ფსი­ქო­ლო­გი და ილი­ას სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ლექ­ტო­რი ჟანა ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლი სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში პი­რად გვერ­დზე გვი­ზა­რებს ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის რე­კო­მენ­და­ცი­ებს კო­რო­ნა-ვირუ­სის პი­რო­ბებ­ში, ფსი­ქი­კურ ჯანრმთე­ლო­ბა­ზე ზრუნ­ვის თა­ო­ბა­ზე. რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბის თარ­გმანს უც­ვლე­ლად გთა­ვა­ზობთ:

"მე­გობ­რე­ბო, ვი­საც და­გა­ინ­ტე­რე­სებთ: ვთარ­გმნე ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი - რო­გორ გა­ვუფრ­თხილ­დეთ ფსი­ქი­კურ ჯან­მრთე­ლო­ბას კო­რო­ნა­ვირუ­სის პან­დე­მი­ის პი­ორ­ბებ­ში. მო­სახ­ლე­ო­ბის სხვა­დას­ხვა ჯგუ­ფის­თვი­საა:

ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი კო­რო­ნა-ვირუ­სის პი­რო­ბებ­ში ფსი­ქი­კურ ჯანრმთე­ლო­ბა­ზე ზრუნ­ვის თა­ო­ბა­ზე

ჯან­მოს ფსი­ქი­კუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის გან­ყო­ფი­ლე­ბის მიერ, შე­მუ­შა­ვე­ბულ იქნა რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბის პა­კე­ტი, სხვა­დას­ხვა ჯგუ­ფე­ბის­თვის, COVID-19-ის პი­რო­ბებ­ში ფსი­ქი­კუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბი­სა და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი კე­თილ­დღე­ო­ბის ხელ­შე­სა­წყო­ბად.

ასევე დაგაინტერესებთ

18:19 / 13-03-2020

"ხელების ხშირად დაბანის პირობებიც არ გვაქვს, წყალი არ არის... ვის იმედზე ვართ, რუსეთის?" - ჩაკეტილი აფხაზეთი კორონავირუსის მოლოდინში

09:29 / 14-03-2020

"80% ამ ვირუსს ალბათ ზედმეტი გართულების გარეშე გადაიტანს..." - რას ამბობს COVID-19-ზე ქართველი ექიმი, რომელიც ამერიკაში ინფექციურ კლინიკას მეთვალყურეობს

12:40 / 16-03-2020

კორონავირუსი და საქართველოს მეზობელი ქვეყნები - რა მდგომარეობაა რუსეთში, სომხეთში, აზერბაიჯანსა და თურქეთში

10:02 / 18-03-2020

"რა არის სათაკილო იმაში, რომ დაინფიცირების გეშინიათ?!" - თამარ გაგოშიძის რჩევები კორონავირუსის პანიკის დროს სიმშვიდის შესანარჩუნებლად

ზო­გა­დი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის

1. COVID-19 გავ­რცელ­და ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში. ამი­ტომ, გთხოვთ, არ და­ა­კავ­ში­როთ ის რო­მე­ლი­მე ეთ­ნი­კურ ჯგუფ­სა თუ ეროვ­ნე­ბას­თან. გა­მო­ი­ჩი­ნეთ თა­ნაგ­რძნო­ბა მათ მი­მართ, ვი­საც ეს პრობ­ლე­მა გა­უჩ­ნდა, მი­უ­ხე­და­ვად რე­გი­ო­ნი­სა და ქვეყ­ნი­სა. მათ, ვინც ავად გახ­დნენ, არა­ფე­რი და­უ­შა­ვე­ბი­ათ.

2. ნუ უწო­დებთ და­ა­ვა­დე­ბულ ადა­მი­ა­ნებს “კო­რო­ნა­ვირუ­სის შემ­თხვე­ვებს”, “მსხვერ­პლებს” “კო­რო­ნა­ვირუ­სი­ან ოჯა­ხებს” ან “ავად­მყო­ფებს”. ისი­ნი არი­ან “ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვი­საც აქვს კო­რო­ნა­ვირუ­სი”, “ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­დი­ან მკურ­ნა­ლო­ბას კო­რო­ნა­ვირუ­სის გამო”, “ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც არი­ან კო­რო­ნა­ვირუ­სის­გან გან­კურ­ნე­ბის პრო­ცეს­ში” და COVID19-სგან გან­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შემ­დგომ ისი­ნი და­უბ­რუნ­დე­ბი­ან თა­ვი­ანთ სამ­სა­ხუ­რებს, ოჯა­ხებ­სა და საყ­ვა­რელ ადა­მი­ა­ნებს.

3. თავი აა­რი­დეთ იმგვა­რი ახა­ლი ამ­ბე­ბი­სა თუ გა­და­ცე­მე­ბის ყუ­რე­ბას, რო­მე­ლიც თქვენ­ში შფოთ­ვას მაღ­ლა წევს. ინ­ფორ­მა­ცია, ძი­რი­თა­დად, მო­ი­ძი­ეთ იმ მიზ­ნით, რომ გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლოთ პრაქ­ტი­კუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი თქვე­ნი და თქვენს გარ­შე­მო მყო­ფი ადა­მი­ა­ნე­ბის თავ­დაც­ვის თვალ­საზ­რი­სით. ეძი­ეთ გა­ნახ­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცია დღე­ში ერთხელ, ან ორ­ჯერ. უე­ცა­რი და თით­ქმის უწყვე­ტი ახა­ლი ამ­ბე­ბის ნა­კა­დი ვირუ­სის გავ­რცე­ლე­ბა­ზე ნე­ბის­მი­ერს შე­აშ­ფო­თებს. გა­ა­მახ­ვი­ლეთ ყუ­რა­დღე­ბა ფაქ­ტებ­ზე. შე­აგ­რო­ვეთ ინ­ფორ­მა­ცია რე­გუ­ლა­რუ­ლი ინ­ტერ­ვა­ლე­ბით, ჯამნმოს ვებგ­ვერ­დი­დან და სხვა ავ­ტო­რი­ტე­ტუ­ლი და სან­დო პლატ­ფორ­მე­ბი­დან - იმის­თვის, რომ ფაქ­ტე­ბი ჭო­რე­ბის­გან გა­ნას­ხვა­ვოთ.

4. თავი და­ი­ცა­ვით და სხვბსაც გა­უფრ­თხილ­დით. სხვი­სი დახ­მა­რე­ბა ამ­გვა­რი კრი­ზი­სის დროს ეხ­მა­რე­ბა რო­გორც იმას, ვი­საც ეხ­მა­რე­ბი­ან, ასე­ვე თა­ვად დამ­ხმა­რეს.

5. ეცა­დეთ გა­ა­ზი­ა­როთ პო­ზი­ტი­უ­რი ამ­ბე­ბი (მა­გა­ლი­თად - გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბის თა­ო­ბა­ზე) და პო­ზი­ტი­უ­რი იმი­ჯე­ბი ად­გი­ლობ­რი­ვი ადა­მი­ა­ნე­ბი­სა, რომ­ლებ­მაც გა­მო­ი­ა­რეს და­ა­ვა­დე­ბა და გა­მო­ჯან­მრთელ­დნენ, ან მათი, ვინც თა­ვის ახ­ლობ­ლებს თა­ნად­გო­მას უწევს.

6. აღ­ნიშ­ნეთ იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის ღვაწ­ლი, ვინც ეხ­მა­რე­ბა და­ინ­ფი­ცი­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნებს და ზრუ­ნავს თე­მის/სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვა­ზე.

ჯან­დაც­ვის მუ­შა­კე­ბის­თვის

7. ჯან­დაც­ვის მუ­შა­კე­ბი ამ­ჟა­მად იღე­ბენ ისეთ გა­მოც­დი­ლე­ბას, რო­მე­ლიც მას­ტრე­სი­რე­ბე­ლია. ამი­ტომ, მო­ცე­მულ ვი­თა­რე­ბა­ში აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ნორ­მა­ლუ­რია იგ­რძნოთ სტრე­სი. სტრე­სი და მას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი შეგ­რძნე­ბე­ბი/გრძნო­ბე­ბი არ არის იმის მა­ნიშ­ნე­ბე­ლი, რომ თქვენ არ შე­გიძ­ლი­ათ საქ­მის კე­თე­ბა, ან რომ სუს­ტი ხართ. პი­რი­ქით. სა­კუ­თა­რი სტრე­სის მარ­თვა ასეთ დროს იმ­დე­ნად­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რო­გორც თქვე­ნი ფი­ზი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მარ­თვა.

8. და­უკ­ვირ­დით და შე­ე­ცა­დეთ და­იკ­მა­ყო­ფი­ლოთ თქვე­ნი სა­ბა­ზო სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბი და გა­მო­ი­ყე­ნოთ სტრეს­თან გამ­კლა­ვე­ბის კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი სტრა­ტე­გი­ე­ბი: აუ­ცი­ლებ­ლად მი­ე­ცით თავს დას­ვე­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა - რო­გორც სა­მუ­შაო დღის მსვლე­ლო­ბა­ში, ასე­ვე მო­რი­გე­ო­ბებს შო­რის ინ­ტერ­ვალ­ში, იკ­ვე­ბეთ ჯან­სა­ღად, იყა­ვით ფი­ზი­კუ­რად აქ­ტი­უ­რი, იყა­ვით კონ­ტაქ­ტში მე­გობ­რებ­თან და ოჯა­ხის წევ­რებ­თან. თავი აა­რი­დეთ სტრეს­თან გამ­კლა­ვე­ბის სა­ზი­ა­ნო სტრა­ტე­გი­ებს: თამ­ბა­ქოს. ალ­კოჰოლს და სხვა ნარ­კო­ტი­კებს. გრძელ­ვა­დი­ა­ნი პერ­სპექ­ტი­ვით, ამას შე­უძ­ლია თქვე­ნი ფი­ზი­კუ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბა. ეს უნი­კა­ლუ­რი და უპ­რე­ცენ­დენ­ტო გა­მოც­დი­ლე­ბაა ბევ­რი ჯან­დაც­ვის მუ­შა­კის­თვის, გან­სა­კუთ­რე­ბით იმ შემ­თხვე­ვებ­ში თუ მათ არ აქვთ მსგავ­სი კრი­ზი­სის მოგ­ვა­რე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, წარ­სულ­ში გა­მოც­დი­ლი კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი გამ­კლა­ვე­ბის სტრა­ტე­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა ძა­ლი­ან და­გეხ­მა­რე­ბათ.

9. ზო­გი­ერ­თმა თქვენ­გან­მა შე­საძ­ლოა გა­მოს­ცა­დოს ახ­ლობ­ლე­ბის, ოჯა­ხის წევ­რე­ბის, მე­ზობ­ლე­ბის მხრი­დან თა­ვის არი­დე­ბის ქცე­ვა - სტიგ­მი­სა და ში­შის გამო. ამან, შე­საძ­ლოა, კი­დევ უფრო და­გიმ­ძი­მოთ სტრე­სუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა. თუ შე­საძ­ლე­ბე­ლია, იყა­ვით კავ­შირ­ში თქვენს საყ­ვა­რელ ადა­მი­ა­ნებ­თან დი­გი­ტა­ლუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით. ასე­ვე, ეძი­ეთ სო­ცი­ა­ლუ­რი მხარ­და­ჭე­რა კო­ლე­გე­ბის წრე­ში, თქვენს მე­ნე­ჯერ­თან, ან სხვა სან­დო ადა­მი­ა­ნებ­თან - თქვე­ნი კო­ლე­გე­ბი, შე­საძ­ლოა, იგი­ვე სირ­თუ­ლე­ებს გა­ნიც­დი­ან რა­საც თქვენ, და ერ­თმა­ნე­თის მხარ­და­ჭე­რა და­გეხ­მა­რე­ბათ, უკეთ იგ­რძნოთ თავი.

10. გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი (ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი, შე­მეც­ნე­ბი­თი, ფსი­ქო­სო­ცი­ა­ლუ­რი) სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნებ­თან კო­მუ­ნი­კა­ცი­ი­სას ვირუს­ზე გა­მო­ი­ყე­ნეთ მარ­ტი­ვი და გა­სა­გე­ბი ენა. თუ ჯან­დაც­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ხართ, არ შე­ი­ზღუ­დოთ თავი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის მხო­ლოდ წე­რი­ლო­ბი­თი ფორ­მით.

ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვის და სამ­კურ­ნა­ლო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მე­ნე­ჯე­რებ­სა და ლი­დე­რებს

11. შე­ე­ცა­დეთ და­იც­ვათ თქვე­ნი თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი ქრო­ნი­კუ­ლი სტრე­სის­გან და ფსი­ქი­კუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის პრობ­ლე­მე­ბის­გან - ამ შემ­თხვე­ვა­ში ისი­ნი უკეთ შეძ­ლე­ბენ თა­ვი­სი მო­ვა­ლე­ო­ბე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას.

12. უზ­რუნ­ველ­ყა­ვით თქვენს თა­ნამ­შრომ­ლებ­თან კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის კარ­გი ხა­რის­ხი და ინ­ფორ­მა­ცი­ის რე­გუ­ლა­რუ­ლი გა­ნახ­ლე­ბა. გა­ა­კე­თეთ მუ­შა­კე­ბის რო­ტა­ცია მუ­შა­ო­ბის მა­ღა­ლი სტრე­სი­სა და და­ბა­ლი სტრსის პი­რო­ბე­ბის მო­ნაც­ვლე­ო­ბით. ნაკ­ლე­ბი გა­მოც­დი­ლე­ბის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი ამუ­შა­ვეთ პარტნი­ო­რო­ბა­ში უფრო გა­მოც­დილ კო­ლე­გებ­თან. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში/გუნდში წა­ა­ხა­ლი­სეთ უერ­თი­ერ­თდახ­მა­რე­ბის კლი­მა­ტი - ეს უზ­რუნ­ველ­ყოფს მხარ­და­ჭე­რას, ერ­თმა­ნე­თის სტრე­სის მო­ნი­ტო­რინგსა და უსაფრ­თხო­ე­ბის პრო­ცე­დუ­რე­ბის დაც­ვას. ადა­მი­ა­ნე­ბი, ვინც თემ­ში გა­დი­ან სა­მუ­შა­ოდ, აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მუ­შა­ობ­დნენ წყვი­ლებ­ში. წა­ა­ხა­ლი­სეთ, გა­უ­წი­ეთ მო­ნი­ტო­რინ­გი და თა­ვად გა­ა­კე­თეთ ინი­ცი­ი­რე­ბა სა­მუ­შაო შეს­ვე­ნე­ბე­ბი­სა, სა­ჭი­რო­ე­ბის მი­ხედ­ვით. გა­ა­კე­თეთ მოქ­ნი­ლი გრა­ფი­კი იმ თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის­თვის, ვინც უშუ­ა­ლოდ ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა მას­ტრე­სი­რე­ბელ მოვ­ლე­ნებს, ან ვისი ოჯა­ხიც და­ექ­ვემ­დე­ბა­რა ამ­გვარ მოვ­ლე­ნებს.

13. თუ გუნ­დის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ან სამ­კურ­ნა­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ხართ - უზ­რუნ­ველ­ყა­ვით ის, რომ სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში თქვენს თა­ნამ­შრომ­ლებს ჰქონ­დეთ ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი და ფსი­ქო­სო­ცი­ა­ლუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის მი­ღე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა. მე­ნე­ჯე­რე­ბი­ცა და გუნ­დის ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბიც სტრე­სორ­თა იგი­ვე სის­ტე­მის ზე­მოქ­მე­დე­ბას გა­ნიც­დი­ან, რა­საც მათი თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი, და ზოგ­ჯერ - გა­მომ­დი­ნა­რე მა­ღა­ლი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბი­დან, კიდე უფრო მეტს. ამი­ტომ, მნიშ­ვენ­ლო­ვა­ნია, ერთ მხრივ, რომ ფსი­ქი­კუ­რი ჯან­მრთე­ლო­ბის მომ­სა­ხუ­რე­ბა ყვე­ლას­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მი იყოს, და მე­ო­რე მხრივ - მე­ნე­ჯე­რებ­მა პი­რა­დი მა­გა­ლი­თით უჩ­ვე­ნონ თა­ნამ­შორმ­ლებს სტრეს­თან გამ­კლა­ვე­ბის კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლი სტრა­ტე­გი­ე­ბი.

14. გა­ათ­ვიც­ნო­ბი­ე­რეთ პირ­ვე­ლა­დი ემო­ცი­უ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დახ­მა­რე­ბის მე­თო­დებ­ში და პრაქ­ტი­კულ ხერ­ხებ­ში მედ­პერ­სო­ნა­ლი, სას­წრა­ფოს მძღო­ლე­ბი, მო­ხა­ლი­სე­ე­ბი, მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, ისი­ნი ვინც შემ­თხვე­ვებს ავ­ლე­ნენ და კა­რან­ტი­ნის მუ­შა­კე­ბი.

ბავ­შვებ­ზე მზრუნ­ველ პირ­თათ­ვის (მშობ­ლე­ბი, სხვა ოჯა­ხის წევ­რე­ბი, ძი­ძე­ბი და ა.შ.)

15. და­ეხ­მა­რეთ ბავ­შვებს რათა მო­ნა­ხონ პო­ზი­ტი­უ­რი გზე­ბი (მაგ., ხატ­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბით და სხვ.), რომ გა­მო­ხა­ტონ შე­მა­წუ­ხე­ბე­ლი გრძნო­ბე­ბი - მაგ., შიში და სევ­და. თი­თო­ე­ულ ბავ­შვს გა­მო­ხატ­ვის თა­ვი­სი გზა აქვს. ზოგ­ჯერ ამა­ში ეხ­მა­რე­ბა ისეთ შე­მოქ­მე­დე­ბით აქ­ტი­ვო­ბებ­ში ჩარ­თვა, რო­გო­რი­ცაა თა­მა­ში, ხატ­ვა, და ა.შ. შე­მა­წუ­ხე­ბე­ლი გრძნო­ბე­ბის გა­მო­ხატ­ვა/კო­მუ­ნი­კა­ცია უსაფრ­თხო და მხარ­დამ­ჭერ გა­რე­მო­ში ეხ­მა­რე­ბა ბავ­შვებს, გა­უმკლავ­დნენ სტრესს.

16. ამ­ყო­ფეთ ბავ­შვე­ბი ახ­ლოს თა­ვის მშობ­ლებ­თან და ოჯახ­თან, თუ ეს უსაფრ­თხოა ბავ­შვე­ბის­თვის, და რამ­დე­ნა­დაც ეს შე­საძ­ლე­ბე­ლია, თავი აა­რი­დეთ ბავ­შვე­ბი­სა და მათ­ზე მზრუნ­ვე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის (მშობ­ლე­ბის, ძი­ძე­ბის და ა.შ.) და­ცი­ლე­ბას. თუ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი გახ­და ბავ­შვის და­შო­რე­ბა მის ძი­რი­თად მზრუნ­ველ­თან, მა­შინ დარ­წმუნ­დით, რომ მას კარგ ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ ზრუნ­ვას უწე­ვენ და რომ სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კი ან მისი ექ­ვი­ვა­ლენ­ტი რე­გუ­ლა­რუ­ლად შე­ა­მოწ­მებს ბავ­შვის კე­თილ­დღე­ო­ბას. ამას­თან, და­შო­რე­ბის პე­რი­ოდ­ში, უზ­რუნ­ველ­ყა­ვით ბავ­შვის რე­გუ­ლა­რუ­ლი კონ­ტაქ­ტი თა­ვის ოჯა­ხის წევ­რებ­თან/მზრუნ­ვე­ლებ­თან - იქ­ნე­ბა ეს დღე­ში ორ­ჯერ სა­ტე­ლე­ფო­ნო სა­უ­ბა­რი, ან ვი­დეო ზარი, თუ სხვა, ასა­კის­თვის შე­სა­ფე­რი­სი კო­მა­ნუ­ნი­კა­ცი­ის ფორ­მა­ტის (მაგ, სო­ცი­ა­ლუ­რი მე­დია) სა­შუ­ა­ლე­ბით.

17. მაქ­სი­მა­ლუ­რად შე­ი­ნარ­ჩუ­ნეთ ჩვე­უ­ლი რუ­ტი­ნა, გან­სა­კუთ­რე­ბით თუ ბავ­შვი სახ­ლშია იზო­ლი­რე­ბუ­ლი. ჩარ­თეთ ბავ­შვი ასა­კის­თვის შე­სა­ფე­რის აქ­ტი­ვო­ბებ­ში. რამ­დე­ნა­დაც შე­საძ­ლე­ბე­ლია, წა­ა­ხა­ლი­სეთ ბავ­შვი, იურ­თი­ერ­თოს და ითა­მა­შოს სხვებ­თან - თუნ­დაც სა­კუ­თა­რი ოჯა­ხის წევ­რებ­თან, თუ ოჯა­ხი იზო­ლა­ცი­ის მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია.

18. სტრე­სი­სა და კრი­ზი­სის პე­რი­ოდ­ში, ბავ­შვებს მეტი ურ­თი­ერ­თო­ბა სჭირ­დე­ბათ და ისი­ნი ითხო­ვენ კი­დე­ვაც მშობ­ლე­ბის ყუ­რა­დღე­ბას. გა­ნი­ხი­ლეთ კო­რო­ნა­ვირუ­სი თქვენს შვი­ლებ­თან გულ­წრფე­ლად და მათი ასა­კის­თვის შე­სა­ბა­მი­სი ფორ­მით. თუ შე­ა­ტყობთ, რომ ბავ­შვი წუხს, გა­ნი­ხი­ლეთ მისი წუ­ხი­ლი ერ­თობ­ლი­ვად, ამან შე­საძ­ლოა შე­ამ­სუ­ბუ­ქოს მისი მდგო­მა­რე­ო­ბა. ბავ­შვე­ბი აკ­ვირ­დე­ბი­ან ზრდას­რულ­თა ემო­ცი­ებ­სა და ქცე­ვას და მათ­გან სწავ­ლო­ბენ რე­ა­გი­რე­ბას და ემო­ცი­ე­ბის მარ­თვას გან­საც­დე­ლის სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში.

მათ­თვის, ვინც ხან­დაზ­მუ­ლებ­ზე ზრუ­ნავს

19. ხან­დაზ­მუ­ლებ­მა, გან­სა­კუთ­რე­ბით მათ, ვინც იზო­ლა­ცი­ა­ში არი­ან, ან ვინც დე­მენ­ცი­ის მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია, შე­საძ­ლოა მე­ტად იშ­ფო­თონ, გა­ნი­ცა­დონ ბრა­ზი, სტრე­სი, აჟი­ტა­ცია, ან გა­ი­თი­შონ ამ­გვა­რი კრი­ზი­სის/კა­რან­ტი­ნის დროს. გა­უ­წი­ეთ პრაქ­ტი­კუ­ლი და ემო­ცი­უ­რი დახ­მა­რე­ბა არა­ფორ­მა­ლუ­რი კავ­ში­რე­ბის (ოჯა­ხის) და პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბის დახ­მა­რე­ბით.

20. გა­უ­ზი­ა­რეთ მარ­ტი­ვი ფაქ­ტე­ბი იმის თა­ო­ბა­ზე, თუ რა ხდე­ბა და გა­უ­ზი­ა­რეთ მკა­ფიო ინ­ფორ­მა­ცია იმა­ზე, თუ რო­გორ არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი ინ­ფი­ცი­რე­ბის რის­კის დაქ­ვე­ი­თე­ბა - ისე­თი ფორ­მით, ად­ვი­ლად გა­სა­გე­ბი იყოს შე­მეც­ნე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის მქო­ნე მო­ხუ­ცე­ბის­თვი­საც. რამ­დენ­ჯე­რაც სა­ჭი­რო იქ­ნე­ბა, გა­ი­მე­ო­რეთ ინ­ფორ­მა­ცია. ინ­სტრუქ­ცი­ე­ბი უნდა იყოს არ­ტი­კუ­ლი­რე­ბუ­ლი მკა­ფი­ოდ, მოთ­მი­ნე­ბით და პა­ტი­ვის­ცე­მის გა­მო­ხატ­ვით. შე­საძ­ლოა და­გეხ­მა­როთ, ასე­ვე, წე­რი­ლო­ბი­თი ფორ­მით, ან ნა­ხა­ტე­ბის სა­ხით გა­მო­ხატ­ვაც. ჩარ­თეთ ოჯა­ხის წევ­რე­ბი და სხვა დამ­ხმა­რე­ე­ბი ინ­ფორ­მა­ცი­ით უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის პრო­ცეს­ში და აგ­რეთ­ვე, თავ­დაც­ვი­თი ქცე­ვის გა­ვარ­ჯი­შე­ბის მიზ­ნით (მაგ., ხე­ლე­ბის და­ბან­ვის).

21. წა­ა­ხა­ლი­სეთ ხან­დაზ­მუ­ლე­ბი (მაგ., კე­თილ­დღე­ო­ბა­ში მცხოვ­რე­ბი პენ­სი­ონ­რე­ბი), რომ იმო­ხა­ლი­სე­ონ თემ­ში - გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლონ თა­ნა­ტოლ­თა დახ­მა­რე­ბა, მე­ზობ­ლე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­და­მოწ­მე­ბა, სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში მო­მუ­შა­ვე პერ­სო­ნა­ლის შვი­ლებ­ზე ზრუნვდა და ა.შ.

მათ­თვის, ვინც იზო­ლა­ცი­ა­შია

22. დარ­ჩით და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი თქვენს სო­ცი­ა­ლურ ქსე­ლებ­თან. იზო­ლა­ცი­ა­შიც კი, შე­ე­ცა­დეთ რომ მაქ­სი­მა­ლუ­რად შე­ი­ნარ­ჩუ­ნოთ თქვე­ნი პი­რა­დი სა­ყო­ველ­დღეო ჩვე­უ­ლი რუ­ტი­ნა. თუ რე­კო­მენ­დი­რე­ბუ­ლია, რომ ფი­ზი­კუ­რი კონ­ტაქ­ტი შე­ზღუ­დოთ, რათა გა­და­დე­ბის საფრ­თხე შემ­ცირ­დეს, თქვენ შე­გიძ­ლი­ათ იყოთ და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბის, იმე­ი­ლის, ვი­დეო-კონ­ფე­რენ­ცი­ე­ბი­სა და ტე­ლე­ფო­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბით.

23. სტრე­სის დროს, მი­აქ­ცი­ეთ ყუ­რა­დღე­ბა თქვებს სა­კუ­თარ სა­ჭი­რო­ე­ბებ­სა და გრძნო­ბებს. ჩა­ერ­თეთ ჯან­საღ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში, რო­მე­ლიც გსი­ა­მოვ­ნებთ და მა­რე­ლაქ­სი­რე­ბე­ლია. ივარ­ჯი­შეთ, შე­ი­ნარ­ჩუ­ნეთ ძი­ლის ჩვე­უ­ლი რუ­ტი­ნა, იკ­ვე­ბეთ ჯან­სა­ღად. შე­ხე­დეთ მოვ­ლე­ნებს პერ­სპექ­ტი­ვა­ში. სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ჯან­მრთე­ლო­ბის სა­ა­გენ­ტო­ე­ბი და ექ­სპერ­ტე­ბი ყვე­ლა ქვე­ყა­ნა­ში მუ­შა­ო­ბენ, რათა უზ­რუნ­ველ­ყონ სა­უ­კე­თე­სო ზრუნ­ვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბა მათ­თვის, ვინც ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლია.

24. თით­ქმის უწყვე­ტი ახა­ლი ამ­ბე­ბის ნა­კად­მა ინ­ფექ­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბის შე­სა­ხებ ნე­ბის­მი­ერ ადა­მი­ანს შე­იძ­ლე­ბა აგ­რძნო­ბი­ნოს შფოთ­ვა და დის­ტრე­სი. ეძი­ეთ გა­ნახ­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცია დრო­ის კონ­კრე­ტულ/გარ­კვე­ულ პე­რი­ო­დებ­ში ჯან­დაც­ვის პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბის­გან და ჯან­მოს ვებგ­ვერ­დზე, და თავი აა­რი­დეთ მოს­მე­ნას ჭო­რე­ბი­სა, რაც დის­კომ­ფორ­ტს იწ­ვევს.