„ენერ­გო­და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის ტოლ­ფა­სია“, - ამ სა­თა­უ­რით ჟურ­ნალ Forbes Georgia-ში სა­ქარ­თვე­ლოს გა­ნახ­ლე­ბა­დი ენერ­გი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ის აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი დი­რექ­ტო­რის გი­ორ­გი აბ­რა­მიშ­ვი­ლის მო­საზ­რე­ბა და­ი­ბეჭ­და, რო­მელ­საც უც­ვლე­ლად გთა­ვა­ზობთ:

„ჩვე­ნი ქვეყ­ნის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის 30–ე წლის­თავ­ზე ჩვენ ისევ მე­ზო­ბელ ქვეყ­ნებ­ზე ეკო­ნო­მი­კუ­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის­გან თა­ვის დაღ­წე­ვას ვცდი­ლობთ, რაც, ტრა­დი­ცი­უ­ლად, ბევ­რი ემო­ცი­ი­სა და ვნე­ბა­თა­ღელ­ვის ფონ­ზე მიმ­დი­ნა­რე­ობს. არც მე­თო­დე­ბი შეც­ვლი­ლა ამ ხნის მან­ძილ­ზე, არც მი­ზე­ზე­ბი – ჯერ კი­დევ 80-იან წლებ­ში, აქ­ტი­უ­რი პრო­პა­გან­დის ხელ­შე­წყო­ბით, ხალ­ხში ჰე­სე­ბის მი­მართ ნე­გა­ტი­უ­რი გან­წყო­ბა ჩა­ი­ნერ­გა, რაც ხე­ლოვ­ნუ­რად შექ­მნი­ლი სხვა­დას­ხვა ფო­ბი­ით იყო გამ­ყა­რე­ბუ­ლი. ვის აძ­ლევ­და ხელს მსგავ­სი პრო­პა­გან­და? ფაქ­ტია, რომ კი­დევ ერთი მსხვი­ლი ჰიდ­რო­ე­ლექტრო­სად­გუ­რის მშე­ნებ­ლო­ბა გარ­შე­მო მე­ზობ­ლებს, ჩრდი­ლო კავ­კა­სი­ის ჩათ­ვლით, სა­ქარ­თვე­ლო­ზე ენერ­გო­და­მო­კი­დე­ბულს გახ­დი­და. ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ეკო­ნო­მი­კუ­რი გავ­ლე­ნე­ბის გაზ­რდა კი არც ერთ ჩვენს მე­ზო­ბელს არ აწყობ­და. იმ პე­რი­ო­დის სა­ქარ­თვე­ლო­ში ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი თუ გა­ნახ­ლე­ბა­დი ენერ­გი­ე­ბის ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბი არ არ­სე­ბობ­და და ჰიდ­რო­ე­ნერ­გე­ტი­კა მწვა­ნე ენერ­გი­ის ერ­თა­დერ­თი უალ­ტერ­ნა­ტი­ვო წყა­რო იყო. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, გარ­კვე­უ­ლი ძა­ლე­ბის წა­ქე­ზე­ბით, მა­ინც ჩნდე­ბო­და მი­ზე­ზე­ბი, თუ რა­ტომ არ უნდა გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი­ყო ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ენერ­გე­ტი­კა და რა­ტომ უნდა დავ­რჩე­ნი­ლი­ყა­ვით მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნე­ბის ეკო­ნო­მი­კურ მო­ნო­ბა­ში.

პრო­ცე­სი დღემ­დე გრძელ­დე­ბა და იმა­ვე სცე­ნა­რით, მაგ­რამ... რო­დემ­დე უნდა ვი­ყოთ და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იმ მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნე­ბის ახი­რე­ბებ­ზე, სა­დაც მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­ტი­ვა­ცი­ით ხდე­ბა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბა, სა­დაც არ მუ­შა­ობს თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კის პრინ­ცი­პე­ბი?! თუ ნამ­დვი­ლი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა გვინ­და, მა­შინ ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე უნდა ვი­ფიქ­როთ, ახა­ლი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბი­სა და სის­ტე­მე­ბის და­ნერგვა­ზე, მცი­რე და სა­შუ­ა­ლო ბიზ­ნე­სის ხელ­შე­წყო­ბა­ზე, ტუ­რიზ­მი­სა და აგ­რა­რუ­ლი სექ­ტო­რის გაძ­ლი­ე­რე­ბა­ზე, გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მის რე­ფორ­მი­რე­ბა­ზე და ა.შ. ეს რე­ა­ლუ­რია და შე­საძ­ლე­ბე­ლი ერ­თა­დერთ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ენერ­გე­ტი­კის დარ­გს გან­ვა­ვი­თა­რებთ და ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ძი­რი­თად ბუ­ნებ­რივ რე­სურსს – წყალს – ეფექ­ტი­ა­ნად და გო­ნივ­რუ­ლად გა­მო­ვი­ყე­ნებთ.

ამ სტა­ტი­ა­ში შე­ვე­ცა­დე, სამი ძი­რი­თა­დი კი­თხვის­თვის გა­მე­ცა პა­სუ­ხი, თუ რა­ტომ არის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ჰიდ­რო­ე­ნერ­გე­ტი­კის გან­ვი­თა­რე­ბა სა­ხელ­წი­ფოს­თვის, ბიზ­ნე­სი­სა და რე­გი­ო­ნებ­ში მცხოვ­რე­ბი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის. ხოლო ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვან კი­თხვა­ზე გა­რე­მოს დაც­ვის კუ­თხით, თუ რა­ტომ აყე­ნე­ბენ მცი­რე ჰე­სე­ბი გა­რე­მოს მი­ნი­მა­ლურ ზი­ანს, რო­მე­ლიც შე­იძ­ლე­ბა სას­ტუმ­როს მშე­ნებ­ლო­ბა­საც კი შე­დარ­დეს, ამა­ზე უფრო ვრცლად შემ­დეგ­ში ვი­სა­უბ­რებთ.

რა­ტომ არის სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის ჰიდ­რო­ე­ნერ­გე­ტი­კის გან­ვი­თა­რე­ბა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი?

დღეს ჩვენს ქვე­ყა­ნას შე­საძ­ლებ­ლო­ბა აქვს, მი­აღ­წი­ოს რე­ა­ლურ და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბას, რაც ეკო­ნო­მი­კუ­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბი­დან იწყე­ბა. ეკო­ნო­მი­კუ­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა კი ყვე­ლა­ზე მყა­რი სა­ფუძ­ვე­ლია პო­ლი­ტი­კუ­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის­თვის, რაც, სა­ბო­ლო­ოდ, კონ­ფლიქ­ტუ­რი რე­გი­ო­ნე­ბის მშვი­დო­ბი­ა­ნი გზით ინ­ტეგ­რა­ცი­ამ­დე მიგ­ვიყ­ვანს. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდა 5%-ის ფარ­გლებ­ში მერ­ყე­ობს, ხოლო ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სწრა­ფად მზარ­დი სექ­ტო­რი სწო­რედ ტუ­რიზ­მია, რის შე­დე­გა­დაც ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის მოხ­მა­რე­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით ზა­ფხუ­ლის თვე­ებ­ში მა­ტუ­ლობს. შარ­შან, ივ­ლი­სის და­სა­წყის­ში, ენერ­გო­მოხ­მა­რე­ბამ რე­კორ­დულ მაჩ­ვე­ნე­ბელს, 1920 მე­გა­ვატს მი­აღ­წია. ტუ­რიზ­მი გუ­ლის­ხმობს შე­მო­სავ­ლის წყა­რო­ე­ბის დე­ცენ­ტრა­ლი­ზა­ცი­ა­სა და რე­გი­ო­ნე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა-გაძ­ლი­ე­რე­ბას. ამას, გარ­და სხვა ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის გან­ვი­თა­რე­ბი­სა, პირ­ველ რიგ­ში, სჭირ­დე­ბა ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის უსაფრ­თხო და სტა­ბი­ლუ­რი მი­წო­დე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა.

ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის მოხ­მა­რე­ბის რე­კორ­დუ­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი მიმ­დი­ნა­რე წელ­საც არის მო­სა­ლოდ­ნე­ლი – 2019 წელს 10.9%-იანი ზრდა არის და­გეგ­მი­ლი, 2030 წლის­თვის კი ენერ­გო­მოხ­მა­რე­ბა თით­ქმის გა­ორ­მაგ­დე­ბა (13 მლრდ კვტ-სთ-დან 24 მლრდ-ს მი­აღ­წევს). ეს ნიშ­ნავს, რომ სა­კუ­თა­რი გა­ნახ­ლე­ბა­დი რე­სურ­სე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბი­სა და ახა­ლი ჰიდ­რო­ე­ლექტრო­სად­გუ­რე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბის გა­რე­შე ჩვე­ნი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა მე­ზო­ბელ ქვეყ­ნებ­ზე არა­თუ გა­იზ­რდე­ბა, არა­მედ ამ რა­ო­დე­ნო­ბის ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის იმ­პორ­ტი ტექ­ნი­კუ­რა­დაც შე­უძ­ლე­ბე­ლი გახ­დე­ბა და ქვე­ყა­ნა ეკო­ნო­მი­კურ კო­ლაფ­სამ­დე მივა. სა­ქარ­თვე­ლო­დან მოხ­დე­ბა ასე­უ­ლო­ბით მლნ ლა­რის გა­დი­ნე­ბა მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნე­ბის ეკო­ნო­მი­კის სა­სარ­გებ­ლოდ, იმის სა­ნაც­ვლოდ, რომ მოხ­დეს პირ­და­პი­რი უცხო­უ­რი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის მო­ზიდ­ვა და და­ბან­დე­ბა ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა­ში, რაც შე­დე­გად მო­ი­ტანს ბევრ სი­კე­თეს რო­გორც ქვეყ­ნის­თვის, ისე ცალ­კე­უ­ლი მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის­თვის, თე­მი­სა თუ სოფ­ლის­თვის და, ცხა­დია, ჩვე­ნი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის­თვი­საც. სწო­რედ სტა­ბი­ლუ­რო­ბი­სა და უსაფრ­თხო­ე­ბის შეგ­რძნე­ბაა ის ძი­რი­თა­დი სიგ­ნა­ლი ინ­ვეს­ტო­რის­თვის, რაც და­მა­ტე­ბი­თი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის სურ­ვილს აჩენს და რო­მე­ლიც ასე ძა­ლი­ან აკ­ლია ენერ­გო­სექ­ტორს.

რა­ტომ არის რე­გი­ო­ნებ­ში ენერ­გოპ­რო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის?

რე­გი­ო­ნებ­ში ძი­რი­თა­დი პრობ­ლე­მა და­საქ­მე­ბაა. რე­გი­ო­ნებ­ში ჰე­სე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა, პირ­ველ რიგ­ში, სწო­რედ ამ პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბის კა­ტა­ლი­ზა­ტო­რი იქ­ნე­ბა, რო­დე­საც, უმე­ტეს­წი­ლად მი­ვი­წყე­ბულ სოფ­ლებ­ში, თემს ფი­ნან­სუ­რად ძლი­ე­რი წევ­რი ემა­ტე­ბა, რო­მელ­საც არა­ერ­თი ად­გი­ლობ­რი­ვი პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბა შე­უძ­ლია. მშე­ნებ­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში, ენერ­გოპ­რო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის არე­ალ­ში (თე­მე­ბი და სოფ­ლე­ბი) მრა­ვალ სო­ცი­ა­ლურ პრო­ექტს ეყ­რე­ბა სა­ფუძ­ვე­ლი. შე­მიძ­ლია კონ­კრე­ტუ­ლი მა­გა­ლი­თე­ბიც მო­ვიყ­ვა­ნო: სვა­ნეთ­ში ჩვე­ნი მცი­რე, 16-მე­გა­ვა­ტი­ა­ნი დე­რი­ვა­ცი­უ­ლი ტი­პის ჰიდ­რო­ე­ლექტრო­სად­გუ­რის მშე­ნებ­ლო­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ად­გი­ლობ­რი­ვებ­თან შე­თან­ხმე­ბით, ბავ­შვე­ბი­სათ­ვის ღია სა­ცუ­რაო აუზს ვა­შე­ნებთ, კა­პი­ტა­ლუ­რად ვა­წყობთ წყალ­მო­მა­რა­გე­ბის სის­ტე­მას, რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ას ვუ­ტა­რებთ წყალ­დი­დო­ბი­სა­გან და­ზი­ა­ნე­ბულ ხი­დებს, მთლი­ა­ნად ვა­ახ­ლებთ ელექტრო­მო­მა­რა­გე­ბის შიდა სა­სოფ­ლო სის­ტე­მას, რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ას ვუ­ტა­რებთ შიდა სა­სოფ­ლო და მთებ­ში გა­მა­ვალ გზებს, ვა­წყობთ სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თვის ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას, რო­მე­ლიც შე­სა­ბა­მი­სი სერ­ვი­სი­თაც იქ­ნე­ბა უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი. რაც მთა­ვა­რია, ყვე­ლა ამ პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­სა და ძი­რი­თა­დი მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­შიც 60-ზე მეტი ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­სახ­ლე, სა­ერ­თო ჯამ­ში კი ჩვე­ნი ქვეყ­ნის 100-მდე მო­ქა­ლა­ქეა და­საქ­მე­ბუ­ლი. აღ­ნიშ­ვნის ღირ­სია, რომ მათი სა­შუ­ა­ლო ხელ­ფა­სი 1000 ლარს აღე­მა­ტე­ბა.

არ უნდა და­ვი­ვი­წყოთ ირი­ბი და­საქ­მე­ბუ­ლე­ბიც, რომ­ლე­ბიც მთლი­ა­ნი ჯგუ­ფის კვე­ბას უზ­რუნ­ველ­ყო­ფენ, და­საქ­მე­ბუ­ლებს სას­ტუმ­რო მომ­სა­ხუ­რე­ბას უწე­ვენ, ასე­ვე სამ­შე­ნებ­ლო მა­სა­ლე­ბის მწარ­მო­ე­ბე­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი, სა­ი­და­ნაც მა­სა­ლე­ბის შეს­ყიდ­ვა ხდე­ბა. ჩვე­ნი კომ­პა­ნია მო­მა­ვა­ლი თა­ო­ბის გა­ნათ­ლე­ბა­ზეც ზრუ­ნავს – ორი ახალ­გაზ­რდის სწავ­ლას ვა­ფი­ნან­სებთ. ეს ერთი კონ­კრე­ტუ­ლი მა­გა­ლი­თია იმ პრო­ექ­ტებს შო­რის, რომ­ლე­ბიც უკვე ხორ­ცი­ელ­დე­ბა ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში.

მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ რე­გი­ო­ნებ­ში მსგავ­სი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი და სო­ცი­ა­ლუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის მო­საგ­ვა­რებ­ლად, ჩვე­ნი ასო­ცი­ა­ცია სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვა­ზე მუ­შა­ობს, რის მი­ხედ­ვი­თაც ენერ­გე­ტი­კუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის მიერ გა­დახ­დი­ლი ქო­ნე­ბის გა­და­სა­ხა­დი მთლი­ა­ნად დარ­ჩე­ბა ად­გი­ლობ­რივ მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტეტს. ხოლო რაც მთა­ვა­რია, ამ თან­ხის 40-50% და­ი­ხარ­ჯე­ბა ენერ­გოპ­რო­ექ­ტის მშე­ნებ­ლო­ბის არე­ალ­ში მოხ­ვედ­რი­ლი სოფ­ლე­ბი­სა და თე­მე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბი­სათ­ვის. შე­დე­გად, ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­სახ­ლე­ო­ბის­თვის მოკ­ლე­ვა­დი­ან პერ­სპექ­ტი­ვა­ში იქ­ნე­ბა ხელ­შე­სა­ხე­ბი ენერ­გოპ­რო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბით მი­ღე­ბუ­ლი მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი სი­კე­თე­ე­ბი. ამ სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ინი­ცი­ა­ტი­ვის გაგ­რძე­ლე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია იყოს ე.წ. მუ­ნი­ცი­პა­ლუ­რი ფონ­დე­ბის შექ­მნა, სა­დაც, გა­და­სა­ხა­დის გარ­და, ინ­ვეს­ტო­რე­ბის მიერ სო­ცი­ა­ლუ­რი პრო­ექ­ტე­ბის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი თან­ხე­ბის აკუ­მუ­ლი­რე­ბაც მოხ­დე­ბა იმ მიზ­ნით, რომ მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტებ­მა და ად­გი­ლობ­რივ­მა თვით­მმარ­თვე­ლო­ბამ ეს თან­ხე­ბი სა­ჭი­რო­ე­ბის მი­ხედ­ვით მარ­თონ.

რა­ტომ არის ბიზ­ნე­სის­თვის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ენერ­გო­გე­ნე­რა­ცი­ის პრო­ექ­ტე­ბი და მათი გან­ვი­თა­რე­ბა?

ევ­რო­კავ­ში­რის ენერ­გე­ტი­კუ­ლი პო­ლი­ტი­კის სამი ძი­რი­თა­დი სვე­ტი­დან (pillars), რო­მელ­საც მთლი­ა­ნი სტრა­ტე­გია ეფუძ­ნე­ბა, ერთ-ერ­თია უსაფრ­თხო და სტა­ბი­ლუ­რი წვდო­მა ელექტრო­ე­ნერ­გი­ა­ზე მაქ­სი­მა­ლუ­რად კონ­კუ­რენ­ტულ ფას­ში. ვი­ნა­ი­დან ყვე­ლა ტი­პის ბიზ­ნე­სის­თვის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი პრი­ო­რი­ტე­ტია, ჰქონ­დეს უსაფრ­თხო და სტა­ბი­ლუ­რი წვდო­მა ელექტრო­ე­ნერ­გი­ა­ზე და ფა­სე­ბის ფორ­მი­რე­ბაც თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კის პრინ­ცი­პე­ბით ხდე­ბო­დეს და არა პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­ტი­ვა­ცი­ე­ბით, როცა მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნე­ბის მხრი­დან არას­წო­რი სიგ­ნა­ლე­ბის მი­ღე­ბის შემ­დეგ ენერ­გო­მა­ტა­რებ­ლებ­ზე ფა­სის გა­ორ­მა­გე­ბაა მო­სა­ლოდ­ნე­ლი. ენერ­გო­უ­საფრ­თხო­ე­ბა ჩვე­ნი ეკო­ნო­მი­კის უსაფრ­თხო­ე­ბი­სა და სტა­ბი­ლუ­რო­ბის სა­წინ­და­რია, ხოლო ენერ­გო­და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბი­სა და სწრა­ფად გან­ვი­თა­რე­ბის ტოლ­ფა­სია. მსოფ­ლიო ბან­კის კვლე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით, ჩვე­ნი ეკო­ნო­მი­კა მომ­დევ­ნო 10 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლა­ზე დი­ნა­მი­კუ­რად გან­ვი­თა­რე­ბა­დი იქ­ნე­ბა რე­გი­ონ­ში. ამის მიღ­წე­ვა კი ენერ­გო­და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გა­რე­შე შე­უძ­ლე­ბე­ლია.

რო­გორ უნდა ვუ­პა­სუ­ხოთ ამ გა­მოწ­ვე­ვებს, თუ სა­კუ­თა­რი გა­ნახ­ლე­ბა­დი რე­სურ­სე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით ენერ­გე­ტი­კას არ გან­ვა­ვი­თა­რებთ?! სა­ქარ­თვე­ლოს ბუ­ნებ­რივ სიმ­დიდ­რე­თა შო­რის პირ­ვე­ლი ად­გი­ლი ჰიდ­რო­ე­ნერ­გო­რე­სურ­სებს უჭი­რავს. სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე დათ­ვლი­ლია 26 060 მდი­ნა­რე, მდი­ნა­რე­თა სა­ერ­თო რა­ო­დე­ნო­ბი­დან ენერ­გე­ტი­კუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვა 300-მდე მდი­ნა­რე, რო­მელ­თა წლი­უ­რი ჯა­მუ­რი პო­ტენ­ცი­უ­რი სიმ­ძლავ­რე 15 ათა­სი მე­გა­ვა­ტის ეკ­ვი­ვა­ლენ­ტუ­რია, ხოლო სა­შუ­ა­ლო წლი­უ­რი ენერ­გია 50 მლრდ კი­ლო­ვატ–სა­ა­თია. ამ ყვე­ლაფ­რის მო­ნე­ტი­ზა­ცია რომ წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ, უკე­თე­სი თვალ­სა­ჩი­ნო­ე­ბის­თვის, შემ­დეგ სუ­რათს მი­ვი­ღებთ: სა­ქარ­თვე­ლოს ელექტრო­სის­ტე­მის კო­მერ­ცი­უ­ლი ოპე­რა­ტო­რის მო­ნა­ცე­მე­ბით, მომ­დევ­ნო ათი წლის საპ­როგ­ნო­ზო ენერ­გო­მოხ­მა­რე­ბა 2030 წლის­თვის გა­იზ­რდე­ბა 13 მლრდ კვტ-სთ– დან 24 მლრდ კვტ-სთ–მდე. თუ ამ პე­რი­ოდ­ში შევ­ძლებთ, სრუ­ლად ავით­ვი­სოთ ჩვე­ნი პო­ტენ­ცი­ა­ლი და სა­კუ­თა­რი გე­ნე­რა­ცია 50 მლრდ კვტ-სთ–მდე ავიყ­ვა­ნოთ, მას რომ გა­მო­ვაკ­ლოთ სა­კუ­თა­რი მოხ­მა­რე­ბა – 24 მი­ლი­არ­დი და დარ­ჩე­ნი­ლი 26 მლრდ კვტ-სთ ექ­სპორტზე გა­ვი­ტა­ნოთ, ხოლო გა­სა­ტა­ნი ელექტრო­ე­ნერ­გი­ის სა­შუ­ა­ლო ღი­რე­ბუ­ლე­ბა 0,05 აშშ დო­ლა­რი რომ ვი­ვა­რა­უ­დოთ 1 კვტ-სთ-ზე, ჯა­მუ­რად მი­ვი­ღებთ 3.5 მლრდ ლა­რის ექ­სპორ­ტი­რე­ბულ ენერ­გი­ას. ანუ ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნა, ნაც­ვლად ასე­უ­ლო­ბით მლნ ლა­რის გა­დი­ნე­ბი­სა სხვა ქვეყ­ნე­ბის ეკო­ნო­მი­კა­ში, შეძ­ლებს 3.5 მლრდ ლა­რის და­მა­ტე­ბი­თი შე­მო­სავ­ლის მო­ზიდ­ვას. ვფიქ­რობ, ამით ყვე­ლა­ფე­რი ნათ­ქვა­მია. დღეს არ უნდა ვსა­უბ­რობ­დეთ ენერ­გო­ო­ბი­ექ­ტე­ბის აშე­ნე­ბა-არა­შე­ნე­ბა­ზე. არა­შე­ნე­ბა, პირ­და­პი­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბით, ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ღა­ლა­ტის ტოლ­ფა­სია. ჩვე­ნი ქვეყ­ნის ერთ-ერთი ძი­რი­თა­დი რე­სურ­სის – ჰიდ­რო­რე­სურ­სის გო­ნივ­რუ­ლად ათ­ვი­სე­ბა გარ­და­უ­ვა­ლი და ერ­თა­დერ­თი სწო­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბაა. დღეს ჩვენ უკეთ შე­ნე­ბა­ზე, უსაფრ­თხო­ე­ბის მა­ღალ სტან­დარ­ტებ­სა და გა­რე­მო­ზე ზი­ა­ნის მაქ­სი­მა­ლუ­რად შემ­ცი­რე­ბა­ზე უნდა ვსა­უბ­რობ­დეთ და ამა­ში ვხარ­ჯავ­დეთ ჩვენს ენერ­გი­ა­სა და რე­სურ­სებს. კვლავ ჩვე­ნი ერთ-ერთი პრო­ექ­ტის მა­გა­ლითს მო­ვიყ­ვან, სა­დაც მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცესს სამი გა­რე­მოს­დაც­ვი­თი კომ­პა­ნია აკონ­ტრო­ლებს: 1. მშე­ნე­ბე­ლი კომ­პა­ნი­ის ქვე­კონ­ტრაქ­ტო­რი, რო­მე­ლიც მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­ში გა­რე­მო­ზე ზი­ა­ნის მი­ნი­მა­ლი­ზა­ცი­ა­ზეა პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი (მა­გა­ლი­თად, რომ არ მოხ­დეს სამ­შე­ნებ­ლო ტექ­ნი­კის მდი­ნა­რის კა­ლა­პოტ­ში მუ­შა­ო­ბა, მდი­ნა­რე რომ არ და­ბინ­ძურ­დეს; მოხ­დეს სა­ხი­ფა­თო ნარ­ჩე­ნე­ბის სა­თა­ნა­დო მარ­თვა, ხის ჭრის მკაც­რი კონ­ტრო­ლი და დე­რე­ფან­ში ჭრამ­დე ფა­უ­ნის აღ­წე­რა და გა­და­სახ­ლე­ბა დე­რეფ­ნის გა­რეთ, ზი­ა­ნის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის მიზ­ნით); 2. გა­რე­მოს­დაც­ვი­თი კომ­პა­ნია, რო­მე­ლიც ჩვე­ნი, ანუ დე­ვე­ლო­პე­რის ქვე­კონ­ტრაქ­ტო­რია და ახ­დენს ყვე­ლა შე­სა­ბა­მი­სი გა­რე­მოს­დაც­ვი­თი სტან­დარ­ტე­ბი­სა და გეგ­მე­ბის შე­მუ­შა­ვე­ბას, რის მი­ხედ­ვი­თაც აწე­სებს კონ­ტროლს; 3. სა­ერ­თა­შო­რი­სო ინ­ვეს­ტო­რის მიერ და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი კომ­პა­ნია, რო­მე­ლიც მთლი­ა­ნი პრო­ექ­ტის გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­ზე ახ­დენს ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბას გა­რე­მოს­დაც­ვი­თი კუ­თხით, ასე­ვე უზ­რუნ­ველ­ყოფს გა­რე­მოს­დაც­ვი­თი სტან­დარ­ტე­ბის ევ­რო­პულ სტან­დარ­ტებ­თან შე­სა­ბა­მი­სო­ბა­ში მოყ­ვა­ნას და მათ­ზე დაყ­რდნო­ბით – ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბას. შე­გიძ­ლი­ათ და­მი­სა­ხე­ლოთ, რო­მე­ლი სხვა ტი­პის ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბი ეკი­დე­ბი­ან თა­ვი­სი ქვეყ­ნის გა­რე­მოს დაც­ვას ასე­თი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბით?!

იმ გზას, რაც წინა სა­უ­კუ­ნე­ში გა­ი­ა­რა ევ­რო­პამ, ია­პო­ნი­ამ და შე­ერ­თე­ბულ­მა შტა­ტებ­მა, ჩვენ ახლა გავ­დი­ვართ, ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ სა­ერ­თა­შო­რი­სო გა­მოც­დი­ლე­ბას და ვცდი­ლობთ, გა­რე­მო­ზე მი­ნი­მა­ლუ­რი ზე­მოქ­მე­დე­ბა მო­ვახ­დი­ნოთ. მსოფ­ლიო გა­მოც­დი­ლე­ბამ აჩ­ვე­ნა, რომ მცი­რე ჰე­სე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა ყვე­ლა­ზე უსაფრ­თხო და გა­რე­მოს­თვის მი­ნი­მა­ლუ­რი ზი­ა­ნის მომ­ტა­ნია, სა­ყო­ველ­თა­ოდ აპ­რო­ბი­რე­ბუ­ლი და აღი­ა­რე­ბუ­ლია, რო­გორც ენერ­გი­ის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე სუფ­თა, გა­ნახ­ლე­ბა­დი და მწვა­ნე წყა­რო. ახლა კი, ჩვე­ნი ამო­ცა­ნაა ამ გა­მოც­დი­ლე­ბის ქარ­თუ­ლი რე­ა­ლო­ბის­თვის უმ­ტკივ­ნე­უ­ლოდ მორ­გე­ბა და ქვეყ­ნის უსაფრ­თხო ეკო­ნო­მი­კურ გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე ზრუნ­ვა.

წყა­რო: bm.ge