრე­დე­ბის შე­ნახ­ვა პრაქ­ტი­კუ­ლად უსას­რუ­ლოდ თხე­ვად აზოტ­ში და მათი სა­მე­დი­ცი­ნო სა­ჭი­რო­ე­ბი­სას გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა.

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი შემ­ცვე­ლო­ბა და რე­გე­ნე­რა­ცი­ის პო­ტენ­ცი­ა­ლი გა­ცი­ლე­ბით მე­ტია ჩვილ ორ­გა­ნიზ­მში, ასა­კის მა­ტე­ბას­თან ერ­თად კი, კლე­ბუ­ლობს. ჭიპ­ლა­რის სის­ხლში მო­ი­პო­ვე­ბა სის­ხლმბა­დი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბით. აქვე მო­ი­პო­ვე­ბა ასე­ვე ე.წ. მე­ზენ­ქი­მუ­რი და ენ­დო­თე­ლუ­რი (სის­ხლძარ­ღვთა წარ­მომ­ქნე­ლი) ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი. ჭიპ­ლა­რის სის­ხლში სის­ხლმბა­დი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის პო­ტენ­ცი­ა­ლი ოცჯერ აღე­მა­ტე­ბა მოზ­რდილ­თა ძვლის ტვი­ნის სის­ხლმბა­დი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის პო­ტენ­ცი­ალს. ე.წ. მე­ზენ­ქი­მუ­რი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ასე­ვე მო­ი­პო­ვე­ბა ჭიპ­ლა­რის ქსო­ვილ­შიც.

ასევე დაგაინტერესებთ

23:30 / 21-10-2011

"რა შეუძლია ღეროვან უჯრედებს? - ყველაფერი!"

10:49 / 24-03-2016

ორგანიზმის სიკვდილის შემდეგ ღეროვანი უჯრედები კიდევ ორ კვირას ცოცხლობენ

- რამ­დე­ნად აქ­ტი­უ­რად მი­მარ­თა­ვენ ჩვენ­თან ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის ბანკს ადა­მი­ა­ნე­ბი?

- ჩვე­ნი ბან­კი ჯე­ო­ქორ­დი 2006 წლი­დან არ­სე­ბობს. მრა­ვალ­მა ათას­მა ადა­მი­ან­მა შე­ი­ნა­ხა ჭიპ­ლა­რის სის­ხლი ჩვენს ბან­კში. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჭიპ­ლა­რის სის­ხლს ინა­ხავს მშო­ბელ­თა 1%-ზე მეტი, თბი­ლის­ში კი 3%-მდეც ადის ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, რაც სა­შუ­ა­ლო მსოფ­ლიო მაჩ­ვე­ნე­ბელს არ ჩა­მორ­ჩე­ბა.

- მსოფ­ლიო კვლე­ვე­ბი­სა და დაკ­ვირ­ვე­ბე­ბის შე­დე­გად გა­ირ­კვა, რომ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა თურ­მე კო­რო­ნა­ვირუ­სის შემ­თხვე­ვა­შიც შე­საძ­ლე­ბე­ლია და არ­ცთუ ური­გო შე­დე­გე­ბია. რას­თან გვაქვს საქ­მე? ეს ხომ პრაქ­ტი­კუ­ლად სრუ­ლი­ად ახა­ლი და ჯერ კი­დევ ბო­ლომ­დე და­უდ­გე­ნე­ლი ვირუ­სია. კო­რო­ნას და­მარ­ცხე­ბა თუ შე­უძ­ლია, ამას მა­სობ­რი­ვად რა­ტომ არ გა­ნი­ხი­ლავს მსოფ­ლიო მე­დი­ცი­ნა?

- ახალ­მა კო­რო­ნა­ვირუს­მა გა­მო­იწ­ვია უდი­დე­სი მას­შტა­ბის გლო­ბა­ლუ­რი პან­დე­მია, რომ­ლის მსგავ­სიც კა­ცობ­რი­ო­ბას ბოლო 100 წე­ლია, არ ახ­სოვს. პან­დე­მი­ამ გა­მო­იწ­ვია უდი­დე­სი ჰუ­მა­ნუ­რი ტრა­გე­დია, რაც გა­მო­ი­ხა­ტა თით­ქმის 1,8 მლმ-მდე ადა­მი­ა­ნის გარ­დაც­ვა­ლე­ბა­ში, მსოფ­ლიო ეკო­ნი­მი­კის უმ­ძი­მეს კრი­ზის­ში, მო­სახ­ლე­ო­ბის ფარ­თო ფე­ნე­ბის გა­ღა­რი­ბე­ბა­ში.

კო­რო­ნა­ვირუ­სის და­მარ­ცხე­ბის გზა ვაქ­ცი­ნა­სა და ეფექ­ტურ ან­ტი­ვირუ­სულ მე­დი­კა­მენტზე გა­დის. ხოლო ჭიპ­ლა­რის სის­ხლი­სა და ქსო­ვი­ლის ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის როლი კო­ვი­დის სამ­კურ­ნა­ლოდ კი უმ­ძი­მე­სი გარ­თუ­ლე­ბის - მწვა­ვე რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი დის­ტრეს სინ­დრო­მით და­ა­ვა­დე­ბულ პა­ცი­ენ­ტებ­ში მო­ი­აზ­რე­ბა. კო­ვიდ 19-ის შემ­თხვე­ვა­თა 5% კრი­ტი­კუ­ლია და მო­ი­თხოვს ინ­ტენ­სი­უ­რი თე­რა­პი­ის ბლოკ­ში მკურ­ნა­ლო­ბას ფილ­ტვის ხე­ლოვ­ნუ­რი ვენ­ტი­ლა­ცი­ით. სუნ­თქვის უკ­მა­რი­სო­ბა, მწვა­ვე რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი დის­ტრეს სინ­დრო­მის გამო, არის სიკ­ვდი­ლი წამ­ყვა­ნი მი­ზე­ზი. დის­ტრესს სინ­დრომს იწ­ვევს ე.წ. ცი­ტო­კი­ნე­ბის შტორ­მი. ესაა ჰი­პე­რი­მუ­ნუ­რი რე­აქ­ცია - ჰი­პე­რან­თე­ბის სინ­დრო­მი კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი ჰი­პერ­ცი­ტო­კი­ნე­მი­ის შე­დე­გი, რაც მულ­ტი­ორ­გა­ნულ უკ­მა­რი­სო­ბას იწ­ვევს, ასე­ვე მა­ღალ სი­ცხეს, ცი­ტო­პე­ნი­ას (პა­ცი­ენ­ტთა 50%-ში), პნევ­მი­ნი­ას, სეფ­სისს, გრიპს და ა.შ. მა­ტუ­ლობს პრო­ან­თე­ბი­თი ცი­ტო­კი­ნე­ბის გა­მო­ყო­ფა: IL-1-ბეტა, IL-2, IL-6, (თNF- α) და თGF-ბეტა. შე­დე­გად ზი­ან­დე­ბა ფილ­ტვის ალ­ვე­ო­ლე­ბი, ხდე­ბა მათი კედ­ლის შე­შუ­პე­ბა, შე­დე­გად კი ჟანგბა­დი­სა და ნა­ში­რორ­ჟან­გის მი­მოც­ვლის დარ­ღვე­ვა, სუნ­თვის უკ­მა­რი­სო­ბა. ეს კი პა­ცი­ენ­ტი ჟანგბა­დის მი­წო­დე­ბას და ხში­რად ფილ­ტვის ხე­ლოვ­ნუ­რი სუნ­თქვის აპა­რატ­ზე მი­ერ­თე­ბას სა­ჭი­რო­ებს.

პა­თო­ლო­გი­უ­რად გა­აქ­ტი­ვე­ბუ­ლი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მის სუპ­რე­სია და­დე­ბი­თად იმოქ­მე­დებს ამ და­ა­ვა­დე­ბის დროს. ჭიპ­ლა­რის ქსო­ვი­ლის და სის­ხლის მე­ზენ­ქი­მურ ღე­რო­ვან უჯრე­დებს აქვთ იმუ­ნო­მო­დუ­ლა­ტო­რუ­ლი ფუნ­ქცია, ააქ­ტი­ვე­ბენ ე.წ. თ რე­გუ­ლა­ტო­რულ ლიმ­ფო­ცი­ტებს და M2 მაკრო­ფა­გებს, ისი­ნი კი თა­ვის მხრივ თრგუ­ნა­ვენ B და თ ლიმ­ფო­ცი­ტებს, NK უჯრე­დებს, დენ­დრი­ტულ უჯრე­დებს, მო­ნო­ცი­ტებ­სა და ნე­იტრო­ფი­ლებს, ასე­ვე ან­ტი­ან­თე­ბით ნივ­თი­ე­რე­ბებს: PGE2, IL-10.

შე­დე­გად, ან­თე­ბი­თი ცი­ტო­კი­ნე­ბის გა­მო­ყო­ფა მცირ­დე­ბა, მწვა­ვე რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი დის­ტრეს-სინ­დრო­მი ალაგ­დე­ბა და პა­ცი­ენ­ტის მდგო­მა­რე­ო­ბა უმ­ჯო­ბეს­დე­ბა.

2020 წლის ივ­ნის­ში გა­მოქ­ვეყ­ნდა სტა­ტია ამე­რი­კის 3 უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის (ემო­რის, მა­ი­ა­მის და დუ­კის ) და მე­ი­ოს კლი­ნი­კის სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის ავ­ტო­რო­ბით, სა­დაც ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის კო­ვიდ-19-ის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მოქ­მე­დე­ბას გა­ნი­ხი­ლავ­დნენ. დღეს­დღე­ო­ბით ჭიპ­ლა­რის ქსო­ვი­ლის და სის­ხლის მე­ზენ­ქი­მუ­რი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბით კო­რო­ნა­ვირუ­სის სამ­კურ­ნა­ლოდ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლია ათე­უ­ლო­ბით კვლე­ვა მრა­ვალ ქვე­ყა­ნა­ში: აშშ, დიდი ბრი­ტა­ნე­თი, ჩი­ნე­თი, ის­რა­ე­ლი, საფ­რან­გე­თი, ეს­პა­ნე­თი, ავ­სტრა­ლია, ინ­დო­ნე­ზია, ეგ­ვიპ­ტე, იორ­და­ნია, მექ­სი­კა.

ის­რა­ელ­ში, კომ­პა­ნია პლუ­რის­ტე­მის მკვლე­ვა­რებ­მა მე­ზენ­ქი­მუ­რი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით მწვა­ვე რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი დის­ტრეს-სინ­დრო­მი­ა­ნი 7 პა­ცი­ენ­ტის გა­დარ­ჩე­ნა შეძ­ლეს. ამ­ჯა­მად პლუ­რის­ტე­მი კლი­ნი­კურ კვლე­ვას 140 პა­ცი­ენტზე ატა­რებს, მათ შო­რის, აშშ-სა და გერ­მა­ნი­ა­ში. ფლო­რი­და­ში, მა­ი­ა­მის დი­ა­ბე­ტის კვლე­ვის ცენ­ტრში დას­რულ­და კვლე­ვა 24 პა­ცი­ენ­ტში ფილ­ტვე­ბის ორ­მხრი­ვი პნევ­მო­ნი­ით. კა­ლი­ფორ­ნი­ა­ში კვლე­ვა ჩა­ტარ­და 40 პა­ცი­ენტზე, ხოლო ჩი­ნეთ­ში, პე­კინ­სა და უჰან­ში 100 პა­ცი­ენტზე. ყვე­ლა ეს კვლე­ვა უმაღ­ლე­სი სტან­დარ­ტის იყო: რან­დო­მი­ზე­ბუ­ლი, კონ­ტრო­ლი­რე­ბა­დი, ორ­მხრი­ვად ბრმა კვლე­ვა. ეს კვლე­ვე­ბი ოქ­ტომ­ბრის მი­წუ­რულ­სა და ნო­ემ­ბერ­ში დას­რულ­და და მათი შე­დე­გე­ბი ამ­ჟა­მად სა­ბო­ლოო ანა­ლიზს გა­დის.

ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის მე­ზენ­ქი­მუ­რი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი­ის მოქ­მე­დე­ბას კო­ვი­დით გა­მოწ­ვე­უ­ლი მწვა­ვე რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი დის­ტრეს-სინ­დრო­მის დროს შე­ის­წავ­ლი­ან ტე­ხას­ში, MD ან­დერ­სონ ცენ­ტრში 70 პა­ცი­ენ­ტის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით.

გარ­და მე­ზენ­ქი­მუ­რი უჯრე­დე­ბი­სა, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის გა­აქ­ტი­ვე­ბუ­ლი ბუ­ნებ­რი­ვი, "კი­ლე­რი" უჯრე­დე­ბის როლი კო­ვი­დის სამ­კურ­ნა­ლოდ, რად­გან, რო­გორც აღ­ვნიშ­ნეთ, ბუ­ნებ­რი­ვი კი­ლე­რე­ბის თან­და­ყო­ლი­ლი უნა­რია, შე­უ­ტი­ოს და გა­ა­ნად­გუ­რის ვირუს-ინ­ფი­ცი­რე­ბულ უჯრე­დებს. კომ­პა­ნია "სე­ლუ­ლა­რი­თი", აშშ, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით აწარ­მო­ებს კვლე­ვას 86 პა­ცი­ენტზე. კვლე­ვა აშშ-ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს. გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის გა­აქ­ტი­ვე­ბუ­ლი NK უჯრე­დე­ბი, ე.წ: ჩYNK-001.

ბუ­ნებ­რი­ვი "კი­ლე­რი" უჯრე­დე­ბის ვირუს­ზე მოქ­მე­დე­ბა არას­პე­ცი­ფი­კუ­რია, რაც ნიშ­ნავს, რომ ამ ტი­პის უჯრე­დე­ბი აქ­ტი­უ­რია სხვა ვირუ­სე­ბის დრო­საც, მათ შო­რის, მო­მა­ვალ­ში ახა­ლი პან­დე­მი­ის გა­მომ­წვე­ვი შე­უს­წავ­ლე­ლი ვირუ­სე­ბის მი­მარ­თაც.

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა რომ მოხ­დეს, ამის­თვის რა უნდა გა­კეთ­დეს და სა­თა­ნა­დო რე­სურ­სი თუ გვაქვს?

- ჩვე­ნი ბან­კი მარ­და­ლე­იშ­ვი­ლის სა­მე­დი­ცი­ნო ცენ­ტრთან ერ­თობ­ლი­ვი კლი­ნი­კუ­რი კვლე­ვის ფარ­გლებ­ში უკვე ოთხ წელ­ზე მე­ტია ჭიპ­ლა­რის სის­ხლს აუ­ტიზ­მი­სა და ცე­რებ­რუ­ლი დამ­ბლის სამ­კურ­ნა­ლოდ იყე­ნებს. ახლო მო­მა­ვალ­ში გვსურს, ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის უჯრე­დე­ბის კი­ბოს იმუ­ნო­თე­რა­პი­ი­სათ­ვის გა­მო­ყე­ნე­ბა.

ამას­თა­ნა­ვე, ჯე­ო­ქორ­დი მზა­დაა. მო­მარ­თვის შემ­თხვე­ვა­ში და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი კო­ვი­დცენ­ტრებ­თან ერ­თად, აწარ­მო­ოს კლი­ნი­კუ­რი კვლე­ვა ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით. ჩვენ მე­ზენ­ქი­მურ ღე­რო­ვან და ასე­ვე ბუ­ნებ­რივ კი­ლერ უჯრე­დებ­ზე მუ­შა­ო­ბის მა­რა­ვალ­წლი­ა­ნი წარ­მა­ტე­ბუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა გვაქვს.

- თქვე­ნი მი­მარ­თუ­ლე­ბით მკი­თხვე­ლის­თვის რა რჩე­ვის მი­ცე­მა შე­გიძ­ლი­ათ?

- მკი­თხველს ვე­ტყვი, სა­კუ­თარ ახალ­შო­ბი­ლებს შე­უ­ნა­ხონ ჭიპ­ლა­რის სის­ხლი. ყო­ველ­წლი­უ­რად სულ მეტი და მეტი და­ა­ვა­დე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ ხდე­ბა ამ უჯრე­დე­ბის წარ­მა­ტე­ბით გა­მო­ყე­ნე­ბა, წინ კი­დევ უფრო დიდი აღ­მო­ჩე­ნე­ბი გვე­ლო­დე­ბა. არც თუ ისე შო­რე­ულ მო­მა­ვალ­ში შე­საძ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა ამ უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა და სხვა­დას­ხვა ტი­პის ქსო­ვი­ლე­ბად მომ­წი­ფე­ბა, ორ­გა­ნო­ე­ბად გაზ­რდა ან მათი გა­მო­ყე­ნე­ბა ორ­გა­ნო­ე­ბის ბეჭდ­ვი­სას. თუმ­ცა შე­საძ­ლე­ბე­ლია მოზ­რდილ­თა ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბაც, მაგ­რამ ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის უპი­რა­ტე­სო­ბა ისაა, რო­გოც აღი­ნიშ­ნა, მათ აქვთ ბევ­რად მა­ღა­ლი გამ­რავ­ლე­ბის და დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბის უნა­რი, მე­ო­რეც, ჭიპ­ლა­რის სის­ხლის უჯრე­დე­ბი არის თოთო, ახალ­თა­ხა­ლი უჯრე­დე­ბი, რო­მელ­ზეც არ უმოქ­მე­დია გა­რე­მოს მავ­ნე ფაქ­ტო­რებს: რა­დი­ა­ცი­ას, მავ­ნე ქი­მი­ურ ნივ­თი­ე­რე­ბებს, ულტრა­ი­ის­ფერ გა­მოს­ხი­ვე­ბას, სხვა­დას­ხვა სა­ხის სტრესს, ასე­ვე ვირუ­სებს, ბაქ­ტე­რი­ებს, სხვა­დას­ხვა მე­დი­კა­მენ­ტებს, მრა­ვალ და­ა­ვა­დე­ბას, რო­მელ­საც მოზ­რდი­ლი ადა­მი­ა­ნი შეხ­ვდე­ბა სი­ცო­ცხლის გან­მავ­ლო­ბა­ში.