8
მაისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ჟურნალისტი ალეკო ელისაშვილი ბოლო წლებში დოკუმენტური პროზითაა გატაცებული, უყვარს მემუარები. თბილისის წარსულზე უამრავი რამ აქვს წაკითხული. გული სწყდება, რომ წლების მანძილზე, მმართველთა ახირებების გამო, დედაქალაქმა იერსახე, ბევრი ფასეული რამ დაკარგა. მალე წიგნის გამოცემას აპირებს, რომელშიც ქალაქის ურბანული განვითარების 150-წლიანი ისტორია ფოტოებითაა "მოთხრობილი".
პრეამბულის მაგიერ
- ალეკო, შენი სამაგიდო წიგნი რომელია?
- იოსებ გრიშაშვილის "ძველი თბილისის ლიტერატურული ბოჰემა".
- პოეზია გიყვარს?
- მიყვარს, მაგრამ ლექსმა როგორი ემოციაც უნდა "მომიტანოს", ვერ ვიმახსოვრებ. ზეპირად 2-3 ლექსი ვიცი. ყველაზე მეტად "ტრიოლეტები შეითანბაზარში" და "გამოთხოვება ძველ თბილისთან" მიყვარს. როცა ცუდ ხასიათზე ვარ, ინტერნეტზე ხელი თუ მიმიწვდება, ავტორის მიერ წაკითხულს ვისმენ.
- ბოლოს რა წაიკითხე?
- "ვეფხისტყაოსანი". სოფელ დიღომში უსახელო ქუჩებს ამ ნაწარმოების გმირების სახელები რომ დაარქვეს, გავბრაზდი. "ვეფხისტყაოსანი" ინტერნეტში მოვიძიე და კითხვა დავიწყე, სანამ არ დავამთავრე, ვერ მოვეშვი. ჩვევად მაქვს, რამდენიმე წიგნის კითხვას ხშირად ერთდროულად ვიწყებ.
- წიგნი მოგიპარავს?
- (იცინის) ერთხელ მოვიპარე და ერთხელ, მოპარვის მცდელობა მქონდა. ბუკინისტური მაღაზიიდან მინდოდა წამომეღო, მაგრამ მივხვდი, შემამჩნევდნენ, რისკი დიდი იყო და წიგნი უკან დავაბრუნე.
- მოპარულ წიგნს ინახავ?
- ჩემი მეგობრისთვის მონტესკიეს "კანონთა გონი" მოვიპარე. ძალიან უნდოდა, ფული არ ჰქონდა და მოპარვასაც ვერ ბედავდა. წიგნში ფული არასდროს მენანება. მოსკოვში ერთადერთი რამის გამო ჩავიდოდი: ბევრ წიგნს შევიძენდი და უკან გამოვბრუნდებოდი. იქ კარგი გამოცემებია.
- კარგი მეხსიერება გაქვს?
- არ ვუჩივი. ისტორიული თარიღები ყოველთვის კარგად მამახსოვრდება. სკოლაში ისტორიას ზაქარია ქუცნაშვილის დედა მასწავლიდა. შენახული მაქვს დღიური, რომელშიც ერთ გაკვეთილზე ორი 5-იანი დამიწერა. ქალბატონი თალიკო გამორჩეულად მიყვარდა და მგონი, მეც მისი საყვარელი მოსწავლე ვიყავი.
- ირაკლი აბაშიძე ერთ-ერთ ლექსში წერს: "მურის ძველ ხიდთან, სადაც გორმახებს/ თითქოს მდინარემ დანა დაუსვა,/ სამი ციხე დგას: ციხე - "დაუხვდი",/ ციხე - "დაჰკარი" და... დაასახელე მესამე ციხის სახელწოდება.
- სამწუხაროდ, არც ეს ლექსი და არც ციხეები არ ვიცი.
- "არ გაუშვა" ჰქვია.
- (იცინის) საინტერესოა, ციხეები სად მდებარეობს?
- ერთმანეთისგან 200-300 მეტრის დაშორებით, ლეჩხუმის რაიონის სოფელ ჩხუტელში მდებარეობს.
- მათ მოსანახულებლად სიამოვნებით წავიდოდი.
- რომელი ქართველი მეფე იყო სტუმრად რომის იმპერატორ ანტონიუს პიუსთან?
- ეს სკოლაში ვისწავლე: იმპერატორთან ფარსმან II იყო. მას რომში, მთავარ მოედანზე ძეგლიც დაუდგეს.
- "მწერლები რომ მხოლოდ თავისი ეპოქისთვის წერდნენ, მე დავამტვრევდი ჩემს კალამს და შორს მოვისვრიდი მას", - წერდა ერთ-ერთი ფრანგი კლასიკოსი. დაასახელე იგი.
- დიუმა, არა?
- დიახ. ძველ იუდეველებში არსებობდა ჩვეულება, რომლის მიხედვითაც, ისინი თავიანთ ცოდვებს სიმბოლურად, თხას აჰკიდებდნენ და უდაბნოში გზავნიდნენ. ამ წეს-ჩვეულების თანახმად, თითქოს ცოდვებისგან თავისუფლდებოდნენ. აქედან წარმოიშვა გამოთქმა...
- ცნობილი გამოთქმაა?
- დიახ ამ გამოთქმაში, რასაკვირველია, ვაცი ფიგურირებს.
- "განტევების ვაცი".
- დაასახელე პირველი ინდოელი, რომელმაც ნობელის პრემია მიიღო.
- ინდოელი პოეტებიდან რაბინდრანათ თაგორი მახსენდება. თუ სწორად მახსოვს, ნომელის პრემიაც ჰქონდა მიღებული.
- დიახ. რა გატაცება ჰქონდა ბრეჟნევს?
- მედლები და ნადირობა უყვარდა.
- კიდევ?
- ავტომობილის მართვა.
- 1962 წლის 18 სექტემბერს ქართველი მამულიშვილები, რომლებიც ბახტრიონის გმირულ ბრძოლას მეთაურობდნენ, მომხდურებმა წამებით მოკლეს, შემდეგ იკორთაში გადმოასვენეს და წმინდანებად შერაცხეს. რომელ გმირებზეა ლაპარაკი?
- შალვა და ელიზბარ ქსნის ერისთავებსა და ბიძინა ჩოლოყაშვილზე.
- ილია ჭავჭავაძის "კაცია-ადამიანი?!" გავიხსენოთ. რა ერქვა ლუარსაბისა და დარეჯანის მაჭანკალს, რომელსაც მეტსახელად "სუტ კნეინასაც" ეძახდნენ?
- (პაუზის შემდეგ) ვეღარ გავიხსენე.
- ხორეშანი.
- ეს რამ დამავიწყა? "ხორეშან, დედიი! ხორეშან დედიი!" რომ ეძახდა.
- რას უწოდებენ ყურანის თავებს?
- სურას.
- რუსული წარმოების ამ პისტოლეტებიდან, რომელია ავტომატური "მაკაროვი", "სტეჩკინი" თუ "ტეტე"?
- "სტეჩკინი".
- რომელია მსოფლიოში ყველაზე წყალუხვი მდინარე?
- ამაზონი.
- 1922 წელს, გენუის საერთაშორისო კონფერენციაზე, ქართველი ერის სატკივარი მსოფლიოსთვის გახდა ცნობილი. ვინ აიმაღლა ხმა რუსეთის წინააღმდეგ?
- ამბროსი ხელაიამ. მან საქართველოდან რუსეთის საოკუპაციო ჯარის დაუყოვნებლივ გაყვანა მოითხოვა. ამის გამო დააპატიმრეს და 7 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.
- რომელ ტაძარშია დაკრძალული?
- სიონში.
- ბარონი დენონი ფრანგი გრავიორი, მხატვარი, მწერალი და დიპლომატი იყო. ის დაწინაურებული იყო ლუდოვიკო XVI-ის და ნაპოლეონ I-ის დროს. ალექსანდრე I კი მისგან სურათებსა და სხვადასხვა ნივთს იძენდა. სად ინახავდა ამ ნივთებს?
- "ერმიტაჟში".
- ამ ხელსაწყოს, რომელიც გამიზნულია ადამიანის მდგომარეობის ფიქსირებისთვის, ოფიციალურად პოლიფიზიოგრაფი ჰქვია. დაასახელე მისი საყოველთაოდ ცნობილი სახელწოდება.
- ვერ გავიგე, რაზეა ლაპარაკი?
- სიცრუის დეტექტორზე. საქართველოს რომელ რეგიონში მოგზაურობისას შეიძლება მოვინახულოთ ხახმატის, ახიელის, ლებაისკარის ციხეეები?
- ხევსურეთში.
- ეს მუსიკალური საკრავი ორნაირია - ენიანი და უენო.
- ხალხური საკრავია?
- დიახ.
- სალამური.
- საუდის არაბეთში ეს უფრო ძვირი ღირს, ვიდრე ნავთობი.
- წყალი.
- რიგში დგას 25 ბავშვი, მერამდენე დგას შუაში?
- ვაიმე, მათემატიკასთან არასდროს "მიმეგობრია".
- ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას მათემატიკის კარგად ცოდნა სულაც არ სჭირდება.
- მე-13 არ იქნება?
- რა თქმა უნდა. 1931 წელს მწერალთა ფედერაციამ ეს მწერალი თავისი ორგანიზაციის რიგებიდან ერთხმად გარიცხა. "ცნობილია, როგორც რეაქციონერი და ანტისაბჭოთა მწერალი, რომელიც ამ 10 წლის განმავლობაში განუწყვეტლივ იბრძვის მხატვრული პროდუქციით და ზეპირი გამოსვლებით ფეოდალური თავადაზნაურული იდეოლოგიის, შოვინიზმის და "შავი ჩოხის" ტრადიციის დასაცავად. თავისი გამოსვლებით მან არაერთხელ საბჭოთა საზოგადოების ზიზღი და სიძულვილი დაიმსახურა... პოლიტიკურად მავნე მხატვრულ ნაშრომებს აქვეყნებს. თავისი პოლიტიკური მავნებლობით ამაყობს მწერლობაში და საბჭოთა საზოგადოების წინაშე", - ეს არის ამონაწერი გარიცხვის ოქმიდან. დაასახელე ეს მწერალი.
- კონსტანტინე გამსახურდია.
- "ასფურცელა", "კომბლე", "სამი გოჭი", "წითელქუდა" - ამ ზღაპრებიდან, რომელში არ ფიგურირებს მგელი?
- "ასფურცელაში".
- ისააკ ნიუტონის 300 წლისთავის აღსანიშნავად დიდ ბრიტანეთში გამოუშვეს საფოსტო მარკა. რა იყო მასზე გამოსახული?
- ვაშლი.
- ვინ არის მოთხრობის - "ერეკლე მეფე და ინგილო ქალი" ავტორი?
- იაკობ გოგებაშვილი.
- ეს ინგლისელი პოეტი 1824 წელს ნაადრევად გარდაიცვალა. იგი სიცოცხლის ბოლო წლებში საბერძნეთის დამოუკიდებლობისთვის ომში აქტიურად მონაწილეობდა. სიკვდილის წინ, ბოდვისას წარმოთქვა: "საბრალო საბერძნეთი". დაასახელე ეს პოეტი.
- ჯორჯ ბაირონი.
- "მომეცით ცარიელი გალერეა და მე მას გავავსებ" - რომელ მხატვარს ეკუთვნის ეს სიტყვები?
- არ მახსოვს.
- პაბლო პიკასოს. რომელი მხატვრის შთაგონების წყარო იყო ბალეტი?
- ედგარ დეგასი.
- დაბოლოს, დაასრულე აინშტაინის ცნობილი გამონათქვამი: "ინტელექტუალები წყვეტენ პრობლემებს, ხოლო გენიოსები..."
- "...გენიოსები თავიდან იცილებენ".
მოამზადა თამუნა კვინიკაძემ
(გამოდის ხუთშაბათობით)
