რო­გორც დაგ­პირ­დით, ვაგ­რძე­ლებთ სა­უ­ბარს 13 ივ­ნი­სის კა­ტას­ტრო­ფის შე­დე­გად გა­მოწ­ვე­ულ პრობ­ლე­მებ­ზე, პრე­ვენ­ცი­ა­ზე, იმა­ზე, თუ რა უნდა გა­კეთ­დეს, რომ თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ ისე­თი მას­შტა­ბის კა­ტას­ტრო­ფა, რო­მე­ლიც ცოტა ხნის წინ ჩვენს დე­და­ქა­ლაქ­ში მოხ­და.

გვე­სა­უბ­რე­ბა გე­ო­ლო­გია-მი­ნე­რა­ლო­გი­ის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი, პრო­ფე­სო­რი, ეკო­ლო­გი­ურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა აკა­დე­მი­ის ნამ­დვი­ლი წევ­რი, სა­ქარ­თვე­ლოს გა­რე­მო­სა და ბუ­ნებ­რი­ვი რე­სურ­სე­ბის სა­მი­ნის­ტროს და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ექ­სპერ­ტი ირაკ­ლი მი­ქა­ძე.

და­სა­წყი­სი| თბი­ლი­სის რე­ლი­ეფ­ში ჩა­დე­ბუ­ლი ნაღ­მე­ბი - მტკვა­რი, რო­მე­ლიც მამა და­ვით­სა და მა­ხ­ა­თას ფა­რავ­და და საფრ­თხე, რა­საც მა­ღალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი შე­ნო­ბე­ბი ქმნის

- რო­გორც აღ­ნიშ­ნეთ, სვა­ნი­ძის ქუ­ჩას­თან, მდი­ნა­რე ვერე უნდა გა­თა­ვი­სუფ­ლდეს გვი­რა­ბის­გან, თა­ვის კა­ლა­პოტს და­უბ­რუნ­დეს და ამა­ვე წი­ნა­და­დე­ბით შე­დი­ხართ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სა და იმ კო­მი­სის წი­ნა­შე, რო­მე­ლიც 13 ივ­ნი­სის შემ­დეგ შე­იქ­მნა. რო­გორც ვიცი, დღეს ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით სუ­ლაც არ მიმ­დი­ნა­რე­ობს მუ­შა­ო­ბა. რო­გორ გგო­ნი­ათ, თქვენს წი­ნა­და­დე­ბას რამ­დე­ნად გა­ით­ვა­ლის­წი­ნე­ბენ და აქვს თუ არა მას პერ­სპექ­ტი­ვა?

- კო­მი­სია შე­იქ­მნა პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის ინი­ცი­ა­ტი­ვით. ამ კო­მი­სის ერთ-ერთი წევ­რი გა­მო­ვი­და და თქვა, რომ სა­ჭი­როა, მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბის წყლის და­რე­გუ­ლი­რე­ბა. თქვეს, რომ შე­იძ­ლე­ბა გა­კეთ­დეს დამ­ბე­ბი და წყალ­სა­ცა­ვი, რო­მე­ლიც ამ ნა­კა­დებს შე­ა­ჩე­რებს და არ მის­ცემს სწრა­ფად დაშ­ვე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას, მაგ­რამ ამ სა­ინ­ჟინ­რო ნა­გე­ბო­ბე­ბის ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში გა­მო­ყე­ნე­ბა შუძ­ლე­ბე­ლია.

- რა­ტომ?

- იმ ფაქ­ტო­რის გამო, რომ რო­გორც წინა დი­ა­ლოგ­ში აღ­ვნიშ­ნე, ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში ძა­ლი­ან სუს­ტი და ერო­ზი­რე­ბა­დი ქა­ნე­ბია, რო­მე­ლიც ად­ვი­ლად იშ­ლე­ბა. ამის გამო დამ­ბა და წყალ­სა­ცა­ვი ამ ხე­ო­ბის­თვის ზედ­მე­ტი დატ­ვირ­თვა იქ­ნე­ბა. წყალ­სა­ცავ­ში, ცხა­დია, გარ­კვე­უ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბის წყა­ლი იქ­ნე­ბა, რომ­ლის დო­ნის ცვა­ლე­ბა­დო­ბა (6-8 მეტ­რის სი­მაღ­ლის ცვა­ლე­ბა­დო­ბა ხდე­ბა) ხე­ო­ბა­ში არ­სე­ბულ ისე­დაც მყი­ფე, ერო­ზი­რე­ბად თი­ხებ­ზე უარ­ყო­ფი­თად იმოქ­მე­დებს. ასე რომ, წყალ­სა­ცა­ვი მო­მა­ვალ­ში თვი­თონ აღ­მოჩ­ნდე­ბა დატ­ბორ­ვის ერთ-ერთი ფაქ­ტო­რი. ამი­ტომ გა­მოვ­რი­ცხავ მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში სა­ინ­ჟინ­რო ნა­გე­ბო­ბე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბას. 

- მოკ­ლედ, არამ­დგრა­დი ქა­ნე­ბის გამო იქ დამ­ბე­ბის გა­კე­თე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა. მგო­ნი, 5 წელი დას­ჭირ­დე­ბა იმ დამ­ბის აშე­ნე­ბა­სო.

- დიახ, არა­და, თუ და­ი­წყეს, რო­გორც აღ­ვნიშ­ნე, მშე­ნებ­ლო­ბა გაგ­რძელ­დე­ბა და­ახ­ლო­ე­ბით 5 წელი. მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­ში უნდა მოხ­დეს გზე­ბის გაყ­ვა­ნა და ისე­დაც სუს­ტი ქა­ნე­ბის ზედ­მე­ტად დატ­ვირ­თვა ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის, თვითმცლე­ლე­ბის მოძ­რა­ო­ბით. ეს არა­სა­სურ­ვე­ლი დატ­ვირ­თვა იქ­ნე­ბა კო­კის­პი­რუ­ლი წვი­მე­ბის ფონ­ზე და ფერ­დო­ბე­ბის და­მე­წყვრის ალ­ბა­თო­ბა ისევ იარ­სე­ბებს. თუ გვი­რა­ბიც ისევ დარ­ჩე­ბა, კა­ტას­ტრო­ფის გა­მე­ო­რე­ბის რის­კი გა­იზ­რდე­ბა.

- და­ვუშ­ვათ, სვა­ნი­ძის ქუ­ჩას­თან არ­სე­ბუ­ლი გვი­რა­ბის ლიკ­ვი­და­ცია მოხ­და, გმირ­თა მო­ედ­ნის გვი­რაბს რა ვუ­ყოთ?

- გმირ­თა მო­ედ­ნის გვი­რა­ბი დატ­ბორ­ვა­ში არ მო­ნა­წი­ლე­ობ­და. თა­მა­რაშ­ვი­ლის ქუ­ჩის ქვეშ არ­სე­ბუ­ლი გვი­რა­ბის ჩა­ხერგვის გამო მოხ­და წყლის შე­გუ­ბე­ბა, ამის გამო, წყლის დო­ნემ 7-8 მეტ­რით აი­წია, ხე­ო­ბის წა­ლეკ­ვა წყლის შგუ­ბე­ბამ გა­მო­იწ­ვია. სხვა­თა შო­რის, იქ სხვა გვი­რა­ბე­ბი­ცაა, ვა­რა­ზი­ხე­ვიც გა­და­ხუ­რუ­ლია და გვი­რაბ­შია მოქ­ცე­უ­ლი, გმირ­თა მო­ედ­ნის ძი­რიც გვი­რაბ­შია და წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ახა­ლი გზა რომ გა­ა­კეთ­და, იქაც გვი­რა­ბე­ბი და­ე­მა­ტა. ხე­დავთ, რო­გორ არის და­მა­ხინ­ჯე­ბუ­ლი და არას­წორ არ­ტა­ხებ­ში მოქ­ცე­უ­ლი ბუ­ნებ­რი­ვი, ცო­ცხა­ლი და დი­ნა­მი­კუ­რი მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა, რო­მე­ლიც კა­ტას­ტრო­ფის საფრ­თხის ქვეშ სწო­რედ ამის გამო აღ­მოჩ­ნდა.

- რო­გორც ცნო­ბი­ლი გახ­და, ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში "მა­ნ­ჰე­ტე­ნი­ზა­ცი­ის" იდეა გაჩ­ნდა. რას იტყვით ამა­ზე?

- ეს თბი­ლი­სის ცენ­ტრის კი­დევ ერთი, დიდი ურ­ბა­ნუ­ლი და არას­წო­რი დატ­ვირ­თვაა. ჯერ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, გმირ­თა მო­ე­და­ნი რამ­დე­ნად დამ­ძი­მე­ბუ­ლია გზე­ბი­თა და სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო ნა­კა­დე­ბით. ახა­ლი გზის მი­უ­ხე­და­ვად, გმირ­თა მო­ე­დან­თან მი­ახ­ლო­ე­ბი­სას, ყო­ველ­თვის სა­ცო­ბი იყო იმი­ტომ, რომ გმირ­თა მო­ე­და­ნი ამ სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო ნა­კა­დებს ვე­ღარ იღებს - 5 გზა შე­დის და გა­დის. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ამ პა­ტა­რა მო­ედ­ნის­თვის რამ­დე­ნად დიდი დატ­ვირ­თვაა, მო­ედ­ნის ქვე­ვით კი­დევ გვი­რა­ბი.

ახლა მისი მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რია გან­ვი­ხი­ლოთ, ზო­ო­პარ­კი. მას დიდი ტე­რი­ტო­რია არ აქვს, ისიც მდი­ნა­რე ვე­რეს ჭა­ლის ნა­წი­ლია. ეს ყვე­ლა­ფე­რი უდი­დეს საფრ­თხეს ქმნის (ამი­ტომ მი­ვე­სალ­მე­ბი ზო­ო­პარ­კის გა­და­ტა­ნას იქი­დან), მაგ­რამ ახლა შე­მო­აგ­დეს კი­დევ ახა­ლი და­მამ­ძი­მე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რი - პა­ტა­რა მა­ნ­ჰე­ტე­ნი. რა არის ეს? თუ არა მაღ­ლი­ვი სახ­ლე­ბი, რო­მე­ლიც უნდა აშენ­დეს ამ მცი­რე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე. გვე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ გა­ა­კე­თე­ბენ დამ­ბებს, დამ­ცავ ნა­გე­ბო­ბებს და ეს სახ­ლე­ბი იქ­ნე­ბა წყალ­დი­დო­ბის­გან და­ცუ­ლი, მაგ­რამ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, "მა­ნ­ჰე­ტენს" ხომ სჭირ­დე­ბა თა­ვი­სი გზე­ბი, ავ­ტო­სად­გო­მე­ბი, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი, ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი არ გა­ა­ჯან­სა­რებს, არა­მედ უფრო და­ამ­ძი­მებს იქუ­რო­ბას, რეკ­რე­ა­ცი­უ­ლი ზო­ნის ნაც­ვლად თბი­ლი­სის ცენ­ტრში კი­დევ ერთი მძი­მე ურ­ბა­ნუ­ლი ობი­ექ­ტი გაჩ­ნდე­ბა, რო­მე­ლიც იქ მა­ცხოვ­რებ­ლე­ბის­თვი­საც სა­ში­ნე­ლე­ბა იქ­ნე­ბა. გმირ­თა მო­ე­და­ნი და­ბალ ნიშ­ნულ­ზეა, თან, სი­ცხეც არის, ატ­მოს­ფე­რო ძლი­ერ დამ­ძი­მე­ბუ­ლია ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვით, თან, იქ ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის სა­ო­ცა­რი შეკ­რე­ბა ხდე­ბა, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ ადა­მი­ა­ნე­ბი ფან­ჯრებს ვე­ღარ გახ­სნი­ან. იქ ნამ­დვი­ლი ჯო­ჯო­ხე­თი და არა­ჯან­სა­ღი გა­რე­მო შე­იქ­ნე­ბა...

- "პა­ტა­რა მა­ნ­ჰე­ტე­ნის" იდეა ემ­ზარ ჯგე­რე­ნა­ი­ამ შე­მო­ი­ტა­ნა, არა­და, ის ხომ ეკო­ნო­მის­ტია. ცოტა უც­ნა­უ­რია...

- დიახ, ეკო­ნო­მის­ტია, რა თქმა უნდა, მას ამის­თვის არც თან­ხე­ბი აქვს და არც შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, ფაქ­ტია, რომ მის უკან რო­მე­ლი­ღაც, ძა­ლი­ან დიდი ფი­ნან­სუ­რი ჯგუ­ფი დგას და ეს სა­კი­თხი მას გა­აჟ­ღე­რე­ბი­ნეს. ამას­თან, უნ­დათ, რომ ქა­ლაქს თავს მო­ახ­ვი­ონ. არ­სე­ბობს გა­მოთ­ქმა: "ოქრო ჯო­ჯო­ხეთს ანა­თებს" და მათ აქვთ იმე­დი, რომ ამ თან­ხე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით მოხ­დე­ბა ამ პრო­ექ­ტის გა­ტა­ნა. ისიც გა­მო­ა­ცხა­დეს, რომ ეს პრო­ექ­ტი მი­ლი­არდ-ნა­ხე­ვა­რი დო­ლა­რი დაჯ­დე­ბა. არა­და, ეს თან­ხა თბი­ლისს სულ სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით რომ მოხ­მარ­დეს, წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რო­გორ წა­ად­გე­ბა.

- ამ ყვე­ლაფ­რის შემ­დეგ, მგო­ნია, რომ თბი­ლი­სის გან­ვი­თა­რე­ბის გეგ­მა მარ­თლა არ არ­სე­ბობს...

- ეს კი­დევ ერთი მტკივ­ნე­უ­ლი თე­მაა: არ არ­სე­ბობს ქა­ლა­ქის გან­ვით­რე­ბის გეგ­მა, იმი­ტო­მაც შე­მო­აგ­დეს ასე სპონ­ტა­ნუ­რად "მა­ნ­ჰე­ტე­ნის" პრო­ექ­ტი, თო­რემ ასე­თი გეგ­მა რომ იყოს, იქ არა­ვი­თა­რი მშე­ნებ­ლო­ბა და პრო­ექ­ტის გან­ხილ­ვა არ მოხ­დე­ბო­და.

ქა­ლა­ქი გან­ვი­თა­რე­ბის თვალ­საზ­რი­სით, ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია. მამა და­ვი­თი­სა და მა­ხ­ა­თას მი­მარ­თუ­ლე­ბით გან­ვი­თა­რე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა, ერთ-ერთი პერ­სპექ­ტი­ვა თბი­ლი­სის ზღვის გარ­შე­მოა. ადრე იყო პრო­ექ­ტი - თბი­ლი­სის ზღვა უნდა მოქ­ცე­უ­ლი­ყო ქა­ლა­ქის ცენ­ტრში, მაგ­რამ ეს პრო­ექ­ტი შე­ჩერ­და. თბი­ლი­სის მე­რია და მისი არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი სამ­სა­ხუ­რი თა­ვის ნამ­დვილ ფუნ­ქცი­ას მა­შინ შე­ას­რუ­ლებს, როცა და­ამ­ტკი­ცებს თბი­ლი­სის გან­ვი­თა­რე­ბის პერ­სპექ­ტი­ულ გეგ­მას.

მოკ­ლედ, ჩემი მე­ო­რე წი­ნა­და­დე­ბა თბი­ლი­სის გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის ის არის, რომ მისი პერ­სპექ­ტი­უ­ლი გეგ­მა შედ­გეს და დამ­ტკიც­დეს, რო­მე­ლიც ხელ­შე­უ­ხე­ბე­ლი და ყვე­ლას­თვის მი­სა­ღე­ბი კა­ნო­ნი იქ­ნე­ბა. 

- რო­გორ წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ ვე­რეს ხე­ო­ბა სა­მო­მავ­ლოდ ისე, რომ ქა­ლაქს საფრ­თხე არ შე­უქ­მნას.

- პირ­ვე­ლი, რაც წინა სა­უბ­რი­სას აღ­ვნიშ­ნე, გვი­რა­ბე­ბის სის­ტე­მა უნდა მო­ი­შა­ლოს. გზა, რო­მე­ლიც გაყ­ვა­ნი­ლია, რომ­ლის დაპ­რო­ექ­ტე­ბა და მშე­ნებ­ლო­ბა ერ­თად მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და და სა­დაც გე­ო­ლო­გი­ას ეტყო­ბა, არა­ვი­თა­რი ყუ­რა­დღე­ბა არ მი­ექ­ცა, კი არ უნდა აღ­დგეს, თა­ვი­დან უნდა აშენ­დეს. ის წერ­ტი­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც მა­ღალ ნიშ­ნუ­ლებ­ზეა (ხი­დე­ბი, ეს­ტა­კა­დე­ბი), იქ ყვე­ლა­ფე­რი წეს­რიგ­შია. გზა მდი­ნა­რე ვე­რემ სად წა­ლე­კა? იქ, სა­დაც ჭა­ლა­ში იყო პირ­და­პირ და­გე­ბუ­ლი ას­ფალ­ტი. ეს არაფ­რით არ შე­იძ­ლე­ბა. გე­ო­ლო­გი­უ­რი დას­კვნე­ბის გა­რე­შე ჭა­ლა­ში და­უშ­ვე­ბე­ლია მშე­ნებ­ლო­ბა, არ შე­იძ­ლე­ბა. წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, მდი­ნა­რე თა­ვის ად­გი­ლებს მა­ინც და­იბ­რუ­ნებს, წი­თელ ხაზს გა­ავ­ლებს და გვე­ტყვის, რომ ამ წი­თე­ლი ხა­ზის ფარ­გლებ­ში ნუ გად­მო­დი­ხართ - ჩე­მია! რაც მთა­ვა­რია, ეს ტე­რი­ტო­რია არ უნდა დამ­ძიმ­დეს მაღ­ლი­ვი შე­ნო­ბე­ბით. არ უნდა მივ­ცეთ სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ მე­წყე­რი მოძ­რა­ო­ბა­ში მო­ვი­დეს და პი­რი­ქით, მისი გა­მაგ­რე­ბის ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი უნდა ჩა­ტარ­დეს. ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში, კა­ტას­ტრო­ფე­ბი აღარ მოხ­დე­ბა.

- ამ­ბო­ბენ, რომ ადა­მი­ა­ნე­ბი სტი­ქი­ის წი­ნა­შე უძ­ლუ­რე­ბი ვართ. შე­იძ­ლე­ბა თუ არა მარ­თლაც სტი­ქი­ის მარ­თვა?

- სტი­ქი­ის წი­ნა­შე რომ უძ­ლუ­რე­ბი ვართ, ეს არას­წო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა. 3 ივ­ნისს ბუ­ნე­ბამ პირ­ვე­ლი სიგ­ნა­ლი მოგ­ვცა, მო­ვი­და კო­კის­პი­რუ­ლი წვი­მა და და­იტ­ბო­რა ძაღ­ლე­ბის თავ­შე­სა­ფა­რი. ამის გამო, გა­მო­ი­ძა­ხეს გე­ო­ლო­გე­ბი და მათ და­ათ­ვა­ლი­ე­რეს ხე­ო­ბა, ე.ი. იცოდ­ნენ, რა მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში იყო იქა­უ­რო­ბა. მო­უ­ლოდ­ნე­ლი არა­ფე­რი ყო­ფი­ლა, თუ 3 ივ­ნისს მოხ­და ძაღ­ლე­ბის თავ­შე­საფ­რის დატ­ბორ­ვა, არ შე­იძ­ლე­ბო­და 13-ში გან­მე­ო­რე­ბუ­ლი­ყო? ხომ ვი­ცო­დით, რა გვე­ლო­და. რა ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი იქნა 10 დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში მი­ღე­ბუ­ლი? სრუ­ლი­ად არა­ფე­რი, სი­რე­ნაც კი არ და­მო­ნა­ტა­ჟე­ბუ­ლა.

- რო­გორ გგო­ნი­ათ, კო­მი­სი­ის მუ­შა­ო­ბა რა შე­დეგს გა­მო­ი­ღებს?

- ზო­გა­დად, კო­მი­სი­ე­ბის არ მჯე­რა. კო­მი­სი­ე­ბი იმის­თვის იქ­მნე­ბა, რომ სი­ტუ­ა­ცია გა­ი­წე­ლოს. ამა­სო­ბა­ში, ხალ­ხს თან­და­თან და­ა­ვი­წყდე­ბა ეს კა­ტას­ტრო­ფა და შემ­დეგ კა­ტას­ტრო­ფამ­დე ეს მდგო­მა­რე­ო­ბა შე­ნარ­ჩუნ­დე­ბა. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რომ ამ კო­მი­სი­ის მუ­შა­ო­ბის ვა­დე­ბი შე­ი­ზღუ­დოს, ძა­ლი­ან სწრა­ფად უნდა იქ­ნას შე­დე­გი და­დე­ბუ­ლი. მე რომ ამ კო­მი­სი­ა­ში ვიყო, ჩემს წი­ნა­და­დე­ბებს და­ვა­ყე­ნებ­დი. მო­ვი­თხოვ­დი, რომ სვა­ნი­ძის ქუ­ჩას­თან, გვი­რა­ბის სა­ლიკ­ვი­და­ციო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი სას­წრა­ფოდ და­ი­წყოს. თუ ეს გვი­რა­ბი გა­უქ­მდე­ბა, კა­ტას­ტრო­ფაც არ იქ­ნე­ბა, თუ არა­და, ყო­ველ­თვის ვიქ­ნე­ბით კა­ტას­ტრო­ფის გა­მე­ო­რე­ბის რის­კის ქვეშ. მე­რი­ამ უნდა მი­ი­ღოს სას­წრა­ფო და ქმე­დი­თი ზო­მე­ბი. ეს არის მე­რი­ის ყვე­ლა­ზე გა­და­უ­დე­ბე­ლი, პირ­ვე­ლი სა­მოქ­მე­დო გეგ­მა.

AMBEBI.GE